Giáo án Hình học Lớp 9 - Tuần 22 - Năm học 2019-2020 - Từ Chí Linh

Số tiết: 01
Ngày soạn: 02/01/2020
Tiết theo ppct: 41
Tuần dạy: 22
LUYỆN TẬP §2 và §3
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức
- HS vận dụng được định lí và cách hệ quả của góc nội tiếp để chứng minh, giải các bài tập cơ bản có liên quan.
- Trau dồi thêm kĩ năng vẽ hình, sử dụng tính chất của góc nội tiếp để chứng minh.
- Nhận biết được đúng góc nội tiếp để sử dụng đúng định lí.
2. Kỹ năng
- Bồi dưỡng tính chính xác, cẩn thận để suy luận.
- Vẽ hình chính xác, cẩn thận, trình bày bài khoa học, rõ ràng.
3. Thái độ: Nghiêm túc và hứng thú học tập. Trật tự lắng nghe, mong muốn vận dụng.
4. Định hướng năng lực hình thành: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực ngôn ngữ, năng lực tư duy, tính sáng tạo, giao tiếp, mô hình hóa toán học.
II. CHUẨN BỊ:
1. Chuẩn bị của giáo viên: KHBH, bảng phụ, thước thẳng, SGK, compa
2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, bài tập, compa
III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
1) Ổn định lớp: KTSS
2) Kiểm tra bài cũ: ( kết hợp vào bài )
3) Thiết kế tiến trình dạy học
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Dự kiến sản phẩm
1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG:
* Mục tiêu: HS được củng cố kiến thức đã học về hệ quả góc nội tiếp
* Phương thức: vấn đáp, giải quyết vấn đề.
GV: Phát biểu hệ quả của góc nội tiếp ?
GV: nhận xét
HS: lên bảng trả lời
HS: nhận xét
Hệ quả: Sgk
2. HOẠT ĐỘNG TÓM TẮT KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
* Mục tiêu: HS phát biểu được định nghĩa và định lí góc nội tiếp
* Phương thức: HĐ cá nhân, giải quyết vấn đề, thuyết trình, trực quan.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung chính
GV: Phát biểu định nghĩa góc nội tiếp ? 
GV: Phát biểu định lí góc nội tiếp
GV: nhận xét
HS: đứng tại chỗ trả lời
HS: nhận xét
Định nghĩa: Sgk
Định lí: Sgk
3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP- CỦNG CỐ
* Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức đã học làm bài tập.
* Phương thức: Nêu và giải quyết vấn đề, trực quan, hỏi đáp.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Dự kiến sản phẩm
GV: Hãy tìm các góc vuông trong hình.
A
B
S
H
M
N
GV: giới thiệu thêm trường hợp tam giác SAB tù. Suy ra B là trực tâm 
SH AB
Bài 21: 
Gv đưa đề bài và hình vẽ lên bảng phụ
Gợi ý: Để c/m , hãy xét các cung bị chắn
 Lưu ý: Trong 2 đường tròn bằng nhau; 2 cung nhỏ cùng căng 1 dây thì bằng nhau
Gợi ý: 
 Để c/m MA.MB=MC.MD ta cần c/m điều gì?
Lưu ý: Nên kẻ thêm các dây để xuất hiện các góc nội tiếp bằng nhau.
- Xét 2 tam giác nhận các đoạn thẳng trên làm cạnh.
Vận dụng: sử dụng góc nội tiếp chứng minh bài 13: 
“Hai cung chắn giữa hai dây song song thì bằng nhau”
HS đọc đề bài; vẽ hình
 1 học sinh lên bảng thực hiện
Gọi hs đọc đề bài
 Hs đọc đề bài 
 Hs trả lời miệng
Hs đọc đề
Hs thảo luận nhóm: Nửa lớp làm trường hợp 1; nửa còn lại làm trường hợp 2.
HS: Hai góc so le trong bằng nhau từ đó suy ra số đo hai cung bị chắn bằngnhau
Bài tập 19 sgk:
Ta có: 
( góc nội tiếp chắn nửa đường tròn)
Suy ra AN SB;
 BM SA
 Vậy AN và BM là hai đường cao 
của tam giác 
suy ra H là trực tâm nên SH là 
A
B
S
H
N
M
O
•
đường cao thứ ba.
Suy ra: SH AB
Bài 21 sgk: 
Ta có: 
Do 2 đường tròn bằng nhau nên 
 Vậy cân tại B
O
A
B
 C
D
M
1
2
•
Bài 23/ SGK
a) Trường hợp M nằm trong đường tròn.
Xét MAC và MDB có: 
 (đối đỉnh)
 (2 góc nội tiếp 
cùng chắn cung CB)
Suy ra
 (g.g)
MA.MB=MC.MD
b) Trường hợp M nằm ngoài đường tròn. 
A
D
 C
B
M
O
•
 (g.g)
MA.MB=MC.MD
4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
* Mục tiêu: Học sinh biết vận dụng định nghĩa số đo cung để làm bài tập thực tế 
* Phương thức: Nêu và giải quyết vấn đề, hoạt động nhóm.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Dự kiến sản phẩm
Yêu cầu học sinh làm bài tập 22
GV điều chỉnh, bổ sung bài làm của HS.
Một học sinh nêu cách chứng minh bài tập 22.
Một học sinh lên bảng vẽ hình và ghi gt kl
Một học sinh đọc to đề ra cả lớp theo dõi và vẽ hình vào vở.
HS làm bài tập.
Bài 22/ SGK
Có (góc nt chắn nửa đường tròn)
AM là đường cao của tam giác vuông ABC.
 MA2 = MB.MC (hệ thức lượng trong tam giác vuông)
5. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI, MỞ RỘNG
* Mục tiêu: : - HS chủ động làm các bài tập về nhà để củng cố kiến thức đã học.
 - HS chuẩn bị bài mới giúp tiếp thu tri thức sẽ học trong buổi sau.
* Phương thức: Nêu và giải quyết vấn đề, KT động não, hoạt động cá nhân ở nhà.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Dự kiến sản phẩm
 - Xem lại các bài tập đã làm.
 - Làm tiếp các bài tập 24; 25;26 sgk và 16;17;23 SBT
Đọc trước bài: “Góc tạo bởi tiếp tuyến và dây cung”.
Trả lời các ? trong sgk. 
Số tiết: 01
Ngày soạn: 02/01/2020
Tiết theo ppct: 42
Tuần dạy: 22
§4: GÓC TẠO BỞI TIA TIẾP TUYẾN VÀ DÂY CUNG
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức
	- HS nhận biết được góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung.
	- Phát biểu và chứng minh được định lí về số đo góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung trong 3 trường hợp.
	- HS phân chia được các trường hợp để tiến hành chứng minh.
2. Kỹ năng
	- Vận dụng được định lí vào làm bài tập.
	- Vẽ hình chính xác, cẩn thận, trình bày bài khoa học, rõ ràng.
3. Thái độ: Nghiêm túc và hứng thú học tập. Phát huy trí lực, giáo dục tính quan sát của HS.
4. Định hướng năng lực hình thành: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực ngôn ngữ, năng lực tư duy, tính sáng tạo, giao tiếp, mô hình hóa toán học.
II. CHUẨN BỊ:
1. Chuẩn bị của giáo viên: KHBH, bảng phụ, thước thẳng, SGK, compa
2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, bài tập, compa
III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
1) Ổn định lớp: KTSS
2) Kiểm tra bài cũ
3) Thiết kế tiến trình dạy học
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Dự kiến sản phẩm
1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG:
* Mục tiêu: HS nêu lên được nội dung đã học.
* Phương thức: vấn đáp, giải quyết vấn đề.
GV: Đọc tên các góc có trên hình
GV: nhận xét
HS: 	góc BOC: góc ở tâm chắn cung BC; 
góc FDG : góc nội tiếp chắn cung FD
GV: Góc NMx không phải là góc ở tâm và góc nội tiếp.Vậy góc NMx có tên là gì và có quan hệ gì với cung bị chắn? Chúng ta n/c bài mới
2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Khái niệm 
* Mục tiêu: HS nêu được khái niệm góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung. Xác định được số đo cung bị chắn trong mỗi trường hợp.
* Phương thức: HĐ cá nhân, giải quyết vấn đề, thuyết trình, trực quan.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung chính
Gv vẽ đường ttròn (O) và dây AB cố định. Đặt một que thẳng đi qua điểm A rồi quay que đó quanh A.
GV: Trên hình vẽ góc BAC là góc nào?
GV: Nếu dây AC di chuyển đến C trùng A thì AC trở thành tiếp tuyến thì góc BAC có còn là góc nội tiếp nữa không? ( điểm C thuộc đường tròn)
Gv giới thiệu: Góc BAC lúc này người ta gọi là góc tạo bởi tia tiếp tuyến Ax và dây cung AB
Vậy góc như thế nào gọi là góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung?
Gv giới thiệu cung bị chắn
Gv cho hs đọc mục 1-sgk
Gv vẽ hình và giới thiệu: 
Và nhấn mạnh về góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung phải có đỉnh thuộc đường tròn.
Một cạnh là tiếp điểm
Cạnh kia chứa 1 dây cung của đường tròn
Củng cố bằng ?1 sgk
 Cho hs vẽ góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung trong 2 trường hợp sau:
a) Biết dây AB (vẽ được 4 g)
b) Biết tia tiếp tuyến (có 3 trường hợp góc 900 )suy ra có vô số góc 
 Yêu cầu học sinh làm ? 2 chỉ rõ cách tìm số đo mỗi cung
 ? Từ đó em có nhận xét gì về liên hệ giữa góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung với cg bị chắn
Nhận xét:
Số đo góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung bằng nửa số đo cung bị chắn. Đó là nội dung định lý 
Không còn là góc nội tiếp nữa
•
A
B
x
O
C
Học sinh quan sát hình 22 sgk đọc hai nội dung ở mục 1 để hiểu kĩ hơn về góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung.
Hs nghe, ghi nhớ kiến thức
Học sinh trả lời miệng.
Ba học sinh lên bảng thực hiện
Học sinh 1 chứng minh TH 1
O
A
B
300
x
Hình 1
Học sinh 2 chứng minh TH 2
O
A
B
•
x
Hình 2
Học sinh 3 chứng minh TH 3
O
A
B
•
1200
A’
x
Hình 3
1 . Khái niệm về góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung
 Là góc có đỉnh nằm trên đường tròn một cạnh là tia tiếp tuyến, cạnh còn lại chứa một dây cung của đường tròn
•
A
B
y
O
x
, là các góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung.
có cung bị chắn là cung nhỏ AB.
 có cung bị chắn là cung lớn AB
?1. Các góc ở hình 23, 24, 25, 26 đều không phải là góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung 
? 2. 
Hình 1:
sđ cung AB = 600 vì Ax là tia tiếp tuyến của (O) = 900 mà = 300 (gt) nên = 600
Mà OAB cân do 
OA = OB = R nên OAB là tam giác đều = 600 nên sđ cungAB = 600
Hình 2: 
sđ cungAB = 1800 vì Ax là tia tiếp tuyến của (O), 
 = 900 
mà = 900 (gt) 
A, O, B thẳng hàng 
AB là đường kính hay 
 sđ = 1800
Hình 3:
Kéo dài tia AO cắt (O) tại A’ sđ = 1800 và 
= 900 = 300
sđ = 600 (đl góc nt)
Vậy 
sđlớn = sđ + sđ
 =1800 + 600 = 2400
Hoạt động 2: Định lý – Hệ quả
* Mục tiêu: HS phát biểu được định lí, phân chia được thành 3 trường hợp và chứng minh được từng trường hợp, HS nêu được hệ quả của định lí.
* Phương thức: Nêu vấn đề, phát vấn, hoạt động nhóm.
Gv cho hs nêu định lý
Qua ?2 ta có thể chia định lý thành mấy trường hợp?
Yêu cầu học sinh tự chứng minh? 3
So sánh số đo của và với số đo của cung AmB qua kết quả của ?3 ta rút ra nhận xét gì?
Đó chính là hệ quả trong SGK
Một học sinh đọc định lý sách giáo khoa.
Ta chia thành 3 trường hợp
 Học sinh hoạt động nhóm để chứng minh ba trường hợp trên dựa theo ?2
Một học sinh trả lời ?3.
Trong một đường tròn, góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung và góc nội tiếp cùng chắn một cung thì bằng nhau.
Định lý SGK.
Tâm đường tròn nằm trên cạnh chứa dây của góc.
Tâm đường tròn nằm trong góc.
Tâm đường tròn nằm ngoài góc.
?3: = sđ 
= sđ 
 = 
Hệ quả: SGK
3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP- CỦNG CỐ
* Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức đã học làm bài tập.
* Phương thức: Nêu và giải quyết vấn đề, trực quan, hỏi đáp.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Dự kiến sản phẩm
GV: Yêu cầu các nhóm thảo luận bài 27- SGK
GV: chốt lại nội dung	
HS: Ta có: tam giác APO cân tại O nên 
 (*)
 là góc nội tiếp chắn cung PB (1)
là góc tạo bởi tia tiếp tuyến chắn cung PB (2)
Từ (1) và (2) suy ra: (**)
 Từ (*) và (**) suy ra: 
HS: nhận xét
4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
* Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức để xác định tâm của đường tròn mà chỉ dùng êke.
* Phương thức: Nêu và giải quyết vấn đề.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Dự kiến sản phẩm
Một vệ tinh được phóng vào không trung, lên cao khoảng 35 880 km so với mặt đất. Nếu ở trên vệ tinh đó thì có thể nhìn xa nhất là bao nhiêu km? Cho rằng bầu khí quyển là thuận lợi để quan sát.
Hướng dẫn
Coi Trái Đất là hình tròn bán kính R = 6400 km.
Coi vị trí vệ tinh ở điểm A, tầm nhìn xa nhất của vệ tinh là AB.
Xét tam giác OAB vuông tại B, áp dụng định lý Py-ta-go, ta có:
km
5. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI, MỞ RỘNG
* Mục tiêu: : - HS chủ động làm các bài tập về nhà để củng cố kiến thức đã học.
 - HS chuẩn bị bài mới giúp tiếp thu tri thức sẽ học trong buổi sau.
* Phương thức: Nêu và giải quyết vấn đề, KT động não, hoạt động cá nhân ở nhà.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Dự kiến sản phẩm
 + Cần nắm vững nội dung cả hai định lý thuận và đảo, hệ quả của góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung.
 + Làm bài tập 28, 29, 30, 31 sgk.
- Chuẩn bị tiết luyện tập.
Tân Sơn ngày..//2020
Duyệt của Tổ trưởng 
Trần Tuyết Vân