Giáo án Hóa học 11 - Bài 32: Ankin (Tiết 2)

1 
CHƢƠNG 6: HIDROCACBON KHÔNG NO 
BÀI 32: ANKIN (tiết 2) 
I.Mục tiêu 
1. Kiến thức 
-HS trình bày được: + Khái niệm về ankin, công thức chung, đặc điểm cấu tạo, đồng đẳng, đồng phân và danh 
pháp 
 + CTHH của ankin và ứng dụng quan trọng của ankin 
-HS giải thích được: Vì sao cũng là ankin nhưng ank-1-in lại có phản ứng thế nguyên tử H của liên kết ba bởi 
nguyên tử KL 
-HS vận dụng: + Viết được PTHH thể hiện TCHH của ankin 
 + Giải được một số bài tập nhận biết 
 + Giải thích cơ sở dùng axetilen chế tạo đèn xì 
2. Kĩ năng 
- Quan sát TN, mô hình phân tử,rút ra nhận xét về cấu tạo và tính chất của ankin 
- Viết được CTCT của 1 số ankin cụ thể 
- Dự đoán TCHH, kiểm tra và kết luận 
- phân biệt ank-1-in và anken bằng phương pháp hóa học 
3. Thái độ 
- Hình thành thái độ yêu thích, hứng thú môn học 
- Ý thức tự giác trong học tập 
4. Định hướng phát triển năng lực 
- NL sử dụng ngôn ngữ hóa học 
- NL tư duy logic hóa học 
- NL tính toán 
- NL vận dụng kiến thức vào hóa học thực tiễn 
II. PPDH chủ yếu 
- Đàm thoại gợi mở và kết hợp sử dụng mô hình, thí nghiệm hóa học 
- PPDH trực quan 
III. Chuẩn bị 
1.Giáo viên: kế hoạch bài học, sách giáo khoa, . 
2. Học sinh: học bài cũ, tìm hiểu các ứng dụng của ankin 
IV. Tiến trình bài giảng 
1. Ổn định lớp 
2. Kiểm tra bài cũ 
Câu 1: a) viết CTCT và cấu tạo và gọi tên các ankin có CTPT: C4H6 và C5H8 
 b) Viết CTCT của các ankin có tên sau: pent-2-in, 3-metylpent-1-in, 2,5- dimetylhex-3-in 
Câu 2: Viết PTHH của các phản ứng giữa các propin và các chất sau: 
a) hidro có xúc tác Pd/PbCO3 
b) dung dịch brom (dư) 
c) dung dịch bạc nitrat trong amoniac 
d) hidro clorua có xúc tác HgCl2 
3. Thiết kế các hoạt động 
HĐ 1: Vào bài 
Chúng ta đã được tìm hiểu các tính chất hóa học cơ bản của ankin: phản ứng cộng, thế. Hôm nay chúng ta sẽ 
tiếp tục tìm hiểu về ankin để biết thêm Ankin có ứng dụng và cách điều chế như thế nào? 
HĐ 2: tìm hiểu về phản ứng oxi hóa 
Hoạt động của GV-HS Nội dung cần đạt 
GV: tương tự như các hidrocacbon đã học, thì phản 3. phản ứng oxi hóa 
2 
ứng oxi hóa cũng là phản ứng đặc trưng của ankin. Và 
có 2 loại: phản ứng oxi hóa hoàn toàn và không hoàn 
toàn 
 Yêu cầu HS dự đoán sản phẩm cháy 
HS: sp cháy: CO2, H2O 
GV: Lưu ý: số mol CO2 trừ số mol nước bằng số mol 
ankin 
GV: lấy VD và hướng dẫn HS viết PTHH 
GV: cho HS làm bài tập: đốt cháy hoàn toàn 1,344(l) 
một hidrocacbon A thu được 2,688(l) CO2 và 1,08(g) 
H2O (đktc). Tìm A. 
GV: tương tự an ken và ankadien, ankin có khả năng 
làm mất màu dung dịch KMnO4, tuy nhiên, sản phẩm 
tạo ra phức tạp hơn. 
a) phản ứng oxi hóa hoàn toàn (cháy) 
CTTQ: 
2CnH2n-2 + (3n-1) O2 → nCO2 + (n-1)H2O 
VD: C3H4 + 4O2 → 3CO2 + 2H2O 
BT: nA= 0,06 mol 
 nCO2= 0,12 mol 
 nH2O= 0,06 mol 
có: nCO2 – nH2O= nA → CTTQ: CnH2n-2 
 áp dụng tỉ lệ: nH2O/nCO2= n-1/n → n=2. CTPT: 
C2H2 
b) phản ứng oxi hóa không hoàn toàn 
Tương tự anken và ankadien, ankin cũng làm mất màu 
dd thuốc tím tạo kết tủa đen MnO2 
HĐ 3: tìm hiểu ứng dụng- điều chế 
Hoạt động của GV-HS Nội dung cần đạt 
GV: các lĩnh vực quan trọng của ankin hầu như đều 
thuộc về ứng dụng của C2H2, nên chúng ta chỉ tìm hiểu 
C2H2. 
Trong đó phổ biến là 2 lĩnh vực: làm nguyên liệu và 
làm nhiên liệu 
Nhờ vào khả năng tỏa nhiệt nhanh → dùng làm nhiên 
liệu cho đèn xì để hàn và cắt kim loại ( ngọn lửa ~ 
3000
o
C) 
Ngoài ra, nhờ vào những TCHH đặc trưng, nên có ứng 
dụng trong việc dùng để tổng hợp hóa chất. 
GV: yêu cầu HS về nhà hoàn thành dãy phương trình. 
GV: cung cấp: axetilen được sử dụng nhiều trong các 
lĩnh vực, và đặc biệt có ứng dụng rất phổ biến với 
những nông dân:làm trái cây chín nhanh, đồng đều và 
màu tươi hơn. Vậy các nhà nông dân đã vận dụng như 
thế nào? Sang phần tiếp theo: Điều chế. 
Gv: thông báo cho HS có thể điều chế với 2 phương 
pháp mang tính chất phổ biến hơn: đi từ CaC2 và từ 
CH4. 
 Giới thiệu : Khi cho đất đèn phản ứng với nƣớc se ̃
sinh ra khí acetylene (C2H2) hay còn gọi là “khí đá” . 
Khí này có tác duṇg làm cho trái cây chín đồng đều và 
đẹp hơn so với để chín tự nhiên. Để ủ chín, tùy theo 
từng loại trái cây, có thể phun khí acetylene vào buồng 
ủ chín đến các nồng độ thích hợp. 
Tuy nhiên, cách làm nhƣ vừa nói trên tiềm ẩn nhiều 
nguy cơ ảnh hƣởng đến sức khỏe và sự an toàn cho 
ngƣời sử dụng nếu không biết dùng đúng cách . Theo đó, 
khí acetylene sinh ra từ đất đèn không gây ngộ độc lắm 
V. Ứng dụng- điều chế 
1. Ứng dụng 
- làm nhiên liệu: dùng chế tạo đèn xì để hàn cắt kim 
loại 
- làm nguyên liệu: 
+ nguyên liệu trong tổng hợp chất hữu cơ 
+ nguyên liệu tổng hợp nhựa PVC 
C1: CaCO3 → CaO →CaC2 →C2H2 →C2H3Cl→ PVC 
C2: CH4 → C2H2→C2H3Cl→PVC 
C3: C2H2 →C2H4Cl2 → C2H3Cl → PVC 
2.Điều chế 
- Thủy phân CaC2 ( đất đèn): đi từ đá vôi 
CaCO3 → CaO + CO2 
CaO + 3 C → CaC2 + CO 
CaC2 + H2O → Ca(OH)2 + C2H2 
☻dùng chủ yếu trong PTN, dùng cho cả CN 
- nhiệt phân metan CH4 
2CH4 →(1500 
oC) CH≡CH + 3H2 
to 
>1500 
o
C 
3 
nếu chỉ tiếp xúc ở nồng độ thấp dƣới 2,5% trong 
khoảng thời gian ngắn dƣới môṭ giờ . Nhƣng nếu tiếp 
xúc ở nồng độ trên 33%, con ngƣời có thể bị ngất xỉu . 
Ngoài ra, khí acetylene có thể ảnh hƣởng nghiêm trọng 
đến sức khỏe con ngƣời trong một thời gian dài 
Các triệu chứng khi bị ngộ độc acetylene là khát nƣớc, 
khó nuốt, ói mửa và cảm giác ngứa ngáy ở miệng, cổ 
họng hay mũi và đặc biệt có thể làm hỏng mắt vĩnh 
viễn 
GV: yêu cầu HS nêu sản phẩm thủy phân đất đèn 
HS: nước vôi trong, axetilen 
GV: chú ý cho HS: việc người nông dân dùng CaC2 để tạo 
ra khí C2H2 để đẩy nhanh quá trình chín trái cây: chuối, 
xoài và chú ý HS cách này không dùng phổ biến do độc 
hại với môi trường: cứ SX ra 56 tấn vôi thì tạo ra 44 tấn 
CO2. 
 Giới thiệu pp nhiệt phân metan, là pp đang giữ vai trò 
quan trong trong CN vì có thể tạo ra lượng lớn và thân 
thiện với môi trường hơn so với PP trên 
HĐ 4: Củng cố 
1.Lý thuyết 
- Ankin : CnH2n-2 (n>=2) 
- TCHH đặc trưng: cộng H2, cộng dung dịch Brom, cộng HX theo quy tắc Mac-cop-nhi-cop, làm mất màu dung 
dịch KMnO4 
 Ank-1-in có phản ứng thế bằng kim loại 
 Phản ứng oxi hóa: nH2O < nCO2, nankin= nCO2 – nH2O 
- ứng dụng quan trọng của axetilen trong đời sống và sản xuất 
2. Bài tập 
BT1: các nhận xét sau đây đúng hay sai? 
1. Tất cả các ankin đều cháy khi được đốt trong oxi 
2. Tất cả các ankin đều làm mất màu dung dịch KMnO4 
3. Tất cả các ankin đều làm mất màu dung dịch brom 
4. Tất cả các ankin đều tác dụng với dung dịch AgNO3 trong amoniac 
5. Tất cả các ankin đều tác dụng được với hidro ở nhiệt độ cao và có chất xúc Ni 
BT2: Trình bày PPHH: 
a) Phân biệt axetilen với etilen 
b) Phân biệt 3 bình không dán nhãn chứa mỗi khí không màu sau: metan, etilen, axetilen. 
HĐ 5: dặn dò 
-Nhắc nhở học sinh về nhà hoàn thành các phương trình đã giao 
- Yêu cầu HS ôn lại kiến thức hidrocacbon không no, so sánh anken và ankadien để buổi sau luyện tập