Giáo án Địa lí 10 - Bài 15: Thủy quyển. Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông. Một số sông lớn trên Trái Đất - Năm học 2014-2015

BÀI 15. THỦY QUYỂN. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT
Ngày soạn: 25/12/2015
Giảng ở lớp: 10A
Lớp
Ngày dạy
Học sinh vắng mặt
Ghi chú
10A
30/12/2015
I. Mục tiêu cần đạt
1. Về kiến thức
- Biết khái niệm thủy quyển
- Hiểu và trình bày được vòng tuần hoàn của nước trên Trái Đất.
- Phân tích được các nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước của sông.
- Biết được đặc điểm và sự phân bố của một số sông lớn trên thế giới
2. Về kĩ năng
- Phân tích hình vẽ để nhận biết các vòng tuần hoàn nước.
- Phân biệt được mối quan hệ giữa các nhân tố tự nhiên với chế độ dòng chảy của một con sông.
- Xác định một số sông lớn trên bản đồ Thế giới.
3. Về tư tưởng
- Có ý thức bảo vệ rừng, bảo vệ các hồ chứa nước.
II. Phương pháp
- Đàm thoại gợi mở, thảo luận nhóm, sử dụng phương tiện trực quan
III. Đồ dùng dạy học
- Sơ đồ tuần hoàn của nước trên Trái Đất.
- Bản đồ tự nhiên châu Phi, châu Á, châu Mĩ.
- Một số hình ảnh về các sông lớn trên Trái Đất
- Máy tính, máy chiếu.
IV. Tiến trình bài dạy
Ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sĩ số
Kiểm tra bài cũ: Không kiểm tra
Nội dung bài mới
Mở bài: Có người nói rằng: “ nước rơi xuống các lục địa, phần lớn do nước từ các đại dương bốc lên, rồi lại chảy về đại dương”, câu nói đó đúng hay sai? Bài học hôm nay sẽ giúp các em giải đáp điều đó. (1p)
Thời gian
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
10p
Hoạt động 1: cả lớp.
* Bước 1: GV đặt câu hỏi để HS trả lời:
- Em hãy cho biết nước trên Trái Đất tồn tại ở những dạng nào, chúng phân bố chủ yếu ở đâu? Em hiểu thế nào là thủy quyển?
- Dựa vào hình 15 SGK trình bày vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn của nước trên Trái Đất.
- So sánh sự khác nhau của vòng tuàn hoàn lớn và vòng tuần hoàn nhỏ?
* Bước 2: HS trả lời.
* Bước 3: GV chuẩn kiến thức
I. Thuỷ quyển.
1. Khái niệm.
 Thuỷ quyển là lớp nước trên Trái Đất, bao gồm nước trong các biển, đại dương, nước trên lục địa và hơi nước trong khí quyển.
2. Tuần hoàn của nước trên Trái Đất.
 a) Vòng tuần hoàn nhỏ.
 Nước biển bốc hơi tạo thành mây và mưa, mưa rơi xuống biển, rồi nước biển lại bốc hơi 
 b) Vòng tuần hoàn lớn.
 Nước biển bốc hơi tạo thành mây, mây được gió đưa vào đất liền, gặp lạnh tạo thành mưa và tuyết; mưa rơi và tuyết tan chảy vào các dòng sông, hồ và một phần thấm xuống đất thành nước ngầm, nước ngầm chảy ra cung cấp nước cho sông ngòi; nước sông suối từ lục địa chảy ra biển; rồi nước biển lại bốc hơi
18p
Hoạt động 2: Thảo luận nhóm
* Bước 1: GV chia lớp thành 4 nhóm yêu cầu HS đọc SGK, kết hợp các hình ảnh minh họa hoàn thành phiếu học tập
+ Nhóm 1: Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm
Ảnh hưởng của chế độ mưa, bằng tuyết và nước ngầm đối với chế độ nước? Ví dụ.
+ Nhóm 2: Địa thế
Ảnh hưởng của địa hình đối với chế độ nước sông?
Giải thích tại sao ở miền Trung nước ta lũ các sông lên rất nhanh?
+ Nhóm 3: Thực vật
Ảnh hưởng của thực vật tới chế độ nước sông? 
Ở lưu vực sông, rừng phòng hộ được trồng ở đâu?
+ Nhóm 4: Hồ, đầm
Hồ đầm có tác dụng điều hòa nước sông như thế nào?
Tại sao chế độ nước sông Mê Công điều hòa hơn chế độ nước sông Hồng?
* Bước 2: Các nhóm trao đổi thông tin, điền vào phiếu học tập. Sau đó đại diện từng nhóm lên trình bày, nhóm khác bổ sung
* Bước 3: GV bổ sung và chuẩn kiến thức
II. Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông
1. Chế độ mưa, bằng tuyết và nước ngầm
+ Ở miền khí hậu nóng: Nguồn cung cấp nước cho sông ngòi là nước mưa, nên chế độ nước sông phụ thuộc vào chế độ mưa
+ Ở miền ôn đới lạnh, miền núi cao: Nguồn cung cấp nước cho sông ngòi là do băng tuyết tan nên sông ngòi nhiều nước vào mùa xuân.
+ Ở những vùng đất đá thấm nước: Nước ngầm có tác dụng điều hòa chế độ nước của sông
2. Địa thế, thực vật và hồ đầm
a) Địa thế
+ Ở miền núi nước sông chảy nhanh hơn ở đồng bằng do độ dốc của địa hình
b) Thực vật
+ Tác dụng điều hòa dòng chảy cho sông ngòi, làm giảm lũ lụt
c) Hồ, đầm
+ Tác dụng điều hòa chế độ nước sông.
12p
Hoạt động 3: Thảo luận nhóm
* Bước 1: GV chia lớp thành 6 nhóm và yêu cầu các nhóm dựa vào SGK hoàn thành nội dung phiếu học tập:
+ Nhóm 1,2: Sông Nin
+ Nhóm 3,4: Sông A-ma-dôn
+ Nhóm 5,6: Sông I-ê-nit-xây
 - Nơi bắt nguồn.
 - Diện tích lưu vực.
 - Chiều dài.
 - Khu vực khí hậu.
 - Nguồn cung cấp nước.
* Bước 2: Đại điện nhóm trình bày. Các nhóm khác bổ sung.
* Bước 3: GV chuẩn kiến thức.
III. Một số sông lớn trên Trái Đất
Sông Nin.
Sông A-ma-dôn.
Sông I-ê-nit-xây.
 ( Xem bảng phụ lục).
4. Củng cố bài giảng (2p)
- GV củng cố bài học, khắc sâu kiến thức trọng tâm.
Hướng dẫn HS học và làm bài ở nhà (1p)
- Học bài cũ, chuẩn bị bài mới.
- Trả lời các câu hỏi và bài tập trong SGK.
V. Phụ lục
1. Bảng thông tin phản hồi
Đặc điểm
Sông Nin
Sông A-ma-dôn
Sông I-ê-nit-xây
Nơi bắt nguồn
Hồ Victoria
Dãy An đét
Dãy Xaian
Diện tích lưu vực (km2)
2 881 000
7 170 000
2 580 000
Chiều dài (km)
6 685
6 437
4 102
Khu vực khí hậu
Khu vực xích đạo, cận xích đạo, cận nhiệt, châu Phi
Khu vực xích đạo; châu Mĩ
Khu vực ôn đới lạnh; châu Á
Nguồn cung cấp nước
Mưa và nước ngầm
Mưa và nước ngầm.
Băng, tuyết tan
VI. Rút kinh nghiệm