Giáo án Hóa học 9 - Tiết 43, Bài 34: Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ - Bùi Thị Thủy

Tuần 22 - Tiết 43:
Chương IV: HIĐROCACBON – NHIấN LIỆU
Bài 34: Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hoá học hữu cơ
I - Mục tiêu:
1 - Kiến thức: 
 Học sinh biết được:
- Khái niệm hợp chất hữu cơ, hoá học hữu cơ.
- Phân loại các hợp chất hữu cơ.
2 - Kĩ năng:
Phân biệt được các chất hữu cơ thông thường với các chất vô cơ theo công thức phân tử.
- Quan sát thí nghiệm và rút ra kết luận.
- Tính % các nguyên tố trong một hợp chất hữu cơ
- Lập được CTPT của hợp chất hữu cơ dựa vào % hoặc khối lượng các nguyên tố
3- Thái độ :
- Cú thỏi độ học tập nghiờm tỳc, tớch cực, yờu thớch tỡm hiểu những kiến thức mới.
- Cú ý thức tự giỏc và tuyờn truyền mọi người cựng thực hiện việc bảo vệ mụi trường, sử dụng húa chất đỳng mục đớch, an toàn.
4- Định hướng phỏt triển năng lực và phẩm chất:
a- Năng lực:
- Năng lực giao tiếp
- Năng lực hợp tỏc nhúm.
- Năng lực sử dụng ngụn ngữ hoỏ học 
- Năng lực thực hành hoỏ học. 
- Năng lực tớnh toỏn 
- Năng lực giải quyết vấn đề 
- Năng lực vận dụng kiến thức hoỏ học vào cuộc sống.
b- Phẩm chất:
- Tự lập, tự tin, tự chủ và cú tinh thần vượt khú; 
- Cú trỏch nhiệm với bản thõn, cộng đồng, đất nước và mụi trường tự nhiờn: Chủ động, tớch cực tham gia và vận động người khỏc tham gia cỏc hoạt động bảo vệ mụi trường, sử dụng húa chất đỳng quy định, đỳng mục đớch, an toàn cho con người và cho thiờn nhiờn.
II – Trọng tõm:
 Khái niệm về hợp chất hữu cơ và phân loại hợp chất hữu cơ
III- Chuẩn bị :
1 - Hoá chất:
Bông, nến, cồn,dd Ca(OH)2, ...
2- Dụng cụ:
- ống nghiệm, đũa thuỷ tinh, cốc thuỷ tinh, kẹp, giá TN, đèn cồn,
- Máy tính, máy chiếu, 
IV - Các hoạt động dạy học:
A - ổn định tổ chức:
B - Kiểm tra bài cũ:
1- Hợp chất vụ cơ được chia làm mấy loại? Là những loại nào?
2- Em đó học những hợp chất nào của Cacbon ở chương 3?
C - Bài mới:
GV: Đặt vấn đề
Môn hóa học được chia làm hai ngành cơ bản là Hóa học vô cơ và hóa học hữu cơ, ở các bài trước chúng ta đã học về hóa học vô cơ, hôm nay chúng ta sẽ làm quen với hóa học hữu cơ khi các em học chương IV- Hiđrocacbon – Nhiên liệu. Chương IV này sẽ cung cấp cho các em những kiến thức cơ bản về: 
Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hoá học hữu cơ.
Cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ.
Metan, etilen, axetilen, benzen.
Dầu mỏ và khí thiên nhiên
Nhiên liệu.
Trước hết để giúp các em biết thế nào là hợp chất hữu cơ, hóa học hữu cơ, Cô trò chúng ta cùng học chươngIV- Bài 34
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Quan sỏt cỏc tranh và cho biết hợp chất hữu cơ cú thể cú ở đõu?
Em có nhận xét gì về số lượng hợp chất hữu cơ và tầm quan trọng của h/c h/cơ trong đời sống và sản xuất?
Vậy hợp chất hữu cơ là gì chúng ta cùng tìm hiểu?
GV hướng dẫn HS làm TN như hình 4.2/ 106 sgk theo nhóm.
GV chú ý nhắc HS giữ an toàn thí nghiệm
Có hiện tượng gì xảy ra?
Kết tủa trắng là chất gì ?
Vậy khi nến, cồn,cháy tạo ra khí gì ?
Vậy thành phần hóa học của nến, cồn, có chứa nguyên tố nào ?
Mà nến, cồn là HCHC
Vậy HCHC cú chứa nguyờn tố nào ?
Vậy thế nào hợp chất hữu cơ ?
Chương 3 ta đã học những hợp chất vô cơ nào của nguyên tố cacbon ?
Bài tập 1: Trong cỏc hợp chất sau đõu là hợp chất hữu cơ: CH4, C2H6O, CO2, CH3COONa, H2CO3, C2H4, CaCO3, C2H2, KHCO3, CH3Br, C2H5OK, BaCl2, CH3NO2
Bài tập 2: ( bài 1/ 108 SGK) Dựa vào dữ kiện nào sau đõy để cú thể núi một chất là vụ cơ hay hữu cơ?
A. Trạng thỏi ( rắn, lỏng, khớ ).
B. Màu sắc.
C. Độ tan trong nước.
D. Thành phần nguyờn tố
Các h/c hữu cơ được phân loại như thế nào?
Từ BT 1 ở trờn, dựa vào thành phần cỏc nguyờn tố, cú thể chia cỏc hợp chất hữu cơ sau thành mấy nhúm: CH4, C2H6O, CH3COONa, C2H4, C2H2, CH3Br,, CH3NO2
Dựa vào vớ dụ trờn, ta cú thể chia hợp chất hữu cơ thành mấy loại? Là những loại nào? 
Cho vớ dụ?
Bài tập 3: ( Bài 5/ 108 SGK). Hóy sắp xếp cỏc chất: C2H6, CaCO3, C4H10, C3H8O, NaNO3, C2H5NO2, KHCO3, C2H3O2Na vào cỏc cột thớch hợp trong bảng sau:
HC hữu cơ
HCVC
Hiđro
cacbon
DX của HC
Hóa học nghiên cứu về gì?
Hóa học hữu cơ nghiên cứu về gì?
Thế nào là hoá học hữu cơ?
Hóa học hữu cơ được chia thành những ngành nào?
Từ các ngành của hóa học hữu cơ, em hãy cho biết vai trò của hóa học hữu cơ trong đời sống và sản xuất?
Bài tập 4: Tớnh thành phần % về khối lượng của cỏc nguyờn tố trong Axit axetic – cú trong giấm ăn - (C2H4O2)
Quan sát tranh
TL
TL
TL
Làm thí nghiệm và quan sát TN theo nhóm
Có kết tủa trắng
Kết tủa trắng là CaCO3
Khi cồn, nến ,cháy sinh ra khí CO2
Nến, cồn chứa nguyên tố C
Hợp chất hữu cơ là h / chất của cacbon
Làm bài tập, từ bài tập cho ví dụ về hợp chất hữu cơ 
Đỏp ỏn: D
Cú thể chia thành 2 nhúm:
Nhúm 1: Cỏc hợp chất hữu cơ chỉ cú C và H: 
CH4, C2H4, C2H2, 
Nhúm 2: Cỏc hợp chất hữu cơ ngoài C, H cũn cú nguyờn tố khỏc như: O, Na, Br, N, :
C2H6O, CH3COONa, CH3Br, CH3NO2
Thành phần % về khối lượng của cỏc nguyờn tố trong Axit axetic (C2H4O2) là:
%C= = 40%
%H = = 6,67%
%O = 100% - 40% - 6,67% = 
53,33%
I - Khái niệm về hợp chất hữu cơ:
1 - Hợp chất hữu cơ có ở đâu?
Hợp chất hữu cơ có ở xung quanh ta, trong cơ thể sinh vật, trong lương, thực phẩm( gạo, thịt, cá,) trong đồ dùng ( quần áo, giấy,) và trong cơ thể chúng ta
- Hợp chất hữu cơ là gì?
a) Thí nghiệm: 
b) Hiện tượng: Có kết tủa trắng
c) Nhận xét: Khi cồn, nến ,cháy sinh ra khí CO2
- Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon ( trừ: CO, CO2, H2CO3, muối cacbonat, ...) 
Ví dụ: CH4, C2H6O, CH3COONa, C2H4, C2H2, CH3Br, C2H5OK, CH3NO2
3- Các hợp chất hữu cơ được phân loại như thế nào?
Hợp chất hữu cơ chia làm 2 loại :
+ Hiđrocacbon. VD : CH4 ; C2H4, 
+ Dẫn xuất của hiđrocacbon.
VD : C2H6O, CH3COONa, CH3Br, CH3NO2
II - Khái niệm về hoá học hữu cơ.
Hoá học hữu cơ là ngành hoá học chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ và những chuyển đổi của chúng.
Hóa học hữu cơ được chia thành nhiều ngành khác nhau như: Hóa học dầu mỏ, Hóa học polime, Hóa học các hợp chất thiên nhiên, 
D - Củng cố:
I. Tổ chức trò chơi “ Đi tìm bức tranh” để củng cố bằng các bài tập sau: 
1 - Đõy là tờn gọi của hợp chất hữu cơ đầu tiờn được con người tổng hợp thành cụng từ cỏc chất vụ cơ?( gồm 3 chữ cỏi)
2- Khi đốt chỏy hoàn toàn một hợp chất hữu cơ thu được khớ CO2 và H2O thỡ hợp chất hữu cơ đú cú chứa nguyờn tố nào?
H; B. O; C. H, O, N; D. C, H, cú thể cú O
3- Húa học hữu cơ là ngành húa học nghiờn cứu về:
A. Cỏc hợp chất cú trong tự nhiờn
B. Cỏc hợp chất của Cacbon
C. Cỏc hợp chất hữu cơ
D. Cỏc chất trong cơ thể sống 
4- Hợp chất hữu cơ được chia thành mấy loại chớnh?
3; B. 2; C. 4; D. 5
Khi bức tranh được mở, GV giới thiệu về nhà húa học Jons Jacob Berzelius (1779– 1848) là người đầu tiờn đưa ra khỏi niệm húa hữu cơ vào năm 1806
II. Củng cố bằng sơ đồ tư duy
1- Hợp chất hữu cơ có ở đâu? thế nào là hợp chất hữu cơ? hợp chất hữu cơ được chia làm mấy loại?
2- Hoá học hữu cơ là gì?Hóa học hữu cơ được chia thành những ngành chính nào?
E - Hướng dẫn học tập:
1- Học và làm bài tập 3 / 108 sgk?
2- Làm thờm bàitập 5: Đốt chỏy hoàn toàn 6 gam hiđrocacbon A thu được 8,96 lớt khớ CO2 ở đktc và 10,8 gam H2O. Biết A cú tỉ khối so với khớ H2 là 15. Xỏc định cụng thức húa học của A?
3- Tìm hiểu về cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ.