Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao kỹ năng viết và cân bằng các phương trình hóa học - Phạm Thị Lý
Bài tập hóa học là một trong những nguồn để hình thành kiến thức kỹ năng mới cho học sinh. Bài tập hóa học là phương tiện hữu hiệu để rèn luyện và phát triển tư duy cho học sinh. Bài tập hóa học cũng là công cụ để kiểm tra kiến thức, kỹ năng của học sinh. Thông qua giải bài tập hóa học giúp học sinh rèn luyện, củng cố về kiến thức hóa học.
Để hình thành kỹ năng giải bài tập hóa học, ta phải xét sự hình thành từng hệ thống kỹ năng mà nội dung chương trình đã đề ra. Nếu tính theo đơn vị kiến thức thì có rất nhiều dạng bài tập nhưng dạng bài tập nào cũng đòi hỏi có kiến thức, kỹ năng cơ bản mới giải được. Một trong những kiến thức, kỹ năng đó là phải lập được phương trình hóa học, vì đa số bài tập hóa học được tính theo phương trình hóa học. Như vậy để giải được bài tập hóa học ta phải lập được phương trình hóa học đúng và chính xác.
Để giải quyết vấn đề đặt ra, yêu cầu phải hiểu các khái niệm như phương trình hóa học là gì? Phản ứng hóa học là gì? Chất bị biến đổi gọi là gì? Phương trình hóa học được ghi như thế nào?
g tríc c©u ®óng. C©u 1 (2 ®iÓm). KhÝ SO2 ph¶n øng ®îc víi tÊt c¶ c¸c chÊt trong d·y sau: A. CaO, K2SO4, Ca(OH)2 C. Ca(OH)2, H2O, BaCl2 B. NaOH, CaO, H2O D. NaCl, H2O, CaO C©u 2 (2 ®iÓm). ChØ dïng dung dÞch NaOH cã thÓ ph©n biÖt ®îc 2 dung dÞch trong cÆp chÊt sau: A. Dung dÞch Na2SO4 vµ dung dÞch K2SO4 B. Dung dÞch Na2SO4 vµ dung dÞch NaCl C. Dung dÞch K2SO4 vµ dung dÞch MgCl2 D. Dung dÞch KCl vµ dung dÞch NaCl C©u 3 (6 ®iÓm). Cho 5 gam hçn hîp bét hai muèi CaCO3 vµ CaSO4 t¸c dông võa víi dung dÞch HCl d t¹o thµnh 448ml khÝ (®ktc). TÝnh khèi lîng cña mçi muèi trong hçn hîp ban ®Çu. ( Ca = 40, C = 12, O = 16) Híng dÉn chÊm vµ biÓu ®iÓm C©u 1 (2 ®iÓm). B C©u 2 (2 ®iÓm). C C©u 3 (6 ®iÓm). ChØ cã CaCO3 t¸c dông víi dung dÞch HCl d sinh ra chÊt khÝ. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng. CaCO3 + 2HCl CaCl2 + H2O + CO2 (2 ®iÓm) Sè mol cña CO2: = 0,02 (mol) (1 ®iÓm) Sè mol CO2 = sè mol CaCO3 = 0,02 mol Khèi lîng CaCO3 = 0,02 x 100 = 2 gam (2 ®iÓm) Khèi lîng CaSO4 = 3gam (1 ®iÓm) ®Ò 5. Bµi benzen C©u 1 (4 ®iÓm): (H·y khoanh trßn vµo mét trong c¸c ch÷ A, B, C, D tríc mét c©u hoÆc mét hîp chÊt tr¶ lêi ®óng). 1. Mét hîp chÊt h÷u c¬ cã sè nguyªn tö hi®ro b»ng sè nguyªn tö cacbon. Hîp chÊt kh«ng lµm mÊt mµu dung dÞch brom. Hîp chÊt ®ã lµ: A. Metan B. Etilen C. Axetilen D. Benzen 2. Mét hîp chÊt h÷u c¬: - Lµ chÊt khÝ Ýt tan trong níc - Hîp chÊt tham gia ph¶n øng céng brom. - Ch¸y to¶ nhiÒu nhiÖt, t¹o thµnh khÝ cacbonic vµ h¬i níc. §èt ch¸y hoµn toµn 1 mol khÝ nµy sinh ra cacbonic vµ 1 mol h¬i níc. Hîp chÊt ®ã lµ: A. Metan B. Etilen C. Axetilen D. Benzen C©u 2 ( 6®iÓm): Cã c¸c chÊt: Metan, etilen, axetilen, benzen. ChÊt nµo cã ph¶n øng thÕ clo? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®Ó minh ho¹. Híng dÉn chÊm vµ biÓu ®iÓm C©u 1 (6 ®iÓm): Khoanh trßn ®óng mét trong c¸c ch÷ A, B, C, D : 2 ®iÓm (4 ®iÓm) 1. D ; 2. C C©u 2 (6 ®iÓm): - ChØ cã metan vµ benzen tham gia ph¶n øng thÕ clo (2 ®iÓm) - ViÕt ®óng 2 ph¬ng tr×nh ph¶n øng, mçi ph¬ng tr×nh 2 ®iÓm (4 ®iÓm) III. §Ò kiÓm tra 1 tiÕt §Ò 1. Ch¬ng kim lo¹i PhÇn I - Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (3,0 ®iÓm) C©u 1 (2 ®iÓm). H·y khoanh trßn mét ch÷ A hoÆc B, C, D ®øng tríc c©u ®óng 1. D·y gåm c¸c kim lo¹i ®Òu ph¶n øng víi níc ë nhiÖt ®é thêng A. Na, Fe B. K, Na C. Al, Cu D. Mg, K 2. D·y gåm c¸c kim lo¹i ®Òu ph¶n øng víi dung dÞch CuSO4 lµ: A. Na, Al, Cu, Ag C. Na, Al, Fe, K B. Al, Fe, Mg, Cu D. K, Mg, Ag, Fe 3. D·y gåm c¸c kim lo¹i ®Òu t¸c dông víi H2SO4 lo·ng lµ: A. Na, Cu, Mg C. Na, Fe, Cu, B. Zn, Mg, Al D. K, Na, Ag 4. D·y gåm c¸c kim lo¹i ®îc s¾p theo chiÒu t¨ng dÇn vÒ ho¹t ®éng hãa häc: A. Na, Al, Fe, Cu, K, Mg C. Fe, Al, Cu, Mg, K, Na B. Cu, Fe, Al, K, Na, Mg D. Cu, Fe, Al, Mg, Na, K C©u 2 (1 ®iÓm) H·y ghÐp mét trong c¸c ch÷ A hoÆc B, C, D chØ néi dung thÝ nghiÖm víi mét ch÷ sè 1 hoÆc 2, 3, 4 chØ hiÖn tîng x¶y ra cho phï hîp ThÝ nghiÖm HiÖn tîng A. Cho d©y nh«m vµo cèc dùng dung dÞch NaOH ®Æc 1. Kh«ng cã hiÖn tîng g× x¶y ra B. Cho l¸ ®ång vµo dung dÞch H2SO4 ®Æc, nãng. 2. Bät khÝ xuÊt hiÖn nhiÒu, kim lo¹i tan dÇn t¹o thµnh dung dÞch kh«ng mÇu C. Cho d©y nh«m vµo dung dÞch CuCl2 3. KhÝ kh«ng mµu, mïi h¾c tho¸t ra. Dung dÞch chuyÓn thµnh mµu xanh. D. Cho d©y Cu vµo dung dÞch FeSO4 4. Cã chÊt r¾n mÇu ®á t¹o thµnh, mµu dung dÞch nh¹t dÇn, kim lo¹i tan dÇn. 5. Cã bät khÝ tho¸t ra. Dung dÞch chuyÓn thµnh mµu xanh. PhÇn II . Tù luËn (7,0 ®iÓm) C©u 3 (1,5 diÓm) Cã 3 kim lo¹i mµu tr¾ng Ag, Al, Mg. H·y nªu c¸ch nhËn biÕt mçi kim lo¹i b»ng ph¬ng ph¸p hãa häc. C¸c dông cô hãa chÊt coi nh cã ®ñ. C©u 4 (1,5 ®iÓm) tO cao tO cao H·y viÕt ph¬ng tr×nh hãa häc x¶y ra gi÷a c¸c chÊt sau: 1. CO + Fe2O3 2. Fe + Cl2 3. Mg + AgNO3 dd C©u 5 (4 ®iÓm) Ng©m bét magie d trong 10ml dung dÞch AgNO3 1M. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc, läc ®îc chÊt r¾n A vµ dung dÞch B. 1. Cho A t¸c dông hoµn toµn dung dÞch HCl d. TÝnh khèi lîng chÊt r¾n cßn l¹i sau ph¶n øng 2.TÝnh thÓ tÝch dung dÞch NaOH 1M võa ®ñ ®Ó kÕt tña hoµn toµn dung dÞch B. Híng dÉn chÊm vµ biÓu ®iÓm PhÇn I. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (3,0 ®iÓm) C©u 1 (2 ®iÓm). Chän ®óng mçi trêng hîp ®îc 0,5 ®iÓm. 1. B ; 2. C ; 3. B ; 4. D C©u 2 (1 ®iÓm) GhÐp ®óng mçi truêng hîp ®îc 0, 25 ®iÓm. A. 2 ; B. 3 ; C. 4 ; D. 1 PhÇn II. Tù luËn (7,0 ®iÓm) C©u 3 (1,5 diÓm) - Dïng dung dÞch kiÒm nhËn biÕt nh«m, nªu ®óng hiÖn tîng ®îc 0,5 ®iÓm - Dïng dung dÞch HCl nhËn biÕt 2 kim lo¹i Mg vµ Ag. Nªu ®óng hiÖn tîng nhËn biÕt ®îc 1 ®iÓm. C©u 4 (1,5 ®iÓm) ViÕt ®óng mçi ph¬ng tr×nh hãa häc ®îc 0,5 ®iÓm. C©u 5 (4 ®iÓm) 1. 2,5 ®iÓm. - ViÕt ®óng 2 PTHH ®îc 1 ®iÓm. - LËp luËn ®óng ®ùoc 0,5 ®iÓm Mg + 2AgNO3 ® Mg(NO3)2 + 2Ag (1) Sau ph¶n øng cßn d Mg, nªn A gåm Mg d vµ Ag. Mg + 2HCl ® MgCl2 + H2 (2) ChÊt r¾n cßn l¹i lµ Ag. - TÝnh ®óng khèi lîng b¹c lµ 1,08 gam ®îc 1 ®iÓm 2. 1,5 ®iÓm. - B lµ Mg(NO3)2. ViÕt ®óng PTHH ®îc 0,5 ®iÓm. - TÝnh ®óng 10 ml dung dÞch NaOH 1M ®îc 1 ®iÓm §Ò 2. Ch¬ng Phi kim - S¬ luîc b¶ng tuÇn hoµn. PhÇn I. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (3,0 ®iÓm). H·y khoanh trßn ch÷ A hoÆc B, C, D ®øng tríc c©u ®óng. C©u 1 (2,0 ®iÓm) 1. Nhãm gåm c¸c khÝ ®Òu ch¸y ®îc (ph¶n øng víi oxi) lµ: A - CO, CO2; B - CO, H2; C - O2, CO2 ; D - Cl2, CO2 2. Nhãm gåm c¸c khÝ ®Òu ph¶n øng víi dung dÞch NaOH ë ®iÒu kiÖn thêng lµ: A. H2, Cl2 ; B. CO, CO2; C. CO2, Cl2; D. Cl2, CO 3. Nhãm c¸c khÝ ®Òu khö ®îc oxit CuO ë nhiÖt ®é cao lµ: A. CO, H2; B. Cl2, CO2; C. CO, CO2; D. Cl2, CO 4. Nhãm gåm c¸c khÝ ®Òu ph¶n øng víi níc lµ: A. CO, CO2; B. Cl2, CO2; C. H2, Cl2; D. H2, CO C©u 2 (1 ®iÓm) 1. D·y c¸c nguyªn tè ®îc s¾p xÕp ®óng theo chiÒu tÝnh phi kim t¨ng dÇn: A - O, F, N, P ; B - F, O, N, P ; C - O, N, P, F ; D - P, N, O, F 2. Nhãm c¸c nguyªn tè phi kim ®îc s¾p xÕp theo chiÒu tÝnh phi kim gi¶m dÇn: A - Si, Cl, S, P ; B - Cl, S, P, Si ; C - Si,S, P, Cl ; D - Si, Cl, P, S ; PhÇn II - Tù luËn ( 7,0 ®iÓm) C©u 3 (3,0 ®iÓm) Cã 3 chÊt khÝ ®ùng trong 3 lä riªng biÖt: CO, CO2, Cl2 H·y nhËn biÕt mçi chÊt khÝ trªn b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng. C©u 4. (4 ®iÓm) §èt ch¸y hoµn toµn 6 gam cacbon trong b×nh kÝn d oxi. Sau ph¶n øng cho 750ml dung dÞch NaOH 1M vµo b×nh. a) H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch thu ®îc sau ph¶n øng. Coi thÓ tÝch dung dÞch thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ. Híng dÉn chÊm vµ biÓu ®iÓm PhÇn I. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ( 3,0 ®iÓm) Chän ®óng mçi trêng hîp ®îc 0, 5 ®iÓm C©u 1 (2 ®iÓm) 1. B ; 2. C ; 3. A ; 4. B C©u 2 (1 ®iÓm) 1. D ; 2. B PhÇn II. Tù luËn ( 7,0 ®iÓm) C©u 3 (3 ®iÓm) - KhÝ Cl2 lµm mÊt mµu cña giÊy qu× tÝm Èm, viÕt ®óng PTHH: 1 ®iÓm. - KhÝ CO2 lµm giÊy qu× tÝm Èm ho¸ ®á hoÆc lµm ®ôc níc v«i trong , viÕt ®óng PTHH : 1 ®iÓm. - KhÝ CO ch¸y t¹o thµnh chÊt khÝ lµm ®ôc níc v«i trong, viÕt ®óng PTHH: 1 ®iÓm C©u 4. (4 ®iÓm) a) ViÕt ®óng mçi ph¬ng tr×nh ph¶n øng: 0,5 ®iÓm. (1,5 ®iÓm) C + O2 CO2. (1) CO2 + NaOH ® NaHCO3 (2) NaHCO3 + NaOH ® Na2CO3 + H2O (3) TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch thu ®îc sau ph¶n øng TÝnh ®óng sè mol mçi muèi lµ 0,25 mol (1,5 ®iÓm) C M(NaHCO3) = C M(Na2CO3 = 0,33 M (1 ®iÓm) §Ò 3. C¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬ PhÇn I. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (3 ®iÓm) H·y khoanh trßn vµo mét ch÷ A hoÆc B, C, D ®øng tríc c©u ®óng. C©u 1 (1 ®iÓm). §¬n chÊt sau t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 lo·ng sinh ra chÊt khÝ: A. Cacbon B. S¾t C. §ång D. B¹c C©u 2 (1 ®iÓm). ChÊt t¸c dông víi níc t¹o thµnh dung dÞch lµm phenolphtalein kh«ng mµu chuyÓn thµnh mµu ®á: A. CO2 B. K2O C. P2O5 D. SO2 C©u 3 (1 ®iÓm). GiÊy qu× tÝm chuyÓn mµu ®á khi nhóng vµo dung dÞch ®îc t¹o thµnh tõ : A. 0,5 mol H2SO4 vµ 1,5 mol NaOH B. 1 mol HCl vµ 1 mol KOH C. 1,5 mol Ca(OH)2 vµ 1,5 mol HCl D. 1 mol H2SO4 vµ 1,7 mol NaOH PhÇn II. Tù luËn (7 ®iÓm) C©u 4 (2 ®iÓm). Cho nh÷ng chÊt sau: CuO, CaO, MgO, H2O, SO2, CO2. H·y chän nh÷ng chÊt thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo chç trèng vµ hoµn thµnh c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng sau: A. HCl + ... ® CuCl2 + ... B. H2SO4 + Na2SO3 ® Na2SO4 + H2O + C. Mg (OH)2 (r) ® ... + H2O D. HCl + CaCO3 ® CaCl2 + H2O + C©u 5 (2 ®iÓm). Cã 2 lä kh«ng ghi nh·n, mçi lä ®ùng mét chÊt r¾n, tr¾ng lµ CaO vµ P2O5. H·y nhËn biÕt mçi chÊt trªn b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. C©u 6 (3 ®iÓm). Cho 50 ml dung dÞch NaOH 1M t¸c dông víi 50 ml dung dÞch CuSO4 0,5 M. TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch thu ®îc sau ph¶n øng. Coi thÓ tÝch dung dÞch sau ph¶n øng thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ. Híng dÉn chÊm vµ biÓu ®iÓm PhÇn I. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (3 ®iÓm) C©u 1 (1 ®iÓm): B C©u 2 (1 ®iÓm): B C©u 3 (1 ®iÓm): D PhÇn II. Tù luËn (7 ®iÓm) C©u 4 (2 ®iÓm) A. 2HCl + CuO ® CuCl2 + H2O (0,5 ®iÓm) B. H2SO4 + Na2SO3 ® Na2SO4 + H2O + SO2 (0,5 ®iÓm) C. Mg(OH)2 ® MgO + H2O (0,5 ®iÓm) D. 2HCl + CaCO3 ® CaCl2 + H2O + CO2 (0,5 ®iÓm) §Ò 4. Kim lo¹i PhÇn I. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (3 ®iÓm) C©u 1 (3 ®iÓm). H·y khoanh trßn mét trong c¸c ch÷ A, B, C, D tríc c©u ®óng. 1. Cã dung dÞch AlCl3 lÉn t¹p chÊt lµ CuCl2. Cã thÓ dïng chÊt sau ®Ó lµm s¹ch muèi nh«m: A. AgNO3 B. HCl C. Al D. Mg 2. C¸c kim lo¹i trong d·y ®îc s¾p xÕp theo chiÒu tÝnh ho¹t ®éng ho¸ häc t¨ng dÇn lµ: A. Na, Al, Pb, Fe, Ag, Cu C. Ag, Cu, Pb, Fe, Al, Na B. Al, Fe, Na, Cu, Ag, Pb D. Ag, Cu, Pb, Al, Fe, Na 3. Cã hçn hîp gåm bét nh«m vµ bét s¾t, cã thÓ t¸ch ®îc s¾t b»ng dung dÞch (d): A. HCl B. NaCl C. KOH D. HNO3 PhÇn II. Tù luËn (7 ®iÓm) C©u 2 (2 ®iÓm). S¾t cã thÓ t¸c dông ®îc víi chÊt nµo sau ®©y: A. Dung dÞch Cu(NO3)2 C. H2SO4 ®Æc, nguéi B. Dung dÞch MgCl2 D. KhÝ Cl2 ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra nÕu cã. C©u 3 (2 ®iÓm). ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc biÓu diÔn biÕn ho¸ sau ®©y: Ca CaO Ca(OH)2 CaCO3 CaCl2 C©u 4 (3 ®iÓm). Hoµ tan 0,56 gam s¾t b»ng dung dÞch H2SO4 lo·ng, d. a/ ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. b/ TÝnh khèi lîng muèi t¹o thµnh vµ thÓ tÝch khÝ H2 sinh ra (®ktc). Híng dÉn chÊm vµ biÓu ®iÓm PhÇn I. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (3 ®iÓm) C©u 1 (3 ®iÓm). Khoanh trßn ®óng mçi ch÷: 1 ®iÓm 1. D ; 2. C ; 3. C PhÇn II. Tù luËn (7 ®iÓm) C©u 2 (2 ®iÓm). Cã c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng: Fe + Cu(NO3)2 Cu + Fe(NO3)2 (1 ®iÓm) 2Fe + 3Cl2 2FeCl3 (1 ®iÓm) C©u 3 (2 ®iÓm). Mçi ph¬ng tr×nh ph¶n øng viÕt ®óng cho 0,5 ®iÓm. 2Ca + O2 2CaO (0,5 ®iÓm) CaO + H2O Ca(OH)2 (0,5 ®iÓm) Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O (0,5 ®iÓm) CaCO3 + 2HCl CaCl2 + H2O + CO2 (0,5 ®iÓm) C©u 4 (3 ®iÓm). a/ ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng: 0,56 gam Fe cã sè mol = = 0,01 mol Fe + H2SO4 FeSO4 + H2 k 1mol 1mol 0,01 mol 0,01mol 0,01mol Khèi lîng FeSO4 t¹o thµnh: 0,01 x 152 = 1,52 gam ThÓ tÝch khÝ H2: 0,01 x 22,4l = 0,224 l ®Ò 5. Hi®rocacbon PhÇn I. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (3,5 ®iÓm) C©u 1 (3,5 ®iÓm): 1. Cã nh÷ng tõ, côm tõ sau: ho¸ trÞ 4, theo ®óng ho¸ trÞ, liªn kÕt trùc tiÕp, liªn kÕt x¸c ®Þnh, oxi, hi®ro, cacbon, . H·y chän tõ, côm tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng trong c©u sau: a) Trong c¸c hîp chÊt h÷u c¬, c¸c nguyªn tö liªn kÕt víi nhau ............................. cña chóng. b) Nh÷ng nguyªn tö ........................... trong ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬ cã thÓ .................................... víi nhau t¹o thµnh m¹ch cacbon. c) Mçi hîp chÊt hò c¬ cã mét trËt tù .................................. gi÷a c¸c nguyªn tö trong ph©n tö. 2. (H·y khoanh trßn vµo mét trong c¸c ch÷ A, B, C, D tríc c«ng thøc tr¶ lêi ®óng). a) Mét hîp chÊt h÷u c¬: - Lµ chÊt khÝ Ýt tan trong níc - Ch¸y to¶ nhiÒu nhiÖt, t¹o thµnh khÝ cacbonic vµ h¬i níc - Tham gia ph¶n øng thÕ clo, kh«ng tham gia ph¶n øng céng clo. Hîp chÊt ®ã lµ: A. CH4 B. C2H2 C. C2H4 D. C6H6 b) Mét hîp chÊt h÷u c¬: - Lµ chÊt khÝ Ýt tan trong níc - Tham gia ph¶n øng céng brom. - §èt ch¸y hoµn toµn mét thÓ tÝch khÝ nµy cÇn 3 thÓ tÝch oxi sinh ra khÝ cacbonic vµ 2 thÓ tÝch h¬i níc. Hîp chÊt ®ã lµ: A. CH4 B. C2H2 C. C2H4 D. C6H6 c) Mét hîp chÊt h÷u c¬: - Lµ chÊt khÝ Ýt tan trong níc - Ch¸y to¶ nhiÒu nhiÖt, t¹o thµnh khÝ cacbonic vµ h¬i níc - Mét mol khÝ nµy t¸c dông hÕt 2 mol brom. Hîp chÊt ®ã lµ: A. CH4 B. C2H2 C. C2H4 D. C6H6 PhÇn II. Tù luËn (6,5 ®iÓm) C©u 2 (3,5 ®iÓm): 1. Etilen vµ axetilen ®Òu tham gia ph¶n øng ch¸y vµ céng brom. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. 2. B»ng ph¬ng ph¸p hãa häc, lµm thÕ nµo ph©n biÖt ®îc c¸c khÝ: Cacbonnic, metan, etilen? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng (nÕu cã) ®Ó gi¶i thÝch. C©u 3 (3 ®iÓm): Cho 2,8 lÝt hçn hîp metan vµ etilen (®ktc) léi qua dung dÞch brom (d), ngêi ta thu ®îc 4,7 gam ®ibrometan. 1. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. 2. TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m cña hçn hîp theo thÓ tÝch. ( Br = 80 ; C = 12 ; H = 1 ). Híng dÉn chÊm vµ biÓu ®iÓm PhÇn I. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (3,5 ®iÓm) C©u 1 (3,5 ®iÓm): 1. §iÒn ®óng mçi tõ hoÆc côm tõ : 0,5 ®iÓm H·y chän tõ, côm tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng trong c©u sau: a) Trong c¸c hîp chÊt h÷u c¬, c¸c nguyªn tö liªn kÕt víi nhau theo ®óng ho¸ trÞ cña chóng. b) Nh÷ng nguyªn tö cacbon trong ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬ cã thÓ liªn kÕt trùc tiÕp víi nhau t¹o thµnh m¹ch cacbon. c) Mçi hîp chÊt hò c¬ cã mét trËt tù liªn kÕt x¸c ®Þnh gi÷a c¸c nguyªn tö trong ph©n tö. 2. Khoanh trßn ®óng mét trong c¸c ch÷ A, B, C, D : 0,5 ®iÓm a) A ; b) C ; c) B PhÇn II. Tù luËn (6,5 ®iÓm) C©u 2 (3,5 ®iÓm): 1. ViÕt ®óng 4 ph¬ng tr×nh ho¸ häc, mçi ph¬ng tr×nh 0,5 ®iÓm. (2 ®iÓm) 2. - LÇn lît sôc c¸c khÝ vµo níc v«i trong, nhËn ra CO2 do níc v«i trong vÈn ®ôc . CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 (r) + H2O (0,5 ®iÓm) - LÇn lît dÉn 2 khÝ cßn l¹i vµo dung dÞch brom. KhÝ lµm mÊt mµu dung dÞch brom lµ etilen. C2H4 + Br2 C2H4Br2 (0,5 ®iÓm) - KhÝ cßn l¹i lµ metan. (0,5 ®iÓm) C©u 3 (3 ®iÓm): 1. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. - Hçn hîp metan vµ etilen léi qua dung dÞch brom chØ cã etilen tham gia ph¶n øng, metan bay ra (0,5 ®iÓm) C2H4 + Br2 C2H4Br2 (0,5 ®iÓm) - TÝnh ®óng thÓ tÝch etilen lµ 0,56 lÝt (1 ®iÓm) 2. TÝnh ®óng C2H4 lµ 20% (0,5 ®iÓm) CH4 lµ 80% (0,5 ®iÓm) ®Ò 6. DÉn xuÊt hi®rocacbon PhÇn I. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (3 ®iÓm) C©u 1 (3 ®iÓm): H·y khoanh trßn vµo mét trong c¸c ch÷ A, B, C, D tríc mét c©u hoÆc c«ng thøc ®óng. 1. Hîp chÊt h÷u c¬ t¹o bëi nguyªn tè C, H vµ O. Mét sè tÝnh chÊt cña hîp chÊt: - Lµ chÊt láng, kh«ng mµu, tan v« h¹n trong níc - T¸c dông víi natri gi¶i phãng khÝ hi®ro, tham gia ph¶n øng t¹o s¶n phÈm este, t¸c dông lªn ®¸ v«i kh«ng lµm cho ®¸ v«i sñi bät. Hîp chÊt ®ã lµ: A. CH3-O-CH3 B. C2H5-OH C. CH3-COOH D. CH3COO-C2H5 2. Mét hîp chÊt: - Lµ chÊt láng, tan v« h¹n trong níc - Lµm cho quú tÝm chuyÓn sang mµu ®á; T¸c dông ®îc víi mét sè kim lo¹i, oxit baz¬, baz¬, muèi cacbonat - Lµ s¶n phÈm cña ph¶n øng oxi ho¸ butan. Hîp chÊt ®ã lµ: A. HCl B. H2SO4 C. C2H5OH D. CH3COOH 3. Trong c¸c chÊt sau: Mg, Cu, MgO, KOH, Na2SO4, Na2SO3. Axit axetic t¸c dông ®îc víi: A. TÊt c¶ c¸c chÊt B. MgO, KOH, Na2SO4, Na2SO3 C. Mg, Cu, MgO, KOH D. Mg, MgO, KOH, Na2SO3 PhÇn II. Tù luËn (7 ®iÓm) C©u 2 (3,5 ®iÓm): 1. Tõ chÊt ban ®Çu lµ etilen cã thÓ ®iÒu chÕ ra etyl axetat. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra vµ ghi ®iÒu kiÖn cña ph¶n øng. 2. B»ng ph¬ng ph¸p hãa häc, lµm thÕ nµo ph©n biÖt ®îc c¸c dung dÞch: Rîu etylic, axit axetic, glucoz¬? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng (nÕu cã). C©u 3 (3,5 ®iÓm): Tõ tinh bét ngêi ta s¶n xuÊt rîu etylic theo s¬ ®å sau: Tinh bét glucoz¬ rîu etylic 1. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. 2. TÝnh khèi lîng rîu etylic thu ®îc khi cho lªn men 1 tÊn ngò cèc chøa 81% tinh bét. Gi¶ thiÕt hiÖu suÊt cña c¸c ph¶n øng ®¹t tr¨m phÇn t¨m. (O = 16 ; C = 12 ; H = 1 ). Híng dÉn chÊm vµ biÓu ®iÓm PhÇn I. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (3 ®iÓm) C©u 1 (3 ®iÓm): Khoanh trßn ®óng mét trong c¸c ch÷ A, B, C, D : 1 ®iÓm (3 ®iÓm) 1. B ; 2. D ; 3. D PhÇn II. Tù luËn (7 ®iÓm) C©u 2 (3,5 ®iÓm): 1. ViÕt ®óng 3 ph¬ng tr×nh ho¸ häc, mçi ph¬ng tr×nh 0,5 ®iÓm. (1,5 ®iÓm) (Xem SGK Ho¸ häc 9 thÝ ®iÓm, trang 169) 2. - NhËn ra axit axetic b»ng quú tÝm ®æi thµnh mµu ®á hoÆc cho t¸c dông víi ®¸ v«i cã khÝ bay ra . 2CH3COOH + CaCO3 Ca(CH3COO)2 + H2O + CO2 (1 ®iÓm) - NhËn ra dung dÞch glucoz¬ b»ng ph¶n øng tr¸ng g¬ng (0,5 ®iÓm) - Cßn l¹i rîu etylic (kh«ng t¸c dông víi c¸c chÊt trªn) (0,5 ®iÓm) C©u 3 (3,5 ®iÓm): Axit tO Men rîu tO 1. ViÕt ®óng 2 ph¬ng tr×nh ho¸ häc, mçi ph¬ng tr×nh 0,5 ®iÓm. (-C6H10O5-)n + n H2O n C6H12O6 (1) C6H12O6 2 C2H5OH + 2 CO2 (2) 1000 kg ngò cèc cã 810 kg tinh bét. (0,5 ®iÓm) (-C6H10O5-)n n C6H12O6 2n C2H5OH 162 n (g) 2 n ´ 46 (g) = 92 n (g) 162 g 92 g 162 Kg 92 Kg TÝnh ®óng khèi lîng rîu etylic thu ®îc lµ 460 kg (2 ®iÓm) IV. §Ò kiÓm tra häc kú I §Ò 1 PhÇn I. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ( 4,0 ®iÓm) C©u 1. (2 ®iÓm). H·y khoanh trßn vµo mét trong c¸c ch÷ A, B, C, D tríc c©u ®óng. 1. D·y c¸c chÊt ®Òu ph¶n øng víi dung dÞch HCl lµ: A - NaOH, Al, CuSO4, CuO B - Cu(OH)2, Cu, CuO, Fe C - CaO, Al2O3, Na2SO4, H2SO4 D - NaOH, Al, CaCO3, Cu(OH)2, Fe, CaO, Al2O3 2. D·y c¸c chÊt ®Òu ph¶n øng víi dung dÞch NaOH lµ: A - H2SO4, CaCO3, CuSO4, CO2 B - SO2, FeCl3, NaHCO3, CuO C - H2SO4, SO2, CuSO4, CO2, FeCl3, Al D - CuSO4, CuO, FeCl3, SO2 3. D·y c¸c chÊt ®Òu ph¶n øng víi níc lµ: A - SO2, NaOH, Na, K2O B - CO2, SO2, K2O, Na, K C - Fe3O4, CuO, SiO2, KOH D - SO2, NaOH, K2O, Ca(OH)2 4. D·y c¸c chÊt ®Òu ph¶n øng víi dung dÞch CuCl2 lµ: A - NaOH, Fe, Mg, Hg B - Ca(OH)2, Mg, Ag, AgNO3 C - NaOH, Fe, Mg, AgNO3, Ag, Ca(OH)2 D- NaOH, Fe, Mg, AgNO3, Ca(OH)2 C©u 2. (2,0 ®iÓm) Ngêi ta thùc hiÖn thÝ nghiÖm sau: ThÝ nghiÖm 1: §èt hçn hîp bét S vµ Fe trong b×nh kÝn theo tØ lÖ 1 : 2 vÒ khèi lîng. Sau khi ph¶n øng hoµn toµn thu ®îc chÊt r¾n A ThÝ nghiÖm 2: Cho A ph¶n øng víi dung dÞch HCl d thu ®îc khÝ B. 1. Thµnh phÇn cña chÊt r¾n A lµ: A. ChØ cã Fe B. FeS vµ S d C. FeS vµ Fe d D. Fe, FeS vµ S 2. Thµnh phÇn cña khÝ B A - ChØ cã H2S B - ChØ cã H2 C - H2S vµ H2 D - SO2 vµ H2S 3. Thµnh phÇn cña dung dÞch thu ®îc sau thÝ nghiÖm 2 A - ChØ cã FeCl2 B - ChØ cã FeCl3 C - FeCl2 vµ HCl D - FeCl2 vµ FeCl3 (Fe = 56 ; S = 32) PhÇn II. Tù luËn (6, 0 ®iÓm) C©u 3 (2,0 ®iÓm) Sau khi lµm thÝ nghiÖm, cã nh÷ng khÝ th¶i ®éc h¹i sau: H2S, CO2, SO2. Cã thÓ dïng níc v«i trong d ®Ó khö khÝ th¶i trªn ®îc kh«ng? H·y gi¶i thÝch vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc C©u 4 (4 ®iÓm) 1. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong qu¸ tr×nh luyÖn gang - T¹o chÊt khö CO - CO khö oxit s¾t tõ trong quÆng manhetit Fe3O4 - §¸ v«i bÞ nhiÖt ph©n huû thµnh CaO vµ ph¶n øng víi SiO2 t¹o xØ. 2. TÝnh khèi lîng gang chøa 3% C thu ®îc, nÕu cã 2, 8 tÊn khÝ CO ®· tham gia ph¶n øng hÕt víi quÆng hematÝt. HiÖu suÊt cña qu¸ tr×nh lµ 80%. Híng dÉn chÊm vµ biÓu ®iÓm PhÇn I. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ( 4 ®iÓm) C©u 1 (2 ®iÓm): Mçi chän ®óng ®uîc 0,5 ®iÓm. 1. D ; 2. C ; 3. B ; 4. D C©u 2 (2 ®iÓm) 1. C (0,75 ®iÓm) 2. C (0,75 ®iÓm) 3. C (0,5 ®iÓm) PhÇn II. Tù luËn (6, 0 ®iÓm) C©u 3 (2 ®iÓm) - Cã thÓ dïng níc v«i trong ®Ó khö khÝ H2S, CO2, SO2 ®îc, v× Ca(OH)2 d cã ph¶n øng víi c¸c khÝ ®ã t¹o thµnh c¸c muèi CaS, CaCO3, CaSO3 kh«ng ®éc h¹i.( 0,5 ®iÓm). - ViÕt ®óng 3 PTHH ®îc1,5 ®iÓm. C©u 4 (4 ®iÓm) 1. ViÕt ®óng 4 PTHH ®îc 2 ®iÓm. tO 2. 3CO + Fe2O3 2Fe + 3CO2 (0,5 ®iÓm) 3.28 2.56 2,8 x (0,5 ®iÓm) Khèi lîng gang chøa 3% C víi hiÖu suÊt 80% lµ: = 3,07 ( tÊn) (1 ®iÓm) §Ò 2 PhÇn I - Tr¾c nghiÖm kh¸h quan (3,5 ®iÓm) C©u 1 (1,5 ®iÓm). H·y ®iÒn C (cã ph¶n øng) hoÆc K (kh«ng cã ph¶n øng) vµo « trèng cho phï hîp Sè TT C¸c chÊt Fe Al CO2 BaCl2 FeCl3 1 CuSO4 2 H2SO4 lo·ng 3 NaOH d d C©u 2 ( 2 ®iÓm) H·y ®iÒn c¸c sè 1, 2, 3, 4 (chØ hiÖn tîng vµ tÝnh chÊt cña chÊt t¹o thµnh) thÝch hîp vµo « trèng trong b¶ng sau: 1 - ChÊt t¹o thµnh kÕt tña tr¾ng, kh«ng tan trong axit. 2 - ChÊt t¹o thµnh kÕt tña xanh, tan ®îc trong dung dÞch axit . 3 - ChÊt t¹o thµnh kÕt tña ®á n©u, tan ®îc trong dung dÞch axit. 4 - ChÊt t¹o thµnh sñi bät khÝ, lµm ®ôc níc v«i trong. 5 - ChÊt t¹o thµnh kÕt tña tr¾ng, tan ®îc trong dung dÞch axit. 6.- ChÊt r¾n ban ®Çu kh«ng tan ThÝ nghiÖm HiÖn tîng vµ tÝnh chÊt cña chÊt t¹o thµnh
File đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_nang_cao_ky_nang_viet_va_can_bang_cac.docx