Bài giảng Ngữ Văn 9 - Tuần 23, Tiết 115: Khởi ngữ - Trường THCS Huỳnh Văn Nghệ

TRƯỜNG THCS HUỲNH VĂN NGHỆ 
Ngữ văn 9 
Tiết 115: 
KHỞI NGỮ 
KHỞI NGỮ 
 I/ Đặc điểm và công dụng của khởi ngữ: 
1. Tìm hiểu ví dụ: 
(Sgk/7) 
a/ Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh , anh không ghìm nổi xúc động. 
 (Nguyễn Quang Sáng – Chiếc lược Ngà ) 
b/ Giàu , tôi cũng giàu rồi. 
 (Nguyễn Công Hoan - Bước đường cùng ) 
c/ Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ , chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp []. 
 (Phạm Văn Đồng - Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt ) 
? Xác định chủ ngữ trong các câu có từ in đậm? 
VN 
CN 
CN 
CN 
VN 
VN 
 ? Các từ in đậm có vai trò gì đối với nội dung của câu ? 
 ? Các từ in đậm là thành phần chính hay thành phần phụ của câu ? 
 ? Xác định vị trí của các từ ngữ in đậm ? 
 Các từ ngữ in đậm: 
 - Là thành phần phụ của câu. 
- Đứng trước chủ ngữ 
- Nêu lên đề tài được nói đến trong câu. 
 ? Đứng trước các từ ngữ in đậm là các từ gì? Chúng thuộc từ loại nào? 
- Thường có quan hệ từ ( về, đối với, còn, ...) đứng trước 
 Các từ ngữ in đậm 
trên được gọi là khởi ngữ . 
Khởi ngữ 
? Vậy khởi ngữ 
 là gì ? 
2. Ghi nhớ: 
(Sgk/8) 
Bài tập nhanh : 
 Em hãy đánh dấu  vào câu em cho là có khởi ngữ: 
1. Tôi thì tôi xin chịu. 
2. Tôi chỉ thấy bán quyển sách này ở đây. 
3. Quyển sách này, tôi chỉ thấy bán ở đây. 
4. Miệng ông ông nói, đình làng ông ngồi. 
5. Với chiếc xe đạp, Nam đến trường đúng giờ hơn. 
 
 
 
TRẠNG NGỮ 
PHỤ NGỮ 
=> Lưu ý : Cần phân biệt khởi ngữ với các thành phần phụ trạng ngữ và phụ ngữ. 
 Tìm khởi ngữ trong đoạn văn sau và nêu hiệu quả của việc sử dụng khởi ngữ đó: 
 “Mấy chục năm đã qua đi. Thầy tôi, người đã đi xa mãi mãi. Còn tôi nay đã ở vào lứa tuổi thầy tôi ngày ấy, mái tóc đã điểm bạc. Mỗi độ ngày 20 – 11 đến, tôi hay nhớ thầy. Tận trong đáy lòng, tôi mong sao cho những đứa con tôi, trong đời học trò có được những người thầy như thầy chủ nhiệm của tôi ngày ấy.” 
 Từ nội dung liên quan đến những bức hình trên, em hãy đặt một câu có dùng khởi ngữ? 
KHỞI NGỮ 
I/ Đặc điểm và công dụng của khởi ngữ: 
II/ Luyện tập: 
a) Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe lỏm. Điều này ông khổ tâm hết sức. 
 (Kim Lân, Làng) 
b) – Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với 
 chúng mình thì thế là sung sướng. 
 (Nam Cao , Lão Hạc) 
c) Một mình thì anh bạn trên trạm đỉnh Phan - xi-păng ba nghìn một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu. 
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa ) 
d) Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lí tưởng chứ. 
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) 
e) Đối với cháu, thật là đột ngột [... ]. 
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) 
Bài tập 1 : Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau đây: 
KHỞI NGỮ 
I/ Đặc điểm và công dụng của khởi ngữ: 
II/ Luyện tập: 
1, Bài tập 1 : Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau đây: 
2, Bài tập 2 : Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần được gạch chân thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ thì ) 
a. Anh ấy làm bài cẩn thận lắm. 
b. Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được. 
 Làm bài , anh ấy cẩn thận lắm. 
 Hiểu thì tôi hiểu rồi nhưng giải thì tôi chưa giải được. 
Sơ đồ tư duy của bài : 
Củng cố 
Hướng dẫn học ở nhà: 
 Nắm vững nội dung bài học. 
 Chép lại một đoạn văn ngắn có thành phần khởi ngữ trong một văn bản đã học. 
 Tạo lập một đoạn hội thoại ngắn (khoảng 4-6 câu), chủ đề tự chọn, trong đó có sử dụng khởi ngữ. 
 Chuẩn bị bài: “ Các thành phần biệt lập ”. 
Bài học đến đây kết thúc!