Giáo án Hình học 10 - Tiết 10 - Bài 4: Hệ trục tọa độ

Tuần: 10 	NS: 19/10/2014
Tiết:10	ND: 24/10/2014
Bài 4: HỆ TRỤC TỌA ĐỘ
I. Mục tiêu:
1. Về kiến thức: 
Hiểu khái niệm trục toạ độ, toạ độ của vectơ và của điểm trên trục.
Biết khái niệm độ dài đại số của một vectơ trên trục. 
2. Về kỹ năng:
Xác định được toạ độ của điểm, của vectơ trên trục.
Tính được độ dài đại số của một vectơ khi biết toạ độ hai điểm đầu mút của nó.
3. Về tư duy, thái độ: Phát triển tư duy logic, sáng tạo trong tiếp thu kiến thức mới. Rèn luyện tính cẩn thận, tích cực hoạt động của học sinh, liên hệ được kiến thức vào trong thực tế.
II. Chuẩn bị:
Giáo viên: Chuẩn KTKN, giáo án, SGK, phấn...
Học sinh: xem bài trước, SGK, viết
III. Phương pháp:
 Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học nhằm giúp HS chủ động, tích cực trong phát hiện, chiếm lĩnh tri thức, trong đó phương pháp chính được sử dụng là đàm thoại, thuyết trình, giảng giải.
IV. Tiến trình của bài học:
1. Ổn định :Kiểm tra sĩ số, vệ sinh 
2. Bài cũ: không
3. Bài mới:
Hoạt động giáo viên và học sinh
Ghi bảng-Trình chiếu
Hoạt động 1: Giới thiệu định nghĩa trục toạ độ và độ dài đại số trên trục
Gv: 
GV vẽ đường thẳng trên đó lấy điểm O làm gốc và làm vectơ đơn vị. 
 O
GV cho học sinh ghi định nghĩa 
GV: Lấy M bất kỳ trên trục thì có nhận xét gì về phương của ?
HS: và là hai vectơ cùng phương
GV: Gọi học sinh nhắc lại điều kiện để hai vectơ cùng phương ? suy ra với hai vectơ và ?
HS: cùng phương thì 
GV số k như trên được gọi là toạ độ của M đối với trục .
GV cho học sinh ghi nội dung vào vở.
GV: Tương tự với trên lúc này cùng phương với ta có biểu thức nào?
HS: 
GV: khi đó a gọi là độ dài đại số của vectơ .
GV:Vẽ trục toạ độ, sau đó yêu cầu HS xác định vị trí các điểm trên trục.
GV : nhắc lại cách tính độ dài đại số của một vectơ khi biết toạ độ hai điểm đầu mút.
HS : Nếu A, B có tọa độ là a, b thì 
GV gọi Hs tính độ dài của các vectơ 
1. Trục và độ dài đại số trên trục:
a) Trục tọa độ: (trục) là một đường thẳng trên đó đã xác định điểm gốc O và vectơ đơn vị 
Kí hiệu: hoặc Ox
 O
b) Tọa độ điểm trên trục: Cho M là điểm tuỳ ý trên trục . Khi đó có duy nhất một số k sao cho . Ta gọi số k là tọa độ của M đối với trục đã cho.
c) Tọa độ, độ dài đại số vectơ trên trục: Cho 2 điểm A, B trên trục . Khi đó có duy nhất số a sao cho . Ta gọi số a là độ dài đại số của vectơ đối với trục đã cho.
Kí hiệu: 
Đặc biệt: Nếu A, B có tọa độ là a, b thì 
Ví dụ : Trên một trục cho các điểm A, B, M, N lần lượt có toạ độ là -4 ; 3 ; 5 ; -2.
a. Hãy biểu diễn các điểm đó trên trục số.
b. Hãy xác định độ dài đại số của các vectơ .
Hoạt động 2: Hình thành khái niệm hệ trục toạ độ
GV: Giới thiệu khái niệm hệ trục tọa độ.
Yêu cầu: Học sinh xác định quân xe và quân mã trên bàn cờ nằm ở dòng nào, cột nào ?
GV: Để xác định vi trí của 1 vectơ hay 1 điểm bất kỳ ta phải xác định được 2 yếu tố tương tự như dòng, côt trên bàn cờ. 
GV: nhắc lại định nghĩa hệ trục tọa độ Oxy đã học ở lớp 7 ? 
HS: Hệ trục Oxy là hệ gồm trục Ox và trục Oy vuông góc nhau. 
GV: Đối với hệ trục tọa độ đã học, ở đây còn được trang bị thêm 2 vectơ đơn vị trên trục ox và trên trục oy. Hệ như vậy gọi là hệ trục tọa độ gọi tắt là Oxy
2. Hệ trục tọa độ :
 a. Định nghĩa :
- Hệ trục tọa độ gồm 2 trục và vuông góc với nhau. Điểm gốc O chung gọi là gốc tọa độ. Trục gọi là trục hoành, KH: Ox. Trục gọi là trục tung, KH: Oy. Các vectơ gọi là vectơ đơn vị 
Hệ trục còn được KH: Oxy 
Hoạt động 3 : Giới thiệu khái niệm toạ độ của vectơ
GV nhắc lại cách phân tinchs một vectơ theo 2 vectơ không cùng phương
GV chia lớp 2 nhóm, mỗi nhóm phân tích 1 vectơ : . 
Yêu cầu : Đại diện 2 nhóm lên trình bày.
GV: Giới thiệu định nghĩa
Vẽ 1 vectơ tùy ý trên hệ trục, ta sẽ phân tích theo , với:
x là tọa độ vectơ trên Ox
y là tọa độ vectơ trên Oy
Ta nói có tọa độ là (x;y)
GV cho học sinh ghi.
GV: có tọa độ là bao nhiêu? Ngược lại nếu có tọa độ (2;0) biểu diễn chúng theo như thế nào ?
HS: có tọa độ (2;-3), 
b. Tọa độ của vectơ :
 y 
 y 
 O x x
Cặp số thực (x; y) được gọi là tọa độ của vectơ .
Kí hiệu: 
Nhận xét: Cho 2 vectơ và 
4. Củng cố: 
Nắm cách xác định tọa độ vectơ , tọa độ điểm trên và hệ trục suy ra độ dài đại số. 
Liên hệ giữa tọa độ điểm và vectơ trên hệ trục.
5. Dặn dò: 
Học bài và làm bài 3/26sgk
Xem trước phần còn lại.
Bài học kinh nghiệm:
.&.