Giáo án Lịch sử 8 - Tiết 1, Bài 1: Những cuộc cách mạng tư sản đầu tiên

Tuần: 01
Tiết: 01 
Bài 1: NHỮNG CUỘC CÁCH MẠNG TƯ SẢN ĐẦU TIÊN
Ngày soạn: 17/08/2013
Ngày dạy: 19/08/2013 
I/ Mục tiêu :
1. Kiến thức:
- Học sinh nắm được nguyên nhân, diễn biến và tính chất của cuộc cách mạng tư sản Hà lan giữa thế kỉ XVI, cuộc cách mạng Anh giữa thế kỉ XVII, các khái niệm cơ bản trong bài chủ yếu là “cách mạng tư sản”.
- TLMT: Tình trạng nông dân bị đuổi khỏi ruộng đất.
2. Tư tưởng: 
- Nhận thức đúng vai trò của nhân dân trong cuộc cách mạng nhận thấy CNTB có những mặt tiến bộ song vẫn là chế độ bóc lột thay thế cho chế độ phong kiến.
3. Kĩ năng: Kĩ năng sử dụng bản đồ, tranh ảnh độc lập làm việc.
II/ Chuẩn bị:
1. Đồ dùng dạy-học:
* Giáo viên:
- Bản đồ Thế giới.
- Hình 1. Lược đồ cuộc nội chiến ở Anh.
- Hình 2. Xử tử Sác-lơ-I. (30/01/1649)
* Học sinh:
- SGK, vở.
2. Phương pháp:
- Vấn đáp, trực quan….
III/ Hoạt động dạy và học:
1. Ổn đinh lớp: (1')
2. Kiểm tra bài cũ(4') Kiểm tra sách vở, sự chuẩn bị của HS.
3. Bài mới: Thế kỉ XV, một nền sản xuất mới ra đời - nền sản xuất TBCN, từ sự biến đổi trong kinh tế xã hội. Các cuộc CMTS bùng nổ trong điều kiện như thế nào chúng ta tìm hiểu qua bài học hôm nay.
HĐ: 1 Sự biến đổi về kinh tế xã hội Tây Âu trong thế kỉ XV-XVII. Cách mạng Hà Lan thế kỉ XVI:
TG
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung ghi bảng
20’
- Hướng dẫn học sinh đọc thêm:
*Những biểu hiện mới về kinh tế, xã hội ở Tây Âu trong các thế kỉ XV – XVII
b. Biến đổi về kinh tế:
- Ra đời hình thức kinh doanh tư bản.
+ Xuất hiện các xưởng dệt vải, luyện kim, nấu đường... với quy mô lớn. 
+ Các xưởng sản xuất lớn, các công trường thủ công, các công ti thương mại, những đồn điền....
+ Nhiều thành thị trở thành trung tâm sản xuất và buôn bán.
+ Các ngân hàng được thành lập và ngày càng có vai trò to lớn.
c. Biến đổi về xã hội:
- Giai cấp tư sản: gồm chủ xưởng, chủ đồn điền, những thương nhân giàu có, quý tộc mới...
- Giai cấp vô sản: công nhân làm thuê (Nông nô bị mất ruộng đất, nô lệ mua từ châu Phi sang châu Âu.
GV dùng bản đồ thế giới thiệu vùng đất đã xảy ra cuộc cách mạng Hà Lan.
? Trình bày nguyên nhân, diễn biến và kết quả, ý nghĩa của cách mạng Hà Lan?
HS: Trả lời theo SGK.
a. Nguyên nhân:
+ Vào thế kỉ XVI, nền kinh tế TBCN ở Nê-đéc-len (vùng đất bao gồm Bỉ và Hà Lan ngày nay) phát triển mạnh nhất châu Âu, nhưng lại bị Vương quốc Tây Ban Nha thống trị (từ thế kỉ XII), ra sức ngăn cản sự phát triển này.
+ Chính sách cai trị hà khắc của phong kiến Tây Ban Nha ngày càng làm tăng mâu thuẫn dân tộc.
b. Diễn biến:
 + Nhiều cuộc đấu tranh của nhân dân Nê-đéc-lan chống lại chính quyền phong kiến Tây Ban Nha, đỉnh cao là năm 1566.
 + Năm 1581, các tỉnh miền Bắc Nê-đéc-len đã thành lập “Các tỉnh liên hiệp” (Về sau gọi là Cộng hòa Hà Lan).
 + Năm 1648, chính quyền Tây Ban Nha công nhận nền độc lập của Hà Lan. 
c. Kết quả:
- Cuộc cách mạng kết thúc, Hà Lan được giải phóng.
 d. Ý nghĩa: - Cách mạng Hà Lan thế kỉ XVI là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên trên thế giới, đã lật đổ ách thống trị của thực dân Tây Ban Nha, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
? Cách mạng Hà Lan diễn ra dưới hình thức nào?
- Một cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc lật đổ ách thống trị của Vương quốc Tây Ban Nha.
I/ Sự biến đổi về kinh tế xã hội Tây Âu trong thế kỉ XV-XVII. Cách mạng Hà Lan thế kỉ XVI:
1. Nền sản xuất mới ra đời: (đọc thêm)
2. Cách mạng Hà Lan thế kỉ XVI:
a. Nguyên nhân:
- Đầu thế kỉ XVI, vùng đất Nê-đéc-lan có nền kinh tế TBCN phát triển nhưng bị kìm hãm bởi sự thống trị của Vương quốc Tây ban Nha.
b. Diễn biến:
- Từ tháng 8-1566, nhân dân Nê-đéc-lan đấu tranh liên tục, đến năm 1581 nền cộng hòa Nê-đéc-lan được thành lập.
- Đến 1648, nền độc lập Nê-đéc-lan được công nhận.
c. Kết quả:
- Cuộc cách mạng kết thúc, Hà Lan được giải phóng.
d. Ý nghĩa:
 - Cách mạng Hà Lan thế kỉ XVI là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên trên thế giới, đã lật đổ ách thống trị của thực dân Tây Ban Nha, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
HĐ: 2 Cách mạng Anh giữa thế kỉ XVII:
15’
? Nguyên nhân, diễn biến, kết quả và ý nghĩa của cách mạng tư sản Anh?a. Nguyên nhân:
- Đến thế kỉ XVII, nền kinh tế TBCN ở Anh đã phát triển mạnh với nhiều công trường thủ công như luyện kim, làm đồ sứ, dệt len dạ... Trong đó, Luân Đôn trở thành trung tâm công nghiệp, thương mại và tài chính lớn nhất nước Anh.
- Ở nông thôn, nhiều quý tộc phong kiến đã chuyển sang kinh doanh theo con đường tư bản, bằng cách“rào đất cướp ruộng”, biến ruộng đất chiếm được thành những đồng cỏ, thuê nhân công nuôi cừu để lấy lông cung cấp cho thị trường. Họ trở thành tầng lớp quý tộc mới.
(Quý tộc mới: Tầng lớp quý tộc PK đã tư sản hóa, kinh doanh theo TBCN, xuất hiện ở châu Âu vào thế kỉ XVI, mạnh nhất ở Anh, là lực lượng quan trọng lãnh đạo Cách mạng tư sản Anh thế kỉ XVII.)
- Trong khi đó, chế độ phong kiến tiếp tục kìm hãm giai cấp tư sản và quý tộc mới, ngăn cản họ phát triển theo con đường tư bản. Vì vậy giai cấp tư sản và quý tộc mới đã liên minh lại với nhau nhằm lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế , xác lập quan hệ sản xuất TBCN.
b. Diễn biến: (Hướng dẫn học sinh đọc thêm theo 2 giai đoạn)
- Giai đọan1: (1642-1648)
+ Năm 1640, Quốc hội (Được thành lập từ thế kỉ XIII)- gồm phần lớn quý tộc mới, được triệu tập. 
+ 8 - 1642, cuộc nội chiến bùng nổ. Quân đội của quốc hội do Ô-li-vơ Crôm-oen (1599 – 1658) chỉ huy, đánh bại quân đội nhà vua.
- Giai đoạn 2: (1649 – 1688)
+ 30 – 01 – 1649, vua Sác-lơ I bị xử tử. Nước Anh trở thành nước cộng hòa.
+ Chỉ có Quý tộc mới và tư sản mới được hưởng quyền lợi.
+ Nhân dân tiếp tục đấu tranh.
+ 12 – 1688, Quý tộc mới và tư sản lại thỏa hiệp với Phong Kiến, đưa Vin- hem O-ran-giơ (Quốc trưởng Hà Lan, con rể Vua Giêm II) lên làm vua. Chế độ quân chủ lập hiến ra đời.
c. Kết quả:
- Chế độ phong kiến bị sụp đổ, chế độ cộng hòa được thành lập.
- Chế độ quân chủ lập hiến ra đời.
d. Ý nghĩa:
- Cuộc cách mạng tư sản Anh do tầng lớp quý tộc mới liên minh với giai cấp tư sản lãnh đạo, được đông đảo quần chúng nhân dân ủng hộ đã giành được thắng lợi, đưa nước Anh phát triển theo con đường TBCN.
? Tại sao nói Cách mạng tư sản Anh là cuộc cách mạng tư sản không triệt để?
- Tuy nhiên, đây là cuộc cách mạng không triệt để vì vẫn còn “ngôi vua”. Mặt khác, cách mạng chỉ đáp ứng được quyền lợi cho giai cấp tư sản và quý tộc mới, còn nhân dân không được hưởng chút quyền lợi gì. 
? Chế độ quân chủ lập hiến là gì?
- Là chế độ xã hội vua không có thực quyền, chỉ có Quốc hội, cơ quan quyền lực của tư sản và quý tộc mới mới có quyền định đoạt các chính sách và ban hành các đạo luật.
? Hiểu như thế nào là cách mạng tư sản?
- Cách mạng tư sản là các mạng do giai cấp tư sản lãnh đạo nhằm lật đổ chế độ phong kiến đã lỗi thời, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển, xác lập sự thống trị của giai cấp tư sản.
II. Cách mạng Anh giữa thế kỉ XVII:
1. Sự phát triển của CNTB ở Anh:
- Thế kỉ XVII, kinh tế tư bản chủ nghĩa ở Anh phát triển mạnh (vùng Đông Nam).
- Phát sinh mâu thuẩn: Tư sản quý tộc mới, nhân dân lao động với chế độ phong kiến.
2. Tiến trình cách mạng: (đọc thêm)
- Giai đọan1: (1642-1648)
- Giai đoạn 2: (1649 – 1688)
3. Ý nghĩa lịch sử của cuộc CMTS Anh giữa thế kỉ XVII.
- Mở đường cho CNTB tự do phát triển.
- CMTS không triệt để, chỉ đem lại quyền lợi cho g/c TS và qúy tộc mới.
4. Củng cố: (3')
*Trắc nghiệm:
Câu 1: Nền sản xuất tư bản chủ nghĩa ra đời với sự hình thành của hai giai cấp mới là:
A. Giai cấp nông dân và giai cấp vô sản. B. Giai cấp tư sản và giai cấp nông dân.	
C. Giai cấp tư sản và giai cấp vô sản. D. Giai cấp địa chủ và giai cấp chủ nô.
Câu 2: Cuộc cách mạng nào dưới đây được xem là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên trên thế giới?
A. Cách mạng tư sản Anh.	 C. Cách mạng tư sản Pháp.	
B. Cách mạng tư sản Hà Lan.	 D. Cách mạng tư sản Mĩ
Câu 3: Giai cấp tư sản và vô sản là hai giai cấp chính của xã hội:
A. Chiếm hữu nô lệ.	B. Nguyên thuỷ. 	C. Phong kiến.	D. Tư bản.
Câu 4: Lãnh đạo cuộc Cách mạng tư sản Anh thế kỉ XVII là giai cấp, tầng lớp nào?
A. Tư sản và nông dân.	B. Tư sản và nông nô.	
C. Tư sản và vô sản.	D. Tư sản và quí tộc mới.
5. Dặn dò: (2') Soạn phần III: Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ.
6. Những câu hỏi thường gặp:
* Tự Luận:
Câu 1: Nền sản xuất mới (Nền sản xuất tư bản chủ nghĩa) ra đời trong điều kiện lịch sử như thế nào? (theo Sbt Trang 5)
- Thời gian: giữa thế kỉ XVI.
- Ra đời ngay trong lòng xã hội phong kiến đã suy yếu, bị chính quyền phong kiến kìm hãm.
Câu 2: Hãy nêu những biểu hiện mới về kinh tế, xã hội ở Tây Âu trong các thế kỉ XVI – XVII? (theo sgk 3)
Câu 3: Trình bày nguyên nhân, diễn biến, kết quả, ý nghĩa của cách mạng Hà Lan?
* Đáp án: (Theo CKTKN trang 75).
Câu 4: Cách mạng Hà Lan thế kỉ XVI diễn ra dưới hình thức nào?
- Một cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc lật đổ ách thống trị của Vương quốc Tây Ban Nha.
Câu 5: Nguyên nhân, kết quả và ý nghĩa của cách mạng tư sản Anh?(Theo CKTKN trang 75 - 76).
Câu 6: Tại sao nói Cách mạng tư sản Anh là cuộc cách mạng tư sản không triệt để?
- Lãnh đạo cách mạng tư sản Anh là liên minh tư sản, quý tộc mới, nên nhiều tàn dư phong kiến không bị xóa bỏ. Nông dân không những không được ruộng đất mà còn tiếp tục bị chiếm ruộng đất và bị đẩy tới chỗ phá sản hoàn toàn.
7. Rút kinh nghiệm: 
...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................