Bài giảng Môn Vật lý lớp 10 - Tiết 14: Sai số trong thí nghiệm thực hành

Ngày soạn : 26.9.2007
Phần1:CƠ HỌC.
Chương 1:ĐỘNG HỌC CHẤT ĐIỂM.
Tiết 14: SAI SỐ TRONG THÍ NGHIỆM THỰC HÀNH.
A.Mục tiêu:
 1.Kiến thức:
 - Thông qua TNTH nhằm củng cố , khắc sâu 1 cách bản chất hơn về 1 số kiến thức cơ bản đã học.
 -Thông qua việc vận dụng , sẽ ôn lại nhiều kiến thức có liên quan đến mỗi phương án thí nghiệm khi sử lý các hiện tượng phụ thường gặp trong thí nghiệm .
 -Biết thêm kiến thức về thí nghiệm vật lý nói riêng và thí nghiệm khoa học nói chung như sai số , cơ sở vật lý trong nguyên lý hoạt động của 1 số DCTN , thao tác tư duy hùng biện.
 2.Kỹ năng:
 - Biết sử dụng 1 số DCTN để đo độ dài , lực , thời gian , nhiệt độ , khối lượng .
 -Biết cách bố trí , lắp đặt ,thao tác thu số liệu của các phép đo . Biết xử lý số liệu , tính sai số , phân tích số liệu , làm báo cáo , viết kết quả hợp lý .Biết nhận xét khái quát hoá , dự đoán quy luật.
 -Biết cách phân tích để hiểu nguyên lý cơ bản của 1 số thiết bị thí nghiệm thô sơ và hiện đại .
 - Bước đầu làm quen với việc phân tích các phương án thí nghiệm , cách phán đoán và lựa chọn các phương án tạo tiền đề cho việc hình thành khả năng sáng tạo các p/án TN khả thi.
 3.Về tình cảm , thái độ , tác phong :
 -Làm cho hs hiểu đúng về đặc trưng của bộ môn vật lý là bộ môn KHTN .Từ đó yêu thích bộ môn hơn .
 -Rèn luyện tác phong làm việc khoa học , cẩn thận , tỷ mỉ , quen quan sát , tôn trọng thực tê khách quan, trung thực trong học tập .
 -Tiếp tục quá trình hình thành và phát triển ý thức cộng đồng về hoạt động nhóm trong thí nghiệm.
 B.Chuẩn bị:
 1.Giáo viên: Viết sẵn bảng số liệu để học sinh vẽ đồ thị.
 - Nội dung ghi bảng
1. Sai số đo lường
a. Phép đo và sai số (SGK)
b. Các loại sai số thường dùng
Sai số tuyệt đối 
 Sai số tỉ đối
c. Phân loại sai số theo nguyên nhân(SGK)
d. Số chữ số có nghĩa (SGK)
d. Tính sai số và ghi kết quả đo lường (SGK)
e. Hạn chế sai số (SGK)
2. Biểu diễn sai số trên đồ thị
Vẽ hình 11.1 và 11.2 b trang 51 SGK
3. Hệ đơn vị SI (SGK)
2. Học sinh: đem theo thước dây.
C.Tổ chức hoạt động dạy học: 
HĐ1:Tạo tình huống học tập(5p) 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
-GV:Khi n/c các hiện tượng tự nhiên , vật lý dùng pp thực nghiệm :tiến hành đo các đại lượng vật lý , xác định mối liên hệ giữa chúng .
-Các kết quả đo được có chính xác không ?
-Vì sao có sự sai lệch ? Cách xác định kết quả và đánh giá độ chính xác của phép đo?
-Hs ghi nhận.
-Hs dựa vào kiến thức cấp 2 trả lời .
- Hs trả lời .
HĐ2:Tìm hiểu sai số trong đo lường .(20p)
*-Y/c học sinh đọc sgk tìm hiểu nguyên nhân gây ra sai số .
-Cho 5 hs đo chiêu dài của cạnh bàn gv.
-Y/c cả lớp tính trung bình cộng của kết quả.Tìm hiểu sai số chung , ghi kết quả đo được .
*Cho hs đọc sgk ,tìm hiểu sai số tuyệt đối , tỷ đối .
*Cho hs tìm hiểu cách phân loại sai số .
*Số chữ số có nghĩa là gi?Nhìn kết quả làm thế nào biết được độ chính xác của phép đo?
-GV cho vài ví dụ để hs xác định số CSCN.
* - Cho hs tìm hiểu công thức tính sai số của 1 tích , tổng , thương , lũy thừa , căn thức .
-Ghi kết quả như thế nào?
-GV cho ví dụ :tính sai số của đại lượng k trong công thức k = F/N.
* Làm thế nào hạn chế sai số ?
-Hs đọc sgk trả lời .
-5 hs ghi các kết quả lên bảng.
-1 hs lên bảng trình bày kết quả trung bình cộng của năm lần đo , tính sai số chung , ghi kết quả đo được .
-Cả lớp đọc sgk , 1 hs lên bảng ghi công thức sai số tuyệt đối , tỷ đối .
-Hs phân tích nguyên nhân sai số ở phép đo vừa rồi .
-Hs đọc sgk trả lời .
-Các nhóm thảo luận để cử người trả lời .
- Các hs ở các nhóm lần lượt ghi các công thức lên bảng .Hs ghi nhớ các công thức này .
-Hs trả lời .
- Các nhóm thảo luận cử đại diện lên viết kết quả trên bảng . Cả lớp quan sát nhận xét , nghe gv chỉnh sửa.
- Hs trả lời ( tham khảo sgk , hay dựa vào nguyên nhân).
HĐ3:Tìm hiểu cách biểu diễn sai số trong đồ thị (10p)
-Cho hs đọc sgk , phân biệt đồ thị toán và vật lý .Phân tích hình 11.1 , 11.2.
-GV cho 1 ví dụ 1 bảng số liệu đơn giản như sau :
t(s)	0,10	0,20	0,30	0,36
S(m)	0,054	0,200	0,441	0,629
Hướng dẫn hs vẽ đồ thị .
-Hs nghiên cứu ở sgk.
Nghe gv giải thích.
- Các nhóm thảo luận vẽ đồ thị .Mỗi nhóm cử 1 hs lên bảng vẽ .
-Nghe gv nhận xét các hình vẽ.Rút kinh nghiệm. 
HĐ4:Tìm hiẻu hệ đơn vị ,hệ SI.(5p)
-Cho hs đọc sgk , trả lời :Hệ đơn vị là gì? Hệ SI là gì ?
-Các đơn vị cơ bản trong hệ SI ?
-Giới thiệu đk cần để 1 công thức là đúng. Cho 1 ví dụ.
-Hs đọc sgk trả lời .
-Hs kể tên các đơn vị .
-Hs ghi nhận .
HĐ5:Củng cố + HDVN (5p)
-Câu 1 sgk.
-HDVN: + BT 2,3.
 + Học ôn toàn chương ,chuẩn bị KT1T.
-Hs trả lời.
-Ghi công việc về nhà.
D.Rút kinh nghiệm: