Đề tài Đổi mới phương pháp dạy học môn thể dục lớp 5

SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC
I: Thông tin chung về cá nhân:
Họ và Tên: Trịnh Thị Nga
Ngày Tháng Năm Sinh: 24-10-1972
Nam, Nữ : Nữ
Địa chỉ: ấp I – Xã Phú Ngọc – Huyện Định Quán – Tỉnh Đồng Nai
Điện Thoại: 06166082120
Chức Vụ : Giáo viên
Đơn vị công tác : Trường Tiểu Học Phú Ngọc B
II: Trình độ đào tạo:
Học vị (trình độ chuyên môn nghiệp vụ) cao nhất : đại học sư phạm
Năm nhận bằng : 2008
Chuyên nghành đào tạo: Giáo viên tiểu học
III: Kinh nghiệm khoa học:
Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm : giảng dạy
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN THỂ DỤC LỚP 5
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Phân môn thể dục cùng với các phần môn khác trong nhà trường, có nhiệm vụ quan trọng hình thành ở người học những nhân cách sốn của con người lao động mới, trong thời đại mới, đáp ứng với mục tiêu giáo dục của Đảng ta đó là đào tạo những con người: Tự chủ – Năng động – Sáng tạo, có năng lực giải quyết vấn đề thực tiễn đặt ra, tự do lập nghiệp và thăng tiến trong cuộc sống. Qua đó góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh, xã hội công bằng dân chủ và văn minh. Không những thế, Giáo dục thể chất cho thế hệ thanh niên là một mặt của nền giáo dục tiến bộ, là nhu cầu tất yếu khách quan cho sự tồn tại và phát triển của một xã hội văn minh nói chung và của công cuộc xây dựng XHCN, bảo vệ Tổ quốc nói riêng. Phân môn thể dục còn mang lại cho thế hệ trẻ cuộc sống vui tươi, lành mạnh và tác động mạnh mẽ đến các mặt giáo dục như: Giáo dục đạo đức, giáo dục trí tuệ và thẩm mĩ nhằm góp phần đào tạo thế hệ thanh niên Việt Nam thành những người “ phát triển các trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức”. Do đó làm thế nào để dạy phân môn thể dục trong trường Tiểu học thực sự thu hút được học sinh tập trung chú ý, tích cực tập luyện và tập luyện có hiểu quả, phù hợp với các em là một vấn đề đòi hỏi cần có sự đầu tư, nghiên cứu. Từ thực tế giảng dạy và xuất phát từ mục tiêu trên, đáp ứng được yêu cầu góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy. Chính vì vậy để nâng cao chất lượng giảng dạy tôi đã tìm tòi và chọn đề tài : “Đổi mới phương pháp dạy học môn thể dục lớp 5”
II. THỰC TRẠNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP CỦA ĐỀ TÀI
Qua thực tiễn giảng dạy bản thân tôi nhận thấy thực trạng của việc đổi mới phương pháp dạy học thể dục lớp 5 như sau:
1.Thuận lợi:
Cùng với việc đổi mới nội dung – chương trình lớp 5, phân môn Thể dục là môn học được thay đổi nhiều về nội dung chương trình và cấu trúc SGK vì nó được xây dựng theo hướng tích cực, tránh sự trùng lập giảm thời lượng học tập lý thuyết, tăng tính tích cực hoá cho học sinh, tăng thời lượng thực hành. Với những ĐDDH sẵn có tạo cho lớp học được sinh dông, học sinh hứng thú học tập, tự chiếm lĩnh được tri thức thông qua việc thực hành quan sát mẫu vật thật, tranh ảnh 
Đặc biệt lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi rất hiếu động, thích vui chơi chạy nhảy, thích hoạt động chân tay, cho nên môn thể dục là bộ môn mà các em yêu thích nhất.
2.Khó khăn
Thực tế trong trường tiểu học hiện nay, mặc dù thời gian biểu cũng như phân lượng thời gian số tiết cho các môn học rất rõ ràng nhưng ở môn thể dục nhiều khi vẫn mang tính chất là môn phụ. Bởi vì thời lượng kiến thức toán và tiến việt rất nhiều nên thời lượng của phân môn thể dục bị cắt giảm thời lượng.
Điều kiện sân bãi nhà trường chưa tốt, mùa mưa đôi chỗ nước đọng lầy lội, mùa nắng bụi bẩn,ảnh hưởng đến sức khoẻ của các em nên chưa đáp ứng được nhu cầu môn thể dục. Học sinh tiểu học đa số chưa có trang phục TDTT khi tập luyện.
3. Số liệu thống kê
Trước khi thực hiện các giải pháp đề tài, qua khảo sát của đề tài tôi đã thống kê số liệu của lớp 5.1 do tôi trực tiếp giảng dạy vào đầu năm học 2009 – 2010 như sau:
Tổng số HS
Số học sinh
28
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Chưa hoàn thành
TS
%
TS
%
TS
%
03
10.7
19
67.4
06
22.0
III.NỘI DUNG ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lý luận
Giáo dục thể chất trong nhà trường tiểu học là một bộ phân quan trọng không thể thiếu trong nền giáo dục của nước nhà, toàn bộ sự nghiệp TDTT nói chung. Vì thế giáo dục thể chất trong nhà trường được cụ thể hoá bằng các nhiệm vụ cụ thể sau:
Nhiệm vụ bảo vệ và nâng cao sức đề kháng của cơ thể,nâng cao khả năng làm việc trí óc và thể lực.
Nhiệm vụ giáo dưỡng: trang bị cho học sinh tri thức, kỹ năng,kỹ xảo vận động cần thiết cho các hoạt động khác nhau trong cuộc sống, rèn luyện nếp sống văn minh lành mạnh, phát triển hứng thú, hình thành thoi quen tự tập luyện
Nhiệm vụ giáo dục góp phần tích cực vào việc hình thành thói quen đạo đức, phát triển trí tuệ, thẩm mỹ.
Phát hiện và bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu về TDTT.
Trên cơ sở đó chương trình thể dục tiểu học đã đề ra mục tiêu quan trọng nhất đó là cũng cố sức khoẻ và phát triển thể lực cho học sinh. Nội dung chương trình thể dục lớp 5 nhằm tiếp tục cho học sinh một số kiến thức, kỹ năng cơ bản về hoạt động, vận động cần thiết trong cuộc sống hằng ngày. Thông qua thực hiện các bài tập động tác để hình thành kỹ năng, rèn luyện các tư thê vận động cơ bản góp phần giữ gìn và nâng cao sức khoẻ, phát triển toàn diện các tố chất thể lực của học sinh bằng các hoạt động tập luyện theo nội dung của môn học, góp phần rèn luyện cho học sinh lối sống lành mạnh, tác phong nhanh nhẹn hoạt bát trong tập luyện TDTT vào các hoạt động sinh hoạt ở trong và ngoài nhà trường.
Người giáo viên cần đổi mới phương pháp dạy học dể giúp cho học sinh học tập một cách tích cực tạo cho học sinh có thói quen tự giác luyện tập TDTT phát huy tư duy sáng tạo và các tố chất cho học sinh.
2. Nội dung, biện pháp khi thực hiện các giải pháp của đề tài
2.1 Nội dung:
Chương trình phân môn thể dục ở bậc tiểu học được phát triển theo hướng đồng tâm từ lớp một dến lớp 5.
Chương trình môn thể dục lớp 5 gồm 70 bài trong 35 tuần.
*Nội dung gồm 2 phần chính:
-Phần quy định gồm :
+Đội hình đội ngũ
+Bài thể dục phát triển chung
+Bài tập rèn luyện tư thế và kỹ năng vận động cơ bản
+Trò chơi vận động động
-Phần tự chọn:
Đổi mới phương pháp dạy học cũng là mục tiêu cấp bách của tất cả các môn học trong trường tiểu học để nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục toàn diện. Giáo viên cần thiết kế các hoạt động cho phù hợp, sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học đảm bảo được mục tiêu, yêu cầu,kiến thức, kỹ năng, thái độ.
Biện pháp :
a.Phương pháp quan sát - hình thức - nhóm
Đối với phương pháp này giáo viên cần cho hoc sinh ứng dụng vào các hoạt động tập thể của nhóm, lớp nhằm rèn luyện các kĩ năng cơ bản và thái độ ý thức rèn luyện.
Ví dụ : Bài đi đều vòng phải, vòng trái, đổi chân khi đi đều sai nhịp. (bài 10 SGK trang 57).
Gv hướng dẫn hoc sinh :
GV cử một nhóm học sinh thực hiện cho cả lớp quan sát các động tác giậm chân đi đều: giáo viên hô khẩu lệnh : giậm chân  giậm,học sinh đồng loạt nâng gối chân trái lên cao, tay trái đánh thẳng ra sau, tay phải đánh thẳng về trước cẳng tay gập vuông góc cao ngang ngực, sau đó đặt bàn chân trái chạm đất đúng vào nhịp 1. Tiếp theo dồn trọng tâm vào chân trái, nâng chân phải lên cao đổi chiều đánh của 2 tay, sau đó đặt bàn chân phải chạm đất đúng vào nhịp 2.Động tác lặp đi lặp lại như vậy một cách nhịp nhàngđúng nhịp,mặt hướngvề phía trước và đồng đều.1-2,1-2.1-2.
Khẩu lệnh; đứng lại .. đứng! Rơi vào chân phải thì bước thêm một nhịp 1-2,
GV đánh giá điểm nào học sinh thực hiện đúng, điểm nào hoc sinh thực hiện chưa đúng. Rút kinh nghiệm để sửa sai. GV chỉ ra cho học sinh thấy được những động tác thường mắc sai sót, những thói quen của học sinh – cách khắc phục nhằm hình thành cho các em kỹ năng hoàn thiện hơn – sau đó GV tiến hành luyện tập cho học sinh luyện tập đồng loạt ở mức dộ chậm , rồi nhanh dần nhằm rèn luyện học sinh, có tác phong nhanh nhẹn trong hoạt động.
GV chia nhóm luyện tập thời lượng 5 -> 7 phút, GV quan sát sửa sai
Từng nhóm thay phiên trình diễn, các nhóm còn lại quan sát nhận xét. Gv nhận xét sửa sai, gọi học sinh tập lại đông tác sai.
Sử dụng phương pháp chia nhóm luyện tập nhằm phát huy tính tự giác tích cực của học sinh. Học sinh dễ nắm bắt kỹ thuật động tác.
b. Phương pháp trực quan - Hình thức: hoạt động tập thể
Đối với phương pháp này khi sử dụng các tranh, ảnh để kỹ thuật các động tác, giáo viên phải vừa cho học sinh xem tranh vừa có hướng dẫn, giải thích và nhấn mạnh trọng tâm của động tác hay kỹ thuật để các em nhanh chóng nắm bắt được điểm then chốt của các động tác hay bài tập, từ dó giúp các em dễ hình thành tư thế và kỹ thuật đúng ngay từ đầu. Ví đu:ï Động tác chân ( bài 17 SGK trang 70)
Giáo viên giới thiệu tranh động tác chân, Gv phân tích làm mẫu hoàn chỉnh động tác. Giáo viên giải thích ngắn gọn làm mẫu chậm từng nhịp hoặc có thể dừng lại ở những cữ động khó để học sinh làm theo giáo viên giám sát xem động tác có đúng không. Sau mỗi nhịp giáo viên cho học sinh xem tranh minh hoạ giáo viên nhấn mạnh điểm cơ bản của động tác như
Nhịp 1: Nâng đùi trái lên cao (vuông góc với thân người) đồng thời 2 tay đưa sang ngang rồi gập khuỷu tay, các ngón tay dặt trên vai
Nhịp 2: Đưa chân trái ra sau, kiễng gót chân, 2 tay dang ngang bàn tay ngửa căng ngực.
Nhịp 3: Đá chân trái ra trước đồng thời đưa 2 tay ra trước, bàn tay sấp mắt nhìn thẳng
Nhịp 4 : Về tư thế chuẩn bị
Nhịp 5,6,7,8: Như nhịp 1,2.3.4 nhưng đổi chân.
Giáo viên điều khiển – lớp thực hiện
Cán sự diều khiển – lớp thực hiện – giáo viên quan sát sửa sai
Chia nhóm luyện tập
Từng nhóm thay phiên nhau trình diễn. HS nhận xét, Gv nhận xét
Gọi những học sinh tập sai lên luyện tập lại.
Tuỳ theo động tác giáo viên cần hô nhịp chậm hoặc hô nhanh, như động tác vươn thở và điều hoà cần hô nhịp chậm, động tác tay, chân , nhảy, hô nhịp nhanh.
c. Phương pháp thực hành - Hình thức: hoạt động cá nhân
Đây là phương pháp thực hành nên giáo viên cho học sinh thực hiện các động tác đơn lẻ trước, sau đó mới cho phối hợp hoàn chỉnh bài tập. Tuỳ từng bài tập mà giáo viên có thể cho học sinh tập luyện hình thức cá nhân, tập đồng loạt, chia nhóm tập luyện. Từ đó có thể phát huy tối đa ý thức tự giác tập luyện của học sinh.
Ví dụ 1: Bài nhảy dây kiểu chụm 2 chân (bài 40 SGK trang 107)
Đối với bài này giáo cần chuẩn bị ĐDDH là dây nhảy cá nhân, giáo viên phân công học sinh mang dụng cụ dây nhảy cá nhân.
GV hướng dẫn động tác nhảy chụm 2 chân: đứng chụm hai chân phía trước dây, hai tay cầm hai dầu dây theo vị trí đãû so dây để dây hơi chùng sát mặt đất ở phía sau
Dùng cổ tay và cẳng tay quay nhẹ, đưa dây từ phía sau vòng lên cao
Ra trước – xuống thấp ở phía – ra phía sau. Vòng quay dây cứ tiếp tục như vậy, khi dây chuyển động gần đến chân, thì thực hiện động tác bật nhảy bằng 2 chân lên cao khoảng 1 gang tay hoặc thấp hơn để cho dây đi qua. Động tác tiếp tục như vậy một cách nhịp nhàng, khéo léo sao cho không để cho dây vướng chân.
Giới thiệu và tổ chức luyện tập tôi thường tiến hành:
với bài tập nhảy dây giáo viên có thể cho học sinh luyện tập cá nhân đồng loạt để nắm vững kỹ thuật sau đó chia nhóm luyện tập, với sự điều khiển của cán sự nhóm. Sau thời gian tập luyện nhóm giáo viên tổ chức cho học sinh thi đấu biểu diễn giữa các nhóm.
Ví dụ 2: bài 65 trang 155. Môn thể thao tự chọn trò chơi “dẫn bóng”
Như bài đá cầu bằng mu bàn chân (giáo viên chuẩn bị một số cầu chinh học sinh mang theo cầu để đá. Học sinh đá cầu từ chậm đến nhanh. Nắm được kỹ thuật môn đá cầu.
Giáo viên làm mẫu động tác – học sinh quan sát
Học sinh đá cầu cá nhân – giáo viên nhận xét sửa sai.
d.Phương pháp trò chơi - Hình thức : nhóm
Đây là phần thu hút lôi cuốn nhiều học sinh nhất, giáo viên cần phải vận dụng những phương pháp dạy học, sao cho giờ học sôi nổi lôi cuốn học sinh tích cực tham gia trò chơi chủ động nhiệt tình.
Ví dụ : trò chơi lò cò tiếp sức ( bài 2 SGK trang 43)
GV nêu tên trò chơi:
GVHD cách chơi: khi có lệnh chơi, những em số một của mỗi hàng nhanh chóng nhảy lò cò bằng một chân về phía trước vòng qua lá cờ (không được giẳm vào vòng tròn) rồi lại nhảy lò cò trở lại vạch xuất phát và đưa tay chạm vào người số 2 sau đó đi về đứng ở cuối hàng. Em số 2 lại nhảy lò cò như em số 1 và cứ như thế tiếp tục cho đến hết.
GV cho học sinh chơi thử, sau đó chơi chính thức.
GV nhận xét tuyên dương
Khi dạy trò chơi GV có thể dạy thêm những trò chơi dân gian phổ biến ở địa phương.Tuy nhiên những trò chơi cần phải phù hợp với dặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ em. Trước mỗi giờ học phụ huynh học sinh chuẩn bị chu đáo dụng cụ và tâp luyện cho con em, chú ý dảm bảo an toàn cho học sinh trong khi tham gia trò chơi.
Trong giảng dạy, công tác làm mẫu là khâu quan trọng. Nên tôi thường sử dụng phương pháp soi gương, lấy 1 nhóm học sinh có khả năng nhanh nhẹn để làm chuẩn cho lớp quan sát. Kết hợp với đó là giới thiệu về kĩ thuật và học sinh luyện tập theo giáo viên. Sau đó chia nhóm cho học sinh luyện tập. Qua phương pháp này tôi nhận thấy học sinh nắm vững được kiến thức, dễ hình thành kĩ năng động tác của người chỉ huy.
Phương pháp giảng dạy phải phù hợp với từng đối tượng học sinh. Cần nắm được trong thực tế thường hay vận dụng đội hình nào học sinh đã có được những kỹ năng gì. Để tăng cường luyện tập, cũng cố cho học sinh nhằm nâng cao kỹ năng vận dụng trong các hoạt động tập thể khác, vào cuộc sống sinh hoạt.
Để giảng dạy đạt hiệu quả cao người giáo viên cần phải đổi mới phương pháp dạy học, vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học tránh nhàm chán, gây được hứng thú luyện tập của học sinh. Luôn chú ý đến các đối tượng học sinh trong lớp để vận dụng phương pháp cho phù hợp, linh hoạt, sáng tạo trong từng bài giảng.
IV. KẾT QUẢ
Qua quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy đổi mới phương pháp dạy học môn thể dục lớp 5. Giúp cho học sinh học tập tích cực, say mê hứng thú lĩnh hội tri thức , khộng khí lớp học sôi nổi, học sinh nắm được kỹ thuật động tác, chủ động tập luyện. Bản thân tôi đã áp dụng những biện pháp này vào giảng dạy cho học sinh và kết quả thu được rất khả quan, cụ thể ở các bài sau, học sinh thực hiện đúng, thành thạo và nhanh. Đặc biệt về nhà thường xuyên luyện tập TDTT vào buổi sáng sau khi thức dậy, nhắc nhở mọi người cùng thực hiện. Vì vậy môn thể dục không những là một môn phụ mà thực sự là một môn học có tác dụng thể chất quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường. Và kết quả cuối năm học 2009 – 2010 đạt như sau:
Tổng số HS
Số học sinh
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Chưa hoàn thành
TS
%
TS
%
TS
%
28
08
28.5
20
71.5
0
0
Qua bảng thống kê cho thấy cho thấy kết quả dạy học môn thể dục cuối năm 2010 so với đầu năm tăng lên rõ rệt số lượng hoàn thành tốt tăng lên, với kết qua trên đây, khẳng định việc dạy học theo hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh là việc làm cần thiết để góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn thể dục ở trường tiểu học.
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học và tổ chức các hoạt dộng học tập theo hướng đổi mới, tôi đã rút ra được những bài học sau bài học sau :
Sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học, tập trung vào việc phát huy tính tích cực của học sinh.
Dành nhiều thời gian cho học sinh được tập luyện, hoạt động, vui chơi và tự tổ chức, điều khiển tập luyện dưới sự giám sát của giáo viên, phát huy tính chủ động, tính tích cực của học sinh trong tập luyện, chú ý đặc điểm cá biệt của mỗi học sinh. Khi dạy học cần giải thích ngắn gọn, tổ chức luyện tập phù hợp với nội dung cũng như yêu cầu của bài học. Luôn tạo giờ học tự nhiên, nhẹ nhàng và sinh động. Để dạy tốt môn thể dục, đòi hỏi người giáo viên cần phải có sự dầu tư thật cụ thể cho từng bài dạy như soạn bài, chuẩn bị phương tiện, thiết bị đồ dùng dạy học, luyện tập các động tác , bài tập kỹ thuật thể thao để làm mẫu cho học sinh. Tuỳ theo nội dung từng bài học mà xây dựng kế hoạch bài giảng cho phù hợp, luôn chú ý đến các đối tượng học sinh trong lớp để vận dụng phương pháp cho phù hợp linh hoạt sáng tạo trong từng bài giảng.
Trên dây là một số bài học kinh nghiệm mà tôi đã đúc kết trong quá trình thực hiện đề tài: “Đổi mới phương pháp dạy học môn thể dục lớp 5
VI. KẾT LUẬN
Kiến nghị:
Đối với giáo viên cần đổi mới phương pháp dạy học
Đối với nhà trường : Cần có kế hoạch đầu tư sân bãi đúng quy cách tạo điều kiện tốt cho học sinh học tập và giáo viên dạy thể dục.
Mua sắm kịp thời những đồ dùng dạy học bị hư hỏng qua quá trình sử dụng.
Đối với gia đình nên tạo diều kiện cho các em có thời gian vui chơi, giải trí lành mạnh nhằm phát triển toàn diện cho con em về thể chất cũng như tinh thần.
Kết luận:
Qua nhiều năm giảng dạy phân môn thể dục lớp 5, bản thân tôi đã suy nghĩ tìm tòi và thực hiện đề tài: “ Đổi mới phương pháp dạy học môn thể dục lớp 5”. Sau thời gian áp dụng và thử nghiệm đã được kết quả tương đối khả quan. Với mong muốn góp phần nhỏ bé cùng các bạn đồng nghiệp nấng cao chất lượng dạy học. Song cũng có phần không tránh khỏi những sai sót, rất mong nhận dược sự quan tâm góp ý của quy thầy cô giáo để cho đề tài này được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn !
VII. TÀI LIỆU THAM KHẢO
-SGV thể dục lớp 5
-Tác giả:
-Đặng Đức Thao
-Trần Đình Thuận
-Vũ Thị Thư
-Trần Đồng Lâm
-Nhà xuất bản giáo dục hà nội
-Năm xuất bản: 2006
-Tài liệu Bồi Dưỡng Thường Xuyên chu kỳ III (2003 – 2007)
-Nhà xuất bản giáo dục
-Năm xuất bản : 2005
Phú ngọc ngày 02 tháng 11 năm 2010
 Người viết
Trịnh Thị Nga