Giáo án Vật lý 7 - Tiết 2, Bài 2: Sự truyền ánh sáng - Năm học 2015-2016

NS: 19/8 /2015 
 Tiết2: Bài 2: sự truyền ánh sáng 
I. Mục tiêu:
* Kiến thức: 
 - Biết làm thí nghiệm để xác định được đường truyền của ánh sáng.
 - Phát biểu được định luật truyền thẳng ánh sáng.
 - Biết vận dụng định luật truyền thẳng ánh sáng vào xác định đường thẳng trong thực tế.
 - Nhận biết được đặc điểm của 3 loại chùm sáng.
* Kỹ năng:
 - Biết làm thí nghiệm để tìm ra định luật truyền thẳng ánh sáng. 
 - Biết dùng thí nghiệm để kiểm tra một hiện tượng về ánh sáng.
* Thái độ: Vận dụng kiến thức vào cuộc sống.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
*Học sinh: Mỗi nhóm: - Một ống nhựa cong, một ống nhựa thẳng, một nguồn sáng dùng pin, 3 màn chắn có lỗ đục như nhau, 3 đinh ghim mạ mũ nhựa to.
III. Hoạt động dạy học:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung bài học
Hoạt động 1:(10p) Kiểm tra bài cũ + tổ chức tình huống học tập
?1: Khi nào ta nhận biết được ánh sáng ? khi nào ta nhìn thấy vật? giải thích hiện tượng khi nhìn thấy vết sáng trong khói hương? 
?2: Chữa bài tập 1.1, 1.2 SBT.
GV yêu cầu HS nhận xét cho điểm.
GV cho HS đọc phần mở bài SGK hỏi em có suy nghĩ gì về thắc mắc của Hải? HS nêu dự kiến.....
GV Để biết ý kiến nào đúng ta sẽ nghiên cứu bài hôm nay.
HS1: - SGK
- Khói gồm nhiều hạt nhỏ li ti, các hạt khói được đền chiếu sáng trở thành các vật sáng. Các vật sáng nhỏ li ti xếp gần nhau tạo thành một vệt sáng mà ta nhìn thấy.
HS2:Bài 1.1 C
 Bài 1.2 B.
Hoạt động 2: (15p) Nghiên cứu tìm qui luật đường truyền của ánh sáng
? Các em hãy dự đoán xem ánh sáng truyền đi theo đường cong, thẳng hay là đường gấp khúc? 
HS: .....
? Nêu phương án để kiểm tra dự đoán này?
GV:Yêu cầu HS quan sát thí nghiệm h2.1 nêu mục đích, dụng cụ và cách làm thí nghiệm? 
? Các nhóm nhận dụng cụ quan sát và cho biết dùng ống cong hay ống thẳng sẽ nhìn thấy dây tóc bóng đèn pin phát sáng? 
? Không có ống thẳng thì ánh sáng có truyền theo đường thẳng không? 
? Điều đó được kiểm tra như thế nào? GV yêu cầu HS thực hiện phương án kiểm tra như SGK .
? Quan sát h2.2 cho biết dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm? 
HS: + Bật đèn
 + Để 3 màn chắn 1, 2, 3 sao cho nhìn qua 3 lỗ A, B, C vẫn thấy đèn sáng.
 + Kiểm tra 3 lỗ xem có thẳng hàng không? 
 + Để lệch một trong 3 bản quan sát đèn? ( không thấy đèn sáng)
? Qua thí nghiệm trên ta rút ra kết luận gì ? 
 GV ngoài môi trường không khí môi trường nước, tấm kính, thuỷ tinh thì ánh sáng cũng truyền theo đường thẳng
? Có nhận xét gì về tính chất của các môi trường này? 
HS: Các môi trường này trong suốt, .mọi vị trí trong các môi trường đó có tính chất như nhau nên gọi là đồng tính.
? Ta có thể rút ra định luật truyền thẳng ánh sáng như thế nào? 
GV vậy đường truyền của tia sáng được biểu diễn như thế nào? 
I/ Đường truyền của ánh sáng . 
1/ Thí nghiệm: 
C1: ống thẳng nhìn thấy dây tóc bóng đèn đang phát sáng.chứng tỏ ánh sáng từ dây tóc bóng đèn qua ống thẳng tới mắt.
 ống cong không nhìn thấy dây tóc bóng đèn sáng chứng tỏ ánh sáng từ dây tóc không truyền theo đường cong.
C2: 3 lỗ A, B , C thẳng hàng dẫn dến ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
*Kết luận: Đường truyền của ánh sáng trong không khí là đường thẳng.
*Định luật truyền thẳng ánh sáng: 
 Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
Hoạt động 3: (10p) Nghiên cứu thế nào là tia sáng, chùm sáng
? Yêu cầu HS đọc thông tin SGK cho biết người ta qui ước tia sáng như thế nào? 
? Qui ước vẽ chùm sáng như thế nào?
GV(Chốt) chùm sáng trong thực tế có rất nhiều tia. 
? Quan sát h2.5 cho biết có mấy loại chùm sáng? 
?Thế nào gọi là chùm sáng song song? hội tụ, phân kỳ? 
GV yêu cầu HS vẽ các chùm tia song song, hội tụ, phân kì vào vở.
II/ Tia sáng và chùm sáng: 
+ Đường thẳng có mũi tên chỉ hướng gọi là tia sáng.
S
M
+ SM là một tia sáng.
+ Vẽ chùm sáng thì chỉ cần vẽ 2 tia sáng ngoài cùng.
+ Có 3 loại chùm sáng: 
Chùm song song 
 chùm hội tụ 
chùm phân kỳ.
C3: a/ Không giao nhau
 b/ giao nhau
 c/ loe rộng
Hoạt động 4:(8p) vận dụng 
GV yêu cầu HS làm C4, C5, SGK hoạt động cá nhân.
GV yêu cầu HS đọc câu C5 và nêu cách điều chỉnh 3 kim thẳng hàng.( theo qui luật xếp hàng)
III/ Vận dụng: 
 C4: Qua hai thí nghiệm trên thì chứng tỏ ánh sáng từ đèn phát ra truyền tới mắt đi theo đường thẳng.
C5: Cách quan sát : 
 + Đặt mắt sao cho mắt chỉ nhìn thấy kim gần mắt nhất mà không nhìn thấy 2 kim còn lại.
Giải thích: kim 1 là vật chắn sáng của kim 2, kim 2 là vật chắn sáng của kim 3, do ánh sáng truyền đi theo đường thẳng nên ánh sáng từ kim 2, 3 bị chắn không tới mắt.
Hoạt động 5: Hướng dẫn học ở nhà( 2p) 
 - Học thuộc phần ghi nhớ SGK.
 - Đọc phần có thể em chưa biết. 
 - Làm bài tập 2.1 đến 2.4 SBT
 - Làm thêm ở sách bài tập vật lý nâng cao 7 ( lớp 7A)