Giáo án Toán học 10 - Tiết 17: Đại cương về phương trình

 Tuần 9	 	 Ngày soạn: 9/10/2014.
 Tiết PPCT : 17	 Ngày dạy: 13/10/2014.
ĐẠI CƯƠNG VỀ PHƯƠNG TRÌNH ( TIẾT 1)
I. MỤC TIÊU : Qua bài này, học sinh cần nắm được:
1. Kiến thức: 
- Khái niệm phương trình, nghiệm của phương trình.
- Biết khái niệm phương trình chứa tham số, phương trình nhiều ẩn.
2. Kỹ năng:
Biết nêu điều kiện xác định của phương trình ( không cần giải các điều kiện).
Biết cách tìm nghiệm của phương trình.
 3. Tư duy, thái độ : 
 - Tích cực tham gia xây dựng bài học, tính cẩn thận, chính xác. 
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH :
- GV: giáo án, phấn màu.
 - HS: sách giáo khoa.
 III. PHƯƠNG PHÁP :
 - Diễn giải, vấn đáp.
IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, vệ sinh lớp học.
2. Bài cũ: 
Tìm tập xác định của hàm số sau :
Hoạt động của GV và HS
Ghi bảng – Trình chiếu
-GV: Gọi 2 em HS lên bảng làm bài tập, yêu cầu làm tối đa 7 phút, các em dưới lớp lấy nháp ra làm.
-HS: 2 em lên bảng làm bài tập theo sự chỉ định của GV, các em dưới lớp làm vào nháp, theo dõi bài làm của các em trên bảng.
-GV: Nhận xét bài làm của học sinh, sửa chữa lỗi sai, cho điểm.
a) Điều kiện xác định :
Vậy 
b) Điều kiện xác định :
Vậy 
3. Bài mới.
Hoạt động 1: Khái niệm về phương trình.
Hoạt động 1.1: Phương trình một ẩn.
Hoạt động của GV và HS
Ghi bảng – Trình chiếu
-GV: Cho HS làm bài tập để dẫn dắt vào bài mới, tìm x biết:
a) 3x=x+5.
b) x=x+5.
-HS: Chép đề và làm bài tập mà GV giao.
-GV: Dẫn dắt chỉ ra rằng 2 phương trình trên là các phương trình một ẩn, giá trị của x tìm được chính là nghiệm của phương trình, sau đó GV đưa ra khái niệm phương trình một ẩn, nghiệm của phương trình.
-HS: Theo dõi, ghi chép bài.
-GV: Gọi học sinh cho ví dụ về phương trình một ẩn, tìm nghiệm của phương trình vừa cho ví dụ.
-HS: Suy nghĩ và cho ví dụ.
I/ Khái niệm về phương trình:
Phương trình một ẩn:
Định nghĩa:
 -Phương trình ẩn là mệnh đề chứa biến có dạng :
trong đó và là những biểu thức của . Ta gọi là vế trái, là vế phải của phương trình (*).
- Nếu có số thực sao cho là mệnh đề đúng thì được gọi là một nghiệm của phương trình .
- Giải phương trình (*) là tìm tất cả các nghiệm của (*).
-Phương trình vô nghiệm thì ta nói tập nghiệm của nó bằng rỗng.
Ví dụ 1: 3x=x+5, x=x+5 là các phương trình một ẩn.
Phương trình 3x=x+5 có nghiệm x=.
 Hoạt động 1.2: Điều kiện của một phương trình
Hoạt động của GV và HS
Ghi bảng – Trình chiếu
-GV: Cho phương trình:
Khi vế trái của phương trình có nghĩa hay không? Vì sao?
-HS: Suy nghĩ, trả lời câu hỏi của GV.
-GV: Vế phải của phương trình có nghĩa khi nào?
-HS: Suy nghĩ, trả lời câu hỏi.
-GV: Lưu ý học sinh khi giải phương trình cần tìm điều kiện xác định.
-HS: Lắng nghe và ghi chép.
-GV: Cho học sinh làm bài
Hãy tìm điều kiện của các phương 
trình sau :
-HS: Ghi đề, suy nghĩ cách giải.
-GV: có nghĩa khi nào?
-HS: Suy nghĩ, trả lời.
-GV: có nghĩa khi nào?
-HS: Trả lời câu hỏi của GV.
Từ đó giáo viên gọi 2 HS lên bảng làm bài tập.
-HS: Xung phong lên bảng.
Điều kiện của một phương trình:
(SGK trang 54)
Ví dụ 2: Tìm điều kiện của phương trình 
Giải:
Hoạt động 1.3: Phương trình nhiều ẩn.
Hoạt động của GV và HS
Ghi bảng – Trình chiếu
GV: Ngoài các phương trình một ẩn, ta còn gặp những phương trình có nhiều ẩn số, chẳng hạn:
Phương trình (1) là phương trình 2 ẩn x và y.
Phương trình (2) là phương trình 3 ẩn x, y và z.
-HS: Theo dõi, ghi chép.
-GV: Khái quát khái niệm của phương trình nhiều ẩn, nghiệm của phương trình nhiều ẩn.
-HS: Theo dõi, ghi chép bài cẩn thận.
3. Phương trình nhiều ẩn:
(sgk)
Ví dụ 3 :
Phương trình (1) là phương trình 2 ẩn x và y.
Phương trình (2) là phương trình 3 ẩn x, y và z.
Hoạt động 1.4: Phương trình chứa tham số.
Hoạt động của GV và HS
Ghi bảng – Trình chiếu
-GV: Trong một phương trình ngoài các chữ đóng vai trò ẩn số, còn có các chữ khác được xem như những hằng số và được gọi là tham số.
Ví dụ: (m+1)x -3=0 là phương trình ẩn x, chứa tham số m.
-HS: Theo dõi, ghi chép bài
-GV: Khi nào thì phương trình
(m+1)x -3=0 có nghiệm.
-HS: Suy nghĩ, trả lời.
-GV: Nhận xét câu trả lời của HS, đưa ra cách làm.
-HS: Theo dõi, ghi chép.
-GV: Gọi HS đứng lên đọc phần giải và biện luận phương trình chứa tham số.
4. Phương trình chứa tham số:
(SGK)
Ví dụ 4: Phương trình (m+1)x -3=0 là phương trình ẩn x, chứa tham số m.
Phương trình có nghiệm khi 
4. Củng cố :
1) GV cho HS nhắc lại:
Thế nào là phương trình một ẩn? Nghiệm của phương trình?
2) Tìm điều kiện của phương trình: 
5. Dặn dò :
- Về nhà học bài, xem trước mục tiếp theo của bài “ Đại cương về phương trình.”
- Bài tập về nhà: Tìm điều kiện xác định của các phương trình sau?
6. Rút kinh nghiệm: