Giáo án Hóa học 9 tiết 40: Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học (tiếp theo)

SÔ LÖÔÏC VEÀ BAÛNG TUAÀN HOAØN CAÙC NGUYEÂN TOÁ HOAÙ HOÏC (Tieáp theo)
Baøi: 31 - Tieát PPCT: 40
Tuaàn daïy: 21 
ND :
1. MUÏC TIEÂU:
1.1Kieán thöùc
HĐ1 : HS biết : 
- Quy luaät bieán ñoåi tính kim loaïi, phi kim trong chu kì vaø nhoùm. Laáy ví duï minh hoaï.
HĐ2 : HS hiểu : 
- YÙ nghóa cuûa baûng tuaàn hoaøn: Sô löôïc veà moái lieân heä giöõa caáu taïo nguyeân töû, vò trí nguyeân toá trong baûng tuaàn hoaøn vaø tính chaát hoùa hoïc cô baûn cuûa nguyeân toá ñoù.
1.2Kó naêng
HS thöïc hieän ñöôïc :
- Töø caáu taïo nguyeân töû cuûa moät soá nguyeân toá ñieån hình (thuoäc 20 nguyeân toá ñaàu tieân) suy ra vò trí vaø tính chaát hoaù hoïc cô baûn cuûa chuùng vaø ngöôïc laïi.
HS thöïc hieän thaønh thaïo : 
- So saùnh tính kim loaïi hoaëc tính phi kim cuûa moät nguyeân toá cuï theå vôùi caùc nguyeân toá laân caän (trong soá 20 nguyeân toá ñaàu tieân).
	1.3. Thaùi ñoä:
Thói quen : 
- Hoïc sinh phaùt trieån tö duy khaùi quaùt, toång hôïp.
- Caån thaän khi laøm thí nghieäm
Tính cách : 
- Yeâu thích boä moân, taêng loøng tin vaøo thöïc nghieäm khoa hoïc
2. NOÄI DUNG HOÏC TAÄP :
-YÙ nghóa cuûa baûng tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá hoùa hoïc. 
3. CHUAÅN BÒ:
3.1. GV: Baûng tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá hoaù hoïc, máy tính. 
3.2. HS: Xem baøi 31 : "Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học" Phần III,IV
 + Sự biến đổi tính chất của các nguyê tố trong bảng tuần hoàn.
 + Ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học.
4. TOÅ CHÖÙC CAÙC HOAÏT ÑOÄNG HOÏC TAÄP :
4.1. OÅn ñònh toå chöùc vaø kieåm dieän: ( 1 phút)
9A1.....................................................
9A2.......................................................
9A3............................................................
9A4............................................................
4.2. Kieåm tra mieäng:(5 phút)
GV trình chiếu silde 1
Câu hỏi
Đáp án
Câu 1: Hãy cho biết ý nghĩa của ô nguyên tố 17? (8 điểm)
Câu 2: Hãy so sánh mức độ hoạt động hóa học của các nguyên tố sau: Mg, K, Al (2 điểm)
Câu 1: Số hiệu nguyên tử = số điện tích hạt nhân = số electron = 17 ≡ số thứ tự 
Kí hiệu hóa học là Cl; tên nguyên tố là Clo; nguyên tử khối là 35,5
Câu 2: K > Mg > Al
 4.3. Tieán trình baøi hoïc: 
GV trình chiếu silde 3
Söï bieán thieân tính chaát cuûa caùc nguyeân toá trong baûng tuaàn hoaøn nhö theá naøo? YÙ nghóa cuûa baûng tuaàn hoaøn.(1 phút)
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS
Noäi dung baøi hoïc
Hoaït ñoäng 1: Söï bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc nguyeân toá trong baûng tuaàn hoaøn.(18 phút )
GV trình chiếu silde 4,5,6
GV: Yeâu caàu HS quan saùt chu kyø 2. Traû lôøi caù nhaân: 
- Số electron lớp ngoài cùng của các nguyên tử các nguyên tố trong chu kì 2 lần lượt là bao nhiêu?
- Nhận xét số electron lôùp ngoaøi cuøng bieán ñoåi nhö theá naøo töø Li ® Ne?
HS:Soá e lôùp ngoaøi cuøng taêng daàn töø 1® 8.
Tương tự, GV: Yeâu caàu HS quan saùt chu kyø 3. Traû lôøi caù nhaân:
- Số electron lớp ngoài cùng của các nguyên tử các nguyên tố trong chu kì 3 lần lượt là bao nhiêu?
- Nhận xét số electron lôùp ngoaøi cuøng bieán ñoåi nhö theá naøo töø Na ® Ar?
HS:Soá e lôùp ngoaøi cuøng taêng daàn töø 1® 8.
GV trình chiếu silde 7,8
GV: Yeâu caàu HS nhận xét về sự biến thiên số electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố trong một chu kì tính từ đầu chu kì cho đến cuối chu kì theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần
HS:Trong một chu kì khi đi từ đầu chu kì đến cuối chu kì theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân: số electron lớp ngoài cùng của nguyên tử tăng dần từ 1 đến 8
GV chốt ý
GV trình chiếu silde 9
GV: Yeâu caàu HS quan saùt chu kyø 2. Traû lôøi caù nhaân: 
- Sắp xếp các nguyên tố C, O, F theo chiều tính phi kim tăng dần 
HS: C < O < F
GV trình chiếu silde 10
GV: Yeâu caàu HS quan saùt chu kyø 2. Traû lôøi caù nhaân: 
Sắp xếp các nguyên tố sau về mức độ hoạt động hóa học theo chiều:
a) Tính phi kim tăng dần: Si, S, Cl
b) Tính kim loại giảm dần: Mg, Na, Al
HS: a) Si < S < Cl
 b) Na > Mg > Al
GV gọi HS khác nhận xét, chốt ý.
GV trình chiếu silde 11
GV: Yeâu caàu HS nhận xét về sự biến đổi tính kim loại và phi kim của các nguyên tố trong một chu kì tính từ đầu chu kì cho đến cuối chu kì theo chiều điện tích hạt nhân tăng
HS: Trong một chu kì khi đi từ đầu chu kì đến cuối chu kì theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân: tính kim loại của các nguyên tố giảm dần, đồng thời tính phi kim tăng dần
GV trình chiếu silde 12
GV chốt lại nội dung.
Yêu cầu HS khác nhắc lại.
GV trình chiếu silde 13
GV giới thiệu: đầu chu kì là một kim loại kiềm, cuối chu kì là halogen, kết thúc chu kì là khí hiếm
GV trình chiếu silde 14
GV: Söï bieán ñoåi soá lôùp electron, quy luaät bieán ñoåi tính kim loaïi, tính phi kim trong nhoùm coù gì khaùc trong chu kyø?
GV trình chiếu silde 15
GV: Yeâu caàu HS quan saùt nhóm I. Traû lôøi caù nhaân: 
- Số lớp electron trong nguyên tử của các nguyên tố trong nhóm lần lượt là bao nhiêu?
- Nhận xét số lôùp electron bieán ñoåi nhö theá naøo töø Li ® Fr?
HS: số lôùp electron tăng töø Li ® Fr?
GV trình chiếu silde 16
GV: Yeâu caàu HS quan saùt nhóm VII. Traû lôøi caù nhaân: 
- Số lớp electron trong nguyên tử của các nguyên tố trong nhóm lần lượt là bao nhiêu?
- Nhận xét số lôùp electron bieán ñoåi nhö theá naøo töø F ® At?
HS: số lôùp electron tăng töø F ® At?
GV trình chiếu silde 17,18
GV yêu cầu HS rút ra nhận xét về sự biến đổi số lớp electron trong nguyên tử của các nguyên tố trong nhóm.
HS: Trong cuøng 1 nhoùm ñi töø treân xuoáng döôùi theo chieàu taêng daàn cuûa ñieän tích haït nhaân, soá lôùp electron cuûa nguyeân töû taêng daàn
GV nhận xét, chốt ý.
GV trình chiếu silde 19
GV yêu cầu HS quan sát nhóm I và VII trả lời cá nhân.
- Sắp xếp các nguyên tố sau về mức độ hoạt động hóa học theo chiều:
a) Tính kim loại tăng dần: Na và K 
b) Tính phi kim giảm dần: F, Cl, Br
HS: a) Na < K (kim loại)
 b) F > Cl > Br (phi kim)
 GV yếu cầu HS nhận xét về sự biến đổi tính kim loại, tính phi kim của các nguyên tố trong nhóm
HS: Tính kim loaïi cuûa caùc nguyeân toá taêng daàn,
ñoàng thôøi tính phi kim của caùc nguyeân toá giaûm daàn.
GV trình chiếu silde 20
GV đưa ra nhận xét và chốt ý
GV trình chiếu silde 21
Hoaït ñoäng 2 : YÙ nghóa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. (17 phút)
GV trình chiếu silde 22
GV yêu cầu HS làm ví dụ 1.
Vd1: Biết nguyên tố A có số hiệu nguyên tử là 17, chu kì 3, nhóm VII. Hãy cho biết cấu tạo nguyên tử, tính chất cơ bản của nguyên tố A và so sánh với các nguyên tố lân cận?
GV hướng dẫn HS bằng cách yêu câu HS nhắc lại các kiến thức về cấu tạo nguyên tử
HS: Cấu tạo nguyên tử: - Số p = số e
- Số lớp e
- Số e lớp ngoài cùng
Sau đó GV gọi HS trả lời
HS: Nguyeân toá A coù soá hieäu 17, ñieän tích haït nhaân 17+, coù 17 electron.
- Nguyeân toá A ôû chu kyø 3, nhoùm VII neân coù 3 lôùp electon vaø 7 electron lôùp ngoaøi cuøng ® Nguyeân toá A laø: Cl.
Cl > S (Chu kyø 3), Cl Br (Nhoùm VII).
GV trình chiếu silde 24
GV nhận xét bài làm của HS sau đó chốt đáp án
GV yêu cầu HS dựa vào Vd nêu ý nghĩa của bảng tuần hoàn
HS: Bieát vò trí cuûa nguyeân toá, ta coù theå döï ñoaùn caáu taïo nguyeân töû vaø tính chaát cuûa nguyeân toá
GV trình chiếu silde 25
Nhận xét câu trả lời của HS và chốt ý
Yêu cầu HS khác nhắc lại
GV trình chiếu silde 26
GV yêu cầu HS làm ví dụ 2.
Vd2: Nguyên tử của nguyên tố X có điện tích hạt nhân 16+, có 3 lớp electron, lớp ngoài cùng có 6 electron. Hãy cho biết vị trí của X trong bảng tuần hoàn và tính chất cơ bản của nó?
HS: Nguyeân töû cuûa nguyeân toá X coù 3 lôùp eletron, lôùp ngoaøi cuøng coù 6 electron neân X ôû chu kyø 3, nhoùm VI, laø moät nguyeân toá phi kim ñöùng gaàn cuoái chu kyø 3 vaø gaàn ñaàu nhoùm VI.
GV trình chiếu silde 27
GV yêu cầu HS khác nhận xét sau đó chốt đáp án
GV yêu cầu HS dựa vào Vd nêu ý nghĩa của bảng tuần hoàn
HS: Bieát caáu taïo nguyeân töû cuûa nguyeân toá ta coù theå suy ñoaùn vò trí vaø tính chaát cuûa nguyeân toá ñoù
GV trình chiếu silde 28
Nhận xét câu trả lời của HS và rút ra kết luận
Yêu cầu HS khác nhắc lại
III. Söï bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc nguyeân toá trong baûng tuaàn hoaøn:
1. Trong moät chu kyø:
* Trong chu kyø ñi töø ñaàu ñeán cuoái chu kyø theo chieàu taêng daàn ñieän tích haït nhaân.
- Soá electron lôùp ngoaøi cuøng cuûa nguyeân töû taêng daàn töø 1 ® 8.
- Tính kim loaïi cuûa caùc nguyeân toá giaûm daàn, tính phi kim cuûa caùc nguyeân toá taêng daàn. 
- Ñaàu chu kyø laø moät kim loaïi kieàm, cuoâi chu kyø laø halogien, keát thuùc chu kyø laø khí hieám.
2. Trong moät nhoùm:
- Trong cuøng 1 nhoùm ñi töø treân xuoáng döôùi theo chieàu taêng daàn cuûa ñieän tích haït nhaân:
- Soá lôùp electron cuûa nguyeân töû taêng daàn
- Tính kim loaïi cuûa caùc nguyeân toá taêng daàn, ñoàng thôøi tính phi kim của caùc nguyeân toá giaûm daàn.
IV. YÙ nghóa cuûa baûng tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá hoaù hoïc:
1. Bieát vò trí cuûa nguyeân toá, ta coù theå döï ñoaùn caáu taïo nguyeân töû vaø tính chaát cuûa nguyeân toá:
2. Bieát caáu taïo nguyeân töû cuûa nguyeân toá ta coù theå suy ñoaùn vò trí vaø tính chaát cuûa nguyeân toá ñoù:
4.4. Toång keát .
GV nhắc lại các kiến thức trọng tâm của bài.
4.5. Höôùng daãn hoïc taäp :(3 phút)
 GV trình chiếu silde 29
 @ Ñoái vôùi baøi hoïc ôû tieát hoïc naøy
Hoïc baøi, laøm baøi taäp 4, 5, 6, 7 trang 101 SGK.
Đọc phần “ Em có biết “
 @ Ñoái vôùi baøi hoïc ôû tieát hoïc tiếp theo
- Ôn lại các kiến thức đã học của chương 3
 - Xem và làm các bài tập của bài luyện tập chương 3/ 102-103/SGK
5.PHỤ LỤC: