Giáo án Vật lý 9 - Tiết 3, Bài 3: Thực hành Xác định điện trở của một dây dẫn bằng Ampe kế và Vôn kế - Nguyễn Thanh Phương

Ngày soạn: 
Tiết Thứ 03, Tuần 02
Tên bài dạy:
Bài 3:
THỰC HÀNH
XÁC ĐỊNH ĐIỆN TRỞ CỦA MỘT DÂY DẪN BẰNG AMPE KẾ VÀ VÔN KẾ
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: 
- Nêu được cách xác định điện trở từ công thức .
- Vẽ được sơ đồ mạch điện và tiến hành được thí nghiệm xác định điện trở của một dây dẫn bằng Ampe kế và Vôn kế.
2. Kỹ năng:
- Vẽ sơ đồ mạch điện
- Lắp các dụng cụ thí nghiệm để tiến hành đo điện trở
3. Thái độ:
- Rèn tính nghiêm túc, chấp hành đúng các quy tắc về an toàn trong sử dụng các thiết bị điện trong thí nghiệm.
II. Chuẩn bị:
1. Thầy:
- Bài soạn, đọc sách tham khảo
- Mẫu báo cáo thực hành cho từng hs
2. Trò: Mỗi nhóm hs:
- Một dây dẫn constantan có điện trở chưa biết giá trị. Một biến thế nguồn
- Một vôn kế 1 chiều có GHĐ 12V và ĐCNN 0,1V. Một ampe kế 1 chiều có GHĐ 3A và ĐCNN 0,1A.
- Bảy đoạn dây nối, một khoá K. 1 Bảng điện.
- Báo cáo thực hành.
III. Các bước lên lớp:
1. Ổn định lớp 
2. Kiểm tra bài cũ: 
	Hãy trình bày nội dung phần ghi nhớ của bài 2
3. Nội dung bài mới :
HĐ của thầy
HĐ của trò
ND ghi bảng
Kiểm tra phần trả lời câu hỏi 1 trong mẫu báo cáo thực hành :
GV: Kiểm tra việc chuẩn bị báo cáo thực hành của hs.
GV: Gọi 1 hs viết công thức tính điện trở. 
GV: Yêu cầu 1 hs đứng tại chỗ trả lời câu hỏi b, c phần 1. Các hs khác nhận xét câu trả lời của bạn.
GV: Gọi 1 hs lên bảng vẽ sơ đồ mạch điện thí nghiệm.
Mắc mạch điện theo sơ đồ và tiến hành đo 
GV: Yêu cầu hs tiến hành thí nghiệm theo nhóm theo các bước như bài 1.
GV: Lưu ý theo dõi, kiểm tra, nhắc nhở các nhóm trong quá trình mắc mạch điện đặc biệt cần mắc chính xác các dụng cụ. Kiểm tra các mối nối của hs.
GV: Yêu cầu các nhóm tiến hành đo và ghi kết quả vào bảng trong mẫu báo cáo.
GV: Theo dõi nhắc nhở các hs trong từng nhóm đều phải tham gia mắc mạch điện hoặc đo một giá trị.
HS: Đại diện trả lời
HS: Đứng tại chỗ trả lời câu hỏi của giáo viên:
HS: 1 hs lên bảng vẽ sơ đồ mạch điện 
HS: Làm việc theo nhóm, mắc mạch điện theo sơ đồ đã vẽ trên bảng.
HS: Các nhóm tiến hành đo và ghi kết quả vào bảng báo cáo thực hành.
I. Chuẩn bị :
* Trả lời câu hỏi:
- CT tính điện trở: 
- Vôn kế mắc // với điện trở.
- Ampe kế mắc nối tiếp với điện trở.
II. Nội dung thực hành:
Sơ đồ: 
N
M
K
A
B
+
-
V
A
2. Tiến hành đo.
- Bước 1: Mắc mạch điện theo sơ đồ.
- Bước 2: Lần lượt chỉnh BTN để Ura có giá trị là 3V, 6V, 9V. Đọc số chỉ trên Ampe kế và Vôn kế tương ứng vào bảng 1.
- Bước 3: Từ bảng kq tính R theo CT: R = U/I. Ghi các giá trị R1, R2, R3 vào bảng 1.
- Bước 4: Tính 
III. Báo cáo kết quả:
4. Củng cố:
- Yêu cầu hs nộp báo cáo thực hành 
- Nêu ý nghĩa của bài TH?
- Qua bài TH em có rút ra nhận xét gì?
- nhận xét và rút kinh nghiệm tinh thần, thái độ thực hành của các nhóm
5. Hướng dẩn HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà:	
- Đọc trước sgk bài 4 - Đoạn mạch nối tiếp.
IV. Rút kinh nghiệm:
* Ưu: .............................................................................................................................
* Khuyết:.......................................................................................................................
* Định hướng cho tiết sau:............................................................................................
Ngày soạn: 
Tiết thứ 04, Tuần 02
Tên bài dạy:
Bài 4:
ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: 
- Biết cách suy luận từ biểu thức I = I1 = I2 và hệ thức của định luật Ôm để xây dựng được hệ thức .
- Suy luận được công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm 2 điện trở mắc nối tiếp là Rtđ = R1 + R2.
2. Kỹ năng:
- Biết cách bố trí và tiến hành được TN kiểm tra các hệ thức suy ra từ lý thuyết theo sơ đồ có sẵn.
- Vận dụng những kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng và giải các bài tập về đoạn mạch nối tiếp.
- Rèn kỹ năng quan sát rút ra nhận xét.
3. Thái độ:
- Nghiêm túc trong quá trình làm thí nghiệm theo nhóm.
- Tích cực, sôi nổi, hào hứng tham gia vào các hoạt động của nhóm.
II. Chuẩn bị:
1. Thầy:
- Bài soạn, đọc sỏch tham khảo
- Hệ thống lại những kiến thức trong chương trình lớp 7 có liên quan đến bài học.
- Hình vẽ phóng to H27.1a sgk lớp 7 (trang 76). Hình vẽ 4.1, 4.2 phóng to.
- Ba điện trở mẫu lần lượt có giá trị 6W, 10W, 16W. Một khoá K. Một biến thế nguồn. Bảy đoạn dây nối. Một vôn kế 1 chiều có GHĐ 12V và ĐCNN 0,1V. Một ampe kế 1 chiều có GHĐ 3A và ĐCNN 0,1A. 1 Bảng điện. 
2. Trò:
- Đọc và nghiên cứu bài ở nhà
III. Các bước lên lớp
1. Ổn định lớp 
2. Kiểm tra bài cũ: 
3. Nội dung bài mới :
HĐ của thầy
HĐ của trò
ND ghi bảng
Hệ thống lại những kiến thức có liên quan đến bài học :
GV: Đưa tranh vẽ Hình 27.1a, yêu cầu hs cho biết: 
Trong đoạn mạch gồm 2 bóng đèn
mắc nối tiếp:
 1. Cường độ dòng điện chạy qua mỗi đèn có mối liên hệ ntn với cường độ dòng điện trong mạch chính?
2. HĐT giữa hai đầu đoạn mạch có mối liên hệ ntn với HĐT giữa 2 đầu mỗi đèn?
Nhận biết đoạn mạch gồm 2 điện trở mắc nối tiếp :
GV: Treo tranh vẽ hình 4.1 lên bảng. Yêu cầu hs quan sát và nhận xét các điện trở R1, R2 và Ampe kế được mắc ntn trong mạch điện?
GV: Thông báo: Trong đoạn mạch nối tiếp thì 2 điện trở chỉ có 1 điểm chung, đồng thời I chạy qua chúng có cường độ bằng nhau tức là hệ thức (1) (2) vẫn đúng với đoạn mạch nt.
GV: Yêu cầu hs vận dụng những kiến thức vừa ôn tập và hệ thức của định luật Ôm để trả lời C2.
GV: Tuỳ từng đối tượng hs mà có thể yêu cầu hs tự bố trí TN để kiểm tra lại các hệ thức (1), (2)
 Xây dựng công thức tính Rtđ của đoạn mạch gồm 2 điện trở mắc nt
GV: Yêu cầu hs đọc sgk mục 1 phần II rồi trả lời câu hỏi: Thế nào là một điện trở tương đương của một đoạn mạch.
GV: Hướng dẫn hs dựa vào bt (1), (2) và hệ thức của ĐL Ôm để xây dựng CT tính Rtđ. Gọi đại diện 1 hs lên bảng trình bày cách làm.
Tiến hành TN kiểm tra:
GV: Yêu cầu các nhóm lên nhận dụng cụ TN
GV: Yêu cầu hs đọc thông tin mục 3 phần II trong sgk sau đó yêu cầu các nhóm thảo luận nêu phương án tiến hành TN với các dụng cụ đã cho.
GV: Nhận xét - Chốt lại các bước tiến hành TN.
GV: Yêu cầu hs tiến hành TN.
GV: Nhắc nhở hs phải ngắt khoá K ngay khi đã đọc số chỉ trên Ampe kế.
Theo dõi kiểm tra các nhóm trong quá trình lắp mạch điện - kiểm tra các mối nối và mạch điện của các nhóm.
GV: Yêu cầu 4 nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm.
GV: Nhận xét - khẳng định kết quả đúng.
GV: Yêu cầu nhóm thảo luận rút ra KL.
GV: Yêu cầu hs đọc phần thông báo trong sgk.
GV: Yêu cầu hs đọc và hoàn thành C4, C5.
GV: 
1. Cần mấy công tắc để điều khiển đoạn mạch nt?
2. Trong sơ đồ H4.3 sgk có thể chỉ mắc 2 điện trở có trị số thế nào nối tiếp với nhau (thay vì phải mắc 3 điện trở).
3. Nêu cách tính điện trở tương đương của đoạn mạch AC.
HS: Quan sát tranh vẽ trả lời
HS: Quan sát hình vẽ, làm việc cá nhân với C1
HS: Ghi vở
HS: Làm việc cá nhân hoàn thành C2.
HS: Cá nhân đọc sgk tìm hiểu khái niệm Rtđ. 
HS: Dưới sự hướng dẫn của gv cá nhân tự rút ra công thức tính Rtđ.
HS: Đại diện các nhóm lên nhận dụng cụ. Nhóm trưởng phân công công việc cho các thành viên trong nhóm
HS: Làm việc cá nhân đọc sgk. Thảo luận nhóm nêu phương án tiến hành TN.
HS: Tiến hành TN theo nhóm
HS: Đại diện các nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm. 
HS: Thảo luận nhóm để rút ra kết luận. 
HS: Đọc thông báo trong sgk.
HS: Làm việc cá nhân trả lời C4, C5.
HS: Đại diện trả lời các câu hỏi GV đưa ra
I. I và U trong đoạn mạch nối tiếp:
1. Nhắc lại kiến thức ở lớp 7:
Trong đoạn mạch gồm Đ1 nt Đ2 thì:
I = I1 = I2. (1)
U = U1 + U2. (2)
A
2. Đoạn mạch gồm 2 điện trở mắc nt:
+
-
A
B
K
R1
R2
A
a) Sơ đồ:
b) Các hệ thức đối với đoạn mạch gồm R1 nt R2.
I = I1 = I2. (1)
U = U1 + U2. (2)
 (3)
II. Điện trở tương đương của một đoạn mạch nt: 
1. Khái niệm Rtđ: sgk.
- Ký hiệu: Rtđ 
2. Công thức tính:
Theo (2) ta có U = U1 + U2 = IR1 + IR2 = I(R1 + R2) =IRtđ.
Vậy suy ra
Rtđ = R1 + R2 (4)
3. Thí nghiệm kiểm tra:
a) Sơ đồ: H4.1.
b) Tiến hành:
- Bước 1: Mắc điện trở R=6W nt với R=10W. Hiệu chỉnh biến thế nguồn để Ura = 6V. Đọc I1.
- Bước 2: Thay 2 điện trở trên bằng điện trở có R=16W. Ura = 6V. Đọc I2.
- Bước 3: So sánh I1 và I2 => mlh giữa R1, R2, Rtđ.
4. Kết luận: Đoạn mạch gồm 2 điện trở mắc nt có 
Rtđ = R1 + R2.
III. Vận dụng:
- C4:
- C5:
4. Củng cố: 
+ Nếu có R1, R2...RN mắc nt với nhau thì Rtđ ?:	Rtđ =R1 + R2 +..+RN
+Nếu R1=R2=...=RN mắc nt với nhau thì RN= NR1
5. Hướng dẩn HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà:	
- Học thuộc phần ghi nhớ. Đọc phần có thể em chưa biết. 
- Đọc trước sgk bài 5 - Đoạn mạch song song.
- Làm các bài tập 4.1 -> 4.6 trong sbt.
IV. Rút kinh nghiệm:
* Ưu: .............................................................................................................................
* Khuyết:.......................................................................................................................
* Định hướng cho tiết sau:............................................................................................
Phong Thạnh A, ngày...../...../2015
Ký duyệt T2
Long Thái Vương