Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 THPT môn thi Ngữ văn - Năm học 2013-2014 - Đợt 2 (Có hướng dẫn chấm)

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HẢI DƯƠNG
---------------------
 KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
 NĂM HỌC 2013-2014
 MÔN THI: NGỮ VĂN
ĐỀ CHÍNH THỨC
 Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề)
 Ngày thi: 14 tháng 7 năm 2013 (Đợt 2)
 Đề thi gồm: 01 trang
Câu 1 (2,0 điểm)
Đọc đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi:
	Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”.
 (Theo Ngữ văn 9, tập 2, Nxb Giáo dục Việt Nam)
a. Đoạn văn trên trích trong tác phẩm nào? Nêu tên tác giả.
b. Nhân vật xưng “tôi” trong đoạn văn là ai? 
c. Qua đoạn văn, em cảm nhận được những vẻ đẹp gì ở nhân vật đó?
Câu 2 (3,0 điểm)
Bảo vệ môi trường là bảo vệ chính cuộc sống của chúng ta.
Viết một bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên.
Câu 3 (5,0 điểm)
Bài thơ Ánh trăng (Nguyễn Duy) có ý nghĩa gợi nhắc, củng cố ở người đọc thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”, ân nghĩa thủy chung cùng quá khứ.
 (Theo Ngữ văn 9, tập 1, trang 157, Nxb Giáo dục Việt Nam, 2013)
Hãy phân tích bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy để làm rõ nhận định trên.
---------------------------HẾT-----------------------------
Họ và tên thí sinh:  Số báo danh: 
Chữ ký của giám thị 1: Chữ ký của giám thị 2: ..............
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HẢI DƯƠNG
---------------------
KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
NĂM HỌC 2013-2014
MÔN THI: NGỮ VĂN
ĐỀ CHÍNH THỨC
 Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề)
 Ngày thi: 14 tháng 7 năm 2013 (Đợt 2)
HƯỚNG DẪN CHẤM
YÊU CẦU CHUNG
- Giám khảo phải nắm được nội dung trình bày trong bài làm của học sinh để đánh giá được một cách khái quát, tránh đếm ý cho điểm. Vận dụng linh hoạt hướng dẫn chấm, nên sử dụng nhiều mức điểm một cách hợp lí; khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo.
- Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách riêng nhưng đáp ứng được các yêu cầu cơ bản của đề , diễn đạt tốt vẫn cho đủ điểm.
	Lưu ý: Điểm bài thi có thể lẻ đến 0,25 và không làm tròn số.
B. YÊU CẦU CỤ THỂ
Câu 1 (2 điểm):
a. Đoạn văn trích trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” (0,25đ) của tác giả Lê Minh Khuê. (0,25đ)
b. Nhân vật xưng “tôi” trong đoạn văn là Phương Định (0,25đ), cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn thời chống Mỹ. (0,25đ)
c. Qua đoạn văn trên, ta cảm nhận được vẻ đẹp ngoại hình và tâm hồn, tính cách của nhân vật:
- Ngoại hình: xinh đẹp, trẻ trung. (0,5đ)
- Tính cách, tâm hồn: tự tin, kiêu hãnh về vẻ đẹp của mình; có tâm hồn mơ mộng, lãng mạn. (0,5đ)
Câu 2 (3 điểm)
a. Về kĩ năng: Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội; bố cục 3 phần rõ ràng; lập luận chặt chẽ, mạch lạc; dẫn chứng phù hợp; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
b. Về kiến thức:
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
Nội dung
Điểm 
tối đa
1. Giới thiệu được ý kiến: Bảo vệ môi trường là bảo vệ chính cuộc sống của chúng ta.
0,25
2. Giải thích
0,75
- Môi trường là toàn bộ thế giới tự nhiên xung quanh chúng ta như đất, nước, không khí,  Môi trường có vai trò vô cùng quan trọng đối với cuộc sống con người.
- Bảo vệ môi trường là ý thức, hành động giữ gìn, cải tạo để môi trường ngày càng trong sạch, không bị ô nhiễm (bảo vệ, cải tạo nguồn nước; giảm khói bụi, khí thải; trồng cây gây rừng, )
- Bảo vệ môi trường là bảo vệ chính cuộc sống của chúng ta: Môi trường có ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc đến cuộc sống con người. Bảo vệ môi trường là một việc làm rất cần thiết, quan trọng.
0,25
0,25
0,25
3. Phân tích, bàn luận, mở rộng vấn đề
1,5
- Đây là một ý kiến đúng đắn, bởi:
+ Khi môi trường được bảo vệ, con người sẽ có những điều kiện thuận lợi để tồn tại và phát triển. (Dẫn chứng minh họa)
+ Nếu môi trường bị ô nhiễm, hủy hoại, cuộc sống con người sẽ bị tổn hại (sức khỏe, kinh tế), đứng trước những mối đe dọa lớn. (Dẫn chứng minh họa)
- Để bảo vệ môi trường, nhà nước và các cơ quan có thẩm quyền tăng cường quản lí, có chính sách, quy định phù hợp; cộng đồng cần nâng cao ý thức, chung tay hành động bảo vệ môi trường.
- Cần phê phán: thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm với việc bảo vệ môi trường; hành vi tàn phá môi trường. (Dẫn chứngminh họa)
0,25
0,25
0,25
0,5
0,25
4. Liên hệ bản thân
0,5
- Nhận thức được tầm quan trọng của môi trường đối với con người, bảo vệ môi trường là trách nhiệm của mọi người.
- Có việc làm cụ thể, tích cực bảo vệ môi trường xung quanh.
0,25
0,25
	Chú ý: Nếu bài làm của học sinh đưa ra ý kiến khác nhưng phân tích, lí giải thuyết phục vẫn cho đủ điểm.
Câu 3 (5 điểm)
a. Về kĩ năng: Biết cách làm bài văn nghị luận văn học; bố cục 3 phần rõ ràng; dẫn chứng phù hợp; văn viết trong sáng, có cảm xúc; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
b. Về kiến thức:
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
Nội dung
Điểm tối đa
1. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm, nêu ý kiến 
0,5
2. Phân tích để làm sáng tỏ ý kiến
4,0
- Trong quá khứ, trăng gắn bó với người suốt những năm tháng tuổi thơ và những năm tháng chiến tranh gian khổ. Con người với thiên nhiên, với trăng hài hòa trong mối kết giao chân tình, tri kỉ. Con người tâm niệm sẽ mãi mãi gắn bó, thủy chung với vầng trăng tình nghĩa. (Hồi nhỏ  tình nghĩa.)
- Khi chiến tranh kết thúc, con người trở về với cuộc sống nơi thị thành. Cái hiện đại, hào nhoáng đã khiến con người vô tình quên đi người bạn thâm tình xưa. (Từ hồi về thành phố  người dưng qua đường.)
- Nhưng, khi cái hiện đại vụt biến mất, con người mới vội vã tìm đến với vẻ đẹp tự nhiên bình dị. Trăng đột ngột xuất hiện trong sự ngỡ ngàng của con người. (Thình lình đèn điện tắt  vầng trăng tròn.)
- Đối diện với trăng, con người như đối diện với chính mình, với lương tâm, đạo lí. Trăng trở thành nhịp cầu nối đưa người trở về với những kỉ niệm, ân tình xưa. Trăng khiến người rưng rưng xúc động, day dứt, ăn năn. (Ngửa mặt  là rừng.)
- Sau những lỗi lầm của con người, trăng vẫn vẹn nguyên, tròn đầy, vẫn bao dung, độ lượng nhưng cũng rất nghiêm khắc. Trăng khiến người phải giật mình thức tỉnh lẽ sống thủy chung, “uống nước nhớ nguồn”. (Trăng cứ tròn vành vạnh  giật mình.)
0,75
0,75
0,5
0,5
1,0
- Nghệ thuật: Bài thơ có sự kết hợp hài hòa tự nhiên giữa tự sự và trữ tình, giọng điệu tâm tình có sức truyền cảm sâu sắc; sáng tạo hình ảnh thơ nhiều tầng ý nghĩa (vầng trăng).
0,5
3. Đánh giá, liên hệ bản thân:
0,5
- Từ một câu chuyện riêng, bài thơ cất lên lời tự nhắc nhở thấm thía về thái độ, tình cảm đối với những năm tháng quá khứ gian lao, tình nghĩa, đối với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu. Đó là đạo lí sống thủy chung, trở thành truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
Chú ý: Nếu học sinh có những ý sáng tạo so với đáp án thì sẽ cho điểm khuyến khích (tùy theo mức độ) nhưng điểm của bài làm không vượt quá tổng điểm của câu hỏi này.
ÁNH TRĂNG
 (Nguyễn Duy)
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
 1978