Một số kiến thức cơ bản Tin lớp 8

1. Em đã biết gì về Geogebra?
-Là phần mềm giúp vẽ hình với các công cụ có sẵn.
2. Laøm quen vôùi phaàn meàm GeoGebra tieáng Vieät
a. caùch khôûi ñoäng
Nhaùy chuoät taïi bieåu töôïng 
b) Giôùi thieäu maøn hình GeoGebra tieáng Vieät
- Maøn hình laøm vieäc chính: baûng choïn, thanh coâng cuï vaø khu vöïc theå hieän caùc ñoái töôïng
c) Giôùi thieäu caùc coâng cuï laøm vieäc chính 
* Coâng cuï di chuyeån duøng ñeå di chuyeån hình, choïn caùc ñoái töôïng khi thöïc hieän caùc leänh ñieàu khieån thuoäc tính cuûa caùc ñoái töôïng
- Coù theå choïn nhieàu ñoái töôïng baèng caùch nhaán giöõ phím Ctrl trong khi choïn
* Caùc coâng cuï lieân quan ñeán ñoái töôïng ñieåm
Coâng cuï : taïo moät ñieåm môùi. Caùch taïo: choïn coâng cuï vaø nhaùy chuoät leân moät ñieåm troáng treân maøn hình hoaëc nhaùy chuoät leân moät ñoái töôïng ñeå taïo ñieåm thuoäc ñoái töôïng naøy.
Coâng cuï duøng ñeå taïo ra ñieåm laø giao cuûa hai ñoái töôïng ñaõ coù treân maët phaúng. 
Caùch taïo: choïn coâng cuï vaø laàn löôït nhaùy chuoät choïn hai ñoái töôïng ñaõ coù treân maët phaúng.
Coâng cuï duøng ñeå taïo trung ñieåm cuûa (ñoaïn thaúng noái) hai ñieåm cho tröôùc: choïn coâng cuï roài nhaùy chuoät taïi hai ñieåm naøy ñeå taïo trung ñieåm.
Caùc coâng cuï lieân quan ñeán ñoaïn, ñöôøng thaúng
Caùc coâng cuï , , duøng ñeå taïo ñöôøng, ñoaïn, tia ñi qua hai ñieåm cho tröôùc. 
Thao taùc: choïn coâng cuï, sau ñoù nhaùy chuoät choïn laàn löôït hai ñieåm treân maøn hình. 
Coâng cuï taïo ra moät ñoaïn thaúng ñi qua moät ñieåm cho tröôùc vaø vôùi ñoä daøi coù theå nhaäp tröïc tieáp töø baøn phím.
Thao taùc: choïn coâng cuï, choïn moät ñieåm cho tröôùc, sau ñoù nhaäp moät giaù trò soá vaøo cöûa soå 
Nhaùy nuùt AÙp duïng sau khi ñaõ nhaäp xong ñoä daøi ñoaïn thaúng. 
Caùc coâng cuï taïo moái quan heä hình hoïc
Coâng cuï duøng ñeå taïo ñöôøng thaúng ñi qua moät ñieåm vaø vuoâng goùc vôùi moät ñöôøng hoaëc ñoaïn thaúng cho tröôùc.
Thao taùc: choïn coâng cuï, sau ñoù laàn löôït choïn ñieåm, ñöôøng (ñoaïn, tia) hoaëc ngöôïc laïi choïn ñöôøng (ñoaïn, tia) vaø choïn ñieåm. 
Coâng cuï seõ taïo ra moät ñöôøng thaúng song song vôùi moät ñöôøng (ñoaïn) cho tröôùc vaø ñi qua moät ñieåm cho tröôùc.
Thao taùc: choïn coâng cuï, sau ñoù laàn löôït choïn ñieåm, ñöôøng (ñoaïn, tia) hoaëc ngöôïc laïi choïn ñöôøng (ñoaïn, tia) vaø choïn ñieåm. 
Coâng cuï duøng ñeå veõ ñöôøng trung tröïc cuûa moät ñoaïn thaúng hoaëc hai ñieåm cho tröôùc.
Thao taùc: choïn coâng cuï, sau ñoù choïn moät ñoaïn thaúng hoaëc choïn hai ñieåm cho tröôùc treân maët phaúng.
Coâng cuï duøng ñeå taïo ñöôøng phaân giaùc cuûa moät goùc cho tröôùc. Goùc naøy xaùc ñònh bôûi ba ñieåm treân maët phaúng. 
Thao taùc: choïn coâng cuï vaø sau ñoù laàn löôït choïn ba ñieåm treân maët phaúng. Ñieåm choïn thöù hai chính laø ñænh cuûa goùc naøy.
a.Khởi động:
-Nhấp đúp vào biểu tượng 
b. Giới thiệu màn hình Geogebra tiếng Việt: 
- Bảng chọn 
- Thanh công cụ.
- Khu vực các đối tượng hình vẽ.
c. Giới thiệu các công cụ làm việc:
- Công cụ di chuyển 
- Các công cụ liên quan đến đối tượng điểm.
- Các công cụ liên quan đến đoạn, đường thẳng.
Thao tác : Chọn công cụ sau đó chọn đối tượng 
d)Các thao tác với tệp
Lưu: Hồ sơ ->Lưu lại
Mở: Hồ sơ ->Mở
e)Thoát khởi phần mềm
Hồ sơ -> Đóng hoặc Alt+F4
3. Đối tượng hình học.
a)Khái niệm đối tượng hình học
b)Đối tượng tự do và đối tượng phụ thuộc.
c)Danh sách các đối tượng trên màn hình.
d)Thay đổi thuộc tính của đối tượng.
ẩn đối tượng
ẩn/hiện tên nhãn đối tượng
Thay đổi tên đối tượng
Đặt hủy vết chuyển động của đối tượng
Xóa đối tượn
1. C¸c c«ng viÖc ph¶i thùc hiÒn nhiÒu lÇn
 §Ó chØ dÉn cho m¸y tÝnh thùc hiÖn ®óng c«ng viÖc, trong nhiÒu tr­êng hîp khi viÕt mét ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh chóng ta còng ph¶i viÕt lÆp l¹i nhiÒu c©u lÖnh thùc hiÖn mét phÐp tÝnh nhÊt ®Þnh.
3. VÝ dô vÒ c©u lÖnh lÆp
- Trong pascal c©u lÖnh lÆp cã d¹ng:
+C©u lÖnh lÆp d¹ng tiÕn:
For := to do ;
Trong ®ã: for, to, do lµ c¸c tõ kho¸, BiÕn ®Õm lµ biÕn ®¬n cã kiÓu nguyªn (cã thÓ lµ kiÓu kÝ tù hoÆc kiÓu ®o¹n con)
Gi¸ trÞ ®Çu, gi¸ trÞ cuèi lµ sè cô thÓ hoÆc lµ biÓu thøc cã kiÓu cïng kiÓu víi biÕn ®Õm, gi¸ trÞ cuèi ph¶i lín h¬n gi¸ trÞ ®Çu.
C©u lÖnh cã thÓ lµ c©u lÖnh ®¬n hoÆc c©u lÖnh kÐp.
- C©u lÖnh sÏ ®­îc thùc hiÖn nhiÒu lÇn, mçi lÇn thùc hiÖn c©u lÖnh lµ mét lÇn lÆp vµ sau mçi lÇn lÆp biÕn ®Õm sÏ tù ®éng t¨ng lªn 1 ®¬n vÞ, t¨ng cho ®Õn khi gi¸ trÞ cña biÕn ®Õm lín h¬n gi¸ trÞ cuèi th× vßng lÆp ®­îc dõng l¹i.
1. Hoạt động phụ thuộc vào điều kiện:
Tóm lại, có những hoạt động chỉ được thực hiện khi một điều kiện cụ thể được xảy ra. Điều kiện thường là một sự kiện được mô tả sau từ "nếu".
2. Tính đúng sai của các điều kiện:
- Khi đưa ra câu điều kiện , kết quả kiểm tra là đúng, ta nói điều kiện được thoả mãn, còn khi kết quả kiểm tra là sai, ta nói diều kiện không thoả mãn.
* Ví dụ : (SGK)
+ Nếu nháy nút ở góc trên, bên phải cửa sổ, (thì) cửa sổ sẽ được đóng lại.
+ Nếu X>5, (thì hãy) in giá trị X ra màn hình.
Nếu nhấn phím Pause/Break, (thì) chương trình (sẽ bị) ngưng.
3. Điều kiện và các phép so sánh:
- Để so sánh các giá trị hay biểu thức có giá trị số ta dùng các phép so sánh: =, , >, =, <=
- Phép so sánh giá trị hay biểu thực có vai trò quan trọng trong việc mô tả thuật toán và lập trình.
- Nếu phép so sánh cho kết quả đúng ta nói điều kiện đúng ngược lại điều kiện sai.
4. Cấu trúc rẽ nhánh:
Ví dụ 2. SGK trang 48 
* Cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu:
Ví dụ 3. SGK trang 48 
* Cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ:
5. Câu lệnh điều kiện:
Trong Pascal, câu lệnh điều kiện dạng thiếu được viết với các từ khoá if và then như sau:
 if then ;
Ví dụ 4. SGK trang 49
if a > b then write(a);
Ví dụ 5. SGK trang 49
readln(a);
if a>5 then write('So da nhap khong hop le.');
Ví dụ 6. SGK trang 50
if b0 then x:=a/b
	else write('Mau so bang 0, khong chia duoc');
* Câu lệnh điều kiện dạng đầy đủ của Pascal có cú pháp:
if then else ;
1. Các hoạt động lặp với số lần chưa biết trước.
a/ Ví dụ 1:
 b/ Ví dụ 2: Nếu cộng lần lượt n số tự nhiên đầu tiên (n = 1, 2, 3,...), Cần cộng bao nhiêu số tự nhiên đầu tiên để ta nhận được tổng Tn nhỏ nhất lớn hơn 1000?
Giải :
Kí hiệu S là tổng cần tìm và ta có thuật toán như sau:
+ Bước 1. S ¬ 0, n ¬ 0.
+ Bước 2. Nếu S ≤ 1000, n ¬ n + 1; ngược lại chuyển tới bước 4.
+ Bước 3. S ¬ S + n và quay lại bước 2.
+ Bước 4. In kết quả : S và n là số tự nhiên nhỏ nhất sao cho S > 1000. Kết thúc thuật toán.
* Nhận xét : Để viết chương trình chỉ dẫn máy tính thực hiện các hoạt động lặp như trong các ví dụ trên, ta có thể sử dụng câu lệnh có dạng lặp với số lần chưa biết trước.
2. Ví dụ về lệnh lặp với số lần chưa biết trước:
Trong Pascal câu lệnh lặp với số lần chưa biết trước có dạng:
while do ;
Trong đó:
- Điều kiện thường là một phép so sánh;
- Câu lệnh có thể là câu lệnh đơn giản hay câu lệnh ghép.
* Hoạt động:
Bước 1 : Kiểm tra điều kiện.
Bước 2 : Nếu điều kiện SAI, câu lệnh sẽ bị bỏ qua và việc thực hiện lệnh lặp kết thúc. Nếu điều kiện đúng, thực hiện câu lệnh và quay lại bước 1.
Ví dụ 3. 
Với giá trị nào của n ( n>o ) thì < 0.005 hoặc < 0.003? Chương trình dưới đây tính số n nhỏ nhất để nhỏ hơn một sai số cho trước : 
uses crt;
var x: real;
n: integer;
const sai_so=0.003;
begin
clrscr;
x:=1; n:=1;
while x>=sai_so do begin n:=n+1; x:=1/n end;
writeln('So n nho nhat de 1/n < ',sai_so:5:4, 'la ',n);
readln
end.
Ví dụ 4. Chương trình Pascal dưới đây thể hiện thuật toán tính số n trong ví dụ 2
var S,n: integer;
begin
S:=0; n:=1;
while S<=1000 do
 begin 
 S:=S+n; n:=n+1; 
 end;
writeln('So n nho nhat de tong > 1000 la ',n);
writeln('Tong dau tien > 1000 la ',S);
end.
3. Lặp vô hạn lần – Lỗi lập trình cần tránh.
- Khi thực hiện vòng lặp, điều kiện trong câu lệnh phải được thay đổi để sớm hay muộn giá trị của điều kiện được chuyển từ đúng sang sai. Chỉ như thế chương trình mới không "rơi" vào những "vòng lặp vô tận
Cã thÓ nªu rÊt nhiÒu vµi vÝ dô vÒ c¸c ho¹t ®éng h»ng ngµy phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn. D­íi ®©y lµ mét sè vÝ dô:
NÕu ®¹t ®iÓm tæng kÕt c¶ n¨m cao h¬n 8.5, em sÏ ®¹t danh hiÖu “Häc sinh giái”.
NÕu kh«ng ®­îc c¾m ®iÖn, m¸y tÝnh ®Ó bµn cña em sÏ kh«ng ho¹t ®éng ®­îc.
NÕu bÞ bÖnh, em (cÇn ph¶i) ®i ®Õn phßng kh¸m ®Ó b¸c sÜ kh¸m bÖnh.
NÕu kh«ng ®­îc t­íi ®ñ n­íc ®óng thêi k× ph¸t triÓn, lóa sÏ kh«ng cho thu ho¹ch cao.
§¸p ¸n: a) §óng; b) §óng; c) Sai; d) Sai; e) Sai, nÕu x ≥ 1.
Gi¶ sö §iÓm_1 lµ sè ®iÓm cña ng­êi thø nhÊt vµ §iÓm_2 lµ sè ®iÓm cña ng­êi thø hai, ngoµi ra mét ng­êi thø nhÊt trong ®Çu mét sè tù nhiªn n < 10. 
§iÒu kiÖn ë trß ch¬i lµ ng­êi thø hai ®o¸n ®óng sè n. Khi ®ã §iÓm_2 ®­îc céng thªm 1; ng­îc l¹i, §iÓm_2 ®­îc gi÷ nguyªn. T­¬ng tù, nÕu ng­êi thø hai nghÜ sè tù nhiªn m, vµ ®iÒu kiÖn thø hai lµ ng­êi thø nhÊt ®o¸n ®óng sè m ®ã. Khi ®ã §iÓm_1 ®­îc céng thªm 1; ng­îc l¹i, §iÓm_1 ®­îc gi÷ nguyªn. 
§iÒu kiÖn ë trß ch¬i lµ sau 10 lÇn, nÕu §iÓm_1 > §iÓm_2 th× ng­êi thø nhÊt ®­îc tuyªn bè th¾ng cuéc; ng­îc l¹i, ng­êi thø hai th¾ng. Tr­êng hîp §iÓm_1 = §iÓm_2 th× kh«ng cã ng­êi th¾ng vµ ng­êi thua.
§iÒu kiÖn ®Ó ®iÒu khiÓn chiÕc khay trong trß ch¬i ng­êi ch¬i nhÊn phÝm mòi tªn ® hoÆc ¬. NÕu ng­êi ch¬i nhÊn phÝm ®, biÓu t­îng chiÕc khay sÏ di chuyÓn sang ph¶i mét ®¬n vÞ kho¶ng c¸ch; nÕu phÝm ¬ ®­îc nhÊn, biÓu t­îng chiÕc khay sÏ di chuyÓn sang tr¸i. NÕu mét phÝm kh¸c ngoµi hai phÝm mòi tªn trªn ®­îc nhÊn, chiÕc khay vÉn gi÷ nguyªn vÞ trÝ. 
§¸p ¸n: a) Sai (thõa dÊu hai chÊm); b) Sai (thõa dÊu chÊm ph¶y thø nhÊt); c) Sai (thõa dÊu chÊm ph¶y sau tõ then); d) §óng, nÕu phÐp g¸n m:=n kh«ng phô thuéc ®iÒu kiÖn x>5; ng­îc l¹i, sai vµ cÇn ®­a hai c©u lÖnh a:=b; m:=n; vµo gi÷a cÆp tõ khãa begin vµ end; e) Sai (thõa dÊu chÊm ph¶y thø nhÊt); f) §óng.
a) V× 45 chia hÕt cho 3, ®iÒu kiÖn ®­îc tháa m·n nªn gi¸ trÞ cña X ®­îc t¨ng lªn 1, tøc b»ng 6; b) §iÒu kiÖn kh«ng ®­îc tháa m·n nªn c©u lÖnh kh«ng ®­îc thùc hiÖn, tøc X gi÷ nguyªn gi¸ trÞ 5.
Bài 1: SGK (T60)
Bài 2: SGK (T60)
- Câu lệnh lặp có tác dụng chỉ dẫn cho máy tính thực hiện lặp lại một câu lệnh hay một nhóm câu lệnh với một số lần nhất định.
- Câu lệnh lặp làm giảm nhẹ công sức của người viết chương trình.
Bài 3 SGK (T60)	
- Điều kiện cần kiểm tra trong câu lệnh lặp for  do là giá trị của biến đếm phải nằm trong đoạn [giá trị đầu, giá trị cuối ], nếu thoả mãn điều kiện đó thì câu lệnh sẽ được thực hiện, nếu không thoả mãn câu lệnh sẽ bị bỏ qua.
Hoạt động 2: Bài tập dạng thực hành. 
Bài 5 SGK (T61)
Tất cả các câu lệnh đều không hợp lệ vì:
a) giá trị đầu lớn hơn giá trị cuối
b) giá trị đầu và giá trị cuối có kiểu là số thực không cùng kiểu với biến đếm
c) sai cấu trúc câu lệnh
d) sai cấu trúc câu lệnh
e) biến đếm có kiểu là kiểu số thực nên không hợp lệ.
Bài 4 SGK (T61)
Giá trị của j sau mỗi lần lặp sẽ được tăng thêm 2 đơn vị
2, 4, 6, 8, 10, 12.
Bài 6 SGK (T 61)
- Mô tả thuật toán.
Bước 1: nhập n
 A<-0, i<-1
Bước 2: A<- 2\i(i+2)
Bước 3: i<-i+1
Bước 4: nếu i<=n quay về bước 2
Bước 5: ghi kết quả A ra màn hình và kết thúc thuật toán.
5.Trõ d), tÊt c¶ c¸c c©u lÖnh ®Òu kh«ng hîp lÖ: a) Gi¸ trÞ ®Çu ph¶i nhá h¬n gi¸ trÞ cuèi; b) C¸c gi¸ trÞ ®Çu vµ gi¸ trÞ cuèi ph¶i lµ sè nguyªn; c) ThiÕu dÊu hai chÊm khi g¸n gi¸ trÞ ®Çu; d) Thõa dÊu chÊm ph¶y thø nhÊt, nÕu nh­ ta muèn lÆp l¹i c©u lÖnh writeln(’A’)m­êi lÇn, ng­îc l¹i c©u lÖnh lµ hîp lÖ; e) BiÕn x ®· ®­îc khai b¸o nh­ lµ biÕn cã d÷ liÖu kiÓu sè thùc vµ v× thÕ kh«ng thÓ dïng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ®Çu vµ gi¸ trÞ cuèi trong c©u lÖnh lÆp.
2. Bài tập.
Bài 2: Sự khác biệt giữa câu lệnh lặp với số lần lặp cho trước và câu lệnh lặp với số lần lặp chưa biết trước là ở các điểm sau đây:
a) Như tên gọi của nó, câu lệnh lặp với số lần lặp cho trước chỉ thị cho máy tính thực hiện một lệnh hoặc một nhóm lệnh với số lần đã được xác định từ trước, còn với câu lệnh lặp với số lần lặp chưa biết trước thì số lần lặp chưa được xác định trước. 
b) Trong câu lệnh lặp với số lần cho trước, điều kiện là giá trị của một biến đếm có giá trị nguyên đã đạt được giá trị lớn nhất hay chưa.
Trong câu lệnh lặp với số lần cho trước, câu lệnh được thực hiện ít nhất một lần, sau đó kiểm tra điều kiện. Trong câu lệnh lặp với số lần chưa xác định trước, trước hết điều kiện được kiểm tra. Nếu điều kiện được thoả mãn, câu lệnh mới được thực hiện. Do đó có thể có trường hợp câu lệnh hoàn toàn không được thực hiện.
Bài 3 
a) Thuật toán 1: 10 vòng lặp được thực hiện. Khi kết thúc thuật toán S = 5.0. Đoạn chương trình Pascal tương ứng:
S:=10; x:=0.5;
while S>5.2 do S:=S-x;
writeln(S);
b) Thuật toán 2: Không vòng lặp nào được thực hiện vì ngay từ đầu điều kiện đã không được thỏa mãn nên các bước 2 và 3 bị bỏ qua.
S = 10 khi kết thúc thuật toán. Đoạn chương trình Pascal tương ứng:
 S:=10; n:=0;
 while S<10 do
 begin n:=n+3; 
 S:=S-n end;
writeln(S);
4.a) Ch­¬ng tr×nh thùc hiÖn 5 vßng lÆp. b) Vßng lÆp trong ch­¬ng tr×nh ®­îc thùc hiÖn v« tËn v× sau c©u lÖnh n:=n+1; c©u lÖnh lÆp kÕt thóc nªn ®iÒu kiÖn S=0 lu«n lu«n ®­îc tháa m·n.
NhËn xÐt: Trong c©u lÖnh thùc hiÖn, ®iÒu kiÖn cÇn ph¶i ®­îc thay ®æi ®Ó sím hay muén chuyÓn sang tr¹ng th¸i kh«ng tháa m·n. Khi ®ã vßng lÆp míi ®­îc kÕt thóc sau h÷u h¹n b­íc. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, c©u lÖnh trong c©u lÖnh lÆp while..do th­êng lµ c©u lÖnh ghÐp.
Bài 5:
a) Thừa dấu hai chấm trong điều kiện;
 b) Thiếu dấu hai chấm trong câu lệnh gán;
c) Thiếu các từ khóa begin và end trước và sau các lệnh n:=n+1; S:=S+n, do đó vòng lặp trở thành vô tận.