Đề thi Olimpic học sinh giỏi cấp huyện môn Ngữ văn Lớp 7 - Năm học 2013-2014 - Trường THCS Nguyễn Trực (Có hướng dẫn chấm)

aPHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
--------------Thanh Oai----------------------
Trường THCS Nguyễn Trực-TTKim Bài
 ĐỀ THI OLYMPIC LỚP 7 
 Năm học 2013-2014
MÔN: NGỮ VĂN 7
Thời gian: 120 phút (Không kể thời gian giao đề)
-------------------------------
Câu 1: (4 điểm)a
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
 (Tiếng gà trưa, Xuân Quỳnh, Ngữ văn 7, tập 1)
 a. Chỉ ra và nêu đặc điểm của các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ.
 b. Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về hiệu quả nghệ thuật của các phép tu từ đó trong việc thể hiện nội dung.
C©u 2 (6 ®iÓm): 
Suy nghÜ cña em vÒ néi dung câu chuyÖn sau:
 Mét ng­êi Ên §é th­êng dïng hai c¸i b×nh lín ®Ó g¸nh n­íc tõ suèi vÒ nhµ. Mét trong hai c¸i b×nh nµy bÞ nøt vµ khi vÒ ®Õn nhµ, n­íc trong b×nh ®· bÞ v¬i ®i mét nöa. C¸i b×nh nøt lu«n buån b·, khæ së v× khiÕm khuyÕt cña m×nh. Mét ngµy nä, c¸i b×nh nøt nãi víi ng­êi chñ cña m×nh:
- T«i thÊy thËt xÊu hæ khi m×nh kh«ng lµm trßn c«ng viÖc. V× t«i mµ «ng ph¶i lµm viÖc cùc nhäc h¬n. 
Ng­êi g¸nh n­íc nãi b»ng giäng c¶m th«ng: 
- Trªn ®­êng vÒ, ng­¬i cã ®Ó ý nh÷ng luèng hoa xinh ®Ñp däc ®­êng kh«ng? Ng­¬i cã thÊy hoa chØ mäc ë phÝa ®­êng cña ng­¬i mµ kh«ng ph¶i lµ phÝa bªn kia kh«ng? Ta ®· biÕt khiÕm khuyÕt cña ng­¬i. V× vËy ta ®· gieo nh÷ng h¹t hoa bªn ®ã, vµ mçi ngµy ng­¬i ®· t­íi n­íc cho chóng. Hai n¨m qua, ta ®· h¸i nh÷ng b«ng hoa nµy ®Ó tÆng mäi ng­êi vµ lµm ®Ñp cho c¨n nhµ chóng ta”
 (Pháng theo H¹t gièng t©m hån)
C©u 2 (10 ®iÓm):
	Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn vµ t©m hån cña c¸c nhµ th¬ trong hai văn bản: “Bµi ca C«n S¬n” cña NguyÔn Tr·i vµ “R»m th¸ng giªng” cña Hå ChÝ Minh.
--------------- HẾT ---------------
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
---------------Thanh Oai----------------------
Trường THCS Nguyễn Trực-TTKim Bài 
HƯỚNG DẪN CHẤM THI OLYMPIC LỚP 7 
 Năm học 2013-2014
----------------------------
Câu 1: 
Về hình thức: 1đ
 - Đúng hình thức đoạn văn. 
 - Kết cấu chặt chẽ, diễn đạt trong sáng; không mắc lỗi diến đạt.
 2. Về kiến thức: 3đ
 a. Chỉ ra và nêu đặc điểm của các biện pháp tu từ được tác giả sử dụng trong đoạn thơ: ( 1,0 điểm)
 - Điệp ngữ: vì . Đặc điểm: điệp ngữ cách quãng.
 - Liệt kê: Vì lòng yêu Tổ quốc/ Vì xóm làng thân thuộc/ Bà ơi cũng vì bà/ Vì tiếng gà cục tác/ Ổ trứng hồng tuổi thơ. Đặc điểm: trình bày từ khái quát đến cụ thể. 
 * Lưu ý: Phép liệt kê ở đây về bản chất là liệt kê theo kiểu tăng tiến – trình tự khái quát đến cụ thể cũng nhằm khắc sâu thêm lòng yêu quê hương, đất nước. Thí sinh trình bày “tăng tiến” là chấp nhận được.
 b. Viết đoạn văn cảm nhận: (2 điểm)
 Những ý chính cần thể hiện:
 - Xác định được vị trí, nội dung chính của đoạn thơ: Sau những kỉ niệm về bà hiện lên trong hồi tưởng, người chiến sĩ trở về với hiện tại và bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ về mục đích chiến đấu. ( 0,25 điểm)
 - Điệp ngữ cách quãng “v×” lặp lại bốn lần ở bốn dòng thơ liên tiếp gây chú ý cho người đọc, nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu của người chiến sĩ. ( 0,25 điểm)
 - Trở về hiện tại, người chiến sĩ nghĩ nhớ ngay đến nhiệm vụ chiến đấu và mục đích cao cả của nhiệm vụ đó. Phép liệt kê theo trình tự từ khái quát đến cụ thể đã giúp tác giả đưa ra một loạt hình ảnh gợi cảm và có hệ thống: Tổ quốc, xóm làng, bà, tiếng gà, ổ trứng. Nhờ phép liệt kê, tình cảm của tác giả vừa được thể hiện ở diện rộng vừa có chiều sâu. ( 0,5 điểm)
 - Điệp ngữ vì kết hợp phép liệt kê một cách nhuần nhuyễn không chỉ nhấn mạnh được mục đích chiến đấu mà còn lí giải một cách cảm động ngọn nguồn của lòng yêu nước, làm sáng lên một chân lí phổ biến. Liên hệ: “Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trẻ nên lòng yêu Tổ quốc”(I. Ê-ren-bua). Tiếng gà đã đồng vọng với tiếng của quê hương, gia đình, đất nước. ( 0,5 điểm)
 - Đoạn thơ ngắn, diễn đạt tự nhiên với việc kết hợp hai phép tu từ đã hoàn thiện mạch cảm xúc của bài thơ, làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất nước của nhân vật trữ tình. ( 0,5 điểm)
 *Lưu ý: Thí sinh có thể trình bày theo trình tự khác, miễn là khai thác hiệu quả các phép tu từ để khám phá các giá trị của đoạn thơ, làm chủ được ngòi bút. Khuyến khích liên hệ mở rộng hợp lí, giàu cảm xúc. Cần căn cứ vào bài làm cụ thể để cho điểm.
C©u2:
 * Yêu cầu về kĩ năng: (1 điểm )
 - Bài viết có bố cục và cách trình bày hợp lí.
 - Hệ thống ý ( luận diểm)rõ ràng và được triển khai tốt.
Diễn đạt tốt, không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ và ngữ pháp.
* Yêu cầu về nội dung: (5 điểm )
 1.MÈu truyÖn nhá viÕt vÒ nh÷ng tÊm g­¬ng cao ®Ñp: (1đ)
 C¸i b×nh nøt – h×nh ¶nh Èn dô vÒ ng­êi khiÕm khuyÕt, kÐm may m¾n nh­ng vÉn mong muèn lµm tèt c«ng viÖc nh­ ng­êi b×nh th­êng. Ng­êi g¸nh n­íc cã tÊm lßng nh©n ¸i bao dung, biÕt tr©n träng, c¶m th«ng.
 2.Câu chuyÖn gi¶n dÞ to¸t lªn ý nghÜa cao ®Ñp: (3đ)
 - Mçi ng­êi cÇn ph¶i biÕt nç lùc v­¬n lªn trong cuéc sèng. Bëi cuéc sèng lµ hµnh tr×nh nç lùc kh«ng mÖt mái cña con ng­êi v­ît lªn thö th¸ch vµ nh÷ng giíi h¹n cña b¶n th©n ®Ó sèng vµ ®Ó cèng hiÕn.Con ng­êi cã thÓ bÞ khiÕm khuyÕt nh­ng kh«ng bÊt lùc, tù ti, ®Çu hµng vµ vÉn mong muèn trë nªn h÷u Ých trong cuéc sèng.
 - CÇn biÕt an ñi, c¶m th«ng , tr©n träng vµ yªu th­¬ng, chia sÎ víi mäi ng­êi nhÊt lµ nh÷ng khiÕm khuyÕt kÐm may m¾n.Döng d­ng tr­íc khiÕm khuyÕt cña ng­êi kh¸c lµ biÓu hiÖn cña lèi sèng v« t©m, Ých kû.
 - Con ng­êi dï khiÕm khuyÕt nh­ng nÕu ®­îc quan t©m, ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn sÏ trë nªn h÷u Ých trong cuéc sèng. NÕu ®­îc cèng hiÕn hÕt m×nh vÉn lµm nªn nh÷ng ®iÒu kú diÖu(g¾n víi néi dung truyÖn- thực tế cuộc sống)
 3.TruyÖn cho ta bµi häc vÒ cuéc sèng, th¸i ®é øng xö víi mäi ng­êi(2đ)
 - CÇn ph¶i biÕt quan t©m, chia sÎ, yªu th­¬ng vµ h·y b»ng nh­ng viÖc lµm cô thÓ, cã ý nghÜa gióp cuéc sèng mäi ng­êi tèt ®Ñp h¬n. H·y c­ xö b×nh ®¼ng , t¹o c¬ héi cho nh÷ng ng­êi khiÕm khuyÕt kÐm may m¾n.
 - CÇn cã lèi sèng tÝch cùc, phª ph¸n lèi sèng mÆc c¶m, tù ti còng nh­ sù Ých kû, thãi v« c¶m trong cuéc sèng vµ th¸i ®é miÖt thÞ víi nh÷ng ng­êi khiÕm khuyÕt.
 ( CÇn liªn hÖ víi b¶n th©n vµ cã nh÷ng dÉn chøng cô thÓ vÒ nh÷ng tÊm g­¬ng v­ît lªn trªn sè phËn còng nh­ sù quan t©m cña gia ®×nh,céng ®ång x· héi ®èi víi ng­êi khuyÕt tËt vµ nh÷ng ng­êi cã hoµn c¶nh k may m¾n) 
C©u 3 (10 ®iÓm):
A- Më bµi (1®iÓm):
	Giíi thiÖu c¶m xóc vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn vµ t©m hån cña c¸c nhµ th¬ qua “Bµi ca C«n S¬n” cña NguyÔn Tr·i vµ “R»m th¸ng giªng” cña Hå ChÝ Minh.
B- Th©n bµi (8 ®iÓm):
 - Tr×nh bµy nh÷ng c¶m xóc, liªn t­ëng, t­ëng t­îng vµ suy ngÉm cña m×nh vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn ë bµi th¬ “Bµi ca C«n S¬n” cña NguyÔn Tr·i vµ bµi th¬ “C¶nh khuya” cña Hå ChÝ Minh:
 + §äc bµi th¬ “Bµi ca C«n S¬n” cña NguyÔn Tr·i ta nh­ l¹c vµo C«n S¬n mét n¬i thiªn nhiªn ®Ñp ®Ï, nªn th¬, kho¸ng ®¹t, dÞu m¸t, c¶nh ®Ñp nh­ mét bøc tranh s¬n thuû h÷u t×nh C¶nh C«n S¬n thiªn nhiªn k× thó, nªn th¬ lµm sao. C¶nh s¾c thiªn nhiªn lµ suèi, ®¸, th«ng, tróc nh­ng sao ta thÊy gÇn gòi vµ th©n th­¬ng ®Õn thÕ. Nã lµ tiÕng ®µn mu«n ®iÖu, lµ n¬i con ng­êi gÇn gòi, giao hoµ, lµ n¬i con ng­êi th¶ hån m×nh cïng nh÷ng vÇn th¬.(2đ)
 + §Õn víi bµi th¬ “R»m th¸ng giªng” cña Hå ChÝ Minh. ta còng ®Õn víi ®ªm tr¨ng n¬i chiÕn khu ViÖt B¾c trong nh÷ng n¨m ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p nh­ng c¶nh còng thËt ®Ñp t­¬i, th¬ méng. Ta còng ®­îc th­ëng thøc c¶nh ®ªm tr¨ng xu©n ®Çy søc sèng.Nh­ng næi bËt trong c¶nh ®ªm xu©n th¬ méng Êy lµ c¶nh con ng­êi - nh÷ng ng­êi chiÕn sÜ ®ang to¹ ®µm qu©n sù. Thiªn nhiªn ë ®©y kh«ng chØ lµm cho con ng­êi th­ th¸i, th¶nh th¬i nh­ trong “Bµi ca C«n S¬n” mµ lµ lµm ®Ñp cho nh÷ng ng­êi chiÕn sÜ ®ang ho¹t ®éng v× d©n, v× n­íc mµ tiªu biÓu lµ B¸c Hå. ChÝnh v× vËy ng­êi ®äc kh«ng thÓ quªn ®­îc h×nh ¶nh ¸nh tr¨ng ng©n ®Çy thuyÒn, mét h×nh ¶nh ®Çy chÊt l·ng m¹n cµng lµm cho c¶nh vµ con ng­êi ®Ñp h¬n. (2đ)
 - Tr×nh bµy nh÷ng c¶m xóc, liªn t­ëng, t­îng t­îng vµ suy ngÉm cña m×nh vÒ t©m hån cña c¸c nhµ th¬ ë hai bµi th¬ nµy:
 + Béc lé c¶m xóc, suy nghÜ cña m×nh vÒ t©m hån cña nhµ th¬, nhµ thi sÜ NguyÔn Tr·i trong bµi “bµi ca C«n S¬n” ®· chñ ®éng ®Õn víi thiªn nhiªn hoµ m×nh vµo thiªn nhiªn vµ yªu thiªn nhiªn tha thiÕt nh­ng còng ®Çy khÝ ph¸ch, b¶n lÜnh kiªn c­êng, phong th¸i ung dung, tù t¹i. Ta tr©n träng t©m hån thanh cao, trong s¹ch, ngay th¼ng, kiªn c­êng qua c¸ch x­ng h«, giäng ®iÖu, hµnh ®éng vµ nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn. (2đ)
 + Béc lé c¶m xóc, suy nghÜ cña m×nh vÒ t©m hån cña nhµ th¬, nhµ chiÕn sÜ Hå ChÝ Minh trong bµi “ R»m th¸ng giªng”: C¶m mÕn tr­íc t©m hån nh¹y c¶m yªu c¶nh thiªn nhiªn, t©m hån nghÖ sÜ, yªu vÎ ®Ñp ®Çy chÊt quyÕn rò cña ®ªm tr¨ng s«ng n­íc n¬i chiÕn khu. Víi t×nh yªu Êy, nhµ th¬ ®· thæi hån vµo c¶nh khuya cña nói rõng ViÖt B¾c, lµm cho nã hiÖn lªn thËt gÇn gòi, sèng ®éng, th©n th­¬ng. §ã còng chÝnh lµ lßng yªu quª h­¬ng, ®Êt n­íc tha thiÕt, nã thÓ hiÖn chÊt nghÖ sÜ cña t©m hån Hå ChÝ Minh. Nh­ng c¸i ®Ñp trong t©m hån Ng­êi kh«ng ph¶i chØ lµ t©m hån thanh cao, trong s¹ch cña mét Èn sÜ víi thó l©m tuyÒn nh­ NguyÔn Tr·i mµ cµng say mª yªu mÕn c¶nh ViÖt B¾c bao nhiªu th× Ng­êi cµng lo l¾ng viÖc qu©n sù, sù nghiÖp kh¸ng chiÕn bÊy nhiªu. Hai nÐt t©m tr¹ng Êy thèng nhÊt trong con ng­êi B¸c thÓ hiÖn sù hµi hoµ gi÷a t©m hån nghÖ sÜ vµ ng­êi chiÕn sÜ. ¸nh tr¨ng ng©n ®Çy thuyÒn nh­ ng©n lªn t×nh yªu quª h­¬ng, ®Êt n­íc cña vÞ l·nh tô vÜ ®¹i Hå ChÝ Minh. (2đ)
C- KÕt bµi (1®iÓm) NhÊn m¹nh l¹i c¶m xóc vµ suy ngÉm cña m×nh vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn vµ t©m hån cña c¸c nhµ th¬.
--------------- HẾT ---------------