Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tuần 23, Tiết 90: Sự giàu đẹp của Tiếng Việt - Trường THCS Huỳnh Văn Nghệ

Trường THCS Huỳnh Văn N ghệ 
Tiết 90 ( KKTH) 
SỰ GIÀU ĐẸP CỦA TIẾNG VIỆT 
TrÝch - §Æng Thai Mai 
 I/ Tìm hiểu chung: 
1 / Tác giả : 
 Đặng Thai Mai 
 ( 1902 – 1984 ) quê ở tỉnh Nghệ An. Ông là nhà văn, nhà nghiên cứu văn học, nhà hoạt động văn hóa, xã hội nổi tiếng. 
Ông là Hiệu trưởng đầu tiên của trường Đại học Sư phạm Hà Nội 
 2 / Tác phẩm : 
 - Xuất xứ : là đoạn trích phần đầu của bài nghiên cứu “ Tiếng Việt, một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc” ( 1967 ) 
 - Thể loại: Nghị luận giải thích + chứng minh: khẳng định sự giàu đẹp của tiếng Việt 
 - Bố cục: 2 phần 
 + Phần 1: Từ đầu đến thời kì lịch sử: Nêu vấn đề nghị luận: Tiếng Việt là một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay và giải thích luận điểm ấy. 
 + Phần 2: Còn lại: Chứng minh, bàn luận về cái đẹp, sự giàu có của Tiếng Việt. 
II/ Đọc - hiểu văn bản : 
 1/ Tiếng Việt là thứ tiếng đẹp : 
- Giàu chất nhạc ( nhận xét của người nước ngoài ) 
- Hệ thống nguyên âm và phụ âm phong phú. 
- Giàu về thanh điệu. 
- Giàu hình tượng ngữ âm. 
2/ Tiếng Việt là thứ tiếng hay : 
- Khả năng dồi dào về cấu tạo từ ngữ và hình thức diễn đạt. 
- Từ ngữ qua các thời kì tăng lên ngày một nhiều. 
- Ngữ pháp cũng dần trở nên uyển chuyển, chính xác. 
 1/ Đặc sắc về nghệ thuật : 
 - Kết hợp giải thích và chứng minh. 
 - Lập luận chặt chẽ. 
 - Các dẫn chứng toàn diện, bao quát. 
III/ Tổng kết 
2/ Ý nghĩa văn bản : 
 - Tiếng Việt mang trong nó những giá trị văn hóa rất đáng tự hào của người Việt Nam. 
 - Trách nhiệm giữ gìn, phát triển tiếng nói dân tộc của mỗi người Việt Nam. 
IV/ Luyện tập : 
 Tìm dẫn chứng thể hiện sự giàu đẹp của tiếng Việt về ngữ âm và từ vựng : 
Hỡi cô tát nước bên đàng 
Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi 
 ( Ca dao ) 
Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời. Bao cô thôn nữ hát trên đồi . .. 
 ( Hàn Mặc Tử )   
Ô hay buồn vương cây ngô đồng 
Vàng rơi, vàng rơi, thu mênh mông 
 ( Bích Khê ) 
Con đường nho nhỏ gió xiêu xiêu 
La lả cành hoang nắng trở chiều 
 ( Xuân Diệu ) 
 Vầng trăng ai xẻ làm đôi 
Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường 
 ( Nguyễn Du ) 
Tiếng suối trong như tiếng hát xa 
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa 
 ( Hồ Chí Minh ) 
Rằm xuân lồng lộng trăng soi 
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân 
 ( Hồ Chí Minh ) 
 Long lanh đáy nước in trời 
Thành xây khói biếc, non phơi bóng vàng 
 ( Nguyễn Du ) 
Thuyền về có nhớ bến chăng ? 
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền. 
 ( Ca dao ) 
Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp,Con thuyền xuôi mái nước song songThuyền về nước lại, sầu trăm ngả;Củi một cành khô lạc mấy dòng. 
 ( Huy cận ) 
 CỦNG CỐ 
 Trong đoạn đầu, tác giả đã giải thích như thế nào cho nhận định : Tiếng việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay. 
 Để chứng minh cho vẻ đẹp của Tiếng Việt, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng nào ? 
DẶN DÒ 
 - So sánh cách sắp xếp lí lẽ, chứng cứ của bài này với bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.