Giáo án Vật lý 9 - Tiết 11, Bài 11: Bài tập vận dụng định luật Ôm và công thức tính điện trở của dây dẫn - Nguyễn Thanh Phương

Ngày soạn: 
Tiết thứ 11, Tuần 06
Tên bài dạy
Bài: 11
BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT ÔM
VÀ CÔNG THỨC TÍNH ĐIỆN TRỞ CỦA DÂY DẪN.
I- Mục tiêu
1. Kiến thức: 
- Vận dụng định luật Ôm và công thức tính điện trở của dây dẫn để tính các đại lượng có liên quan đối với đoạn mạch gồm nhiều nhất là ba điện trở mắc nối tiếp, song song, hỗn hợp.
2. Kĩ năng: Phân tích, tổng hợp kiến thức; Giải bài tập theo đúng các bước giải.
3. Thái độ: Trung thực, kiên trì.
II- Chuẩn bị:
1. Thầy: Bài tập và đáp án
2. Trò: SGK, đồ dùng học tập
III. Các bước lên lớp:
1- Ổn định lớp 
2. Kiểm tra bài cũ: 
- Yêu cầu 1HS làm bài tập 1 SGK
Tóm tắt:
L =30m
S = 0,3mm2 = 0,3.10-6m2
r = 1,1.10-6Wm
U = 220V
I =?
Bài giải
Áp dụng công thức: R = r.= 1,1.10-6. = 110(W)
Điện trở của dây nicrôm là 110W
Áp dụng công thức đ/l Ôm: I = = = 2A
Vậy cường độ dòng điện qua dây dẫn là 2A.
- HS tham gia thảo luận bài 1 trên lớp, chữa bài vào vở nếu sai
3- Nội dung bài mới :
HĐ của thầy
HĐ của trò
ND ghi bảng
Giải bài tập 2
- Yêu cầu HS đọc đề bài bài 2. Tự ghi phần tóm tắt vào vở.
- Hướng dẫn HS phân tích đề bài, yêu cầu 1,2 HS nêu cách giải câu a) để cả lớp trao đổi, thảo luận. GV chốt lại cách giải đúng.
GV có thể gợi ý cho HS nếu HS không nêu được cách giải:
+ Phân tích mạch điện
+ Để bóng đèn sáng bình thường cần có điều kiện gì?
+ Để tính được R2, cần biết gì? (Có thể cần biết U2, I2 hoặc cần biết Rtđ của đoạn mạch).
- Đề nghị HS tự giải vào vở.
- Gọi 1 HS lên bảng giải phần a), GV kiểm tra bài giải của 1 số HS khác trong lớp.
- Gọi HS nhận xét bài làm của bạn. Nêu cách giải khác cho phần a). Từ đó so sánh xem cách giải nào ngắn gọn và dễ hiểu hơn ® chữa vào vở.
- Tương tự, yêu cầu cá nhân HS hoàn thành phần b). 
 Bài tập 3
- GV yêu cầu HS đọc và làm phần a) bài tập 3.
- GV có thể gợi ý: Dây nối từ M tới A và từ N tới B được coi như một điện trở Rđ mắc nối tiếp với đoạn mạch gồm 2 bóng đèn (Rđ nt (R1//R2). Vậy điện trở đoạn mạch MN được tính như với mạch hỗn hợp ta đã biết cách tính ở các bài trước.
- Yêu cầu cá nhân HS làm phần a) bài 3. Nếu vẫn còn thấy khó khăn có thể tham khảo gợi ý SGK.
HS đọc đề bài bài 2. Tự ghi phần tóm tắt vào vở.
HS phân tích đề bài và nêu cách giải câu a)
- HS chú ý 
HS lên bảng giải phần a), 
HS nhận xét bài làm của bạn. Nêu cách giải khác cho phần a).
Cá nhân HS hoàn thành phần b).
HS đọc và làm phần a) theo y/c của GV
Chú ý
Cá nhân HS làm phần a) bài 3.
 Bài 2
Tóm tắt:
Cho mạch điện như hình vẽ
R1= 7,5W; I = 0,6A
U = 12V
a) Để đèn sáng bình thường R2 = ?
Bài giải
C1: Phân tích mạch: R1 nt R2
Vì đèn sáng bình thường do đó.
I1 = 0,6A và R1 = 7,5W
R1 nt R2 ® I1 = I2 = I = 0,6A
Áp dụng CT: R = = = 20(W)
Mà R = R1 + R2®R2 = R - R1
®R2 = 20W - 7,5W =12,5W
Điện trở R2 là 12,5W 
C2: Áp dụng CT: I = ®U = I.R
U1 = I.R1= 0,6A.7,5W = 4,5V
Vì R1 nt R2 ®U = U1 + U2
®U2 = U - U1 = 12V - 4,5V
= 7,5V
Vì đèn sáng bình thường mà I1 = I2
= 0,6A®R2 = = = 12,5(W)
C3: Áp dụng CT: I = ® U = I.R
U1 = I.R1 = 0,6A. 7,5W = 4,5V
U1 + U2 = 12V®U2 = 7,5V
Vì R1 nt R2 ® ®R2 = 2,5W
b) Tóm tắt
Rb = 30W; S = 1mm2 = 10-6m2
r = 0,4.10-6Wm
l=?
Bài giải: Áp dụng công thức: R = r.
® l = = = 75(m)
Vậy chiều dài dây làm biến trở là 75m
Bài 3
Tóm tắt
R1 = 600W; R2 = 900W
UMN = 220V
1=200m; S=0,2mm2
r = 1,7.10-8Wm
Bài giải.
Áp dụng công thức:
R =r. = 1,7.10-8. = 17(W)
Điện trở của dây (Rd) là 17(W)
VìR1//R2®R1,2== =360 (W)
Coi Rdnt (R1//R2) ®RMN = R1,2 + Rd
RMN = 360W +17W = 377W
Vậy điện trở đoạn mạch MN bằng 377W.
4. Củng cố:
HD HS làm BT3 phần b
Lời giải:
b) áp dụng công thức: ; UAB = IMN.R1,2 =. 360 » 210(V). Vì R1//R2 ®
U1 = U2 = 210V
Hiệu điện thế đặt vào 2 đầu mỗi đèn là 210V.
Nêu cách giải khác cho câu b
5. Hướng dẩn HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà:	
- Làm bài tập 11(SBT). Với lớp HS yếu thì có thể không giao bài 11.3
- GV gợi ý bài 11.4 cách phân tích mạch điện.
IV. Rút kinh nghiệm:
* Ưu: .............................................................................................................................
* Khuyết:.......................................................................................................................
* Định hướng cho tiết sau:............................................................................................
Ngày soạn: 
Tiết thứ 12, Tuần 06
Tên bài dạy:
Bài: 12
CÔNG SUẤT ĐIỆN
I- Mục tiêu:
1. Kiến thức
 - Nêu được ý nghĩa của số oát ghi trên dụng cụ điện.
- Vận dụng công thức P = U.I để tính được một đại lượng khi biết các đại lượng còn lại.
2. Kĩ năng: Thu thập thông tin
3. Thái độ: Trung thực, cẩn thận, yêu thích môn học
II – Chuẩn bị 
1. Thầy:
- 1 bóng đèn 220V - 100W; 1 bóng 220V - 25W được lắp trên bảng điện.
- 1 số dụng cụ điện như máy sấy tóc, quạt trần (ở lớp học).
- Bảng công suất điện của một số dụng cụ điện thường dùng (phóng to).
- Bảng 2 viết trên bảng phụ (có thể bổ sung thêm cột tích U.I để HS dễ so sánh với công suất
2. Trò: Đọc và nghiên cứu bài ở nhà
III. Các bước lên lớp:
1- Ổn định lớp 
2. Kiểm tra bài cũ: (Kết hợp trong bài)
3- Nội dung bài mới :
GV- Bật công tắc 2 bóng đèn 220V - 100W và 220V - 25W. Gọi HS nhận xét độ sáng của 2 bóng đèn?
- GV: Các dụng cụ điện khác như quạt, nồi cơm điện, bếp điện... cũng có thể hoạt động mạnh yếu khác nhau. Vậy căn cứ vào đâu để xác định mức độ hoạt động mạnh, yếu khác nhau này? ® Bài mới
HĐ của thầy
HĐ của trò
ND ghi bảng
Tìm hiểu công suất định mức của các dụng cụ điện
- GV cho HS quan sát một số dụng cụ điện (bóng đèn, máy sấy tóc...) 
- Gọi HS đọc số được ghi trên các dụng cụ đó® GV ghi bảng 1 số ví dụ 
- Yêu cầu HS đọc số ghi trên 2 bóng đèn thí nghiệm ban đầu® Trả lời câu hỏi C1.
- GV thử độ sáng của 2 đèn để chứng minh với cùng HĐT, đèn 100W sáng hơn đèn 25W
- GV: ở lớp 7 ta đã biết số vôn (V) có ý nghĩa như thế nào? ở lớp 8 oát (W) là đơn vị của đại lượng nào?
® Số oát ghi trên dụng cụ dùng điện có ý nghĩa gì?
 ( HS đọc thông báo mục 2 và ghi ý nghĩa số oát vào vở)
-Yêu cầu 1,2 học sinh giải thích ý nghĩa con số trên dụng cụ điện ở phần 1. 
- Hướng dẫn HS trả lời câu C3 
- GV treo bảng công suất của một số dụng cụ điện thường dùng. Yêu cầu HS giải thích con số ứng với 1, 2 dụng cụ điện trong bảng.
Tìm công thức tính công suất điện
- GV chuyển ý: Như phần đầu mục II - SGK.
- Gọi HS nêu mục tiêu thí nghiệm.
- Yêu cầu tiến hành thí nghiệm theo nhóm, ghi kết quả trung thực vào bảng 2.
- Yêu cầu HS trả lời câu C4, C5
- Yêu cầu HS hoàn thành câu C6 theo hướng dẫn của GV:
+ Đèn sáng bình thường khi nào?
+ Để bảo vệ đèn, cầu chì được mắc như thế nào?
(HS quan sát và đọc số ghi trên một số dụng cụ điện) 
- HS đọc số ghi trên hộp số quạt trần của lớp học.
- HS đọc số ghi trên 2 bóng đèn làm thí nghiệm và trả lời câu C1
HS nhớ lại kiến thức cũ trả lời
-HS giải thích ý nghĩa con số ghi trên các dụng cụ điện. Ví dụ: Đèn ghi (220V - 100W
- Cá nhân HS trả lời câu C3
- HS nghiêc cứu SGK 
- HS nêu được mục tiêu thí nghiệm
-Tiến hành thí nghiệm các nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm
- HS trả lời câu C4, C5
- Cá nhân HS hoàn thành câu C6.
I. Công suất định mức của các dụng cụ điện.
1. Số vôn và số oát trên các dụng cụ điện.
C1:với cùng một hiệu điện thế, đèn có số oát lớn hơn thì sáng mạnh hơn, đèn có số oát nhỏ hơn thì sáng yếu hơn.
2. ý nghĩa của số oát ghi trên mỗi dụng cụ điện.
+ Số oát ghi trên mỗi dụng cụ điện chỉ công suất định mức của dụng cụ đó.
+ Khi dụng cụ điện được sử dụng với HĐT bằng HĐT định mức thì tiêu thụ công suất bằng công suất định mức.
có nghĩa là đèn có:
HĐT định mức là 220V;
Công suất định mức là: 100W.
Khi đèn sử dụng ở HĐT 220V thì công suất của đèn đạt được là 100W và khi đó đèn sáng bình thường. 
C3:+ Cùng một bóng đèn, khi sáng mạnh thì có công suất lớn hơn.
+ Cùng một bếp điện, lúc nóng ít hơn thì công suất nhỏ hơn.
II. Công thức tính công suất điện.
1. Thí nghiệm.
 Xác định mối liên hệ giữa công suất tiêu thụ (P) của một dụng cụ điện với hiệu điện thế (U) đặt vào dụng cụ đó và cường độ dụng điện (I) chạy qua nó.
2. Công thức tính công suất điện.
- công thức P = U.I 
- Trả lời câu C5® Ghi các công thức tính công suất suy diễn vào vở. 
III- Vận dụng:
C6:+ Đèn sáng bình thường khi đèn được sử dụng ở HĐT định mức U = 220V, khi đó công suất đèn đạt được bằng công suất định mức P = 75W.
Áp dụng công thức: P = U.I ®I = 
R = 
+ Có thể dùng loại cầu chì loại 0,5A vì nó đảm bảo cho đèn hoạt động bình thường và sẽ nóng chảy, tự động ngắt mạch khi đoản mạch.
4. Củng cố: 
- Hướng dẫn HS cách giải bài tập C6, C7 phần vận dụng. 
BT: Cho dđ 5A chạy quadây dẩn có điện trở 16trong nữa giờ. Hỏi dây dẩn tỏa nhiệt là bao nhiêu?
HD: -Tính NL: Q = RI2t = 720kJ
5. Hướng dẩn HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà:	
- Học và làm bài 12 (SBT). GV hướng dẫn học sinh bài 12.7:
+ Công thức tính công đã học ở lớp 8: A = F.s
+ Công thức tính công suất: P = (công thức này áp dụng cho mọi cơ cấu sinh công).
IV. Rút kinh nghiệm:
* Ưu: .............................................................................................................................
* Khuyết:.......................................................................................................................
* Định hướng cho tiết sau:............................................................................................
Phong Thạnh A, ngày...../...../2015
Ký duyệt T6
Long Thái Vương