Giáo án Lịch sử 10 - Tiết 40, Bài 31: Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII

Ngày soạn: 19/3/2013
Tiết : 40
 Bài 31 CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP CUỐI THẾ KỈ XVIII 
Tiết2 ( Tiếp theo)
I. MỤC TIÊU: 
Kiến thức: HS nắm được: 
- Quần chúng nhân dân là động lực chủ yếu thúc đẩy cách mạng tiến lên.
- Những hạn chế của cách mạng tư sản: Chỉ thay hình thức bóc lột phong kiến bằng sự bóc lột TBCN, không xoá bỏ triệt để mọi hình thức người bóc lột người.
Kĩ năng: Rèn luyện kỉ năng phân tích, khái quát, tổng hợp, đánh giá sự kiện.
Thái độ: Vai trò của quần chúng nhân dân trong cách mạng.
II. CHUẨN BỊ:
Chuẩn bị của thầy: 
- Tham khảo tài liệu, SGK, SGV.
- Bản đồ, sơ đồ tiến trình cuộc cách mạng Pháp.
- Phương án tổ chức: GV phân tích, đàm thoại qua các HĐ cá nhân, GV-HS.
 2. Chuẩn bị của trò: SGK, đọc bài trước trong SGK.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 6 phút.
 1. Ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sĩ số, thái độ học tập của HS.
 2. Kiểm tra bài cũ: Cách mạng tư sản Pháp nổ ra trong hoàn cảnh nào?
 3. Giảng bài mới: Sự chống đối của triều đình, quí tộc, sự can thiệp của các nước phong kiến châu Âu, đưa nước Pháp đến một tình thế hiểm nghèo một lần nữa quần chúng nổi dậy lật đổ chế độ quân chủ, thiết lập nền cộng hoà. Quá trình đó diễn ra như thế nào? chúng ta tìm hiểu bài học hôm nay.
TI ẾN TR ÌNH TI ẾT D ẠY
TL
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinhøø
Nội dung
 9’
HĐ2: Giáo viên - Học sinh.
GV tái hiện kiến thức cũ đặt ra tình huống mới: Với việc xử tử vua Sác-lơ I, thiết lập nền Cộng hoà, cách mạng Anh đạt tới đỉnh cao. Cách mạng Pháp lúc này đã làm một việc tương tự, cách mạng Pháp đã đạt tới đỉnh cao chưa?
Hướng dẫn HS thảo luận, GV cần chốt lại vấn đề.
GV sử dụng ảnh chân dung giới thiệu Rô-béc-xpi-e. 
HĐ2:
HS thảo luận, nắm được:
Những quyết định trên của Quốc hội (do áp lực của quần chúng), chưa đáp ứng được những yêu cầu cấp bách mà cách mạng Pháp đòi hỏi.
- Chống thù trong giặc ngoài.
- Chống nạn đầu cơ tích trữ, phục vụ mặt trận, cải thiện đời sống nhân dân. Quần chúng tiếp tục tạo ra áp lực, chuyển giao chính quyền về tay phái Gia-cô-banh, đáp ứng yêu cầu của cách mạng.
HS nắm được: những phẩm chất nổi bật: ý chí sắt đá, tinh thần đấu tranh không khoan nhượng trước kẻ thù vì lợi ích của nhân dân, một con người kiên định “không thể đảo ngược được”.
II/2. Tư sản công thương cầm quyền. Nền cộng hoà được thành lập:
- Ngày 10-8-1792, quần chúng Pa-ri nổi dậy, lập chính quyền công xã cách mạng (Gi-rông-đanh); bắt vua và hoàng hậu.
- Ngày 21-9, Quốc hội tuyên bố thành lập nền Cộng hoà thứ nhất, xử tử nhà vua.
- Đầu năm 1793, nước Pháp đứng trước khó khăn mới:
 + Trong nước: Bọn phản động nổi dậy; đời sống nhân dân khó khăn.
 + Bên ngoài: Liên minh phong kiến châu Âu đe doạ cách mạng.
- Ngày 31-5-1793, quần chúng Pa-ri nổi dậy, lật đổ phái Gi-rông-đanh, giành chính quyền về tay phái Gia-cô-banh (2-6).
 9’
 8’
HĐ3: Giáo viên – Học sinh.
GV hướng dẫn HS nhận thức về các chính sách cụ thể của chính quyền Gia-cô-banh lúc này đã thực sự phát huy tác dụng. Cần có sự so sánh để thấy đây là những chính sách tiến bộ hơn hẳn thời kì Gi-rông-đanh nắm quyền.
HỎI: Tại sao giữa lúc cách mạng đang lên, phái Gia-cô-banh lại suy yếu?
GV phân tích. 
GV mở rộng:
Về sự thất bại của Gia-cô-banh, Lê nin chỉ rõ: “Đưa ra những dự định đại qui mô mà lại không có chỗ dựa cần thiết để thực hiện, không biết ngay cả phải dựa vào giai cấp nào để áp dụng biện pháp này hay biện pháp khác”.
GV hướng dẫn để HS nhận thức
được rằng, các cuộc đảo chính liên tiếp kể từ sau thất bại của nền chuyên chính Gia-cô-banh, là quá trình đi xuống, thể hiện sự tụt lùi của cách mạng Pháp (từ cộng hoà tư sản qua các bước trung gian trở về quân chủ phong kiến), có thể biểu diễn sự thoái trào của cách mạng Pháp qua sơ đồ sau:
Gia-cô-banh (cộng hoà 6-1793)
 Đốc chính (27-7-1794)
 Độc tài (11-1799)
 Q.chủ (1815) 
HĐ3:
HS nhận thức được:
- Việc chia ruộng thành lô lớn, bán giá cao thời Gi-rông-đanh khiến nông dân không thể có đất đai canh tác, giờ đây thời Gia-cô-banh sắc lệnh chia đều đất công, ruộng được chia thành lô nhỏ, trả dần trong 10 năm.
- Trước đây đaọ luật cấm công nhân bãi công, hội họp, nay hiến pháp mới (6-1793) ban bố quyền dân chủ rộng rãi, mọi sự bất bình đẳng giai cấp bị xoá bỏ
- Việc ban hành luật giá tối đa đã khắc phục tình trạng nạn đầu cơ tích trữ, huy động lương thực thực phẩm cho mặt trận và cải thiện từng bước đời sống nhân dân.
HS nắm được: Đất nước vừa kết thúc 1 cuộc chiến gian khổ, kéo dài với những khó khăn chồng chất, hậu quả chưa được khắc phục. Sự bất lực, lúng túng với những quyết sách sai lầm của phái Gia-cô-banh (đàn áp các lực lượng chống đối), dẫn đến việc họ không còn chỗ dựa. Lực lượng tư sản cơ hội (Kẻ mới giàu lên trong chiến tranh) đã làm cuộc đảo chính bắt Rô-béc-xpi-e và những cộng sự của ông lên đoạn đầu đài. Lòng nhiệt tình CM của quần chúng Pa-ri lúc này đã nguội lạnh, để lực lượng phản động đẩy CM vào giai đoạn thoái trào.
HS ghi nhớ kiến thức qua sơ đồ. 
3. Nền chuyên chính Gia-cô-banh - đỉnh cao của cách mạng:
- Trước những khó khăn, thử thách nghiêm trọng chính quyền Gia-cô-banh đã đưa ra những biện pháp kịp thời, hiệu quả:
+ Giải quyết ruộng đất cho nông dân, tiền lương cho công nhân.
+ Thông qua Hiến pháp mới, mở rộng tự do dân chủ.
+ Ban hành lệnh “Tổng động viên”.
+ Qui định giá tối đa.
+ Xoá nạn đầu cơ tích trữ…
- Phái Gia-cô-banh đã hoàn thành nhiệm vụ chống thù trong, giặc ngoài, đưa cách mạng đến đỉnh cao.
- Trong lúc cách mạng đang lên, mâu thuẫn nội bộ đã làm cho phái Gia-cô-banh suy yếu. Cuộc đảo chính 27-7 1794 đã đưa chính quyền vào tay bọn phản động (tư sản làm giàu trong CM), cách mạng bị thoái trào.
4. Thời kì thoái trào:
- Sau đảo chính, uỷ ban đốc chính ra đời đã thủ tiêu mọi thành quả của cách mạng.
+ Hiến pháp mới được ban hành bảo vệ lợi ích tư sản mới.
+ Xoá bỏ luật giá tối đa.
+ Thủ tiêu các quyền tự do, dân chủ.
+ Khủng bố những người CM.
- Cuộc đảo chính (11-1799), lật đổ chế độ Đốc chính, đưa Na-pô-lê-ông lên nắm quyền, xây dựng chế độ độc tài.
- Sau nhiều năm chiến tranh, Đế chế I của Na-pô-lê-ông bị suy yếu, thất bại (1815). 
=> Chế độ quân chủ ở Pháp được phục hồi.
 9’
HĐ4: Cá nhân
GV hướng dẫn HS so sánh những thành quả mà cách mạng Pháp đạt được, đặc biệt nhấn mạnh những thành quả đó đều do sức mạnh của quần chúng cách mạng tạo nên. 
Củng cố kiến thức: 
- Vì sao cách mạng tư sản Pháp là cuộc cách mạng tiêu biểu điển hình?
- Nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của cuộc cách mạng tư sản đó?
HĐ4:
HS so sánh, rút ra kết luận.
Chính vì lẽ đó cách mạng tư sản Pháp là cuộc cách mạng điển hình nhất, tiêu biểu nhất. Nó hơn hẳn bất cứ 1 cuộc cách mạng tư sản nào nổ ra trước hoặc sau nó. Với ý nghĩa to lớn đó nó xứng đáng được coi là cuộc “Đại cách mạng”. 
III. Ý nghĩa của cách mạng tư sản Pháp cuối TK XVIII:
- Là cuộc cách mạng dân chủ tư sản điển hình:
+ Lật đổ chế độ phong kiến cùng với những tàn dư của nó.
+ Giải quyết được vấn đề dân chủ (ruộng đất cho ND, quyền lợi của CN).
+ Hình thành thị trường dân tộc thống nhất mở đường cho lực lượng TBCN ở Pháp phát triển.
+ Giai cấp tư sản lãnh đạo, nhưng quần chúng quyết định tiến trình phát triển của CM.
- Mở ra 1 thời đại thắng lợi và củng cố quyền thống trị của GCTS trên phạm vi thế giới.
Củng cố kiến thức: 
4. Dặn dò: 3 phút
 -Học bài câu hỏi 2, 3 SGK-Tr158. Đọc trước bài 32: CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP CHÂU ÂU.
- Bài tập về nhà: So sánh với cuộc chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mĩ, CMTS Hà Lan, CMTS Anh để nhận thức thêm sự đa dạng về hình thức của CMTS trong buổi đầu thời cận đại
IV. RÚT KINH NGHIỆM: