Giáo án Hoạt động ngoài giờ lên lớp Lớp 8 - Lê Thị Thùy
I. Mục tiêu
- Phát huy tiềm năng văn nghệ của lớp; biết được nhiều bài hát ca ngợi Đảng, ca ngợi quê hương, đất nước và mùa xuân của dân tộc.
- Càng tin yêu Đảng, yêu quê hương đất nước.
- Rèn luyện phong cách biểu diễn văn nghệ: tự tin, lạc quan, yêu cuộc sống.
II. Các kỹ năng sống cơ bản được giáo dục trong hoạt động
- Kỹ năng nhận thức về bản thân, tự tin tham gia hoạt động văn nghệ mừng Đảng, mừng Xuân.
- Kỹ năng trình bày ý tưởng thể hiện qua văn nghệ mừng Đảng, mừng Xuân.
- Kỹ năng tìm kiếm các lựa chọn phù hợp để tham gia hoạt động văn nghệ.
- Kỹ năng học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, để đền đáp công ơn của Đảng – Bác.
III. Các phương pháp/kỹ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng.
- Đóng vai
- Trò chơi giáo dục.
- Biểu đạt sáng tạo
IV. Tài liệu và phương tiện
- Các bài thơ, bài hát liên quan đến chủ đề.
- Các bài thơ, bài hát, tiểu phẩm tự biên tự diễn
- Các câu hỏi về tết cổ truyền
- Các nhạc cụ: đàn, trống
- Các phương tiện dùng để trang trí.
ng Ba Rài Trước khi bị xử bắn, chị Võ Thị Sáu đã hô vang câu nói gì? ð Chị hát bài “Tiến quân ca”. Giọng hát của người con gái Đất Đỏ lúc này thiết tha bay bổng, say sưa át cả tiếng tên chánh án đọc lệnh thi hành án tử hình và tiếng hô ra lệnh cho toán lính lên đạn của tên đội trưởng lê dương. Khi tên chỉ huy ra lệnh cho bọn lính chuẩn bị nổ súng thì chị lập tức ngưng hát và hét lên: “Đả đảo thực dân Pháp!”. “Việt Nam độc lập muôn năm!”. “Hồ Chủ tịch muôn năm!”. Nước ta trải qua bao nhiêu năm độ hộ của thực dân Pháp ð Từ 1858 đến 1945 – gần 100 năm. “…Như năm bông hoa nở cùng một cộiNhư năm ngón tay trên một bàn tay..” Đó là lời hát trong bài hát nào? ð Năm anh em trên một chiếc xe tăng Anh hùng Nguyễn Viết Xuân đã có câu nói đanh thép như thế nào? ð “Nhằm thẳng quân thù mà bắn” La Văn Cầu đã chặt đứt cánh tay bị thương để tiếp tục chiến đấu trong chiến dịch nào? ð Trong trận Đông Khê (Chiến dịch Biên giới 1950). Tên gọi đầu tiên của quân đội nhân dân Việt Nam là gì? ð Đội VN tuyên truyền giải phóng quân Từ khi thành lập đến nay, Đội VN tuyên truyền giải phóng quân đã đổi tên mấy lần. Hãy kể chi tiết? ð Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân – 22/12/1944 Ngày 15 tháng 4 năm 1945 Giải phóng quân – 15/04/1945 Vệ quốc đoàn – Tháng 11/1945 Quân đội Quốc gia Việt Nam – 22/05/1946 Quân đội Nhân dân Việt Nam - 1950 CHỦ ĐIỂM THÁNG 12: UỐNG NƯỚC NHỚ NGUỒN Tiết 8 : Hoạt động : TỔ CHỨC HỘI VUI HỌC TẬP I. MỤC TIÊU: Sau hoạt động, HS có khả năng: - Nắm vững kiến thức cơ bản của các môn học. - Biết vận dụng kiến thức cơ bản vào cuộc sống và biết cách giải thích các hiện tượng trong cuộc sống - Hứng thú, chăm chỉ, có tinh thần vượt khó trong học tập để đạt kết quả cao II. CÁC KỸ NĂNG SỐNG : - KN tự nhận thức về khả năng của bản thân để tham gia hội vui học tập - KN tự tin khi tham gia hội vui học tập. - KN giao tiếp/ứng xử với người khác trong hội vui học tập - KN tìm kiếm và xử lý thông tin về nội dung liên quan đến hội vui học tập. - Kỹ năng hợp tác với người khác khi tham gia hội vui học tập III. CÁC PHƯƠNG PHÁP: - Động não - Trò chơi giáo dục - Bài tập tình huống - Biểu đạt sáng tạo IV. TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG TIỆN: - Hệ thống các câu hỏi, câu đố, bài tập, tình huống, vấn đề phục vụ cho việc ôn tập do lớp lựa chọn và xây dựng - Các phương tiện phục vụ cho hoạt động như: cây hoa để gài câu hỏi, giấy A4 , bút lông V. TIẾN HÀNH HOẠT ĐỘNG: 1. Khám phá: GV đặt vấn đề với HS: Hội vui học tập là dịp để các em thể hiện khả năng nắm hiểu kiến thức các môn học của mình, đồng thời cũng giúp các em có điều kiện giao lưu thông qua các hoạt động cụ thể. Đây là thời điểm ôn tập học kỳ I. Trên cơ sở các em đã và đang ôn tập thi học kỳ I theo nhóm hoặc cá nhân, hôm nay lớp chúng ta cùng nhau tổ chức hội vui học tập để các em tự trình bày hiểu biết của mình và cùng nhau giải quyết những băn khoăn, thắc mắc nảy sinh trong quá trình ôn tập 2. Kết nối: Hoạt động 1: Trò chơi hái hoa -Người điểu khiển chương trình phổ biến cách thức thi : trên cây hoa là những bộng hoa câu hỏi có liên quan nội dung ôn tập của một vài môn(Văn, toán, anh, sinh, lý, hóa..) và xen kẽ một vài câu hỏi vui chơi văn nghệ. Đại diện từng tổ lên hái hoa, đọc to câu hỏi cho cả lớp cùng biết và suy nghĩ trong 1 phút sau đó trả lời - Nếu không trả lời được thì người khác sẽ trình bày suy nghĩ của mình trong 1 phút Hoạt động 2: Thi tài trí - Nội dung gồm một số phần như sau: “Tiếp sức giải toán”, “Điền từ”. Các câu hỏi thuộc lĩnh vực các môn học. Sau đó các tổ thảo luận với nhau trong thời gian cho phép rồi trả lời. Tổ nào ra tín hiệu trước thì được quyền trả lời. Nếu không trả lời được thì tổ khác trả lời, nếu không có tổ nào trả lời được thì dành cho khán giả (Mỗi tổ cử 3 bạn). - Mỗi câu trả lời đúng đạt 10 điểm. - Đội nào có tổng số điểm cao hơn sẽ là đội chiến thắng - Ban giám khảo chấm điểm và công bố kết quả chung cuộc. 3. Thực hành: Hoạt động 3: Thi ứng xử tình huống - Đó là những tình huống này sinh trong quá trình ôn tập và đang trong phòng thi . Người điều khiển đề nghị lớp đưa ra một vài tình huống cụ thể. Ví dụ: + Trong giờ ôn tập toán chuẩn bị thi HKI, bạn A không chú ý mà lại trêu bạn không cho bạn học. Trong tình huống này, bạn sẽ giải quyết ra sao? + Giả sử trong giờ thi, bạn B đã cho bạn nhìn bài để chép vì câu hỏi đó quá khó, liệu bạn có chép không? Với tình huống đưa ra, người điều khiển yêu cầu lớp trình bày cách giải quyết của mình. Mọi thành viên trong lớp có thể đưa ra những cách giải quyết khác nhau. Mời GVPT phát biểu ý kiến. GVPT có thể gợi ý hoặc định hướng cách giải quyết cho từng tình huống cụ thể - HS có thể đưa ra các tình huống trong học tập hằng ngày để các bạn tham gia giải các tình huống đó 4. Vận dụng: - GV yêu cầu HS tiếp tục về nhà suy nghĩ và tự mình xây dựng các câu hỏi, bài tập cho hội vui học tập tiếp theo - Người điều khiển đánh giá chung về tinh thần thái độ tham gia của HS - Người điều khiển tổng hợp kết quả các hoạt động và mời GV gợi ý các hoạt động tiếp theo VI. Tư liệu: Chọn từ hoặc cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống _________một khối căm hờn trong cũi sắt (Gặm) Để 1m3 nước tăng thêm 10C thì cần cung cấp _________ (4.200.000J) Số mol của 2,7g nhôm là _________ (0,1 mol) Nước ta có _________dân tộc sinh sống (54 dân tộc) Cây lấy khí _________ thảy khí _________ là quá trình quang hợp (CO2 – O2) Chiến thắng trên sông Bạch Đằng chống quân Nam Hán do _________ lãnh đạo. (Ngô Quyền) _________ là một môn học mang lại sức khoẻ cho mọi người (Thể dục) _________ dùng để biểu diễn hình dạng bên trong vật thể. (Hình cắt) Tranh _________ được đặt nơi công cộng. (cổ động) Quyền được Bác Hồ quan tâm trước hết. (trẻ em) 11. Trong một tam giác, đường nào chia tham giác thành hai miền có diện tích bằng nhau? (Đường trung tuyến) 12. Tác giả của bài hát “Tuổi hồng” (Trương Quang Lục) 13. Những tác nhân không gây lây nhiễm HIV: Giao tiếp thông thường: ôm, hôn, bắt tay, nói chuyện, ho, hắt hơi,... Dùng chung nhà tắm, bể bơi, bồn tắm, mặc chung quần áo, ngồi chung ghế,... Ăn uống chung bát đũa, cốc chén,... Côn trùng và súc vật không lây truyền HIV: ruồi, muỗi, chấy, rận, chó, mèo, gà, chim,... CHỦ ĐIỂM THÁNG 01&02: MỪNG ĐẢNG, MỪNG XUÂN Tiết 9: Hoạt động: THI TÌM HIỂU VỀ TRUYỀN THỐNG VẺ VANG CỦA ĐẢNG I. Mục tiêu: Sau hoạt động, HS có khả năng: - Nhận thức được ý nghĩa ngày thành lập Đảng (3/2); các mốc lớn và sự kiện lịch sử truyền thồng vẻ vang của Đảng. - Biết ơn và tự hào về Đảng, về truyền thống cách mạng của dân tộc do Đảng lãnh đạo. - Học tập tốt, rèn luyện tốt để đền đáp công ơn của Đảng. II. Các kỹ năng sống cơ bản được giáo dục trong hoạt động: - Kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin về Đảng - KN trình bày suy nghĩ về tổ chức Đảng, về gương đảng viên. III. Các phương pháp/ktdh tích cực có thể sử dụng: - Động não - Chúng em biết 3 - Thảo luận IV. Tài liệu và phương tiện: - Lịch sử ngày thành lập Đảng (3/2/1930) - Các sự kiện lịch sử của Đảng - Hệ thống câu hỏi, câu đố, bài tập tình huống có liên quan đến lịch sử ngày thành lập Đảng - Các phương tiện phục vụ cho hoạt động như : giấy A4, bút màu, phiếu học tập, hồ dán.. V. Tiến hành hoạt động: 1. Khám phá: - Mở đầu cho hoạt động, người điều khiển cho lớp thể hiện 2 bài hát về Đảng, mùa xuân. - Sau khi hát xong, người điều kiển chương trình phỏng vấn nhanh một số học sinh + Bài hát ca ngợi về điều gì? + Ngày thành lập Đảng là ngày nào? - Người điều khiển kết luận để nhập vào hoạt động chính “ Thi tìm hiểu về Đảng” 2. Kết nối: Hoạt động 1: Các nhóm trình bày kết quả tìm hiểu Lần lượt các tổ trình bày kết quả tìm hiểu của tổ mình Hoạt động 2: Thảo luận - Người dẫn chương trình lần lượt nêu các câu đố, câu hỏi….Sau mỗi câu hỏi, câu đố, đội nào cắm cờ báo hiệu sớm nhất sẽ được trả lời trước, giám khảo báo giờ. Nếu đội đó trả lời không đúng sẽ dành phần trả lời cho cổ động viên - Ban giám khảo công bố điểm công khai sau khi đã nêu đáp án 3. Thực hành/ luyện tập: Hoạt động 3: Trình bày 1 phút - Người điều khiển nêu câu hỏi: + Sau hoạt động này bạn thu hoạch gì bổ ích về sự tìm hiểu Đảng + Sau khi tìm hiểu về Đảng, bạn tâm đắc nhất điều gì? - GVPT kết luận, tóm tắt lại những nội dung trọng tâm thông qua hoạt động 4. Vận dụng: - GV yêu cầu mỗi HS về nhà viết bản thu hoạch về sự tìm hiểu Đảng Cộng Sản Việt Nam - Nêu nhận xét chung về tinh thần, thái độ tham gia của học sinh hoặc tự các em rút ra những vấn đề đạt được cũng như tồn tại cần khắc phục. VI. Tư liệu: * Một số bài hát về Đảng: - Em là mầm non của Đảng (nhạc và lời: Mộng Lân) - Đảng cho ta một mùa xuân. * Các câu hỏi: + Đảng Cộng sản Việt Nam do ai sáng lập ra? + Bản chất của Đảng Cộng sản Việt Nam ghi trong điều lệ Đảng là gì? + Trong điều lệ Đảng , mục tiêu của Đảng là gì? + Người Đảng viên Đảng lao động Việt Nam phải thế nào? + Ở trường ta có bao nhiêu Đảng viên, Đảng viên lớn tuổi nhất, nhỏ tuổi nhất là ai? * Lịch sử ngày thành lập Đảng (3/2/1930): * Các sự kiện lịch sử của Đảng: .. CHỦ ĐIỂM THÁNG 01&02: MỪNG ĐẢNG, MỪNG XUÂN Tiết 10: Hoạt động: SINH HOẠT VĂN NGHỆ MỪNG ĐẢNG, MỪNG XUÂN I. Mục tiêu - Phát huy tiềm năng văn nghệ của lớp; biết được nhiều bài hát ca ngợi Đảng, ca ngợi quê hương, đất nước và mùa xuân của dân tộc. - Càng tin yêu Đảng, yêu quê hương đất nước. - Rèn luyện phong cách biểu diễn văn nghệ: tự tin, lạc quan, yêu cuộc sống. II. Các kỹ năng sống cơ bản được giáo dục trong hoạt động - Kỹ năng nhận thức về bản thân, tự tin tham gia hoạt động văn nghệ mừng Đảng, mừng Xuân. - Kỹ năng trình bày ý tưởng thể hiện qua văn nghệ mừng Đảng, mừng Xuân. - Kỹ năng tìm kiếm các lựa chọn phù hợp để tham gia hoạt động văn nghệ. - Kỹ năng học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, để đền đáp công ơn của Đảng – Bác. III. Các phương pháp/kỹ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng. - Đóng vai - Trò chơi giáo dục. - Biểu đạt sáng tạo IV. Tài liệu và phương tiện - Các bài thơ, bài hát liên quan đến chủ đề. - Các bài thơ, bài hát, tiểu phẩm tự biên tự diễn - Các câu hỏi về tết cổ truyền - Các nhạc cụ: đàn, trống - Các phương tiện dùng để trang trí. V. Tiến trình hoạt động 1.Khám phá : Trò chơi “Tôi biết..”. - Luật chơi: Lớp đứng thành một vòng tròn, dùng một nhánh hoa mai chuyền cho nhau, nếu nhành hoa đến tay bạn nào thì bạn đó nói to tên của những các Tết trong năm của nước ta. Nếu nói đúng sẽ phát một phần thưởng * Gợi ý: Tết Khai Hạ - Mồng bảy tháng giêng; Tết Rằm tháng giêng - Tết Thượng Nguyên; Tết Hàn Thực - Mồng ba tháng ba; Tết Đoan Ngọ - Mồng năm tháng năm; Tết Trung Nguyên - Rằm tháng bảy; Tết Trung Thu - Rằm tháng tám; Tết Trùng Cửu - Mồng chín tháng chín; Tết Trùng Thập Mồng mười tháng mười; Tết ông Táo - Tết hai mươi ba tháng chạp; Tết Nguyên Đán - Kết thúc trò chơi: mời lớp phó văn thể hát một bài hát có chủ đề Xuân. 2.Kết nối : Hoạt động 1: Biểu diễn văn nghệ mừng Đảng, mừng Xuân * Hái hoa dân chủ - Thể lệ: Chia làm hai đội. Mỗi đội cử một đại diện lên hái hoa trả lời câu hỏi. Giả sử nếu đội A trả lời không được thì đội B trả lời đúng sẽ được tính điểm. Nếu cả hai đội không trả lời được thì nhường quyền trả lời cho khán giả. Khán giả trả lời đúng sẽ nhận một phần thưởng. Þ Thư ký tổng hợp điểm. Hoạt động 2: Biểu diễn tài năng * Thi tiểu phẩm: Chủ đề “Ông táo về trời” - Thể lệ: Mỗi đội sẽ sáng tác một tiểu phẩm, nội dung ngắn gọn đúng chủ đề, sau đó trình bày, diễn xuất. Thời gian cho mỗi đội: 20 phút. - Ban giám khảo chấm điểm: Nội dung – Trang phục, diễn xuất, thời gian. Thang điểm tối đa 50 điểm. * Thi văn nghệ: Thời gian 20 phút. - Thể lệ: lần lượt mỗi đội sẽ hát một bài hát có từ “Đảng”, “Xuân”, “Quê hương”, “đất nước”, thành viên của đội này hát xong, đến thành viên của đội kia, cú liên tục đến khi nào hết thời gian qui định. - Ban giám khảo đếm số bài hát của mỗi đội mà cho điểm, một bài hát đúng chủ đề được 10 điểm. (Ví dụ nếu đội A khônghát được thì thành viên của đội B sẽ hát tiếp). Lưu ý: không để thời gian trống. Þ Thư ký tổng hợp điểm phần thi tài năng. - Mời cổ động viên hát một bài, hát hay sẽ nhận được một phần quà. 3.Thực hành/luyện tập: Hoạt động 3: Trình bày 1 phút - Người dẫn chương trình nêu câu hỏi: Qua các hoạt động của chủ điểm “Mừng Đảng, mừng Xuân” đã giúp chúng ta nhận thức được những gì về Đảng, về công ơn của Đảng, giúp chúng ta hiểu biết gì về phong tục tập quán, truyền thống văn hoá của quê hương. - Yêu cầu trình bày 1 phút. 4.Vận dụng: Về nhà sưu tầm một số bài hát về Đảng, Xuân. VI. Tư liệu: * CÂU HỎI (hái hoa dân chủ) Hãy cho biết tên của những trái cây trong mâm ngũ quả ở miền Nam? ð Mãng cầu, đu đủ, xoài, sung và quả dừa. Ý nghĩa: cầu dừa đủ xài, gia đình sung túc. Những loại bánh đặc trưng trong ngày tết Nguyên đán ð Bánh chưng, bánh dày, bánh tét. Trong ngày tết, bạn thích nhất là điều gì? Vì sao? bạn hãy hát một bài hát hoặc đọc một bài thơ có từ “Đảng” hoặc “Xuân” Cảm nghĩ của bạn như thế nào khi ngày tết đã gần kề? Những loài hoa nào nở vào dịp tết Nguyên đán? Loại hoa nào đặc trưng ở hai miền Nam và Bắc ð Hoa mai – miền Nam, Hoa đào – miền Bắc Hãy đọc 2 câu đối trong ngày tết ð Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh ð Phúc sinh lễ nghĩa gia đường thịnh Lộc tiến vinh hoa phú qúy xuân Ở quê bạn có những phong tục gì khi đón mừng năm mới Hãy giải thích câu: “Mồng một tết cha, mồng hai tết mẹ, mồng ba tết thầy” ð Mồng một thăm viếng ông bà, mồng hai thăm họ ngoại, mồng ba thăng viếng thầy cô và những người thân khác. Hãy kể tên những trò chơi ngày tết ở quê hương bạn. Trò chơi nào mà bạn thích nhất? Vì soa? ð Đánh đu, chọi gà, bơi chải, đua ghe ngo, tung còn, hát lượn... Bạn cho biết ngày 23 tháng 12 Âm lịch là ngày gì? ð Tập tục đưa ông Táo về trời Tết ở Việt nam có bao nhiêu ngày? ð 7 ngày (Từ mồng 1 đến mồng 7 – Hạ nêu) Hãy cho biết tên một loại thức ăn trong ngày tết mà nhà nào cũng có ð Thịt kho Phong tục của người Việt Nam vào đầu năm mới là phải dựng cây nêu để tiêu diệt ma quỹ, loại bỏ xui rủi. Vậy bạn hãy cho biết việc dựng nêu, hạ nêu sẽ diễn ra vào ngày nào? ð Cây nêu thường được dựng vào ngày 23 tháng chạp, là ngày Táo quân về trời chính vì từ ngày này cho tới đêm Giao thừa vắng mặt Táo công, ma quỷ thường nhân cơ hội này lẻn về quấy nhiễu, nên phải trồng cây nêu để trừ tà. Ngày 7 tháng Giêng triệt hạ, gọi là "hạ nêu" phàm những khoản vay mượn thiếu thốn trong tiết ấy không được đòi hỏi, đợi ngày hạ nêu rồi mới được đòi hỏi" * Những phong tục tập quán và sinh hoạt ngày Tết Sêu Tết: Ngày xưa các cặp trai gái đang trong thời kỳ hứa hôn, trước Tết người con rể tương lai phải mang lễ đến biếu bố mẹ vợ Trồng và hạ nêu: Trên cây treo một số vật tượng trưng gọi là bùa nêu để trừ tà quỷ Hát sắc bùa: Sau giao thừa, trẻ em nhà nghèo tụ thành từng nhóm, đến cửa các nhà vừa hát vừa gõ trống. Chủ nhà bao giờ cũng mở cửa ra phát tiền mừng tuổi cho các em để hai bên cùng gặp hên Gánh nước: Ngay sau Giao thừa hoặc sáng mồng Một, người nhà mang thùng ra sông hoặc ra giếng làng gánh nước về đổ đầy chum vại, với hy vọng sang năm mới “của cải như nước non” Chúc Tết theo thứ tự: Chúc theo thứ tự Mồng một nhà trai, mồng hai nhà vợ, mồng ba nhà thày. Ngày nay tùy theo thời tiết, đường sá, tiện bên nào thì đến bên đó trước Lạy sống ông bà: Con cháu đến chúc Tết việc đầu tiên là phải vào quỳ lạy sống các cố và ông bà Phong tục vẫn đang tồn tại rộng rãi Mua và xin câu đối trước Tết: Nhiều người ta mua một câu đối hay hoặc một vài chữ Nho mang ý nghĩa cầu an, cầu tài lộc cho năm mới Mâm ngũ quả và bàn thờ gia tiên: Được bày biện cầu kỳ đầy đủ vật lễ. Người nội trợ có ý thức mua đủ 5 loại quả và trình bày sao cho đẹp mắt và có ý thể hiện vẻ sung túc của gia đình Xông nhà: Người ta nhờ người hợp tuổi, hợp mệnh đến xông nhà, cầu mong sang năm lấy được vía tốt của người xông nhà Chọn hướng xuất hành: Sau giao thừa, có người xuất hành đi du xuân luôn. Họ chọn một hướng tương hợp tương sinh với mình với con giáp của năm để xuất hành cầu tài đón lộc Lễ chùa: Có người cả năm không đi lễ, nhưng đến Tết nhất thiết phải qua chùa thắp nén hương, dâng tiền giọt giầu hoặc tiền công đức cho chùa. Vào ngày đầu năm, tại chốn linh thiêng, người ta tin rằng điều cầu khấn của mình có nhiều khả năng thành hiện thực Mua muối: Đầu năm mọi nhà đều mua muối để cầu may mắn đến Vẫn có câu là Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi. Khai ấn và Khai bút: Đầu Xuân, nhằm vào ngày tốt, giờ tốt, người có chức tước khai ấn (đóng con dấu lần đầu tiên trong năm); học trò, sĩ phu khai bút (viết bài hoặc một đoạn văn, một câu thơ... đầu tiên trong năm); nhà nông khai canh, (cày ruộng, làm đất, trồng, cấy lần đầu tiên trong năm); người buôn bán thì "khai thương", (mở hàng lần đầu tiên trong năm)... Sau ngày mùng Một, dù có mải vui cũng chọn ngày để khai nghề, làm lấy ngày. Nếu như mùng Một tốt thì chiều mùng Một bắt đầu. Riêng khai bút thì Giao thừa xong, chọn giờ Hoàng đạo không kể mùng Một là ngày tốt hay xấu. Người thợ thủ công nếu chưa ai thuê mướn đầu năm thì cũng tự làm cho gia đình một sản phẩm, một dụng cụ gì đó. Người buôn bán, vì ai cũng chọn ngày tốt nên phiên chợ đầu xuân vẫn đông, mặc dầu người bán chỉ bán lấy lệ, người ta thuờng chợ Tết cùng với du xuân (đi chơi Tết). Đi lễ chùa và xin xăm (miền Bắc gọi là xin thẻ): Không ai biết chắc chắn phong tục này có từ bao giờ và tại sao nhưng trong những ngày đầu năm âm lịch thì rất nhiều người thích đi lễ ở các lăng tẩm, đền chùa để cúng bái và xin xăm nhất là vào buổi sáng mồng một, phong tục này thường được tiến hành chung với tục lệ chọn hướng xuất hành và hái lộc. Xin xăm là một hình thức tin vào các thẻ xăm có ghi lời sấm báo trước điềm lành hay dữ trong năm và thường cần có thầy bàn xăm. Ở miễn Bắc có tục "bốc quẻ thẻ" giống như tục "xin xăm" ở phía Nam. Người xin thẻ dâng một lễ mọn rồi chọn lấy một quẻ thẻ bằng tre viết chữ Hán. Trên quẻ thẻ thường ghi một câu văn ngắn gọn rút từ điển tích Trung Hoa cổ. Căn cứ câu văn ấy, người xin thẻ có thể luận ra "tiền định" cuộc đời mình trong năm đó. Nếu không thông thạo Hán Văn, có thể thuê thầy đồ luận giải giúp. Ngày nay, người ta thường bỏ thẻ tre và thay vào đó bằng những tờ bướm in chữ quốc ngữ với lời giải được soạn sẵn. Sinh hoạt ngày tết Áo quần mới: Ngày xưa, trước Tết một thời gian ngắn, các bà các mẹ trong nhà phải thức khuya quay tơ, dệt vải, may áo quần mới cho cả nhà. Công việc này thường kết thúc vào ngày cuối năm. Đến sáng mùng Một Tết, cả nhà dậy sớm, thay quần áo mới để làm lễ gia tiên. Người ta cho rằng cần phải rũ bỏ những cái cũ, cái không may mắn đi theo quần áo cũ và đón một năm mới với nhiều hi vọng và niềm vui mới từ bộ quần áo mới đó. Dọn dẹp nhà cửa trước Tết: Do tục kiêng cữ quét nhà trong ngày Tết. Theo quan niệm dân gian, việc quét nhà trong ngày Tết sẽ quét đi theo cả lộc xuân (xác pháo đốt trong đêm giao thừa), người quét nhà sẽ bị "rông" cả năm; (rông: được hiểu như sự xui xẻo). Trả nợ cũ: Đối với nhiều người Việt, dịp tất niên là dịp trả nợ cũ, xóa bỏ xích mích của năm cũ, để hướng tới năm mới vui vẻ hòa thuận hơn. Treo quốc kỳ: Những năm sau ngày thống nhất đất nước, tại Việt Nam, ngày tết cũng như các ngày lễ trong năm, chính phủ đều khuyến khích treo quốc kỳ. Các công sở, công ty, trường học, nơi sinh hoạt công cộng thường treo quốc kỳ kèm bích chương "Chúc mừng năm mới" và các loại cờ ngũ sắc. Trò chơi dân gian: bịt mắt bắt dê, múa võ, hát bội, hát cải lương, hát chèo, đánh đu, thi leo cột mỡ, đập niêu, chọi gà; bài chòi; chơi tổ tôm điếm; chơi cờ nguời và nhiều trò dân gian cổ truyền khác. Cờ bạc: Ngày xưa các gia đình có nề nếp quanh năm cấm đoán con cháu không được cờ bạc rượu chè nhưng trong dịp Tết thì tam cúc, cờ gánh, cờ nhảy, chắn, tổ tôm... ai thích trò nào chơi trò ấy. Đến lễ khai hạ (hạ nêu) thì xé bộ tam cúc, cất bộ tổ tôm...hoặc đốt các bộ bài trong lễ hóa vàng. Cúng đưa và Hạ nêu: Trong những ngày Tết, người Việt quan niệm rằng có sự hiện diện của Ông Bà tổ tiên nên bàn thờ luôn được thắp hương và cúng cơm mỗi ngày. Thường thì chiều mồng Bốn hay mồng Năm cúng tiễn
File đính kèm:
- giao an hdll8.doc