Giáo án Hình học khối 9 - Kỳ II - Tiết 58: Hình trụ - Diện tích xung quanh và thể tích của hình trụ

TuÇn29 TiÕt58
H×nh trơ - diƯn tÝch xung quanh vµ thĨ tÝch cđa h×nh trơ 
A-Mơc tiªu: 
- Häc sinh ®­ỵc nhí l¹i vµ kh¾c s©u c¸c kh¸i niƯm vỊ h×nh trơ ( ®¸y cđa h×nh trơ , trơc , mỈt xung quanh , ®­êng sinh , ®é dµi ®­êng cao , mỈt c¾t khi nã song song víi trơc hoỈc song song víi ®¸y ) . 
	- N¾m ch¾c vµ biÕt sư dơng c«ng thøc tÝnh diƯn tÝch xung quanh , diƯn tÝch to¸n phÇn vµ thĨ tÝch cđa h×nh trơ . 
B-ChuÈn bÞ 
 Thµy : - So¹n bµi , ®äc kü bµi so¹n , mét sè vËt thĨ h×nh trơ , cèc n­íc , èng nghiƯm hë hai ®Çu d¹ng h×nh trơ , b¶ng phơ vÏ h×nh 73 , 75 ( sgk - 77 ) , m¸y tÝnh bá tĩi , th­íc kỴ . 
Trß : - §äc tr­íc bµi , dơng cơ häc tËp , quan s¸t nh÷ng vËt h×nh trơ cã ë trong gia ®×nh . 
C-TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: 
TG
Ho¹t ®éng cđa thÇy
Ho¹t ®éng cđa trß
I-KiĨm tra bµi cị: 
II-Bµi míi: 
- GV treo b¶ng phơ vÏ h×nh 73 lªn b¶ng vµ gií thiƯu víi häc sinh : Khi quay h×nh ch÷ nhËt ABCD vßng quanh c¹nh CD cè ®Þnh , ta ®­ỵc mét h×nh g× ? ( h×nh trơ ) 
- GV giíi thiƯu : 
+ C¸ch t¹o nªn hai ®¸y cđa h×nh trơ , ®Ỉc ®iĨm cđa ®¸y . 
+ C¸ch t¹o nªn mỈt xung quanh cđa h×nh trơ . 
+ §­êng sinh , chiỊu cao , trơc cđa h×nh trơ 
- GV yªu cÇu ®äc th«ng b¸o trong sgk - 107 . 
- GV yªu cÇu HS thùc hiƯn ? 1 ( sgk - 107 ) 
? h·y quan s¸t h×nh vÏ vµ tr¶ lêi c©u hái trong ? 1 ( sgk - 107 ) 
- GV gäi HS chØ ra mỈt xung quanh vµ ®­êng sinh cđa h×nh trơ .
? Khi c¾t h×nh trơ bëi mét mỈt ph¼ng song song víi ®¸y th× mỈt c¾t lµ h×nh g× ? ( HS dù ®o¸n , quan s¸t h×nh vÏ sgk nhËn xÐt . GV ®­a ra kh¸i niƯm . 
? Khi c¾t h×nh trơ bëi mét mỈt ph¼ng song song víi trơc DC th× mỈt c¾t lµ h×nh g× . HS nhËn xÐt , Gv ®­a ra kh¸i niƯm . 
- GV ph¸t cho mçi bµn mét cèc thủ tinh vµ mét èng nghiƯm hë hai ®Çu yªu cÇu häc sinh thùc hiƯn ? 2 ( sgk ) . 
Gäi HS nªu nhËn xÐt vµ tr¶ lêi c©u hái ë ? 2 .
- Nªu c«ng thøc tỉng qu¸t . 
- Tõ c«ng thøc tÝnh diƯn tÝch xung quanh nªu c«ng thøc tÝnh diƯn tÝch toµn phÇn . 
H·y nªu c«ng thøc tÝnh thĨ tÝch h×nh trơ . 
- Gi¶i thÝch c«ng thøc . 
- ¸p dơng c«ng thøc tÝnh thĨ tÝch h×nh 78 ( sgk ) 
- HS ®äc lêi gi¶i trong sgk . 
- GV ra bµi tËp 4 ( sgk ) yªu cÇu HS ®äc ®Ị bµi sau ®ã nªu c¸ch gi¶i bµi to¸n . 
- ¸p dơng c«ng thøc nµo ®Ĩ tÝnh chiỊu cao cđa h×nh trơ . h·y viÕt c«ng thøc tÝnh Sxq sau ®ã suy ra c«ng thøc tÝnh h vµ lµm bµi . 
- HS lµm lªn b¶ng , Gv nhËn
II-Bµi míi: 
1 : Giíi thiƯu ch­¬ng IV
* §Ỉt vÊn ®Ị 
- Trong ch­¬ng IV chĩng ta sÏ ®­ỵc häc vỊ h×nh trơ , h×nh nãn , h×nh cÇu lµ nh÷ng h×nh kh«ng gian cã c¸ mỈt lµ nh÷ng mỈt cong . 
.
2 : H×nh trơ
1. H×nh trơ 
Khi quay ABCD quanh 
CD cè ®Þnh ® ta ®­ỵc mét 
h×nh trơ . 
- DA vµ CB quÐt nªn hai 
®¸y cđa h×nh trơ lµ (D) vµ 
(C ) n»m trong hai mỈt
 ph¼ng song song .
- AB quÐt nªn mỈt xung 
quanh cđa h×nh trơ ; AB 
lµ ®­êng sinh vu«ng gãc víi mỈt
 ph¼ng ®¸y . 
- DC lµ trơc cđa h×nh trơ . 
? 1 ( sgk ) 
H×nh 74 ( sgk - 107 ) 
* C¾t h×nh trơ bëi mét mỈt ph¼ng 
- Khi c¾t h×nh trơ bëi mét mỈt ph¼ng song song víi ®¸y th× mỈt c¾t lµ h×nh trßn , b»ng h×nh trßn ®¸y .
- Khi c¾t h×nh trơ bëi mét mỈt ph¼ng song song víi trơc DC th× mỈt c¾t lµ h×nh ch÷ nhËt .
? 2 ( sgk ) 
- MỈt n­íc trong cèc lµ h×nh trßn ( cèc ®Ĩ th¼ng ) , mỈt n­íc trong èng nghiƯm kh«ng ph¶i lµ h×nh trßn
3 : DiƯn tÝch xung quanh cđa h×nh trơ
? 3 ( sgk ) 
- ChiỊu dµi cđa h×nh ch÷ nhËt b»ng chu vi ®¸y cđa h×nh trơ b»ng : 2.p.5 ( cm ) = 10 p cm . 
- DiƯn tÝch h×nh ch÷ nhËt : 
 10p . 10 = 100p (cm2 )
- DiƯn tÝch mét ®¸y cđa h×nh trơ : 
 pR2 = p . 5.5 = 25p ( cm2 ) 
Tỉng diƯn tÝch h×nh ch÷ nhËt vµ diƯn tÝch hai h×nh trßn ®¸y ( diƯn tÝch toµn phÇn ) cđa h×nh trơ 
 100p + 25p . 2 = 150p ( cm2 ) 
* Tỉng qu¸t ( sgk - 109 ) 
 Sxq = 2prh 
 Stp = 2prh + 2pr2 
( r : b¸n kÝnh ®¸y ; h chiỊu cao h×nh trơ
4 : ThĨ tÝch h×nh trơ
* C«ng thøc tÝnh thĨ tÝch h×nh trơ : 
 V = Sh = pr2h 
( S lµ diƯn tÝch ®¸y , h lµ chiỊu cao ) 
VÝ dơ ( sgk - 109 ) - H×nh 78 ( sgk ) 
Gi¶i 
Ta cã : V = V1 - V2 = pa2h - pb2h 
® V = p ( a2 - b2)h 
* Bµi tËp 4 ( sgk - 110 ) 
Gi¶i 
¸p dơng c«ng thøc tÝnh diƯn tÝch xung quanh cđa h×nh trơ ta cã : Sxq = 2prh 
® h = ® h = 
III-Cđng cè kiÕn thøc-H­íng dÉn vỊ nhµ 
a) Cđng cè : 
	- Nªu c«ng thøc tÝnh diƯn tÝch xung quanh , diƯn tÝch toµn phÇn vµ thĨ tÝch h×nh trơ . 
	- Gi¶i bµi tËp 3 ( sgk ) - 110 - GV gäi HS nªu chiỊu cao , b¸n kÝnh ®¸y cđa mçi h×nh sau ®ã gäi HS kh¸c nhËn xÐt . GV ®­a ra kÕt qu¶ ®ĩng . 
b) H­íng dÉn 
	- Häc thuéc kh¸i niƯm , c¸c c«ng thøc . 
	- Xem l¹i vÝ dơ vµ bµi tËp ®· ch÷a . 
	- Gi¶i bµi tËp trong sgk - 110 , 110 
	- BT 1 ( 110 ) - ®iỊn ®Ønh( A , B ), c¹nh , chiỊu cao ( a , b  ) , diƯn tÝch ®¸y ( S®¸y ) diƯn tÝch xung quanh ( Sxq)