Kế hoạch bài học Lịch sử 9 - Tiết 4, Bài 3: Quá trình phát triển của phong trào giải phóng dân tộc và sự tan rã của hệ thống thuộc địa - Năm học 2015-2016 - Nguyễn Thị Thanh

Tiết PPCT: 4
Tuần dạy :4
Ngày dạy: 
Chương II : CÁC NƯỚC Á PHI MĨ LA -TINH 
 TỪ NĂM 1945 ĐẾN NAY
Bài 3 : 
QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ SỰ TAN RÃ CỦA HỆ THỐNG THUỘC ĐỊA.
1.MỤC TIÊU:
1.1. Kiến thức: 
-Hs biết được các vấn đề chủ yếu của tình hình chung ở các nước Á, Phi, Mĩ La Tinh.
- Quá trình đấu tranh giành độc lập vàsự phát triển,hợp tác sau khi giành được độc lập.
1.2. Kĩ năng:
- Rèn cho học sinh phương pháp tư duy logic khái quát, tổng hợp, phân tích các sự kiện lịch sử.
- kĩ năng sử dụng bản đồ.
1.3. Thái độ: 
- Học sinh thấy được quá trình đấu tranh kiên cường anh dũng để giải phóng dân tộc của nhân dân các nước Á, Phi, Mĩ La Tinh.
- Chúng ta cần tăng cường tình đoàn kết hữu nghị với nhân dân các nước Châu Á, Phi, Mĩ La Tinh để chống kẻ thù chung là CNĐQ thực dân.
- Nâng cao lòng tự hào dân tộc vì trong nửa sau TK XX chúng ta sẽ đánh thắng 2 đế quốc lớn mạnh là Pháp và Mĩ. Đó là nguồn cổ vũ lớn lao đối với các dân tộc bị áp bức đang đấu tranh cho độc lập dân tộc.(Giáo dục môi trường)
2. NỘI DUNG HỌC TẬP:
 Phong trào đấu tranh ở Á, Phi , Mỹ la tinh
3. CHUẨN BỊ:
3.1. Giáo viên:Bản đồ thế giới 
3.2. Học sinh: Tập bài học, vở bài tập, SGK.
4. Tổ chức các hoạt động học tập:
4.1 Ổn định tổ chức : 1’
kiểm tra sĩ số:
9A1 9A2 9A3 9A4 9A5
4.2.Kiểm tra miệng:4’
 Câu 1: Nêu hoàn cảnh nội dung kết quả của công cuộc cải tổ ở Liên Xô ?(10đ)
 * Hoàn cảnh :-Tháng 3-1985 nhà nước Xô Viết tiến hành công cuộc cải tổ,nhằm khắc phục sai lầm thiếu sót,đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng và xây dựng CNXH
 *Nội dung
+Về chính trị :Đa nguyên về chính trị,xoá bỏ chế độ một Đảng,tuyên bố dân chủ
« công khai » mọi mặt
+Về kinh tế :Có nhiểu phương án nhưng chưa thực hiện được gì,kinh tế tiếp tục giảm sút dẫn đến bất ổn về chính trị,xã hội
+Xã hội :Bãi công,nhiều nước cộng hoà đòi li khai,thành lập những quốc gia độc lập,các thế lực chống đối ráo riết
 *Kết quả
-Ngày 19/8/1991 cuộc đảo chính không thành gây ra hậu quả nghiêm trọng...
- Cải tổ không thành công.
-Đảng CS Liên Xô bị đình chỉ hoạt động. 
- 11 nước Cộng hòa ly khai – Liên Xô bị sụp đổ sau 74 năm tồn tại.
- CNXH Liên Xô bị sụp đổ
Câu 2: Quá trình giành độc lập ở các nước Á,Phi ,Mĩ –la-tinh từ sau chiến tranh thế giới thứ 2đến những năm 60 của thế kỉ XX được chia làm mấy giai đoạn?
HS: gồm 3 giai đoạn
4.3. Tiến trình bài học :
Giới thiệu bài: 1’
Sau chiến tranh thế giới thứ hai, cao trào đấu tranh giải phóng dân tộc diễn ra rất sôi nổi ở Châu Á, Phi, Mĩ La Tinh làm cho hệ thống thực dân của CNĐQ tan rã từng mảnh lớn và đi tới sụp đổ hoàn toàn như thế nào, ta vào bài mới.
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
Hoạt động 1: thời gian 15’
 Biết được một số nét chính về quá trình giành độc lập ở các nước Á,Phi ,Mĩ –la-tinh từ sau chiến tranh thế giới thứ 2 đến những năm 60 của thế kỉ XX.
GV: Nghe tin Nhật đầu hàng ,nhân dân Đông Nam Á đã làm gì?
-Các nước nổi dậy khởi nghĩa dành chính quyền thành lập cách mạng.
Gv:Như vậy phong trào đấu tranh được khởi đầu từ những nước ĐNA.
GV:Tiêu biểu là những nước nào? 
HS : Nhân dân một số nước Đông Nam Á(là nơi khởi đầu) đã đứng lên khởi nghĩa vũ trang giành độc lập như:
 + Inđônêxia (17/8/1945)
 + Việt Nam (2/9/1945)
 + Lào (12/10/1945)
v Giáo dục môi trường
 &Treo bản đồ thế giới (gọi HS nhận biết các nươc này trên bản đồ)
GV: Sau đó phong trào lan sang các nước nào?
HS: Lan sang Nam Á ,Bắc Phi,Mĩ latinh tiêu biểu là Cu Ba
GV giải thích thêm : Năm 1960, 17 nước Châu Phi giành độc lập nên ta gọi là “Năm Châu Phi”
 .Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc khóa 15 (1960) đã thông qua văn kiện “Tuyên ngôn về thủ tiêu hoàn toàn chủ nghĩa thực dân” trao trả độc lập cho các quốc gia và dân tộc thuộc địa. Năm 1963, Liên Hiệp Quốc thông qua tuyên ngôn về thủ tiêu hoàn toàn các hình thức của chế độ phân biệt chủng tộc
GV:Em hãy nêu ngắn gọn phong trào đấu tranh của nhân dân Cu Ba?
-Dưới sự lãnh đạo của Phi-đen-cax-tơ-rô ..
GV : Với phong trào đấu tranh sôi nổi của nhân dân tới giữa những năm 1960 hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc như thế nào?
GV chốt lại: Giữa những năm 60 của TK XX hệ thống thuộc địa của CNĐQ đã bị sụp đổ. Năm 1967 hệ thống thuộc địa chủ yếu chỉ còn ở vùng Nam Phi (5,2 triệu km2 với 35 triệu dân),và các nước thuộc địa của Bồ Đào Nha.
GV : Kết hợp chỉ trên bản đồ thế giới các nước đã giành được độc lập 
Hoạt động 2 : thời gian 10’
Biết được nét chính về phong trào giành độc lập của các nước Á,Phi,Mĩ –la-tinh từ giữa những năm 70 đến giữa những năm 90 của thế kỉ XX:
Gv:Hãy trình bày phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới (từ giữa những năm 60 đến những năm 70 TK XX)?
 Hs : Nét nổi bật trong giai đoạn này là nhân dân các nước Ănggôla, Mô dăm bít, Ghinêbít xao lật đổ ách thống trị của Bồ Đào Nha là thắng lợi quan trọng của cách mạng Châu Phi
GV : yêu cầu học sinh xác định vị trí 3 nước Ănggôla, Môdămbít, Ghinêbít xao trên bản đồ Châu Phi (3HS lên xác định)
GV:Các thuộc địa của Bồ Đào Nha ở Châu Phi tan rã có ý nghĩa gì ?
HS:Ý nghĩa:Là thắng lợi quan trọng của phong trào giải phóng dân tộc ở Châu Phi.
GV : chuyển ý sang phần III .
Hoạt động 3 :Thời gian 10’
Biết được nét chính về phong trào giành độc lập của các nước Á,Phi,Mĩ-la-tinh từ giữa những năm 70 đến giữa những năm 90 của thế kỉ XX.
GV:Từ cuối những năm 70 chủ nghĩa thực dân tồn tại dưới hình thức nào ? 
HS:Chế độ phân biệt chủng tộc ở Miền Nam Châu Phi
v Giáo dục môi trường
GV : Em hãy trình bày phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới từ giữa những năm 70 đến giữa những năm 90 của TK XX ?
GV:Em hiểu chế độ phân biệt chủng tộc apacthai là gì ?
HS : Chính Đảng của thiểu số người da trắng cầm quyền ở Nam Phi cầm quyền từ năm 1948 là đối xử dã man với người da đen ở Nam Phi và các dân tộc ở Châu Á đến định cư(Aán Độ),nhà cầm quyền Nam Phi ban bố trên 70 đạo luật phân biệt và đối xử tước quyền làm người của dân da đen và da màu,quyền bóc lột của người da trắng được ghi vào hiến pháp.
 GV minh họa thêm : Tháng 11/1993 với sự nhất trí của 21 chính Đảng bản dự thảo hiến pháp cộng hòa Nam Phi được thông qua, chấm dứt 341 năm tồn tại chế độ Apac thai. Tháng 9/1991 Ner xơn Man Đê La trở thành tổng thống da đen đầu tiên của cộng hòa Nam Phi, thắng lợi này có ý nghĩa quan trọng đánh dấu sự tan rã của chế độ phân biệt chủng tộc đầy dã man và bất công.
?Em có nhận xét gì về hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc từ năm 1945 đến giữa những năm 90 của thế kỉ XX
HS:Từ năm 1945-1990 hệ thống thuộc địa của CNĐQ bị sụp đổ hoàn toàn.
GV : Sau khi hệ thống thuộc địa bị sụp đổ nhiệm vụ của nhân dân các nước Á, Phi, Mĩ La Tinh là gì ?
 1 Hs : - Củng cố độc lập
 - Xây dựng và phát triển đất nước khỏi sự đói nghèo.
 GV minh họa thêm : Tình hình kinh tế các nước Á, Phi, Mĩ La Tinh còn gặp nhiều khó khăn. Nợ nước ngoài chồng chất, khó có khả năng thanh toán 
 + 1965: 38,1 tỉ USD
+ Những năm 80: 451 tỉ USD
+ Đầu những năm 90: 1300 tỉ USD
+ Công nghiệp và xuất khẩu của các nước này là 10 đến 12% của TG
+ Dân số chiếm 70% của TG
*Lập bảng niên biểu các nước tuyên bố độc lập đấu tranh giải phóng dân tộc .
 GV Sơ kết bài: Ba giai đoạn của phong trào giải phóng dân tộc và nội dung quan trọng nhất của mỗi giai đoạn. Từ những năm 90 của TK XX các dân tộc Á Phi Mĩ La Tinh đã đập tan được hệ thống thuộc địa của CNĐQ, thành lập hàng loạt nhà nước trẻ tuổi. Đó là thắng lợi có ý nghĩa lịch sử làm thay đổi căn bản bộ mặt của các nước Á, Phi, Mĩ La Tinh.
I/. GIAI ĐOẠN TỪ NĂM 1945 ĐẾN GIỮA NHỮNG NĂM 60 CỦA THẾ KỈ XX
* Châu Á :
-Phong trào đấu tranh được khởi đầu từ Đông Nam Á với những thắng lợi trong các cuộc khởi nghĩa giành chính quyền và tuyên bố độc lập như :
 + Inđônêxia (17/8/1945)
 + Việt Nam (2/9/1945)
 + Lào (12/10/1945)
-Phong trào lan sang Nam Á,Bắc Phi như :
 + Ấn Độ (1946 – 1950)
 + Ai Cập (1952)
 + Angiêri (1945 – 1962)
 +Năm 1960 là ‘Năm Châu Phi’ với 17 nước ở lục địa này tuyên bố độc lập.
-Ngày 1.1.1959 cuộc cách mạng nhân dân thắng lợi ở Cu-ba.
*Kết quả:
+Giữa những năm 60 Hệ thống thuộc địa CNĐQ cơ bản bị sụp đổ.
II/. GIAI ĐOẠN TỪ GIỮA NHỮNG NĂM 60 ĐẾN GIỮA NHỮNG NĂM 70 CỦA TK XX:
- Phong trào giải phóng dân tộc ở Aênggôla,Môdămbích,Ghinêbítxao phát triển lật đổ ách thống trị của BồĐàoNha, giành được độc lập. (1974-1975).
III/. GIAI ĐOẠN TỪ GIỮA NHỮNG NĂM 70 ĐẾN GIỮA NHỮNG NĂM 90 CỦA TK XX :
- Xóa bỏ được chế độ phân biệt chủng tộc Apacthai.
- Các nước giành được chính quyền:
+ Rôđêdia (Dimbabuê) 
+ Tây Nam Phi (Namibia )
+ Cộng hòa Nam Phi.
-Người da đen được quyền bầu cử và các quyền tự do dân chủ khác.Đặc biệt là Cộng hoà Nam Phi-sào huyệt lớn nhất và cuối cùngcủa chế độ A-pac-thai.N.Man-đê-la được bầu làm tổng thống người da đen đầu tiên(1994)
`
4.4.Tổng kết :3’
 Hãy trình bày phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới (từ giữa những năm 60 đến những năm 70 TK XX)?
Phong trào giải phóng dân tộc ở Aêng gôla, Môdămbích, Ghinêbítxao phát triển,lật đổ ách thống trị của Bồ Đào Nha , giành được độc lập.(1974-1975).
	Em hãy nêu nhiệm vụ chủ yếu của các nước Châu Á, Phi, Mĩ La Tinh sau khi giành độc lập là gì ?
	-Củng cố độc lập. 
-Xây dựng và phát triển đất nước tránh sự đói nghèo .
 4.5. Hướng dẫn học tập :2’
 *Đối với tiết học này: Học sinh về nhà học bài kĩ những nét chung của phong trào đấu tranh ở Á, Phi, Mỉ la tinh
 *Đối với bài học ở tiết tiếp theo:
	-Chuẩn bị bài 4 : CÁC NƯỚC CHÂU Á
Tự học: Tình hình Châu Á trứơc và sau chiến tranh thế giới thứ 2 như thế nào?
 Em hãy trình bày sự ra đời của nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa ?
5. Phụ lục: