Giáo án Vật lý Lớp 7 - Bài 22: Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện - Nguyễn Trương Châu Trân

Câu 2/ Biểu diễn chiều dòng điện trong các sơ đồ sau: 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Câu 1/ Nêu quy ước chiều dòng điện? 
Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và 
các dụng cụ điện tới cực âm của nguồn điện 
 Khi có dòng điện chạy trong mạch, ta 
không thể nhìn thấy các điện tích dịch chuyển. 
Vậy làm thế nào để nhận biết có dòng điện 
trong mạch hay không? 
 Để nhận biết có dòng điện 
trong mạch hay không, ta có thể 
căn cứ vào biểu hiện do tác 
dụng của dòng điện gây ra mà 
xác nhận sự tồn tại của nó. 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 Tác dụng nhiệt được thể hiện qua 
những thiết bị sử dụng điện nào thường 
dùng trong cuộc sống hàng ngày? 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 C1/60/SGK: 
 Em hãy nêu một số thiết bị được dùng để 
đốt nóng khi có dòng điện chạy qua? 
 Thiết bị được dùng để đốt nóng khi có 
dòng điện chạy qua: 
Giải 
•Lò nướng điện. 
• Lò sưởi điện. 
• Mỏ hàn điện. 
• Ấm điện. 
•Chăn điện. 
•Máy sấy tóc. 
•vv •Nồi cơm điện. 
•Bếp điện. 
•Bàn ủi điện. 
• Ấm điện. •Đèn dây tóc 
• Mỏ hàn điện. 
•Máy sấy tóc. 
•Bàn ủi điện. 
•Nồi cơm điện. 
•Bếp điện. 
•Máy nước nóng 
C2/60/SGK: 
 Lắp mạch điện như sơ đồ 
hình 22.1/60/SGK: + 
k 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 a)Khi đèn sáng, bóng đèn có nóng lên không? 
Làm thế nào để xác nhận điều đó? 
 b)Bộ phận nào của bóng đèn bị đốt nóng mạnh 
và phát sáng khi có dòng điện chạy qua? 
 c) Khi đèn sáng bình thường, bộ phận đó 
của đèn có nhiệt độ bao nhiêu? Vì sao phải 
làm bằng Vôn fram? 
BẢNG NHIỆT ĐỘ NÓNG CHẢY 
Chất Nhiệt độ nóng chảy 
Vônfram 
Thép 
Đồng 
 Chì 
3370 0C 
1300 0C 
1080 0C 
327 0C 
 C2/60/SGK: 
+ k 
Lắp mạch điện theo sơ đồ: 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 C2/60/SGK: 
Giải 
c) Khi đèn sáng bình thường nhiệt độ của 
dây tóc là 2500 0C . 
 Dây tóc bóng đèn thường làm bằng 
Vônfram để không bị nóng chảy, vì nhiệt độ 
nóng chảy của Vônfram là 33700C > 25000C 
a)Khi đèn sáng, bóng đèn có nóng lên. Để xác 
nhận điều đó ta cảm nhận bằng tay hoặc dùng 
nhiệt kế. 
b)Dây tóc của bóng đèn bị đốt nóng mạnh và 
phát sáng khi có dòng điện chạy qua. 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 Nhận xét gì về nhiệt độ của 
vật dẫn điện khi có dòng điện 
chạy qua? 
 Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua. 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 Làm thế nào để chứng minh vật 
dẫn nóng lên mà không cần chạm 
tay hay dùng nhiệt kế? 
 Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua. 
 Để chứng minh được điều 
đó ta cần dụng cụ gì? Bố trí 
thí nghiệm ra sao? 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 C3/60/SGK: 
Hình 22.2/61/SGK 
Nguồn điện 
k 
Cầu 
chì 
Mảnh giấy nhỏ Dây sắt 
 Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua. 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 C3/60/SGK: 
a) Dự đoán xem có hiện 
tượng gì xảy ra với các 
mảnh giấy khi ta đóng 
công tắc? 
 Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua. 
Nguồn điện 
k 
Hình 22.2/61/SGK 
Nguồn điện 
k 
Hình 22.2/61/SGK 
b) Từ quan sát, hãy cho biết 
dòng điện đã gây ra tác 
dụng gì với dây sắt AB? 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua. 
 C3/60/SGK: 
a) Có hiện tượng gì xảy ra với các 
mảnh giấy khi đóng công tắc? 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua. 
 C3/60/SGK: 
 a)Khi đóng công tắc các mảnh giấy 
bị cháy, đứt ra và rơi xuống. 
 b) Từ quan sát, ta thấy dòng điện 
đã gây ra tác dụng nhiệt với dây sắt 
AB nên nó nóng lên làm cháy các 
mảnh giấy. 
Giải 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 C4/61/SGK: 
 Nếu trong mạch điện có dây dẫn 
bằng đồng có nối xen một sợi dây 
chì(gọi là cầu chì) thì trong một số 
trường hợp do tác dụng nhiệt của dòng 
điện, dây dẫn có thể nóng trên 3270C. 
Hỏi khi đó có hiện tượng gì xảy ra với 
đoạn dây chì và với mạch điện? 
 Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua. 
 C4/61/SGK: 
 Nếu trong mạch điện có dây dẫn bằng đồng 
có nối xen một sợi dây chì(gọi là cầu chì) thì 
trong một số trường hợp do tác dụng nhiệt 
của dòng điện, dây dẫn có thể nóng trên 
3270C, thì khi đó dây chì sẽ nóng lên, chảy ra 
và đứt(Do chì nóng chảy ở nhiệt độ 3270C), vì 
vậy mạch điện bị hở, dòng điện tự ngắt, bảo 
đảm an toàn cho các thiết bị dùng điện. 
Giải 
Giới thiệu một số loại cầu chì trong đời sống 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 Qua một số hiện tượng nêu 
trên em rút ra kết luận gì? 
 Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua. 
 khi có dòng điện chạy qua, 
•Kết luận 
các vật dẫn bị nóng lên 
 Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây 
tóc nóng tớicao và... nhiệt độ phát sáng 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên. 
 Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới 
nhiệt độ cao và phát sáng. 
 Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua. 
 Dòng điện chạy qua dây 
tóc bóng đèn ngoài việc làm 
dây tóc nóng lên còn biểu 
hiện gì khác không? 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên. 
 Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc 
nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng. 
 Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua. 
II.Tác dụng phát sáng: 
1-Bóng đèn của bút thử điện: 
Hai 
đầu 
dây 
đèn 
Hai đầu 
bọc kim 
loại 
khí 
 Đèn có 
cấu tạo thế 
nào? 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
II.Tác dụng phát sáng: 
1-Bóng đèn của bút thử điện: 
 Trong bóng đèn bút thử 
điện có chứa một chất 
khí. Hãy quan sát bóng 
đèn và nêu nhận xét về 
hai đầu dây đèn bên 
trong nó? 
C5/61/SGK: Hai 
đầu 
dây 
đèn 
Hai đầu 
bọc kim 
loại 
khí 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
II.Tác dụng phát sáng: 
1-Bóng đèn của bút thử điện: 
Giải 
Hai đầu dây đèn bên 
trong bút thử điện tách 
rời nhau. 
C5/61/SGK: 
Hai 
đầu 
dây 
đèn 
Hai đầu 
bọc kim 
loại 
khí 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
II.Tác dụng phát sáng: 
1-Bóng đèn của bút thử điện: 
 C6/61/SGK: 
dây đèn nóng phát sáng hay do 
vùng chất khí ở giữa hai đầu 
dây này phát sáng? 
Đèn sáng do hai đầu 
Hai 
đầu 
dây 
đèn 
Hai đầu 
bọc kim 
loại 
khí 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
II.Tác dụng phát sáng: 
1-Bóng đèn của bút thử điện: 
C6/61/SGK: 
Giải 
Đèn sáng là do vùng chất 
khí ở giữa hai đầu dây này 
phát sáng. 
Hai 
đầu 
dây 
đèn 
Hai đầu 
bọc kim 
loại 
khí 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
II.Tác dụng phát sáng: 
1-Bóng đèn của bút thử điện: 
Qua vấn đề này em 
rút ra kết luận gì? 
•Kết luận 1: 
 Dòng điện chạy qua chất khí trong 
bóng đèn của bút thử điện làm chất 
khí này... phát sáng 
Hai 
đầu 
dây 
đèn 
Hai đầu 
bọc kim 
loại 
khí 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
II.Tác dụng phát sáng: 
1-Bóng đèn của bút thử điện: 
Hai 
đầu 
dây 
đèn 
Hai đầu 
bọc kim 
loại 
khí 
•Kết luận 1: 
 Dòng điện chạy qua chất khí trong 
bóng đèn của bút thử điện làm chất 
khí này... phát sáng 
 Nhận xét về nhiệt độ 
của đèn bút thử điện 
khi phát sáng? 
Không 
nóng ! 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
II.Tác dụng phát sáng: 
1-Bóng đèn của bút thử điện: 
Hai 
đầu 
dây 
đèn 
Hai đầu 
bọc kim 
loại 
khí 
•Kết luận 1: 
 Dòng điện chạy qua chất khí trong 
bóng đèn của bút thử điện làm chất 
khí này... phát sáng 
 Có loại đèn nào cũng 
chưa nóng tới nhiệt độ 
cao mà vẫn phát sáng 
như thế không? 
Đèn 
LED ! 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
II.Tác dụng phát sáng: 
1-Bóng đèn của bút thử điện: 
Hai đầu dây đèn Hai 
đầu 
bọc 
kim 
loại 
khí 
2-Đèn điôt phát quang(đèn LED) 
•Kết luận 1: 
 Dòng điện chạy qua chất khí trong 
bóng đèn của bút thử điện làm chất 
khí nầy... phát sáng 
Bản nhỏ 
Bản lớn 
Mô tả cấu tạo đèn Điôt? 
 Thay đèn dây tóc 
bằng đèn điốt phát 
quang(đèn LED). 
Nối bản to của đèn 
LED với cực dương 
của nguồn. 
Đèn không sáng Đèn ? 
 Đảo ngược hai đầu dây đèn nhận 
xét xem khi đèn sáng thì dòng điện 
đi vào bản cực nào của đèn? 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
II.Tác dụng phát sáng: 
1-Bóng đèn của bút thử điện: 
2-Đèn điôt phát quang(đèn LED) (Light Emitting Diod) 
Kết luận 1: 
 Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử 
điện làm chất khí nầy... phát sáng 
Bản nhỏ 
Bản lớn 
 C7/62/SGK: 
Hai đầu dây đèn Hai 
đầu 
bọc 
kim 
loại 
khí 
Nối bản nhỏ của 
đèn LED với cực 
dương của nguồn. 
Dự đoán xem đèn ? 
Nối bản nhỏ của 
đèn LED với cực 
dương của nguồn. 
Đèn cháy sáng! 
 C7/62/SGK: 
 Đảo ngược hai đầu dây đèn nhận xét xem 
khi đèn sáng thì dòng điện đi vào bản cực 
nào của đèn? 
 Giải 
 Đảo ngược hai đầu dây đèn ta 
thấy khi đèn sáng thì dòng điện 
đi vào bản cực nhỏ của đèn. 
 C7/62/SGK: 
 Đèn điôt phát 
quang sáng khi bản 
nhỏ hơn bên trong 
của đèn được nối 
với cực dương và 
bản to được nối với 
cực âm. 
Giải 
Kết luận 2: 
 Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng 
điện đi qua theo  nhất định và 
khi đó đèn sáng. 
một chiều 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
II.Tác dụng phát sáng: 
1-Bóng đèn của bút thử điện: 
Hai đầu dây đèn Hai 
đầu 
bọc 
kim 
loại 
khí 
2-Đèn điôt phát quang(đèn LED) 
(Light Emitting Diod) 
•Kết luận 1: 
Bản nhỏ 
Bản lớn 
Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua 
theo  nhất định và khi đó đèn sáng. một chiều 
•Kết luận2: 
 Phát hiện này giúp ích gì 
cho ta trong cuộc sống ? 
 C9/62/SGK: 
 Cho mạch điện có sơ đồ như 
hình 22.5/62/SGK, nguồn điện là 
một chiếc pin với các cực(+) và (-) 
chưa biết. Hãy nêu cách làm khi 
sử dụng đèn điôt phát quang để 
xác định xem A hay B là cực(+) 
của pin và chiều dòng điện chạy 
trong mạch. 
 C9/62/SGK: 
 Cho mạch điện có sơ đồ 
như hình 22.5/62/SGK 
LED 
PIN 
A B K 
Xác định xem A hay B 
là cực(+) của pin. 
 C9/62/SGK: 
 Cho mạch điện có sơ đồ 
như hình 22.5/62/SGK 
LED 
PIN 
A B K 
 C9/62/SGK: 
 Nối bản kim loại lớn của đèn 
LED với cực A của nguồn điện. 
PIN 
A B K 
Đèn  không sáng ? 
LED 
 C9/62/SGK: 
 Nối bản kim loại nhỏ của đèn 
LED với cực A của nguồn điện 
PIN 
A B K 
LED 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
II.Tác dụng phát sáng: 
1-Bóng đèn của bút thử điện: 
2-Đèn điôt phát quang(đèn LED) (Light Emitting Diod) 
Kết luận 1: 
 Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử 
điện làm chất khí nầy... phát sáng 
Bản nhỏ 
Bản lớn 
Hai đầu dây đèn Hai 
đầu 
bọc 
kim 
loại 
khí 
Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo 
 nhất định và khi đó đèn sáng. một chiều 
•Kết luận2: 
 Dòng điện có thể làm sáng bóng đèn bút thử 
điện và đèn điốt phát quang mặc dù các đèn này 
chưa nóng tới nhiệt độ cao. 
 Nhận xét nhiệt độ của đèn 
Điôt phát quang và đèn của 
bút thử điện khi phát sáng ? 
 C9/62/SGK: 
 Nối bản kim loại nhỏ của đèn LED 
với cực A của nguồn điện và đóng 
khóa K. Nếu đèn LED sáng thì cực 
A là cực dương của nguồn điện, nếu 
đèn không sáng thì cực A là cực âm 
cực B là cực dương của nguồn điện. 
Suy luận tương tự nếu nối bản kim 
loại nhỏ của đèn LED với cực B của 
nguồn điện.(chiều như hình vẽ) 
Giải 
C8/62/SGK: Dòng điện không gây 
ra tác dụng nhiệt trong các dụng 
cụ nào dưới đây khi chúng hoạt 
động bình thường: 
 Bóng đèn bút thử điện. 
 Đèn điôt phát quang. 
 Quạt điện. 
Không có trường hợp nào. 
 Đồng hồ dùng pin. 
A. 
B. 
C. 
D. 
E. 
Sai 
C8/62/SGK: Dòng điện không gây 
ra tác dụng nhiệt trong các dụng 
cụ nào dưới đây khi chúng hoạt 
động bình thường: 
 Bóng đèn bút thử điện. 
 Đèn điôt phát quang. 
 Quạt điện. 
Không có trường hợp nào. 
 Đồng hồ dùng pin. 
A. 
B. 
C. 
D. 
E. 
C8/62/SGK: Dòng điện không gây 
ra tác dụng nhiệt trong các dụng 
cụ nào dưới đây khi chúng hoạt 
động bình thường: 
 Bóng đèn bút thử điện. 
 Đèn điôt phát quang. 
 Quạt điện. 
Không có trường hợp nào. 
 Đồng hồ dùng pin. 
A. 
B. 
C. 
D. 
E. 
Sai 
C8/62/SGK: Dòng điện không gây 
ra tác dụng nhiệt trong các dụng 
cụ nào dưới đây khi chúng hoạt 
động bình thường: 
 Bóng đèn bút thử điện. 
 Đèn điôt phát quang. 
 Quạt điện. 
Không có trường hợp nào. 
 Đồng hồ dùng pin. 
A. 
B. 
C. 
D. 
E. 
Sai 
C8/62/SGK: Dòng điện không gây 
ra tác dụng nhiệt trong các dụng 
cụ nào dưới đây khi chúng hoạt 
động bình thường: 
 Bóng đèn bút thử điện. 
 Đèn điôt phát quang. 
 Quạt điện. 
Không có trường hợp nào. 
 Đồng hồ dùng pin. 
A. 
B. 
C. 
D. 
E. 
Sai 
C8/62/SGK: Dòng điện không gây 
ra tác dụng nhiệt trong các dụng 
cụ nào dưới đây khi chúng hoạt 
động bình thường: 
 Bóng đèn bút thử điện. 
 Đèn điôt phát quang. 
 Quạt điện. 
Không có trường hợp nào. 
 Đồng hồ dùng pin. 
A. 
B. 
C. 
D. 
E. 
Đúng rồi 
BÀI 22 
I.Tác dụng nhiệt: 
 khi có dòng điện chạy qua, 
các vật dẫn bị. 
 Dòng điện có thể ...bóng đèn 
bút thử điện và đèn điốt phát quang mặc 
dù các đèn nầy chưa nóng tới ... 
I.Tác phát sáng: 
nóng lên. 
làm sáng 
nhiệt độ cao. 
1.Ngày nay đèn điốt phát quang 
được dùng làm đèn báo ở 
nhiều dụng cụ và thiết bị điện 
như Ra đi ô, tivi, máy tính, 
điện thoại di động, ổ áp,đèn 
nầy rất bền, rẻ tiền và tiết 
kiệm điện. 
2.Dòng điện chạy qua bóng đèn 
ống, nhờ cơ chế đặc biệt, chất 
bột phủ bên trong thành ống 
phát sáng. Đèn nầy nóng lên 
rất ít nên tiêu thụ điện ít hơn 
so với đèn dây tóc nóng phát 
sáng. 
Ghi chép bài đầy đủ vào tập 
Học phần ghi nhớ