Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 25, Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên (Thế kỷ XIII)

Tuần: 13
Tiết: 25 
Bài 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG NGUYÊN (THẾ KỶ XIII)
II. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1285)
NS: 07/11/2013
ND: 12/11/2013 
A. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: 
-Việc chuẩn bị xâm lược Đại Việt lần thứ hai của nhà nguyên chu đáo hơn so với L1
- Nhờ sự chuẩn bị chu đáo, đường lối đánh giặc đúng đắn và quyết tâm cao, quân dân Đại Việt đã thắng lợi vẻ vang
2. Kỹ năng: Sử dụng bản đồ 
3. Giáo dục: Lòng căm thù giặc, niềm tự hào dân tộc.
B. CHUẨN BỊ:
GV: Bản đồ cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên, tranh ảnh minh hoạ.
HS: Xem trước bài. Sưu tầm những mẩu chuyện về Trần Quốc Tuấn
C. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG:
I. Ổn định: (1')
II. Bài cũ: (4') Trình bày tóm tắt diễn biến, kết quả cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ 1258?
Đáp án:
a. Diễn biến:
-1-1258 3 vạn quân Mông Cổ kéo vào nước ta.
- Trước thế giặc mạnh ta rút lui và thực hiện kế hoạch "vườn không nhà trống".
- Quân Mông cổ lâm vào tình trạng thiếu lương thực và lực lượng bị tiêu hao dần.
- Ta mở cuộc phản công ở Đông Bộ Đầu.
b. Kết quả:
- Quân Mông Cổ rút khỏi Thăng Long chạy về nước.
III. Bài mới: 
1. Giới thiệu: Âm mưu xâm lược của quân Mông Cổ bị thất bại (1258), để rửa nhục và để thực hiện tham vọng dùng Đại Việt đánh chiếm các nước phía nam TQ, mở rộng lãnh thổ, đế chế Mông Nguyên đánh Đại Việt lần hai.
2. Triển khai bài: 
Tg
Hoạt động của GV&HS
Nội dung cần đạt
10'
HĐ1. Âm mưu xâm lược Chăm Pa và Đại Việt của nhà Nguyên
GV: Sau thất bại năm 1258, quân Mông Cổ không chịu từ bỏ âm mưu xâm lược Đại Việt. Năm 1279, sau khi thôn tính được Nam nhà Tống, vua Mông Cổ lập ra nhà Nguyên, Vua Nguyên là Hốt Tất Liệt ráo riết chuẩn bị xâm lược Chăm Pa và Đại Việt.
GV: Hốt Tất Liệt xâm lược Chăm Pa và Đại Việt nhằm mục đích gì?
HS: Làm cầu nối thôn tính các nước ở phía nam Trung Quốc.
GV: Hốt Tất Liệt đã cho quân xâm lược Chăm Pa trước.
GV: Vì sao nhà Nguyên xâm lược Chăm Pa trước? 
HS: Làm bàn đạp tấn công Đại Việt.
GV: Năm 1283, 1 vạn quân Nguyên do Toa Đô chỉ huy xâm lược Chăm Pa nhưng đã bị nhân dân Chăm Pa chiến đấu buộc chúng phải rút lên phía bắc cố thủ.
1. Âm mưu xâm lược Chăm Pa và Đại Việt của nhà Nguyên:
-Mở rộng lãnh thổ, thôn tính các nước phía nam Trung Quốc.
-Nhà Nguyên xâm lược Chăm Pa trước để làm bàn đạp tấn công Đại Việt.
10'
HĐ2. Nhà trần chuẩn bị kháng chiến
HS: Đọc sgk
GV: Sau khi biết tin nhà Nguyên có ý định xâm lược Đại Việt Vua tôi nhà Trần đã làm gì chúng ta cùng tìm hiểu phần 2 của bài.
 Thảo luận: GV: Nói mục đích hội nghị....Em nghĩ gì về tuổi trẻ hồi ấy?
HS: Thể hiện tinh thần quyết tâm của Trần Quốc Toản
 GV: Mở hội nghị Diên Hồng 1285 
GV: Hội nghị có tác dụng như thế nào?
HS: Khẳng định tinh thần quyết tâm chống giặc
GV: Tinh thần quyết tâm chống giặc của quân dân thời Trần còn được thể hiện như thế nào?
HS: Quân sĩ thích trên tay 2 chữ sát thát 
2. Nhà trần chuẩn bị kháng chiến.
- Triệu tập hội nghị Bình Than
- Trần Quốc Tuấn tổng chỉ huy.
- 1285 mở hội nghị Diên Hồng
-Tổ chức tập trận, duyệt binh.
--> Có thể nói quân, dân nhà Trần đều quyết tâm đánh giặc. 
15'
HĐ3. Diễn biến và kết quả cuộc kháng chiến.
GV: Trình bày trên bản đồ
Qua việc lui quân em có nhận xét gì về cách đánh của Trần Quốc Tuấn?
HS: Thế giặc mạnh Trần Quốc Tuấn vừa đánh vừa lui quân, chuẩn bị kháng chiến lâu dài.
GV: Tiếp tục tường thuật trên bản đồ
Không bắt được vua tôi nhà Trần Thoát Hoan đã làm gì?
HS: Rút về Thăng Long chờ tiếp viện
GV: Tiếp tục giảng diễn biến
GV: Em hãy cho biết kết quả cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai?
HS: 50 vạn quân Nguyên thất bại, Toa đô bị chém đầu, Thoát Hoan bỏ chạy.
3. Diễn biến và kết quả cuộc kháng chiến.
a. Diễn biến: 
- 1/1285: 50 vạn quân Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy vào xâm lược nước ta.
- Quân ta sau một vài trận chặn đánh địch ở biên giới đã rút về Vạn Kiếp, Thăng Long và cuối cùng rút về Thiên Trường để bảo toàn lực lượng, và thực hiện kế hoạch “vườn không nhà trống”.
- Cùng một lúc Toa Đô từ Cham-pa đánh ra Nghệ An, Thanh Hóa, quân Thoát Hoan mở cuộc tấn công xuống phía nam nhằm tạo thế gọng kìm để tiêu diệt quân ta, nhưng bị thất baị, phải rút về Thăng Long và lâm vào tình trạng thiếu lương thực trầm trọng. 
- 5/1285, lợi dụng thời cơ nhà Trần tổ chức phản công đánh bại quân giặc ở nhiều nơi như Tây kết, hàm tử, Chương dương, Thăng Long
b. Kết quả
- 50 vạn quân Nguyên bị đánh tan.
c.Ý nghĩa
- Bảo vệ được nền độc lập cho đất nước.
 IV. Củng cố: (4')
1. Em hãy trình bày diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên xâm lược bằng lược đồ?
2. Hãy nêu cách đánh của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên. 
V. Dặn dò: (1') Học bài theo câu hỏi sgk
Xem trước mục ba của bài
-Vì sao quân Nguyên xâm lược lần thứ ba?
-Cách chuẩn bị lực lượng lần thứ ba của quân Nguyên có gì khác với hai lần trước?
-Cách đánh giặc của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ 3 có gì giống và khác so với 2 lần trước?
-Ý nghĩa thắng lợi của cuộc kháng chiến lần thứ ba?
. Rút kinh nghiệm:
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................