Đề tài Biện pháp giúp học sinh hứng thú và tự giác học phân môn Tập đọc nhạc

Lời cản ơn
Để hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm này, tôi xin chân thành cảm ơn:
* Phòng giáo dục huyện Dĩ An đã phát động phong trào thi đua viết sáng kiến kinh nghiệm nhằm khuyến khích chúng tôi – những thầy, cô – nghiên cứu chuyên môn, tích lũy kinh nghiệm nghề nghiệp để không ngừng nâng cao chất lượng giảng dạy và giáo dục.
* Ban giám hiệu Trường THCS Bình An đã nhiệt tình hướng dẫn, góp ý cho sáng kiến kinh nghiệm của tôi. 
Mục lục
PHẦN I – ĐẶT VẤN ĐỀ	3
PHẦN II – GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ	4
I./ Cơ sở khoa học:	4
II./ Cơ sở thực tiển:	5
III./ Thực trạng:	6
IV./ Các biện pháp nhầm nâng cao hứng thú học phân môn Tập đọc nhạc ở trường THCS:	7
A - Để bài học đạt kết quả thì sự chuẩn bị của giáo viên và học sinh là rất cần thiết.:	7
1. Sự chuẩn bị của giáo viên	7
2. Sự chuẩn bị của học sinh	8 
B – Biện pháp giúp học sinh hứng thú và tự giác học phân môn Tập đọc nhạc:	
1 - Dạy tập đọc nhạc theo phương pháp học sinh tích cực chủ động	8
2 - Một số trò chơi hổ trợ khi học phân môn này:	10
PHẦN III - KẾT LUẬN CHUNG:	12
	1 - Kết quả đạt được:	12
	2 - Bài học kinh nghiệm:	12
3 – Kết luận	13
PHẦN I – ĐẶT VẤN ĐỀ
Lý do chọn dề tài
---oo0oo---
	Âm nhạc được xem là nghệ thuật âm thanh và là một nhu cầu nhận thức hoạt động, giải trí của xã hội. Âm nhạc mang đến cho con người nhiều cảm xúc thẩm mỹ và thăng hoa trong cuộc sống.
	Trong quá trình cải cách giáo dục, sự có mặt của môn âm nhạc ở trường THCS làm thăng bằng nội dung học tập. Qua môn học này học sinh cảm nhận được môn âm nhạc là món ăn tinh thần, góp phần phát triển tình cảm đạo đức, trí tuệ. Giúp các em phát triển óc tưởng tượng, sáng tạo về nhân cách, hòa nhập với cộng đồng, tạo sự hưng phấn trong học tập và cảm nhận được phần nào sự hấp dẫn của thế giới âm nhạc, góp phần nào đào tạo những người lao động phát triển toàn diện về Đức – Trí – Thể - Mỹ( theo nghị quyết TWII của Đảng về mục tiêu giáo dục).
	Từ mục tiêu giáo dục phổ thông nói chung và tầm quan trọng của môn âm nhạc nói riêng là: Không những nậng cao hiểu biết của học sinh về kiến thức văn hóa mà còn phát huy năng lực cảm thụ âm nhạc và những năng khiếu âm nhạc khác.
	Xuất phát từ đặt trưng bộ môn thuộc lĩnh vực nghệ thuật nên đòi hỏi sự hứng thú cao.
	Từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp học tập là phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh.
	Từ tâm lý lứa tuổi THCS là lứa tuổi nhạy cảm ham thích ca hát. Nếu giáo viên tạo được hứng thú giảng dạy sẽ giúp học sinh say mê học tập hơn.
	Từ những lý do nói trên bản thân tôi là một giáo viên dạy môn âm nhạc, tôi thấy việc tìm ra phương pháp nhằm gây hứng thú để học sinh tìm tòi học tập phân môn Tập đọc nhạc là một giải pháp quan trọng.
 Cần phải làm gì để nâng cao chất lượng giảng dạy môn âm nhạc nói chung và phân môn Tập đọc nhạc nói riêng nhằm nâng cao chất lượng dạy học? Đó là câu hỏi lớn và là một động lực giúp tôi nghiên cứu đúc kết kinh nghiệm này.
PHẦN II – GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
---oo0oo---
I./ CƠ SỞ KHOA HỌC
Như chúng ta đã biết âm nhạc mang đến cho con người những cảm xúc thẩm mỹ cao. Khả năng phổ cập, truyền bá của âm nhạc hết sức rộng lớn. chúng ta sử dụng âm nhạc như một phương tiện làm cho đời sống tinh thần phong phú góp phần cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống
	Việc đưa âm nhạc vào học đường đã được chú trọng vì những lợi ích quan trọng của nó trong quá trình giáo dục học sinh thành những con người toàn diện về Đức – Trí – Thể - Mỹ.
	Môn học âm nhạc ở trường THCS nhằm mục đích giáo dục văn hóa âm nhạc cho các em, giúp các em hiểu biết về nghệ thuật và làm cho các em yêu thích, cảm thụ, nhận thức âm nhạc một cách sâu sắc hơn. Giúp các em biết tư duy và tự tìm cho mình một thị hiếu âm nhạc lành mạnh, giàu tình cảm, nhanh nhẹn hoạt bát hơn và sống vui tươi hơn. Âm nhạc tạo điều kiện cho các em hoàn chỉnh cân đối về tâm hồn, trí tuệ và thể chất.
	Học nhạc không nhằm đào tạo các em thành những con người hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp, mà qua đó bồi dưỡng những mầm non nghệ thuật tương lai. Học nhạc không giống như những môn nghệ thuật khác, nó mang tính nghệ thuật cao. Vì thế việc gây hứng thú cho học sinh là rất cần thiết.
	Để nâng cao chất lượng học tập thì phải tạo hứng thú cho học sinh học tập, học sinh có hứng thú học tập sẽ không ngừng tìm tòi cái mới, sẽ tích cực sáng tạo cái đã học vào hoạt động thực tiễn.
	Âm nhạc là nguồn cảm hứng cho tất cả mọi người. Việc gây hứng thú học tập phân môn Tập đọc nhạc cho các em sẽ nâng cao hiệu quả giảng dạy và làm cho các em vui tươi phấn khởi, thoải mái về tinh thần trong những giờ học nhạc.
II./ CƠ SỞ THỰC TIỄN
	Nhìn chung lứa tuổi THCS đang có nhiều thay đổi về đặc điểm tâm sinh lý. Chất giọng cũng có nhiều thay đổi. Đa số các em còn e ngại và một số em còn tỏ ra không thích khi trình bày một bài hát hay bài Tập đọc nhạc trước lớp. Sự hồn nhiên của các em đã có phần giảm sút.
	So với học hát thì phân môn Tập đọc nhạc không gây hứng thú nhiều, bởi vì khi đọc những nốt nhạc trên khuông nhạc với một tốc độ nhịp nhàng nhất định, các em dễ bị nhầm lẫn giữa tên nốt nhạc này với nốt nhạc kia. Điều đó làm cho các em cảm thấy tiết học khó khăn và nặng nề. Vì thế việc tạo hứng thú học phân môn này là hết sức cần thiết.
	Qua thực tế giảng dạy tôi xin trình bày một số phương pháp giúp học sinh tích cực hơn trong giờ học nhạc cụ thể là phân môn Tập đọc nhạc cho các thầy cô cùng tham khảo
III./ THỰC TRẠNG
	Từ sự hạn chế về năng khiếu, hạn chế về khả năng nhận biết thứ tự bảy tên nốt trên khuông nhạc (đọc còn chậm), sự thay đổi về mặt tâm sinh lí ở lứa tuổi các em và một số học sinh còn xem đây là môn học phụ nên các em chưa thực sự đầu tư nhiều vào môn học này.
	Trên thực tế tại một số trường khác giáo viên đào tạo chưa chuyên sâu vào môn âm nhạc, một số giáo viên còn được đào tạo học ghép như: Văn-Nhạc, Sử -Nhạcnên trong quá trình giảng dạy chưa phát huy được toàn bộ tính chất và nội dung bài học.
	Vì đặc trưng của bộ môn có tính đặc thù riêng so với những môn học khác, một số giáo viên chưa thực sự nắm vững nên dạy còn khô khang, dạy chay, dạy một cách “áp đặc” (giáo viên hát mẫu để học sinh hát theo) vì thế học sinh không thể tự phát huy được sự chủ động tích cực sáng tạo của mình trong học tập, vì thế các em học sinh sẽ cảm thấy tiết học đơn điệu, nặng nề.
	Muốn truyền tải kiến thức đến các em học sinh và rèn luyện kỷ năng cho các em, thì giáo viên phải làm cho học sinh thực sự hăng say và hứng thú trong học tập, có như thế các em sẽ trở nên tự giác tạo niềm vui tìm tòi học hỏi.
	Quá trình đổi mới phương pháp dạy và học với mục tiêu học sinh tích cực, chủ đông, sáng tạo, giáo viên là người hướng dẫn điều khiển cho các em. Vì thế việc giáo viên gây hứng thú học tập để các em tự tìm tòi là rất cần thiết trong việc nâng cao chất lượng dạy học.
IV./ CÁC BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HỨNG THÚ HỌC TẬP PHÂN MÔN TẬP ĐỌC NHẠC Ở TRƯỜNG THCS.
A. Để bài học đạt kết quả thì sự chuẩn bị của giáo viên và học sinh là rất cần thiết.
1. Sự chuẩn bị của giáo viên.
. Một giờ học sinh động giáo viên cần kết hợp các phương tiện dạy học và phải biết sử dụng các phương tiện đó phù hợp với nội dung từng bài học.
. Để tạo sự sinh động cho tiết học âm nhạc giáo viên phải sử dụng đàn, đàn thuần thục bài Tập đọc nhạc mà mình dạy.
. Phải sử dụng tranh ảnh, đĩa nhạc, tư liệu liên quan đến tiết dạy.
. Cung cấp cho học sinh một số kiến thức về nhạc lí: Cao độ, cường độ, trường độ, và các kí hiệu trong bài Tập đọc nhạc. 
2. Sự chuẩn bị của học sinh.
 Học sinh cần chuẩn bị bài trước cùng với sử hướng dẫn của giáo viên:
+ Xem trước cao độ bài Tập đọc nhạc(vị trí của các nốt nhạc), để khi đọc với một tốc độ đều đặn. Học sinh không bị nhầm lẫn tên nốt nhạc này với tên nốt nhạc khác.
+ Xem trước để đánh dấu các kí hiệu mới trong bài Tập đọc nhạc.
B. Biện pháp giúp học sinh hứng thú và tự giác học phân môn Tập đọc nhạc:
1. Dạy tập đọc nhạc theo phương pháp học sinh tích cực chủ động.
Áp dụng phương pháp dạy học mới: học sinh tự chủ động chiếm lĩnh kiến thức, giáo viên là người hướng dẫn điều khiển, tôi đã rút ra phương pháp sau:
Trước tiên giáo viên không nên trình bày bài Tập đọc nhạc để làm mẫu cho học sinh đọc theo, giáo viên chỉ nên điều khiển để học sinh phát huy vai trò của mình nhằm hạn chế sự thụ động trong học tập của các em.
Khi dạy bài Tập đọc nhạc trong chương trình âm nhạc của các khối giáo viên không nên đọc mẫu mà nên dùng đàn đánh từng câu một (từ một đến ba lần hoặc có thể nhiều hơn), với tốc độ chậm để học sinh nhận biết và nhẩm theo cao độ từng nốt nhạc. Nếu trong bài Tập đọc nhạc có những tiết tấu mới học sinh thể hiện chưa đúng thì giáo viên sửa cho chuẩn xác. Sau khi giáo viên hướng dẫn học sinh biết đọc thuần thục, thì từ từ tăng tốc độ lên cho phù hợp với tính chất của bài Tập đọc nhạc đó. Tương tự như vậy giáo viên tập các câu còn lại cho các em đến hết bài.
Sau khi đọc bài Tập đọc nhạc thuần thục, hoàn chỉnh giáo viên nên khuyến khích cho học sinh tự ghép lời ca. và chú ý sửa sai cho các em(nếu có).
Ví dụ: khi dạy bài Tập đọc nhạc số 2 lớp 7
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Sau khi chia câu giáo viên dùng đàn đánh từng câu từ 1 đến 3 lần, học sinh nghe và nhẩm theo cao độ. Sau đó giáo viên bắt nhịp cho học sinh đọc nhạc, nếu có chổ hát sai cao độ thì giáo viên chỉnh sửa cho chuẩn xác. Sau khi dạy nhạc hoàn chỉnh, giáo viên khuyến khích học sinh tự ghép lời ca và sửa sai nếu có.
Với phương pháp tôi vừa nêu trên sẽ giúp cho các em tự chủ hơn, mạnh dạng hơn. Và khi các em tự mình làm được thì hứng thú học tập của các em sẽ càng được nâng cao, qua đó tạo sự kích thích và tìm tòi học tập của các em ở những bài học sau.
Giáo viên chú ý sữa sai
Ở lứa tuổi trung học cơ sở các em rất nhạy cảm nên khi các em hát sai giáo viên không nên thẳng thắng phê bình mà cần phải có biện pháp động viên để học sinh có thêm hứng thú học tập.
Giáo viên phải so sánh cho các em phân biệt được giữa cái sai của học sinh và cái đúng của giáo viên.
Khi sữa sai giáo viên có thể hát mẫu hoặc đàn mẫu ở chổ sai để học sinh phân biệt, nhận ra và nắm rõ hơn.
Không nên dùng lý thuyết dài dòng, khó hiểu mà chủ yếu là thực hành nhiều hơn.
2. Một số trò chơi hổ trợ khi học phân môn này.
	Giờ học âm nhạc ngoài biện pháp truyền thụ kiến thức cho các em, giáo viên cần lòng thêm vào đó một số trò chơi liên quan đến bài học nhằm củng cố kiến thức gây thêm phần thích thú với các em đồng thời tạo cho tiết học thêm sinh động. 
Ví dụ:
	Trò chơi “nhanh mắt”
	Cách 1: 
+ Giáo viên chuẩn bị: giáo viên vẽ từng vị trí của nốt nhạc trên khuông nhạc lên tấm giấy (khoảng 10cm2), mỗi nốt nhạc 1 tấm từ Đô đến Đố hoặc đến Rế, Mí. Tùy lớp học, lớp càng cao(như lớp 8,9) thì càng nhiều nốt nhạc ở vị trí cao hơn.
Hình thức chơi:
+ Giáo cho học sinh xem vị trí của từng nốt nhạc được vẽ trên tấm giấy, không theo thứ tự trong một khoảng thời gian ngắn(1 đến 2 giây).
	+ Học sinh nhanh mắt đoán tên nốt.
Trò chơi này giúp các em nhận biết tên nốt nhạc nhanh hơn, chuẩn xác hơn.
	Hình thức khen thưởng:
	+ Chấm điểm tuyên dương.
	Cách 2:
	+ Gọi hai đến ba học sinh lên bảng.
	+ Giáo viên đọc nhanh một số tên nốt nhạc không theo thứ tự, học sinh viết nhanh lên bảng. Ai viết nhanh trong thời gian ngắn nhất thì điểm càng cao.
	Hình thức khen thường:
	+ Chấm điểm tuyên dương.
PHẦN III - KẾT LUẬN CHUNG.
---oo0oo---
1. Kết quả đạt được.
. Qua thời gian áp dụng phương pháp giảng dạy nói trên, tôi thấy học sinh đa số điều rất hứng thú học tập, kết quả các bài kiểm tra, bài thi của học sinh đều đạt điểm cao. 
. 100% đạt trên trung bình, tỷ lệ giỏi khá chiếm hơn 50%.
Cụ thể ở học kỳ một năm học 2009 – 2010, kết quả học sinh khối 8 như sau:
Lớp
Tổng số HS
Giỏi
Đạt %
Khá
Đạt %
TB
Đạt %
Yếu
Đạt %
8A1
35
16
45.7
17
48.6
2
5.7
0
0
8A2
34
10
29.4
16
47.1
8
23.5
0
0
8A3
34
18
52.9
12
35.3
4
11.8
0
0
8A4
35
13
37.1
16
45.7
6
17.1
0
0
8A5
34
12
34.3
11
31.4
12
34.3
0
0
8A6
33
12
36.4
10
30.4
11
33.3
0
0
2. Bài học kinh nghiệm.
. Qua quá trình giảng dạy và áp dụng phương pháp nói trên tôi đã rút ra một số kinh nghiệm sau:
	* Để tiết học đạt hiệu quả, giáo viên cần có sự chuẩn bị tốt tiết dạy
* Giáo viên cần chú ý trọng tâm hướng dạy là lấy học sinh làm trọng tâm, thầy cô là người hướng dẫn. 
* Muốn tạo hứng thú đến học sinh, giáo viên cần gây hứng thú cho học sinh ở phần đầu bài và phần giới thiệu bài.
* Phải tìm cách nâng cao hưng thú học tập của các em theo phân môn. Hướng các em tích cực hóa hoạt động của mình.
* Giáo viên cần sử dụng phương tiện dạy học để tăng thêm phần sinh động nhưng phải có hiệu quả.
* Phải có những biện pháp sửa sai thích hợp cho từng bài học cụ thể.
* Đặc trưng của bộ môn là học vui – vui học nên phải tạo sự hứng thú cho các em, tạo sự vui tươi trong học tập tránh gò ép.
* Phải kết hợp một số trò chơi phù hợp vào tiết dậy.
* Bản thân của mỗi giáo viên phải không ngừng nâng cao kiến thức, phải luôn tìm toài sáng tạo và rút ra kinh nghiệm cho bản thân sau mỗi tiết dạy. Đồng thời học hỏi thêm kinh nghiệm của đồng nghiệp. 
3. Kết luận
Để phát triển toàn diện về Đức – Trí – Thể - Mỹ thì môn âm nhạc ở trường trung học cơ sở có vị trí quan trọng trong việc giảng dạy học sinh. Với mục tiêu giảng dạy đổi mới thì người giáo viên phải không ngừng học hỏi nâng cao trình đô chuyên môn.
	Từ thực tế giảng dạy môn âm nhạc ở bậc trung học cơ sở, bản thân tôi đã đúc kết được một số kinh nghiệm lấy học sinh làm trọng tâm nhưng vai trò của giáo viên là rất lớn. Các yếu tố tạo tiết học sinh động và hứng thú học tập của các em đều phụ thuộc vào sự dẫn dắt của giáo viên.
	Trong mỗi giáo viên chúng ta, ai cũng có một phương pháp giảng dạy riêng cho mình, nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh, để kết quả học tập tốt hơn.
	Trên đây là một trong những biện pháp thiết thực mà tôi đã rút ra được trong những năm giảng dạy. Chắc không tránh khỏi thiếu sót. Mong quý thầy cô cùng các bạn đồng nghiệp góp ý bổ sung thêm.
Bình An, ngày 30 tháng 12 năm 2009
Người viết
NGUYỄN THỊ MỸ TRINH
NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG TRƯỜNG THCS BÌNH AN
NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG XÉT DUYỆT PGD HUYỆN DĨ AN
NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG XÉT DUYỆT SỞ GD & ĐT TỈNH BÌNH DƯƠNG