Đề thi Olimpic học sinh giỏi cấp huyện môn Địa lý Lớp 8 - Năm học 2015-2016 - Trường THCS Kinh Môn - Đề 10 (Có hướng dẫn chấm)

ĐỀ
 Ubnd huyện kinh môn
Phòng giáo dục và đào tạo
đề thi Olympic học sinh giỏi
Môn: Địa lý Lớp 8
Năm học 2015- 2016
( Thời gian làm bài 120 phút)
Câu 1: ( 3,0 điểm) Trình bày đặc điểm vị trí địa lí và phân tích ý nghĩa vị trí địa lí nước ta về mặt tự nhiên, kinh tế và văn hóa - xã hội.
Câu 2: ( 2,0 điểm) Vùng biển Việt Nam mang tính chất nhiệt đới gió mùa, em hãy chứng minh điều đó thông qua các yếu tố khí hậu biển. Biển đem lại những thuận lợi và khó khăn gì đối với kinh tế và đời sống của nhân dân ta.
Câu 3: ( 1,0 điểm) Hãy trình bày ý nghĩa của giai đoạn Tân kiến tạo đối với sự phát triển lãnh thổ Việt Nam.
Câu 4: ( 2,0 điểm) Chứng minh nước ta có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú? Em hãy nêu một số nguyên nhân làm cạn kiệt nhanh một số tài nguyên khoáng sản nước ta?
Câu 5: ( 2,0 điểm) Dựa vào bảng số liệu dưới đây, em hãy vẽ biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa, qua biểu đồ đã vẽ và bảng số liệu rút ra nhận xét và cho biết biểu đồ này thuộc kiểu khí hậu nào?
Bảng: Nhiệt độ và lượng mưa trung bình tháng tại Thượng Hải (Trung Quốc)
Tháng
Nhiệt độ (0C)
Lượng mưa (mm)
1
3,2
59
2
4,1
59
3
8,0
83
4
13,5
93
5
18,8
93
6
23,1
76
7
27,1
145
8
27,0
142
9
22,8
127
10
17,4
71
11
11,3
52
12
5,8
37
-------------------------
( Học sinh được sử dụng Atlat địa lý Việt Nam, giáo viên không giải thích gì thêm)
ĐỀ
Hướng dẫn chấm thi Olympic học sinh giỏi
Câu
Đáp án
Điểm
1
(3đ)
* Đặc điểm vị trí địa lí: (1,0đ)
- Nằm ở rìa phía đông của bán đảo Đông Dương, ở gần trung tâm của vùng Đông Nam á
- Vị trí bán đảo, vừa gắn liền với lục địa á- Âu, vừa tiếp giáp với Thái Bình Dương rộng lớn
- Nằm trên các tuyến đường giao thông hàng hải, đường bộ và hàng không quốc tế quan trọng
- Nằm trong khu vực có nền kinh tế phát triển năng động trên thế giới.
* ý nghĩa của vị trí địa lí:
- ý nghĩa tự nhiên: (0,5)
+ Do vị trí từ vĩ độ 23023'B đến 8034'B nên nước ta nằm hoàn toàn trong vành đai nhiệt đới nửa cầu Bắc. Do đó thiên nhiên nước ta mang đặc điểm cơ bản của thiên nhiên nhiệt đới gió mùa, với nền nhiệt ẩm cao, chan hòa ánh nắng.
+ Nước ta giáp biển Đông là nguồn dự trữ dồi dào về nhiệt và ẩm, nên chịu ảnh hưởng sâu sắc của biển đông. Vỡ thế thiên nhiên nước ta bốn mùa xanh tốt, không bị biến thành sa mạc hoặc bán sa mạc như một số nước cùng vĩ độ ở Tây Nam á và Tây Phi.
+ Nước ta nằm trên vành đai sinh khoáng Châu á – Thái Bình Dương nên có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú. Đây là cơ sở để phát triển một nền công nghiệp đa ngành.
+ Nằm ở nơi gặp gỡ của nhiều luồng di cư động thực vật khiến cho tài nguyên sinh vật nước ta rất phong phú.
- Về kinh tế: (0,5)
+ Nước ta nằm trên ngã tư đường hàng hải và hàng không quốc tế nên có điều kiện phát triển các loại hình giao thông, thuận lợi trong việc phát triển quan hệ ngoại thương với các nước trong và ngoài khu vực. Việt Nam cũng là cửa ngõ mở lối ra biển của Lào, đông bắc Thái Lan, Campuchia và khu vực tây nam Trung Quốc.
- Về văn hóa – xã hội: (0,5)
+ Việt Nam nằm ở nơi giao thoa của các nền văn hóa khác nhau, nên có nhiều nét tương đồng về lịch sử, văn hóa – xó hội và mối giao lưu lâu đời với các nước trong khu vực, tạo điều kiện chung sống hòa bình, hợp tác hữu nghị và cùng phát triển.
- Về an ninh – quốc phòng: (0,5)
+ Nước ta có vị trí quân sự đặc biệt quan trọng của vùng Đông Nam á, một khu vực kinh tế năng động và nhạy cảm với những biến động chính trị trên thế giới
+ Biển Đông của nước ta có ý nghĩa chiến lược trong công cuộc xây dựng phát triển và bảo vệ tổ quốc.
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.2đ
0.1đ
0.1đ
0.1đ
0.5đ
0.5đ
0.25đ
0.25đ
2
(2đ)
* Biển Đông nằm hoàn toàn trong vành đai nhiệt đới:
 + Chế độ gió: trên biển Đông có 2 mùa gió, gió hướng Đông Bắc chiếm ưu thế trong 7 tháng, từ tháng 10 đến tháng 4. Các tháng 5 đến 11 có hướng Tây Nam. Gió trên biển mạnh hơn trên đất liền, tốc độ gió đạt 5 – 6 m/s và cực đại tới 50 m/s 
 + Chế độ nhiệt: ở biển mùa hạ mát, mùa đông ấm, biên độ nhiệt nhỏ, nhiệt độ trung bình 230C 	
 + Chế độ mưa: Lượng mưa ít hơn trên đất liền từ 1100 đến 1300 mm/năm	
 + Ngoài ra trên biển còn có 2 dòng biển: dòng biển lạnh hoạt động vào mùa đông có hướng TB - ĐN, dòng biển nóng hoạt động vào mùa hè có hướng TN - ĐB. Các dòng biển cùng với vùng nước trồi nước chìm đã kéo theo sự di chuyển của các sinh vật. Chế độ triều độc đáo, phức tạp.	
* Những thuận lợi và khó khăn do biển mang lại:	
+ Thuận lợi: Vùng biển Việt Nam có giá trị to lớn về kinh tế, trên biển có nhiều khoáng sản đặc biệt là dầu khí, hải sản phong phú, bờ biển đẹp thuận lợi cho phát triển du lịch và phát triển hải cảng, ngoài ra còn giữ vững và bảo vệ chủ quyền an ninh đất nước.
+ Khó khăn: Thiên tai thường xuyên xảy ra (bão, nước dâng,) biển ngày càng bị ô nhiễm nên có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế và đời sống con người.
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0,5đ
0,5đ
3
(1đ)
* ý nghĩa của giai đoạn Tân kiến tạo đối với sự phát triển của lãnh thổ Việt Nam là:
- Nâng cao địa hình, làm cho núi non, sông ngòi trẻ lại 
- Xuất hiện các cao nguyên bazan núi lửa ở Tây Nguyên 
- Sụt lún tại các vùng đồng bằng phù sa trẻ 
- Mở rộng Biển Đông . Góp phần thành tạo các khoáng sản quan trọng: dầu khí, than bùn, bô xít,... 
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
4
(2đ)
* Nước ta có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú: 
- Trên lãnh thổ( đất liền và biển đảo) có khoảng 5000 điểm 
quặng và tụ khoáng của gần 60 loại khoáng sản khác nhau, 
trong đó nhiều loại đã và đang được khai thác.
+ Khoáng sản năng lượng: than, dầu, khí tự nhiên
+ Khoáng sản kim loại: sắt, đồng, chì, kẽm, bô xít, thiếc
+ Khoáng sản phi kim loại: apatit, đá quý, đá vôi
- Phần lớn các khoáng sản có trữ lượng vừa và nhỏ, một số khoáng
 sản có trữ lượng lớn là than, dầu khí, apatit,
đá vôi, sắt, crôm, đồng, thiếc, bô xit... 
* Một số nguyên nhân làm cạn kiệt nhanh một số tài nguyên khoáng sản nước ta:
+ Chính sách khai thác vơ vét, bóc lột của thực dân Pháp.
+ Trình độ kĩ thuật khai thác, vận chuyển chế biến còn lạc hậu. 
+ Việc sử dụng một số khoáng sản còn lãng phí... 
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
0,25đ
0,25đ
5
(2đ)
Vẽ biểu đồ. Vẽ đúng như đáp án 
0C
mm
Biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa ở Thượng Hải ( Trung Quốc)
 (Lưu ý, nếu HS không vẽ được biểu đồ nhưng nhận xét được thì chỉ cho phần này tối đa là 1 điểm).
- Nhiệt độ: khá cao, nhiệt độ trung bình năm là 15,20C. Nhiệt độ các tháng mùa đông (từ tháng 11 năm trước đến tháng 4 năm sau) cũng khá thấp. Tháng có nhiệt độ thấp nhất là tháng 1: nhiệt độ 3,20C. Các tháng mùa hè (từ tháng 5 đến tháng 10) có nhiệt độ khá cao. Tháng có nhiệt độ cao nhất là tháng 7: nhiệt độ 27,10C. Thuộc khí hậu cận nhiệt.
- Lượng mưa: tương đối nhiều. Lượng mưa trung bình năm là 1037 mm (khí hậu ẩm). Sự phân bố theo thời gian khá đều giữa các tháng trong năm, trong đó mưa khá nhiều vào các tháng mùa hè (từ tháng 4 đến tháng 9). Tháng mưa nhiều nhất là tháng 7 (145 mm), tạo thành mùa mưa. Tháng mưa thấp nhất là tháng 12 khoảng 37 mm.
- Với những phân tích trên, ta thấy địa điểm này thuộc kiểu khí hậu cận nhiệt đới gió mùa.
1, 0đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ