Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Bài: Ôn tập về câu

Tiếng Việt 
Ôn tập về câu 
1. Câu đơn : 
Xét về cấu tạo chỉ gồm một nòng cốt câu ( bao gồm 2 bộ phận chính là CN và VN). 
2. Câu ghép : 
là câu do nhiều vế ghép lại .Mỗi vế câu ghép thường có cấu tạo giống một câu đơn.. (có đủ CN, VN ) và thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với ý của những vế câu khác. 
Có 2 cách nối các vế câu trong câu ghép: 
Cách 1 : Nối bằng các từ có tác dụng nối. 
Cách 2 : Nối trực tiếp ( không dùng từ nối ). Trong trường hợp này, giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm. 
Bài 1 : Hãy cho biết các câu trong đoạn văn sau là câu đơn hay câu ghép. Tìm CN và VN của chúng. 
 Đêm xuống, mặt trăng tròn vành vạnh. Cảnh vật trở nên huyền ảo. Mặt ao sóng sánh, một mảnh trăng bồng bềnh trên mặt nước. 
Đáp án: 
 - Câu1, 3 : Câu ghép 
 - Câu 2 : Câu đơn 
Đêm / xuống, mặt trăng / tròn vành vạnh. Cảnh vật / 
 CN VN CN VN CN 
trở nên huyền ảo. Mặt ao / sóng sánh, một mảnh 
 VN CN VN CN 
trăng / bồng bềnh trên mặt nước. 
 VN 
Bài 2 : Phân các loại câu dưới đây thành 2 loại : Câu đơn và câu ghép . Tìm CN và VN của chúng. 
 a) Mùa thu năm 1929 , Lý Tự Trọng về nước, được giao nhiệm vụ làm liên lạc, chuyển và nhận thư từ, tài liệu trao đổi với các đảng bạn qua đường tàu biển. 
 b) Lương Ngọc Quyến hi sinh nhưng tấm lòng trung với nước của ông còn sáng mãi. 
 c) Mấy con chim chào mào từ hốc cây nào đó bay ra hót râm ran. 
 d) Mưa rào rào trên sân gạch, mưa đồm độp trên phên nứa. 
Đáp án: 
- Câu đơn : a) và c) - Câu ghép : b) và d) 
a) Mùa thu năm 1929 , Lý Tự Trọng / về nước, được giao nhiệm vụ làm liên lạc, chuyển và nhận thư từ, tài liệu trao đổi với các đảng bạn qua đường tàu biển. 
 b) Lương Ngọc Quyến / hi sinh nhưng tấm lòng trung với nước của ông / còn sáng mãi. 
 c) Mấy con chim chào mào từ hốc cây nào đó bay ra / hót râm ran. 
 d) Mưa / rào rào trên sân gạch, mưa / đồm độp trên phên nứa . 
Bài 3 : Có thể tách các vế trong câu ghép tìm được ở BT2 thành các câu đơn được không, vì sao ? 
*Đáp án : Không tách được , vì nội dung của các vế câu có quan hệ mật thiết với nhau. 
Bài 4. Hãy cho biết những câu văn sau là câu đơn hay câu ghép .Tìm CN, VN của chúng : 
Ánh nắng ban mai trải xuống cánh đồng vàng óng, xua tan dần hơi lạnh đầu đông. Làn gió nhẹ chạy qua, những chiếc lá lay động như những đốm lửa vàng, lửa đỏ bập bùng cháy. Nắng lên, nắng chan mỡ gà trên những cánh đồng lúa chín. 
Đáp án: Câu 1 là câu đơn ; Câu 2, 3 là câu ghép; 
Ánh nắng ban mai / trải xuống cánh đồng vàng óng, xua tan 
 CN VN 
dần hơi lạnh đầu đông . Làn gió nhẹ / chạy qua, những chiếc 
 CN VN CN 
lá /lay động như những đốm lửa vàng, lửa đỏ bập bùng cháy . 
 VN 
Nắng / lên, nắng /chan mỡ gà trên những cánh đồng lúa chín. 
 CN VN CN VN 
Bài 5. Xác định TN, CN, VN của những câu văn sau : 
Trong đêm tối mịt mùng, trên dòng sông mênh mông, chiếc xuồng của má Bảy chở thương binh lặng lẽ trôi. 
Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. 
Đáp án: 
Trong đêm tối mịt mùng, trên dòng sông mênh 
 TN 
mông , chiếc xuồng của má Bảy chở thương binh / 
 CN 
lặng lẽ trôi. 
 VN 
Dưới bóng tre của ngàn xưa , thấp thoáng /mái đình, 
 TN VN CN 
mái chùa cổ kính . 
Bài 6. Xác định các vế câu và các QHT , cặp QHT trong từng câu ghép dưới đây : 
 a) Tại lớp trưởng vắng mặt nên cuộc họp lớp bị hoãn lại. 
 b) Vì bão to nên cây cối đổ nhiều. 
 c) Nó không chỉ học giỏi Toán mà nó còn học giỏi Tiếng Việt. 
 d) Do nó học giỏi văn nên nó làm bài rất tốt. 
Đáp án: 
 a) Tại lớp trưởng vắng mặt nên cuộc họp lớp bị hoãn lại. 
 b) Vì bão to nên cây cối đổ nhiều. 
 c) Nó không chỉ học giỏi Toán mà nó còn học giỏi Tiếng Việt. 
 d) Do nó học giỏi văn nên nó làm bài rất tốt. 
Bài 7. Tìm CN, VN của các câu sau: 
a) Những hạt mưa đủ để cho cây cối nhú chồi biếc, hớn hở đón chào mùa xuân . 
b) Hoa phượng đón lấy đủ sắc thắm của hoa gạo, hoa vông, bồng bềnh cháy rực suốt mùa hè. 
c) Màu đỏ của những vạt dong riềng giữ nguyên vẹn nguyên sắc đỏ của hoa gạo, hoa phượng, hoa vông truyền lại. 
Đáp án: 
Những hạt mưa / đủ để cho cây cối nhú chồi biếc, hớn hở đón 
 CN VN 
chào mùa xuân . 
b) Hoa phượng / đón lấy đủ sắc thắm của hoa gạo, hoa vông, 
 CN VN 
bồng bềnh cháy rực suốt mùa hè. 
c) Màu đỏ của những vạt dong riềng / giữ nguyên vẹn nguyên sắc 
 CN VN 
đỏ của hoa gạo, hoa phượng, hoa vông truyền lại. 
Bài 8. Tìm CN, VN của các câu sau: 
Buổi sáng, ông mặt trời huơ chiếc gậy bằng tia nắng vàng óng ánh xua đàn mây trắng ra chăn trên cánh đồng trời xanh ngắt. 
Cậu bé có quyền nhổ một chiếc đinh ra khỏi hàng rào. 
Đáp án: 
Buổi sáng, ông mặt trời / huơ chiếc gậy bằng tia nắng vàng óng 
 CN VN 
ánh xua đàn mây trắng ra chăn trên cánh đồng trời xanh ngắt. 
b) Cậu bé có quyền / nhổ một chiếc đinh ra khỏi hàng rào. 
 CN VN 
Bài 9. Tìm quan hệ từ hoặc cặp quan hệ từ thích hợp điền vào chỗ trống để hoàn thành các câu sau: 
......yêu quý ngôi làng, yêu quý quê hương, bao lớp người đã lên đường đi chiến đấu. 
 ........bảo vệ ngôi làng, bảo vệ quê hương yêu quý, bao lớp người đã lên đường ra trận. 
 .......con đường làng xưa không còn nữa............hình ảnh của nó sẽ mãi mãi còn trong tâm trí chúng ta. 
Vì 
Để 
Tuy 
nhưng 
Bài 10. Xếp các câu sau vào 2 nhóm: câu đơn và câu ghép. 
Nhà vua treo giải thưởng cho họa sĩ nào vẽ được một bức tranh đẹp nhất về sự bình yên. 
 Nhà vua rất mê hội họa, ông treo giải thưởng cho họa sĩ nào vẽ được một bức tranh đẹp nhất về sự bình yên. 
 Mặt hồ là một bức tranh tuyệt mĩ vì nó có hình những ngọn núi cao chót vót bao quanh. 
 Mặt hồ là một bức tranh tuyệt mĩ in hình những ngọn núi cao chót vót bao quanh. 
 Bức tranh thứ hai cũng có những ngọn núi trần trụi và lởm nhởm. 
 Bức tranh thứ hai cũng có những ngọn núi nhưng ngọn núi này trần trụi và lởm nhởm. 
Đáp án: Câu đơn: a, d, e 
 Câu ghép: b, c, g