Giáo án Lịch sử 10 - Tiết 13, Bài 9: Vương quốc Cam-pu-chia và vương quốc Lào

Ngày soạn: 11/11/2012
Tiết : 13
 Bài 9 VƯƠNG QUỐC CAM-PU-CHIA VÀ VƯƠNG QUỐC LÀO.
 (1 tiết)
I. MỤC TIÊU:
Kiến thức: HS nắm được
- Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên của những nước láng giềng gần gũi với Việt Nam.
- Những giai đoạn phát triển lich sử của hai vương quốc lào và Cam-pu-chia.
- Về ảnh hưởng của nền văn hoá Ấn Độ và việc xây dựng nền văn hoá dân tộc của hai nước này.
 3. Kĩõ năng:
- Kĩ năng tổng hợp, phân tích các sự liện lịch sử của vương quốc Lào, Cam-pu-chia.
- Kĩ năng lập bảng niên biểu các giai đoạn phát triển của hai vương quốc Lào và Cam-pu-chia.
Thái độ:
- Bồi dưỡng HS tình cảm yêu quí trân trọng những giá trị lịch sử truyền thống của hai dân tộc láng giềng gần gũi của Việt Nam.
- Giúp các em hiểu rõ được mối quan hệ mật thiết của ba nước xa xưa, từ đó giúp HS hiểu rõ việc xây dựng mối quan hệ láng giềng tốt, đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau. 
II. CHUẨN BỊ:
 1. Chuẩn bị của giáo viên: 
- Tham khảo tài liệu, SGK, SGV.
- Bản đồ hành chính khu vực ĐNÁ.
- Sưu tầm tranh ảnh về đất nước và con người hai nước Lào, Cam-pu-chia thời PK.
- Phương án tổ chức: Hoạt động cá nhân, tập thể, nhóm. 
 2. Chuẩn bị của học sinhø: SGK, đọc bài trước trong SGK. Sưu tầm tranh ảnh GV yêu cầu tiết học trước.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 5 phút
 1. Ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sĩ số, thái độ học tập của HS.
 2. Kiểm tra bài cũ: Sự phát triển thịnh đạt của các quốc gia phong kiến ĐNÁ TK X-XVIII?
 3. Giảng bài mới: Cam-pu-chia và Lào là hai quốc gia láng giềng gần gũi với Việt Nam, đã có lịch sử truyền thống lâu đời và một nền văn hoá đặc sắc. Để tìm hiểu sự phát triển của vương quốc Cam-pu-chia và vương quốc Lào phát triển qua các thời kì như thế nào? Tình hình kinh te,á xã hội, những nét văn hoá đặc sắc ra sao? Nội dung bài học hôm nay sẽ trả lời các câu hỏi nêu trên.
TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY
TL
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung
 6’
 12’
HĐ1: Cả lớp và cá nhân.
GV treo bản đồ ĐNÁ lên bảng giới thiệu trên lược đồ những nét khái quát về địa hình của Cam-pu-chia: Như một lòng chảo khổng lồ, xung quanh là vùng rừng và cao nguyên bao bọc, còn đây là Biển Hồ và vùng phụ cận với những cánh đồng phì nhiêu, màu mỡ.
HỎI: Người Cam-pu-chia là ai? Họ sống ở đâu?
GV nhận xét, chốt ý.
HỎI: Quá trình lập nước diễn ra như thế nào? 
GV chốt ý.
HĐ: Theo nhóm.
Chia lớp 2 nhóm, giao nhiện vụ:
Nhóm1: Giai đoạn nào Cam-pu-chia phát triển thịnh đạt nhất? Những biểu hiện của sự phát triển thịnh đạt?
GV nhận xét, trình bày và phân tích bổ sung.
Tiếp đó GV chỉ trên bản đồ: địa bàn ban đầu (TK V-VII) ở hạ lưu sông Se-mun ( Nam Cò Rạt), địa bàn quần cư ở TK X-XV ở bắc Biển Hồ, kết hợp giơí thiệu tranh về đất nước và con người Cam-pu-chia. Đặc biệt Ăng co vát. 
Nhóm2: Nêu những nét phát triển độc đáo về văn hoá của vương quốc Cam-pu-chia?
GV nhận xét, chốt ý.
HĐ1:
HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi:
- Người Khơ me là bộ phận của cư dân ĐNÁ gọi người Môn cổ sống trên phạm vi rộng hầu như bao trùm các nước ĐNÁ lục địa.
- Ban đầu là phía Bắc Cam-pu-chia ngày nay trên cao nguyên Cò Rạt và mạn trung lưu sông Mê Công sau di cư về phía Nam
HS suy nghĩ tự trả lời câu hỏi: 
Người Khơ me giỏi săn bắn, quen đào ao, đắp hồ trử nước. Họ sớm tiếp thu văn hoá Ấn Độ, biết khắc bia bằng chữ Phạn; đến TK VI vương quốc người cam-pu-chia được thành lập.
Nhóm1:
- Thời kì Ăng co (802-1432) là thời kì phát triển nhất của vương quốc Cam-pu-chia, họ quần cư ở bắc Biển Hồ, kinh đô là Aêng co được xây dựng ở Tây bắc Biển Hồ (tỉnh Xiêm Riệp ngày nay).
- Những biểu hiện của sự phát triển và thịnh đat: ( HS trình bày như nội dung cơ bản ).
HS đọc hai đoạn chữ nhỏ trong SGK nói về sự phát triển kinh tế và cuộc chiến tranh xâm lược của Cam-pu-chia dưới thời Ăng Co để minh chứng cho sự phát triển.
HS đọc SGK trả lời câu hỏi: Người dân Cam-pu-chia đã xây dựng một nền văn hoá riêng hết sức độc đáo: 
 Chữ viết, văn học dân gian, kiến trúc: (HS trình bày như nội dung cơ bản).
1. Vương quốc Cam-pu-chia:
- Ở Cam-pu-chia tộc người chủ yếu là Khơ me.
- Địa hình sinh sống ban đầu là phía bắc nước Cam-pu-chia ngày nay trên cao nguyên Cò Rạt và mạn trung lưu sông Mê Công, đến TKVI vương quốc Cam-pu-chia được thành lập.
- Thời kì Ăng Co (802-1432) là thời kì phát triển nhất của vương quốc Cam-pu-chia, họ quần cư ở bắc Biển Hồ, kinh đô là Ăng Co được xây dựng ở Tây bắc Biển Hồ.
- Biểu hiện của sự phát triển thịnh đạt:
+ Về kinh tế: nông nghiệp, ngư nghiệp, thủ công nghiệp đều phát triển.
+ Xây dựng nhiều công trình kiến trúc lớn.
+ Ăng Co còn chinh phục các nước láng giềng, trở thành
cường quốc trong khu vực.
- Văn hoá: sáng tạo ra chữ viết riêng của mình trên cơ sở chữ phạn của Ấn Độ. Văn học dân gian và văn học viết với những câu chuyện có giá trị nghệ thuật.
- Kiến trúc: nổi tiếng nhất là quần thể kiến trúc Ăng Co.
 8’
10’
HĐ2: Cả lớp và cá nhân.
GV giới thiệu trên bản đồ về vị trí và những nét cơ bản về địa hình: Đất nước Lào gắn liền với sông Mê Công, con sông vừa cung cấp nguồn thuỷ văn dồi dào, trục đường giao thông quan trọng của đất nước, vừa là yếu tố của sự thống nhất về mặt địa lí. Có đồng bằng ven sông tuy hẹp nhưng màu mỡ. 
GV trình bày và phân tích: 
- Cư dân cổ chính là người Lào Thơng chủ nhân của nền văn hoá đồ đá, đồ đồng. Hàng nghìn năm trước họ đã sáng tạo ra những chiếc chum đá khổng lồ ở cánh đồng Chum GV kết hợp giới thiệu tranh ảnh về cánh đồng Chum.
- Đến TKXIII mới có nhóm người nói tiếng Thái di cư đến sống hoà hợp với người Lào Thơng gọi là Lào Lùm (Người Lào ở thấp). Tổ chức sơ khai là các mường cổ. 
- Năm 1353 Pha Ngừm thống nhất các mường Lào, lên ngôi đặt tên nước là Lan Xang (Triệu voi).
HỎI: Thời kì thịnh vượng nhất của Lào? Những biểu hiện của sự thịnh vượng?
GV yêu cầu HS đọc đoạn chữ nhỏ SGK – Tr 53.
GV trình bày: Đến đầu TK XVIII, Lan Xang suy yếu và bị Xiêm đánh chiếm biến thành một tỉnh, sau trở thành thuộc địa của Pháp 1893.
HĐ cá nhân.
HỎI: Nêu những nét chính về văn hoá của vương quốc Lào?
GV kết hợp giới thiệu hình 24 SGK Thạt Luổng - Viêng Chăn (Lào).
GV nhấn mạnh: Cam-pu-chia và Lào đều chịu ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ. Song mỗi nước đều đem lồng nội dung của mình vào, xây dựng nền văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc. Chính bản sắc dân tộc là sợi dây liên kết dân tộc và thúc đẩy cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền dân tộc.
- Chữ viết từ chữ Phạn sáng tạo ra chữ viết riêng của mình.
- Văn học dân gian, văn học viết
- Tôn giáo: đạo Hin-đu, đạo phật
- Kiến trúc: Hin-đu giáo và phật.
HĐ Củng cố kiến thức: Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi nhận thức đặt ra ngay từ đầu giờ học để củng cố kiến thức đã học.
HĐ2:
HS đọc chữ nhỏ trong SGK để thấy được cuộc sống, tổ chức xã sơ khai của người Lào.
HS xem ảmh GV giới thiệu.
HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi:
- Thời kì thịnh vượng nhất là TK XV - TK XVII dưới vương triều Xu-li-nha-vông-xa.
- Những biểu hiện phát triển:
+ Tổ chức bộ máy chặt chẽ hơn: 
HS đọc đoạn chữ nhỏ trong SGK chứng minh cho việc tổ chức bộ máy chặt chẽ và xây dựng quân đội qui củ hơn.
+ Đất nước có nhiều sản vật quí, buôn bán trao đổi với cả người Châu Âu, Lào còn là trung tâm phật giáo.
+ Giữ quan hệ hoà hiếu với Cam-pu-chia và Đại Việt, kiên quyết chống quân xâm lược Miến Điện.
HS đọc SGK trả lời câu hỏi:
(như nội dung cơ bản).
HS xem và khai thác hình.
2.vương quốc Lào:
- Cư dân cổ chính là người Lào Thơng chủ nhân của nền văn hoá đồ đá, đồ đồng.
- Đến TK XIII nhóm người nói tiếng Thái di cư đến sống hoà hợp với người Lào Thơng gọi là Lào Lùm. 
- Tổ chức xã hội sơ khai của người Lào là các mường cổ.
- Năm 1353 Pha Ngừm thống nhất các mường Lào lên ngôi đặt tên nước là Lan Xang (Triệu voi).
- Thời kì thịnh vượng nhất là TK XV - TKXVII, dưới vương triều Xu-li-nha Vông-xa.
- Những biểu hiện phát triển: 
+ Tổ chức bộ máy chặt chẽ hơn: Chia đất nước thành các mường, đặt quan cai trị, xây dựng quân đội do vua chỉ huy.
+ Đất nước có nhiều sản vật quí, buôn bán trao đổi với cả người Châu Âu. 
+ Nền văn hoá phật giáo phát triển Lào -> trung tâm phật giáo Đông Nam Á.
+ Giữ quan hệ hoà hiếu với Cam-pu-chia và Đại Việt, kiên quyết chống quân xâm lược Miến Điện.
- Văn hoá:
+ Người Lào sáng tạo ra chữ viết riêng của mình trên cơ sở chữ viết của Cam-pu-chia và Mi-an-ma.
+ Đời sống văn hoá của người Lào rất phong phú, hồn nhiên
- Kiến trúc: Xây dựng một số công trình kiến trúc phật giáo điển hình là Thạt Luổng ở Viêng Chăn.
- Nền văn hoá truyền thống: Cam-pu-chia và Lào đều chịu ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ trên các lĩnh vực chữ viết, tôn giáo, văn học, kiến trúc. Song tiếp thu mỗi nước đều đem lồng nội dung của mình vào, xây dựng nền văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc.
Củng cố kiến thức:
4. Dặn dò: 4 phút
- Học bài câu hỏi 1,2,3 SGK - Tr54.
- Đọc trước bài10: THỜI KÌ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN ỞTÂY ÂU (Từ TKV-TKXIV)
- Bài tập về nhà: Lập bảng niên biểu các giai đoạn phát triển của vương quốc cam-pu-chia và vương quốc Lào theo nội dung sau:
Tên vương quốc
Thời gian hình thành vương quốc
Giai đoạn phát triển thịnh đạt nhất
Biểu hiện của sự phát triển
IV. RÚT KINH NGHIỆM: