Nội dung trả lời câu hỏi cuộc thi viết “Tìm hiểu hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”

hững vấn đề liên quan đến quyền, nghĩa vụ của người lao động; tuyên truyền, vận động người lao động học tập, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp, chấp hành pháp luật, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” (Điều 10).
Câu 4. Những quy định nào của Hiến pháp năm 2013 thể hiện tư tưởng đại đoàn kết dân tộc?
Tư tưởng đại đoàn kết dân tộc được thể hiện trong Hiến pháp năm 2013 như sau:
- Lời nói đầu Hiến pháp năm 2013 đã khẳng định truyền thống đoàn kết của dân tộc Việt Nam “Trải qua mấy nghìn năm lịch sử, Nhân dân Việt Nam lao động cần cù, sáng tạo, đấu tranh anh dũng để dựng nước và giữ nước, đã hun đúc nên truyền thống yêu nước, đoàn kết, nhân nghĩa, kiên cường, bất khuất và xây dựng nên nền văn hiến Việt Nam”;
-  Điều 5 quy định“Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quốc gia thống nhất của các dân tộc cùng sinh sống trên đất nước Việt Nam; Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển; nghiêm cấm mọi hành vi kỳ thị, chia rẽ dân tộc;Ngôn ngữ quốc gia là tiếng Việt. Các dân tộc có quyền dùng tiếng nói, chữ viết, giữ gìn bản sắc dân tộc, phát huy phong tục, tập quán, truyền thống và văn hóa tốt đẹp của mình; Nhà nước thực hiện chính sách phát triển toàn diện và tạo điều kiện để các dân tộc thiểu số phát huy nội lực, cùng phát triển với đất nước”;
- Khoản 1 Điều 9 quy định“Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân; tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát, phản biện xã hội; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, hoạt động đối ngoại nhân dân góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”;
- Khoản 2 Điều 9 quy định “Công đoàn Việt Nam, Hội nông dân Việt Nam, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Hội cựu chiến binh Việt Nam là các tổ chức chính trị - xã hội được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của thành viên, hội viên tổ chức mình; cùng các tổ chức thành viên khác của Mặt trận phối hợp và thống nhất hành động trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam”;
- Điều 10 quy định“Công đoàn Việt Nam là tổ chức chính trị - xã hội của giai cấp công nhân và của người lao động được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện cho người lao động, chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động; tham gia quản lý nhà nước, quản lý kinh tế - xã hội; tham gia kiểm tra, thanh tra, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp về những vấn đề liên quan đến quyền, nghĩa vụ của người lao động; tuyên truyền, vận động người lao động học tập, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp, chấp hành pháp luật, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”;
- Điều 14 quy định“Ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các quyền con người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật. Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng”;
- Quy định trong quyền xác định dân tộc, sử dụng ngôn ngữ (Điều 42): “Công dân có quyền xác định dân tộc của mình, sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ, lựa chọn ngôn ngữ giao tiếp”;
- Quy định trong lĩnh vực y tế, chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân, đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (Khoản 1 Điều 58): “Nhà nước, xã hội đầu tư phát triển sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của Nhân dân, thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân, có chính sách ưu tiên chăm sóc sức khoẻ cho đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào ở miền núi, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn”;
- Quy định trong lĩnh vực văn hóa (Khoản 1 Điều 60): “Nhà nước, xã hội chăm lo xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại”;
- Quy định trong lĩnh vực giáo dục (Khoản 2, Khoản 3 Điều 61): “Nhà nước ưu tiên đầu tư và thu hút các nguồn đầu tư khác cho giáo dục; chăm lo giáo dục mầm non; bảo đảm giáo dục tiểu học là bắt buộc, Nhà nước không thu học phí; từng bước phổ cập giáo dục trung học; phát triển giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp; thực hiện chính sách học bổng, học phí hợp lý; Nhà nước ưu tiên phát triển giáo dục ở miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; ưu tiên sử dụng, phát triển nhân tài; tạo điều kiện để người khuyết tật và người nghèo được học văn hoá và học nghề”;
- Quy định trong vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Hội đồng dân tộc và Chủ tịch Hội đồng dân tộc (Khoản 2, Khoản 3 Điều 75): “Hội đồng dân tộc nghiên cứu và kiến nghị với Quốc hội về công tác dân tộc; thực hiện quyền giám sát việc thi hành chính sách dân tộc, chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Chủ tịch Hội đồng dân tộc được mời tham dự phiên họp của Chính phủ bàn về việc thực hiện chính sách dân tộc. Khi ban hành quy định thực hiện chính sách dân tộc, Chính phủ phải lấy ý kiến của Hội đồng dân tộc.”
Câu 5. Những điểm mới của Hiến pháp năm 2013 so với Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001) về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân? Điểm mới nào bạn tâm đắc nhất? Vì sao?
Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được quy định tại Chương II Hiến pháp năm 2013 với 36 điều, đây là chương có số điều quy định nhiều nhất (36/120 điều), có nhiều đổi mới về nội dung và cách thức thể hiện, cụ thể như sau:
- Hiến pháp năm 2013 đã thay đổi tên và vị trí của Chương V "Quyền và Nghĩa vụ cơ bản của công dân" trong Hiến pháp năm 1992 thành Chương II “Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân” chỉ sau chương về chế độ chính trị;
- Lần đầu tiên Hiến pháp năm 2013 xác định rõ và quy định trách nhiệm của Nhà nước“công nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền con người, quyền công dân" (Điều 3);
- Hiến pháp năm 2013 có sự phân biệt giữa “quyền con người” và “quyền công dân”. Khi quy định quyền con người, quyền công dân, hầu hết các điều của Hiến pháp năm 2013 quy định trực tiếp "mọi người có quyền ...", "công dân có quyền ". Quyền con người, quyền công dân được quy định là các quyền tự nhiên của con người, của công dân được Hiến pháp ghi nhận và được Nhà nước tôn trọng và bảo vệ, “Ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các quyền con người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật” (Khoản 1 Điều 14), mà không phải là quyền do Hiến pháp và luật quy định như Điều 51 Hiến pháp năm 1992“Quyền và nghĩa vụ của công dân do Hiến pháp và luật quy định”;
- Lần đầu tiên Hiến pháp quy định “Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng” (Khoản 2 Điều 14), quy định này là cần thiết nhằm hạn chế tình trạng lạm dụng các quy định dưới luật để hạn chế quyền con người, quyền công dân;
- Hiến pháp năm 2013 đã khẳng định và làm rõ nguyên tắc về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân “Quyền công dân không tách rời nghĩa vụ công dân; mọi người có nghĩa vụ tôn trọng quyền của người khác; công dân có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và xã hội; việc thực hiện quyền con người, quyền công dân không được xâm phạm lợi ích quốc gia, dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác”(Điều 15).
-  Về nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật, Hiến pháp năm 2013 quy định “Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật. Không ai bị phân biệt đối xử trong đời sống chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội” (Điều 16), so với Hiến pháp năm 1992 quy định “Mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật” thì Hiến pháp năm 2013 đã thay đổi cụm từ “mọi công dân” thành “mọi người” và bổ sung quy định “Không ai bị phân biệt đối xử trong đời sống chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội”;
- Bổ sung quy định“Công dân Việt Nam không thể bị trục xuất, giao nộp cho nhà nước khác” (Khoản 2 Điều 17);
-  Bổ sung quy định “Mọi người có quyền sống. Tính mạng con người được pháp luật bảo hộ. Không ai bị tước đoạt tính mạng trái luật” (Điều 19 );
- Bổ sung quy định “Mọi người có quyền hiến mô, bộ phận cơ thể người và hiến xác theo quy định của luật. Việc thử nghiệm y học, dược học, khoa học hay bất kỳ hình thức thử nghiệm nào khác trên cơ thể người phải có sự đồng ý của người được thử nghiệm” (Khoản 3 Điều 20);
- Bổ sung quy địnhMọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình (Khoản 1 Điều 21);
- Về quyền tự do kinh doanh, Hiến pháp năm 2013 quy định“Mọi người có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm” (Điều 33), so với Hiến pháp năm 1992 quy định “Công dân có quyền tự do kinh doanh theo quy định của pháp luật” thì Hiến pháp năm 2013 đã thay đổi cụm từ “mọi người” thành “công dân” và thay đổi quy định “tự do kinh doanh theo quy định của pháp luật” thành “quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm”. Quy định này phù hợp với nguyên tắc của Nhà nước pháp quyền là người dân được làm những gì mà pháp luật không cấm;
- Bổ sung quyền được bảo đảm an sinh xã hội của công dân (Điều 34);
- Bổ sung quyền kết hôn và ly hôn của nam, nữ (Điều 36);
-  Bổ sung quy định về trẻ em “được tham gia vào các vấn đề về trẻ em. Nghiêm cấm xâm hại, hành hạ, ngược đãi, bỏ mặc, lạm dụng, bóc lột sức lao động và những hành vi khác vi phạm quyền trẻ em. Người cao tuổi được Nhà nước, gia đình và xã hội tôn trọng, chăm sóc và phát huy vai trò trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” (Khoản 1, Khoản 3 Điều 37);
- Bổ sung quy định về quyền hưởng thụ và tiếp cận các giá trị văn hoá, tham gia vào đời sống văn hóa, sử dụng các cơ sở văn hóa của mọi người (Điều 41);
- Bổ sung quy định về quyền xác định dân tộc của mình, sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ, lựa chọn ngôn ngữ giao tiếp của công dân (Điều 42);
- Bổ sung quy định về quyền được sống trong môi trường trong lành và có nghĩa vụ bảo vệ môi trường của mọi người (Điều 43);
- Bổ sung quy định về nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ “Bảo vệ quyền và lợi ích của Nhà nước và xã hội, quyền con người, quyền công dân; bảo đảm trật tự, an toàn xã hội” (Khoản 6 Điều 96);
- Bổ sung quy định về nhiệm vụ của Tòa án nhân dân “bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” (Khoản 3 Điều 102);
- Bổ sung quy định về nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân “bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất” (Khoản 3 Điều 107 ).
Câu 6. Những điểm mới, quan trọng về vị trí, chức năng của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân trong Hiến pháp năm 2013. Phân tích điểm mới về mối quan hệ giữa các cơ quan đó trong thực hiện quyền lực Nhà nước?
Về vị trí, chức năng của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân được quy định trong Hiến pháp năm 2013 có nhiều điểm mới quan trọng: Quốc hội là cơ quan thực hiện quyền lập hiến, lập pháp (Điều 69), Chính phủ là cơ quan thực hiện quyền hành pháp (Điều 94), Tòa án nhân dân là cơ quan thực hiện quyền tư pháp (Điều 102) đảm bảo nguyên tắc “Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp” (Khoản 3 Điều 2), cụ thể như sau:
1. Quốc hội (Chương V)
a) Về vị trí, chức năng của Quốc hội
- Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Điều 69);
- Quy định chức năng của Quốc hội thực hiện quyền lập hiến, quyền lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước (Điều 69);
-  Hiến pháp năm 2013 khẳng định Quốc Hội là cơ quan thực hiện quyền lập hiến (Ðiều 69), so với Hiến pháp năm 1992, Quốc hội không còn là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến, lập pháp mà là cơ quan thực hiện quyền lập hiến, lập pháp và quyết định tiến hành trưng cầu ý dân về Hiến pháp phù hợp với điều kiện, tình hình thực tiễn của đất nước (Khoản 4 Ðiều 120).
b) Về nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội
- Trong việc thực hiện quyền lập hiến, lập pháp:
Tiếp tục quy định Quốc hội làm Hiến pháp và sửa đổi Hiến pháp, làm luật và sửa đổi luật, bỏ quy định về “quyết định chương trình xây dựng luật, pháp lệnh” (Khoản 1 Điều 70).
- Trong việc thực hiện quyền giám sát tối cao:
Bổ sung quy định về xét báo cáo công tác của  Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước và cơ quan khác do Quốc hội thành lập (khoản 2 Điều 70).
- Trong việc thực hiện quyền quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước:
+ Sửa đổi nhiệm vụ quyết định mục tiêu, chỉ tiêu và nhiệm vụ cơ bản phát triển kinh tế - xã hội của đất nước (khoản 3 Điều 70);
+ Sửa đổi nhiệm vụ quyết định chính sách cơ bản về tài chính, tiền tệ quốc gia (khoản 4 Điều 70);
+ Bổ sung thẩm quyền quyết định phân chia các khoản thu và nhiệm vụ chi giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương; quyết định mức giới hạn an toàn nợ quốc gia, nợ công, nợ chính phủ (khoản 4 Điều 70).
- Trong việc quy định tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước:
+ Bổ sung thẩm quyền quy định tổ chức và hoạt động của Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước, và cơ quan khác do Quốc hội thành lập (khoản 6 Điều 70);
+ Bổ sung thẩm quyền bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội (khoản 7 Điều 70);
+ Bổ sung thẩm quyền bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch Hội đồng bầu cử quốc gia, Tổng Kiểm toán nhà nước, người đứng đầu cơ quan khác do Quốc hội thành lập (khoản 7 Điều 70);
+ Bổ sung thẩm quyền phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao cho phù hợp với yêu cầu đổi mới mô hình Tòa án nhân dân nhằm làm rõ hơn vai trò của Quốc hội trong mối quan hệ với cơ quan thực hiện quyền tư pháp, đồng thời nâng cao vị thế của Thẩm phán theo tinh thần cải cách tư pháp (khoản 7 Điều 70);
+ Bổ sung thẩm thẩm quyền phê chuẩn danh sách thành viên Hội đồng bầu cử quốc gia (khoản 7 Điều 70);
+ Bổ sung thẩm quyền giải thể đơn vị hành chính tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt; bổ sung thẩm quyền thành lập, bãi bỏ cơ quan khác theo quy định của Hiến pháp và luật (khoản 9 Điều 70).
- Trong lĩnh vực đối ngoại:
Sửa đổi, bổ sung thẩm quyền của Quốc hội trong việc phê chuẩn, quyết định gia nhập hoặc chấm dứt hiệu lực của điều ước quốc tế liên quan đến chiến tranh, hòa bình, chủ quyền quốc gia, tư cách thành viên của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại các tổ chức quốc tế và khu vực quan trọng, điều ước quốc tế về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân và điều ước quốc tế khác trái với luật, nghị quyết của Quốc hội (khoản 14 Điều 70).
- Trong việc bảo vệ Hiến pháp và sửa đổi Hiến pháp:
+ Bổ sung quy định trách nhiệm bảo vệ Hiến pháp của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội (Khoản 2 Điều 119);
+ Bổ sung quy định Quốc hội quy định (bằng luật) về cơ chế bảo vệ Hiến pháp (Khoản 2 Điều 119).
+ Bổ sung quy định Quốc hội thành lập Ủy ban dự thảo Hiến pháp; quyết định thành phần, số lượng thành viên, nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban dự thảo Hiến pháp (Khoản 2 Điều 120);
+ Bổ sung quy định Quốc hội quyết định việc trưng cầu ý dân về Hiến pháp và Quốc hội quyết định thời hạn công bố, thời điểm có hiệu lực của Hiến pháp (Khoản 4 và Khoản 5 Điều 120).
2. Chính phủ (Chương VII)
a) Về vị trí, chức năng của Chính phủ
So với Hiến pháp năm 1992, Hiến pháp năm 2013 có những điểm mới quan trọng sau:
- Khẳng định Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp, là cơ quan chấp hành của Quốc hội(Điều 94);
- Bổ sung quy định Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ là thành viên Chính phủ và là người đứng đầu bộ, cơ quan ngang bộ, lãnh đạo công tác của bộ, cơ quan ngang bộ; chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực được phân công; tổ chức thi hành và theo dõi việc thi hành pháp luật liên quan đến ngành, lĩnh vực trong phạm vi toàn quốc(Khoản 1 Điều 99);
- Bổ sung quy định Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ chịu trách nhiệm cá nhân trước Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ và Quốc hội về ngành, lĩnh vực được phân công phụ trách, cùng các thành viên khác của Chính phủ chịu trách nhiệm tập thể về hoạt động của Chính phủ (Khoản 4 Điều 95);b) Về nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ
- Sửa đổi, bổ sung quy định “Đề xuất, xây dựng chính sách trình Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định hoặc quyết định theo thẩm quyền để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Điều 96; trình dự án luật, dự án ngân sách nhà nước và các dự án khác trước Quốc hội; trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban thường vụ Quốc hội” (Khoản 2 Điều 96);
- Quy định rõ hơn nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ trong việc tổ chức thi hành Hiến pháp và pháp luật (Khoản 1); thi hành các biện pháp cần thiết khác để bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm tính mạng, tài sản của Nhân dân (Khoản 3 Điều 96)
- Bổ sung quyền ban hành văn bản pháp quy của Chính phủ như một nhiệm vụ, quyền hạn độc lập để thực hiện chức năng hành pháp (Điều 100);
- Quy định rõ Chính phủ gồm Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang bộ; bỏ cụm từ “các thành viên khác” trong Hiến pháp 1992; bổ sung quy định về cơ cấu, số lượng thành viên Chính phủ do Quốc hội quyết định  (Khoản 1 Điều 95);
- Quy định thẩm quyền của Chính phủ trong việc Tổ chức đàm phán, ký điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước theo ủy quyền của Chủ tịch nước; quyết định việc ký, gia nhập, phê duyệt hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ, trừ điều ước quốc tế trình Quốc hội phê chuẩn về Quyết định chính sách cơ bản về đối ngoại; phê chuẩn, quyết định gia nhập hoặc chấm dứt hiệu lực của điều ước quốc tế liên quan đến chiến tranh, hòa bình, chủ quyền quốc gia, tư cách thành viên của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại các tổ chức quốc tế và khu vực quan trọng, điều ước quốc tế về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân và điều ước quốc tế khác trái với luật, nghị quyết của Quốc hội”(Khoản 14 Điều 70, Khoản 7 Điều 96).
3. Tòa án nhân dân (Chương VIII)
a) Về vị trí, chức năng của Tòa án nhân dân
Hiến pháp năm 2013 đã khẳng định Tòa án nhân dân là cơ quan xét xử của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp (Khoản 1 Điều 102).
b) Về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Tòa án nhân dân
- Hiến pháp năm 2013 quy định hệ thống tổ chức Tòa án nhân dân theo hướng không xác định cấp Tòa án cụ thể trong Hiến pháp mà để luật định, làm cơ sở hiến định cho việc tiếp tục đổi mới hoạt động tư pháp “Tòa án nhân dân gồm Tòa án nhân dân tối cao và các Tòa án khác do luật định” (Khoản 2 Điều 102);
- Bổ sung nhiệm vụ của Tòa án nhân dân trong việc “bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” (Khoản 3 Điều 102);
- Khoản 2 Điều 103 Hiến pháp năm 2013 quy định “Thẩm phán, Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật” mà không giới hạn thời gian “Khi xét xử” như quy định tại Điều 103 Hiến pháp năm 1992 “Khi xét xử, Thẩm phán và Hội thẩm độc lập và chỉ tuân theo pháp luật”;
- Bổ sung quy định “nghiêm cấm cơ quan, tổ chức, cá nhân can thiệp vào việc xét xử của Thẩm phán, Hội thẩm” trong công tác xét xử (Khoản 2 Điều 103).
- Bổ sung nguyên tắc tranh tụng trong xét xử được bảo đảm (Khoản 5 Điều 103);
- Bổ sung quy định về chế độ xét xử sơ thẩm, phúc thẩm được bảo đảm (Khoản 6 Điều 103);
- Bổ