Giáo án Lịch sử 12 - Bài 20: Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp kết thúc (1953-1954)

Ngày soạn: 
Tiết: 33, 34
Bài 20
Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp 
kết thúc (1953 -1954)
I / Mục tiêu:
 1. Kiến thức: Hiểu được
- Học sinh thấy âm mưu của Pháp – Mĩ thể hiện trong kế hoạch Nava như thế nào. 
- Nắm được những nét chính về diễn biển và biết phân tích tác dụng, tích cực của cuộc tiến công chiến lược Đông Xuân 1953-1954 vơi cuộc kháng chiến. 
- Hiểu được thắng lợi có ý nghĩa về nhiều mặt của chiến dịch Điện Biên Phủ. 
- Nắm được cuộc đấu tranh ngoại giao, ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thắng lợi 
 2. Kỹ năng
- Củng cố kĩ năng phân tích, đánh giá các sự kiện để rút ra những nhận định lịch sử 
- Kĩ năng sử dụng tranh ảnh 
 3. Thái độ
- Khắc sâu lòng căm thù thực dân Pháp, bọn can thiệp Mĩ và bè lũ tay sai. 
- Khắc sâu niềm tin tưởng sâu sắc vào sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ đối với sự nghiệp kháng chiến, xây dựng tổ quốc. 
- Bồi dưỡng lòng quí trọng và tự hào với những chiến thắng to lớn về các mặt của cuộc kháng chiến chống Pháp 
II / Chuẩn bị:
 1. Chuẩn bị của giáo viên: 
1. Lược đồ: Lược đồ chiến trường đông – xuân 1953 – 1954, lược đồ Điện Biên Phủ 
2. Ảnh: Cờ chiến thắng…, Hội nghị Giơnevơ 
 2. Chuẩn bị của học sinh:
- Đọc bài trước trong SGK
III / Hoạt động dạy học:
 1. Ổn định tình hình lớp: Kiểm tra sĩ số, tác phong HS. 
 2. Kiểm tra bài cũ: 
1.Lập niên biểu những thắng lợi tiêu biểu của quân dân ta trên các MT QS, CT, Ngoại giao từ sau chiến dịch Biên giới thu – đông 1950 đến trước đông – xuân 1953 – 1954.
3. Giảng bài mới:
TG
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
15’
40’
15’
15’
- 1 viên đại bác: 20.000 Fr, 1 đêm bắn 2600 viên
- 1 tháp canh: 500.000 Fr, 50 tháp/ 1 hành lang phòng ngự
- Lương: 1.700 Fr/lính /1 tháng
- Tổng chỉ huy q/đội viên chinh Đông Dương: “Sẽ có lối thoát trong danh dự”
- Chuyển bại thành thắng
- Từ thu đông 1953: P tập trung ở ĐBBB 44/84 D cơ động ở Đông Dương, tiến hành các cuộc BĐịnh và t/công vào vùng TD (NBình, T.Hoá..)
HCT: “Tạm thời tránh chỗ mạnh, đánh chỗ yếu”
- Phương châm: T/cực, chủ động, cơ động, linh hoạt
- Nguyên tắc: 
 + Tiến ăn chắc đánh ăn chắc
 + Chắc thắng thì đánh cho kì thắng, không chắc thắng thì không được đánh
- Giao cho Võ Nguyên Giáp chỉ huy
Lược đồ chiến trường đông-xuân 1953-1954
- 10/12/1953, ta tấn công giải phóng Lai Châu, uy hiếp Điện Biên Phủ (1)
- Đầu 12/1953, ta kết hợp với quân Lào, tấn công Trung Lào giải phóng Thà Khẹt uy hiếp SêNô (3) 
- Cuối 1/1954 phối phợp với Lào, ta tấn công Thượng Lào giải phóng Phong Sa Lì, địch phải tăng cường Luông Phabang (4) 
- 2/1954, ta tiến công Bắc Tây Nguyên, uy hiếp Plây Cu (5)
=> K/hoạch Nava bước đầu phá sản
Lược đồ diễn biễn chiến dịch Điện Biên Phủ
- Nava, Cônhi, Đanien tỏ ý tin tưởng “Con nhím khổng lồ…” sẵn sàng “nghiền nát” bộ đội của ta
- 4 đại đoàn bộ binh, 1 đại đoàn pháo binh, nhiều D công binh, thông tin, quân y…: bạt núi, xuyên rừng " hàng trăm Km đường rừng, hầm, tạo thành h/thống GT chằng chịt
“Máu trộn…gan k núng chí k mòn
Những đ/c…kéo pháo, nát… ôm – Những bàn…xe ta lên chiến tranhường tiếp viện
Dốc Pha đin …tuổi xanh”
- Đầu 3/54 công tác chuẩn bị hoàn thành
- Phương châm: Đánh chắc, tiến chắc
- Kế hoạch tác chiến: Đánh từng bước
- Mật danh: Trần Đình
Lược đồ diễn biễn chiến dịch Điện Biên Phủ
- Him Lam, Độc Lập, Bản Kéo: diệt 2000 tên , hạ 26 máy bay
- Mĩ viện trợ khẩn cấp và doạ ném bom xuống Điện Biên Phủ
- Ta phối hợp các chiến tranhường khác phân tán, tiêu hao và kìm chân địch, tạo điều kiện cho Điện Biên Phủ thắng lợi
- Tổng Đông-xuân 53 – 54 & Điện Biên Phủ: 128.000 tên địch, thu 19.000 súng, hạ 162 máy bay, 81 đại bác, giải phóng nhiều vùng đất đai
Hướng dẫn và gợi ý
- Làm xoay chuyển cục diện chiến tranh ở Đông Dương.
- Tại Béclin
- Lúc đầu Pháp ngoan cố không chịu VIệT NAM tham gia, nhưng sắp thất bại (đợt 3) + phản đối của NDP + các nước XHCN buộc P chấp nhận
- 26/4/1954 Hội nghị Giơnevơ khai mạc
- PVĐ dẫn đầu " Chiến thắng
- Cuộc đ/tr vô cùng gay gắt, phức tạp bởi lập trường ta & địch ( P+M ) khác nhau: Trải qua 8 phiên họp toàn thể & 23 phiên họp hẹp
- Lào: L2 k/c tập kết ở Sầm nưa & Phongxalì
- CPC: L2 k/c phục viên, không có vùng tập kết
- Ấn Độ, Balan, Canađa
Kết hợp ghi
- Miền Bắc giải phóng, xây dựng hòa bình và tiến lên chủ nghĩa xã hội.
- CT:
 + Giương cao ĐLDT + CNXH
 + Đ/lối k/c Toàn dân…
 + CN yêu nước + CN q/tế
- QS:
 + Đánh du kích + vận động chiến
 + Khoét sâu >< phân tán …
 + Buộc địch chuyển sang đánh lâu dài
- ND ta với truyền …, khí thế CM bừng2, khg tiếc sức người và của góp phần t/cực vào chiến thắng: Dũng cảm trong c/đấu và cần cù trong LĐ
- Tạo cơ sở cho ND ta giải phóng hoàn toàn MN 
“VIệT NAM vời….vui chung”
- Nhất là ở Châu Á, Phi, MLT
HĐCN: Đọc SGK về hoàn cảnh của P sau 8 năm chiến tranh
- Tiêu hao 39 vạn quân, hơn 2.000 tỉ Fr, khó khăn tài chính
- Vùng chiếm đóng bị thu hẹp, >< tập trung và phân tán
- Nội các thay 18 lần 
HĐCN: Theo dõi tường thuật khái quát kế hoạch Nava
B1: (Thu đông 53 – xuân 54) Phòng ngự MB, tấn công TBộ và Nam Đông Dương + mở rộng quân nguỵ và xây dựng lực lượng cơ động mạnh
B2: (Thu 54) chuyển quân tấn công BB, giành t/lợi q’định buộc ta phải đàm phán theo thế mạnh của Pháp.
Đọc chữ nhỏ trg 146
Thủ tướng Lanien: “Kế hoạch chẳng những được c/phủ P mà cả những người bạn Mĩ cũng tán thành. Nó cho phép hi vọng đủ mọi điều”
K:Trọng tâm k/hoạch Nava?
- Giải quyết tập trung – phân tán
HĐLớp: Thảo luận vì sao ta chọn những vị trí quan trọng mà địch yếu để tiến công? 
- Tiêu diệt sinh lực, giải phóng đất đai
- Địch bị động phân tán lực lượng.
Đọc chữ nhỏ 149 “Ở NB…”
 K: Đánh giá viêc thực hiện âm mưu của Nava theo diễn biến của chiến trường Đông Dương?
- Tiêu diệt một bộ phận địch
- Đich phải phân tán lực lượng ứng cứu cho các địa bàn quan trọng về chiến lược
Đọc trang 151-152
K: Nhận xét: “Nay tuy Châu Chấu đá Voi nhưng mai Voi sẽ bị lòi ruột ra”
- Ta đã chuyển cuộc k/c của ta từ yếu " mạnh và giành t/lợi 
- Thể hiện rõ từ VB " BG " Điện Biên Phủ
HĐCN: Đánh giá chiến thắng Điện Biên Phủ và quan hệ giữa chiến thắng Điện Biên Phủ với hội nghị Giơnevơ?
HĐCN: Nhắc lại thái độ của ta & TDP ngày đầu k/c?
- Lập trường của ta: hòa bình
- Pháp: Chiến tranh xâm lược 
- Đến 11/53: Đọc chữ nhỏ 153 " chấp nhận đàm phán
TB: Vì sao P chấp nhận đàm phán?
- Thất bại về quân sự, găp K2
- Xu hướng q/tế giải quyết các v/đề tranh chấp = thương lượng, hoà giải
Đọc 154 “Cuộc đ/tr … Đông Dương”
Tự tìm hiểu SGK
HĐCN: Tìm hiểu ý nghĩa Hiệp định?
HĐ nhóm: Thảo luận về:
* Nhóm 1: Nguyên nhân 
- Sự lãnh đạo, Nhân dân đoàn kết 
- Hậu phương, C/q ND, QS…
- Đoàn kết Đông Dương, giúp đỡ LX, TQ
* Nhóm 2: Ý nghĩa
HĐCN: Xác định vị trí của chiến thắng Điện Biên Phủ trong PT giải phóngDT thế giới?
- Cổ vũ mạnh mẽ PTGPDT trên thế giới (c. Phi)
I. Âm mưu mới của Pháp – Mĩ ở Đông Dương: kế hoạch Na va 
- Sau 8 năm chiến tranh xâm lược, Pháp ngày càng gặp nhiều khó khăn, với tình thế bất lợi 
- Được Mĩ giúp đỡ Pháp thực hiện kế hoạch Nava (gồm 2 bước )
 nhằm giành thắng lợi quyết định trong 18 tháng 
II. Cuộc tiến công chiến lược Đông Xuân 1953-1954 và chiến dịch Điện Biên Phủ 1954 
1. cuộc tiến công chiến lược Đông Xuân 1953-1954 
Chủ trương của ta:
- Nhiệm vụ: Tiêu diệt sinh lực địch và giải phóng đất dai
- Phương hướng chiến lược: Chủ động mở những cuộc tiến công vào những hướng quan trọng mà địch tương đôí yếu,
 buộc địch phải phân tán lực lượng
Diễn biến 
* Ở MT chính diện:
 Ta mở các cuộc tấn công QS vào Tây Bắc (10/12/54) , Trung Lào (12/54) , Thượng Lào (1/54 ) và Tây Nguyên (2/54)
* Ở vùng sau lưng địch: phong trào chiến tranh du kích phát triển mạnh
* Kết quả
- Tiêu diệt sinh lực địch, giải phóng đất đai
- Buộc địch phân tán lực lượng, tạo đ/kiện cho ta giành thắng lợi ở Điện Biên Phủ
 2. Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ 
 a. Âm mưu của địch: 
 Nava tập trung xây dựng Điện Biên Phủ thành “pháo đài bất khả xâm phạm” với 16.200 tên, chia 3 phân khu (49 cứ điểm), 2 sân bay, vũ khí hiện đại
=> Giành 1 chiến thắng quân sự, kết thúc chiến tranh trong danh dự
 b. Sự chuẩn bị của ta: 
- Ta chấp nhận Điện Biên Phủ là điểm quyết chiến chiến lược
- Huy động một lực lượng rất lớn (55.000 quân), 
hàng chục ngàn tấn vũ khí, l/thực…cho Điện Biên Phủ
c.Diễn biến: 3 đợt
- Đợt 1(13 " 17/3) tấn công tiêu diệt phân khu Bắc
 - Đợt 2(30/3 " 26/4) ta tấn công các cứ điểm phía đông phân khu Trung tâm
- Đợt 3 (1/5 " 7/5) ta đồng loạt tấn công phân khu Trung tâm và phân khu Nam: tiêu diệt các cứ điểm còn lại…
 Chiều 7/5 Bộ tham mưu địch đầu hàng và bị bắt 
 d. Kết quả và ý nghĩa 
* Kết quả:
- Loại khỏi vòng chiến đấu 16.200 t ên
- Hạ 62 máy bay, thu toàn bộ phương tiện chiến tranh
* Ý nghĩa: 
- Đập tan k/hoạch Nava, giáng đòn quyết định vào ý chí xâm lược của thực dân Pháp
- Tạo điều kiện thuận lợi cho cuôc đấu tranh ngoại giao của ta giành thắng lợi
III. Hiệp định Giơnevơ về Đông Dương 1954 
1/ Hội nghị giơnevơ 
- 1/1954 Hội nghị ngoại trưởng LX, M, A, P thoả thuận triệu tập Hội nghị Giơnevơ để giải quyết vấn đề Triều Tiên, lập lại HB ở Đông Dương 
- 8/5/1954 Hội nghị bắt đầu thảo luận vấn đề Đông Dương & ta chính thức tham gia Hội nghị
=> 21/7/1954, Hiệp định Giơne vơ được kí kết
2/ Hiệp định giơnevơ 
* Gồm
- H/định đình chỉ chiến sự ở VIệT NAM, L, CPC
- Bản tuyên bố cuối cùng của Hội nghị
- Các phụ bản khác
* Nội dung (SGK)
- Tôn trọng các quyền DT cơ bản của ba nước Đông Dương là ĐL, chủ quyền, TN và toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của 3 nước Đông Dương
- Các bên ngừng bắn lập lại HB ở Đông Dương, tập kết, chuyển quân, chuyển giao khu vực, ở VIệT NAM lấy VT 17 làm giới tuyến QS tạm thời cùng một khu phi QS hai bên giới tuyến
- Cấm các nước đưa quân đội, nhân viên quân sự, VKhí và đặt căn cứ quân sự ở Đông Dương. Đông Dương không được tham gia khối liên minh QS nào và không để các nước khác dùng lãnh thổ của mình vào mục đích chiến tranh và xâm lược
- Việt Nam thống nhất bằng tổng tuyển cử tự do trong cả nước vào 7/1956 dưới sự kiểm soát của UB QTế
- Thi hành Hiệp định Pari là trách nhiệm những người đã kí và những người kế tục
* Ý nghĩa: 
- Đây là văn bản pháp lý quốc tế ghi nhận các quyền DT cơ bản của Đông Dương
- Buộc Pháp phải chấm dứt chiến tranh xâm lược, rút quân về nước
- Phá tan âm mưu kéo dài, mở rộng và quốc tế hóa chiến tranh Đông Dương của Mĩ
IV. Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa LS của cuộc kháng chiến chống TD Pháp 
 1/ Nguyên nhân thắng lợi
- Sự l/đạo sáng suốt của Đ,
 ý chí đoàn kết, quyết chiến thắng của toàn quân, toàn dân
- Sức mạnh của hệ thống chính quyền dân chủ nhân dân , của MTDTTN, hậu phương và lực lượng vũ trang.
- Tình đoàn kết chiến đấu của ND Đông Dương và giúp đỡ nhiệt tình của Liên Xô, Trung Quốc, sự ủng hộ nhân dân thế giới.
2/ Ý nghĩa lịch sử: 
- Chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược và ách thống trị của thực dân Pháp gần TKỉ, MB được giải phóng chuyển sang CMXHCN 
- Giáng 1 đòn nặng nề vào âm mưu xâm lược của CNĐQ, góp phần làm tan rã hệ thống thuộc địa của chúng, 
cổ vũ mạnh mẽ PTGPDT trên thế giới 
Củng cố: Những năm toàn quốc chống Pháp 1946 – 1954
- Ta luôn ở thế chủ động và chứng tỏ sức mạnh của cuộc k/c
- Cuộc đ/tr ngoại giao tuy gay go và phức tạp nhưng cuối cùng Hiệp định Giơnevơ đã buộc Pháp và Mĩ chấm dứt chiến tranh lâp lại hòa bình ở Đông Dương
Bài tập về nhà: Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1: Điện Biên Phủ là thắng lợi QS lớn nhất, thắng lợi quyết định buộc Pháp kí HIệp định Giơnevơ?
- Trong cuộc kháng chiến ta mở nhiều chiến dịch, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, nhưng Điện Biên Phủ là chiến dịch có qui mô lớn nhất, tiêu diệt nhiều sinh lực địch nhất
- Là thắng lợi quyết định vì: đập tan hoàn toàn k/hoạch Nava, giáng đòn mạnh vào ý chí xâm lược của Pháp -Mĩ, làm xoay chuyển chiến trường Đông Dương, tạo điều kiện thắng lợi trên mặt trận ngoại giao
Câu 2: Lập niên biểu các sự kiện lớn trong k/chiến chống TDP từ sau BG thu-đông 1950 đến 7/1954
Thời gian
Sự kiện
10/12/1953
Ta tiến công địch ở Lai Châu
Đầu 12/1954
Liên quân Việt – Lào tấn công địch ở Trung Lào
…..
13/3 đến 7/5/1954
….
Ta tấn công địch ở Điện Biên Phủ
Dặn dò: Ôn tập chuẩn bị kiểm tra HK I
Rút kinh nghiệm: