Giáo án Vật lý 9 tiết 30: Động cơ điện một chiều

Bài 28 - Tiết: 30	
Tuần 15
§28. ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU
1. Mục tiêu:
 1.1) Kiến thức:
- Mô tả được các bộ phận chính, giải thích được hoạt động của động cơ điện một chiều.
	- Nêu được tác dụng của mỗi bộ phận chính trong động cơ điện.	
- Phát hiện sự biến đổi điện năng thành cơ năng trong khi động cơ điện hoạt động. 
 1.2) Kĩ năng:
	- Vận dụng qui tắc bàn tay trái xác định chiều lực điện từ, biểu diễn lực điện từ.
	- Giải thích được nguyên tắc hoạt động của động cơ điện một chiều.
 1.3) Thái độ:
	- Học sinh ham hiểu biết, yêu thích môn học , có ý thức bảo vệ môi trường 
2. Trọng tâm :
- Mô tả được các bộ phận chính, giải thích được hoạt động của động cơ điện một chiều.
3. Chuẩn bị:
3.1. Giáo viên : Hình 28.1, 28.2 SGK phóng to.
 Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh: 1 động cơ điện một chiều, 1 biến thế nguồn, 3 đoạn dây nối	 
3.2. Học sinh : Đọc và nghiên cứu bài “Động cơ điện một chiều”.
4. Tiến trình:
4.1/ Ổn định (1’) KDHS
4.2/ Kiểm tra miệng: (4’)
 - Phát biểu qui tắc bàn tay trái.
 - Sửa bài tập 27.3 SBT. Có lực nào tác dung lên cạnh BC của khung dây không? Vì sao? (10đ)
- H: HS khác nhận xét, bổ sung.
- G: Nhận xét chung, ghi điểm. 
- HS phát biểu qui tắc đúng (5đ)
 - Khung quay theo chiều ngược chiều kim đồng hồ (nhìn từ trên xuống). Không có lực tác dụng lên cạnh BC vì cạnh BC song song với các đường sức từ. (5đ)
 4.3/ Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
* HĐ1: Tổ chức tình huống vào bài (1’)
G: Giới thiệu tình huống vào bài.
* HĐ2: Tìm hiểu nguyên tắc hoạt động của động cơn điện một chiều ( 7’)
- H: Tìm hiểu H 28.1 trên bảng và trên mô hình và chỉ ra các bộ phận chính của động cơ điện.
- H: HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
- G: Chốt lại nội dung từ các câu trả lời của HS.
* HĐ3: Nghiên cứu nguyên tắc hoạt động của động cơ đện một chiều (10’)
- H: Cá nhân HS nghiên cứu SGK, thực hiện câu C1.
- H: HS khác nhận xét câu trả lời của bạn. 
- H: Cá nhân HS suy nghĩ và nêu dự đoán theo yêu cầu câu C2.
- G: Cặp lực vừa vẽ có tác dụng gì đối với khung dây?
- H: HS khác nhận xét câu trả lời của bạn.
- H: Các nhóm làm TN kiểm tra dự đoán, đại diện nhóm báo cáo kết quả TN theo C3.
- G: Theo dõi các nhóm làm TN và yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả TN, cho biết dự đoán đúng hay sai.
- H: Thảo luận nhóm, rút ra kết luận về cấu tạo, nguyên tắc hoạt động của động cơ điện một chiều. 
* HĐ4: Tìm hiểu động cơ điện một chiều trong kĩ thuật (10’)
- H: Làm việc cá nhân để chỉ ra các bộ phận chính của động cơ điện trong kĩ thuật.
-G: Gợi ý HS: Cấu tạo của stato và rôto trong động cơ điện đã học ở môn công nghệ 8.
- H: Cá nhân HS thực hiện câu C4.
- G: Trong động cơ điện kĩ thuật, bộ phận tạo ra từ trường có phải là nam châm vĩnh cửu không? Bộ phận quay của động cơ có phải đơn giản là một khung dây dẫn hay không?
- H: HS khác nhận xét câu trả lời của bạn.
- H: Rút ra kết về động cơ điện một chiều trong kĩ thuật.
- G: Giới thiệu thêm động cơ điện xoay chiều (là loại động cơ thường dùng trong đời sống và kĩ thuật).
* HĐ5: Phát hiện sự biến đổi năng lượng trong động cơ điện (3’)
- H: Nêu nhận xét về sự chuyển hoá năng lượng trong động cơ điện.
- G: Hoàn chỉnh nhận xét, rút ra kết luận.
* HĐ6: Vận dụng (5’)
- H: Trả lời câu C5.
- H: HS khác nhận xét câu trả lời của bạn.
- H: Trả lời câu C6.
- H: HS khác nhận xét câu trả lời của bạn.
- H: Trả lời câu C7.
- H: HS khác nhận xét câu trả lời của bạn.
* GVMT: Khi động cơ điện một chiều hoạt động , tại các cổ gĩp ( chỗ đưa điện vào rơto của động cơ ) xuất hiện các tia lửa điện kèm theo khơng khí cĩ mùi khét. Các tia lửa điện này là nguyên nhân sinh ra khí NO, NO2, cĩ mùi hắc. Sự hoạt động của động của động cơ điện một chiều cũng ảnh hưởng đến hoạt động của các thiết bị điện khác (nếu cùng mắc vào mạng điện) và gây nhiễu các thiết bị vơ tuyến truyền hình gần đĩ.
I. Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều 
 1) Các bộ phận chính của động cơ điện một chiều 
(SGK)
 2) Hoạt động của động cơ điện một chiều
 C1: Đoạn dây AB bị đẩy vào trong.
 Đoạn dây CD bị đẩy ra ngoài.
 C2: Khung dây sẽ quay do tác dụng của hai lực.
 C3: HS thực hiện.
 3) Kết luận
(SGK)
II. Động cơ điện một chiều trong kĩ thuật
 1) Cấu tạo của động cơ điện một chiều trong kĩ thuật
 C4: 
 - Trong động cơ điện kĩ thuật, bộ phận tạo ra từ trường là nam châm điện.
 - Bộ phận quay của động cơ điện kĩ thuật (không đơn giản là một khung dây) gồm nhiều cuộn dây đặt lệch nhau và song song với trục của một khối trụ làm bằng các lá thép kĩ thuật ghép lại.
 2) Kết luận
(SGK)
III. Sự biến đổi năng lượng trong động cơ điện
 Khi động cơ điện một chiều hoạt động, điện năng được chuyển hoá thành cơ năng.
IV. Vận dụng
 C5: Quay ngược chiều kim đồng hồ.
 C6: Vì nam châm vĩnh cửu không tạo ra từ trường mạnh như nam châm điện.
 C7: 
 - Động cơ điện xoay chiều: quạt điện, máy bơm, động cơ trong: máy khâu, tủ lạnh, máy giặt . . .
 - Động cơ điện một chiều: bộ phận quay trong đồ chơi trẻ em.
 4.4/ Câu hỏi và bài tập củng cốá: (2’)
- H: Nhắc lại ghi nhớ (SGK)
- H: Thực hiện bài tập 28.3 SBT. - Câu D.
4.5/ Hướng dẫn tự học ở nhà : (2’)
- Học thuộc ghi nhớ và xem lại SGK.
- Làm các bài tập 28.1, 28.2, 28.4 SBT.
- Đọc phần “có thể em chưa biết”
- Đọc và nghiên cứu trước bài 29. 
- Chuẩn bị sẵn mẫu báo cáo, trong đó trả lời các câu hỏi của phần 1/81 SGK.
5. Rút kinh nghiệm:
 Ä- Nội dung: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
 	- Phương pháp: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
- Sử dụng ĐDDH: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .