Kế hoạch bài học Sinh học 9 - Tiết 31, Bài 29: Bệnh và tật di truyền ở người - Lê Ngọc Châu

Tuaàn 16:
Tieát 31 § 29	BEÄNH VAØ TAÄT DI TRUYEÀN ÔÛ NGÖÔØI.
I/ Muïc tieâu:
1.Kieán thöùc:
 - Nhaän bieát ñöôïc beänh nhaân ñao vaø beänh tôcnô qua caùc ñaëc ñieåm hình thaùi.
 - Trình baøy ñöôïc ñaëc ñieåm di truyeàn cuûa beänh baïch taïng, caâm ñieác baåm sinh vaø taät 6 ngoùn tay.
 - Neâu ñöôïc nguyeân nhaân cuûa caùc taät, beänh DT vaø ñeà xuaát ñöôïc 1 soá bieän phaùp haïn cheá chuùng.
2. Kyõ naêng:
 -Quan saùt –phaân tích- so saùnh ñeå thu nhaän kieán thöùc töø hình veõ.
 -Reøn kyõ naêng hôïp taùc theo nhoùm vaø laøm vieäc vôùi sgk.
3.Thaùi ñoä:
 Coù yù thöùc giöõ gìn veä sinh, baûo veä moâi tröôøng.
II/ Noäi dung hoïc taäp:
 - Nhaän bieát ñöôïc beänh nhaân ñao vaø beänh tôcnô qua caùc ñaëc ñieåm hình thaùi 
 - Neâu ñöôïc nguyeân nhaân cuûa caùc taät, beänh DT vaø ñeà xuaát ñöôïc 1 soá bieän phaùp haïn cheá chuùng.
III/ Chuaån bò:
1. Giaùo vieân:
* Tranh veõ: hình 29.1vaø hình 29.2 sgk.
* Tranh aûnh :Caùc taät, beänh DT.
* Phieáu hoïc taäp :ghi caâu hoûi thaûo luaän.
 2. Hoïc sinh:
 + Xem laïi caùc baøi: ñoät bieán gen, ñoät bieán NST.
 + Chuaån bò baøi: - Laøm caùc phaàn trong vôû BT.
 - Ñoïc baøi traû lôøi caâu hoûi muïcs sgk.
IV/ Toå chöùc caùc hoaït ñoäng hoïc taäp:
 1. OÅn ñònh toå chöùc- Kieåm dieän: (1’)
 Kieåm dieän: 9A1: . . . . .. ; 9A2: . . . . . ; 9A3: . .. . . 
 2. Kieåm tra miệng: (4’)
1) ? PP nghieân cöùu phaû heä laø gì? Taïi sao ngöôøi ta duøng PP ñoù ñeå nghieân cöùu söï DT 1 soá tính traïng ôû ngöôøi?(10ñ)
+ Noäi dung baøi ghi.(5ñ)
+ Ngöôøi ta duøng PP ñoù ñeå nghieân cöùu 1 soá tt ôû ngöôøi vì:
 - Ngöôøi SS chaäm, ñeû ít. (1ñ)
 - PP naøy ñôn giaûn deã thöïc hieän.(1ñ)
 - Lí do XH khoâng aùp duïng ñöôïc PP lai hoaëc gaây ñoät bieán.(1ñ)
 - Hoaøn chænh ñaày ñuû vôû BT( Coù chuaån bò baøi) + Taäp saïch ñeïp. (2ñ)
 2)? Treû ñoàng sinh cuøng tröùng vaø khaùc tröùng khaùc nhau cô baûn ôû ñaëc ñieåm naøo? YÙ nghóa cuûa PP nghieân cöùu treû ñoàng sinh laø gì?(10ñ).
 * Ñoàng sinh cuøng tröùng: 1tröùng + 1 tinh truøng g 1 hôïp töû NP 2 phoâi baøo g 2 cô theå coù cuøng KG g cuøng giôùi tính. (4ñ)
 *Đồng sinh khác trứng: 2 trứng + 2 tinh trùng g 2 hợp tử NP 2 phôi bào g 2 cơ thể có KG khác nhau g cùng giới hoặc khác giới. (4ñ) 
 - Hoaøn chænh ñaày ñuû vôû BT( Coù chuaån bò baøi) + Taäp saïch ñeïp. (2ñ)
3.Tiến trình bài học:
Hoạt động của giáo viên và học sinh.
Nội dung bài học.
Hoạt động 1: GV giới thiệu ĐVĐ vào bài (1’)
Hoạt động 2:Tìm hiểu một số bệnh DT ở người: (20’)
Mục tiêu: Nhận biết được bệnh đao và bệnh tơcnơ qua đặc điểm hình thái.
rGV treo tranh hình 29.1sgk và hình 29.2. Yêu cầu HS quan sát tranh kết hợp thông tin sgk/82-84. 
 Nữ bệnh Đao. Nam bệnh đao
rHS nghiên cứu độc lập để trả lời câu hỏi mụcs sgk-trao đổi thảo luận nhóm hoàn thành bảng của GV.(3’)
 Bảng phần phụ lục:mỗi nhóm 1 bệnh
rGV phân công nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm:
rGV phát phiếu học tập với nội dung câu hỏi sgk:
p? Điểm khác nhau giữa bộ NST của bệnh nhân đao và bộ NST của người bình thường?
p?Có thể phân biệt bệnh nhân đao qua những ĐĐ bên ngoài nào?
p?Điểm khác nhau giữa bộ NST của bệnh nhân tơcnơ và bộ NST của người bình thường?
p?Em có thể nhận biết bệnh nhân tơcnơ qua ĐĐ hình thái nào?
p?Thế nào là chứng bạch tạng?
p?Bệnh câm điếc bẩm sinh là gì?
rĐại diện nhóm trả lời câu hỏi:
rCác nhóm nhận xét-bổ sung:
rGV nhận xét hoàn chỉnh:
( HS hoàn thành bảng phụ lục)
rGV giải thích dựa trên cơ sở tế bào học cho HS thấy được vì sao bệnh đao thường gặp ở nam và cả nữ nhưng bệnh tơc nơ chỉ gặp ở nữ.
Hoạt động 3:Tìm hiểu một số tật DT ở người: (14’)
Mục tiêu: Nêu được nguyên nhân của các tật DT ở người.Đề xuất được 1 số biện pháp hạn chế phát sinh chúng.
rGV yêu cầu HS quan sát hình 29.3 và kết hợp nghiên cứu thông tin SGK/84.
rHS nghiên cứu thông tin trả lời các câu hỏi:
p?Trình bày các nguyên nhân gây ra các dị tật ở người?
p?Hãy nêu các dị tật bẩm sinh thường gặp ở người?
rGV yêu cầu HS đọc thông tin SGK để trả lời câu hỏi:
p?Các bệnh và tật DT phát sinh do những nguyên nhân nào?(tự nhiên, con người)
Hoạt động 4: Các biện pháp hạn chế phát sinh các bệnh, tật DT ở người.
r Quan sat một số hình ảnh:
p?Từ các nguyên nhân trên hãy đề xuất các biện pháp hạn chế sự phát sinh các bệnh , tật DT?
rGV giáo dục-liên hệ thực tế:
I/Một vài bệnh DT ở người:
 1.Bệnh đao:
- Cặp NST số 21 có 3 NST.
- Những biểu hiện bên ngoài:bé, lùn, cổ rụt, má phệ, lưỡi hơi thè. . .
- Bị si đần bẩm sinh, không có con.
2. Bệnh tơc nơ:
 - Cặp NST số 23 chỉ có 1NST (X).
 - Bệnh nhân là nữ. lùn, cổ ngắn, tuyến vú không phát triển.
3.Bệnh bạch tạng và bệnh câm điếc bẩm sinh:
 * Bệnh bạch tạng: do đột biến gen lặn gây ra,có da và tóc màu trắng,mắt màu hồng.
 * Bệnh câm điếc bẩm sinh: do đột biến gen lặn gây ra.
II/ Một số tật DT ở người:
Đột biến NST và đột biền gen gây ra các dị tật bẩm sinh ở người.
+ Tật khe hở môi- hàm.
+ Bàn tay mất một số ngón.
+ Bàn chân mất ngón và dính ngón.
+ Bàn tay nhiều ngón.
+ Xương chi ngắn. . .
III/Các biện pháp hạn chế phát sinh các tật DT ở người:
- Đấu tranh chống sản xuất, thử, sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ khí hóa học . . .
- Sử dụng đúng quy cách các loại thuốc trừ sâu, diệt cỏ, thuốc chữa bệnh.
- Hạn chế kết hôn giữa những người có nguy cơ mang gen gây các tật, bệnh DT . . .
4.Tổng kết: ( 3’)
Gọi 1 HS đọc KL sgk/85.
p? Có thể nhận biết bệnh nhân đao và bệnh tơc nơ qua các đặc điểm hình thái nào?
p ? Nêu các nguyên nhân phát sinh các tật, bệnh DT và 1 số biện pháp hạn chế ?
5. Hướng dẫn học tập: (2’) 
 ù Ñoái vôùi baøi hoïc tieát naøy:
 - Học thuộc bài-trả lời câu hỏi 1,2,3 sgk/85.
 - Đọc mục “Em có biết” 
 - Hoàn thành vở bài tập.
 ù Ñoái vôùi baøi hoïc tieát tiếp theo:
 - Chuẩn bị bài: DT học với con người.
 + Đọc bài –hoàn thành mục sgk.
 + Làm vở bài tập.
 + Giải thích được cơ sở DTH của việc cấm nam giới lấy nhiều vợ hoặc nữ giới lấy nhiều chồng,
 + Cấm những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn với nhau.
 + Hiểu được tại sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi ngoài 35 và tác hại của ô nhiễm MT đối với cơ sở vật chất của tính DT của con người.
V/ Phụ lục: 
Tên bệnh
ĐĐ di truyền
biểu hiện bên ngoài
1. Bệnh đao:
2. Bệnh tơcnơ:
3. Bệnh bạch tạng:
4. Bệnh câm điếc 
bẩm sinh:
- Cặp NST số 21 có 3NST.
- Căp NST số 23 chỉ có 1NST.
- Đột biến gen lặn.
- Đột biến gen lặn.
- Bé, lùn, cổ rụt,Lưỡi thè, . .. 
- Lùn, cổngắn
- Da và tóc màu trắng,mắt màu hồng.
- Câm điếc bẩm sinh.