Giáo án Sinh học lớp 9 bài 5, 6

Tuần: 03	Ngày soạn: 25/08/2014
Tiết: 05	Ngày dạy: 01/09/2014
BÀI 5: LAI HAI CẶP TÍNH TRẠNG (TIẾP)
MỤC TIÊU:
Kiến thức:
- Học sinh hiểu và giải thích được kết quả lai hai cặp tính trạng theo quan điểm của Menđen.
- Phân tích được ý nghĩa của quy luật phân li độc lập đối với chọn giống và tiến hoá.
Kỹ năng:
Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình.
Thái độ:
HS Biết ứng dụng vào trong thực tiễn
CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN & HỌC SINH:
Giáo viên:
- Tranh phóng to hình 5 SGK.
- Bảng phụ ghi nội dung bảng 5.
Học sinh:
Chuẩn bị bài trước khi lên lớp
PHƯƠNG PHÁP:
PP trực quan + pp đàm thoại + pp hoạt động nhóm
TIẾN TRÌNH GIỜ DẠY - GIÁO DỤC:
Ổn định lớp: 1’
Kiểm tra bài cũ: 6’
- Căn cứ vào đâu Menđen lại cho rằng các tính trạng màu sắc và hình dạng hạt đậu trong thí nghiệm của mình di truyền độc lập với nhau?
( Căn cứ vào tỉ lệ kiểu hình F2 bảng tích tỉ lệ các tính trạng hợp thành nó).
- Cặp tính trạng thứ nhất có tỉ lệ phân li 3:1, cặp tính trạng thứ 2 có tỉ lệ phân li là 1:1, sự di truyền của 2 cặp tính trạng này sẽ cho tỉ lệ phân li kiểu hình như thế nào?
(3:1)(1:1) = 3: 3: 1: 1
- Biến dị tổ hợp là gì? nó xuất hiện trong hình thức sinh sản nào? Vì sao?
Giảng bài mới:
Menđen đã giải thích kết quả thí nghiệm lai hai cặp tính trạng như thế nào? Quy luật phân li độc lập có ý nghĩa gì? ta xét ở bài hôm nay.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY & TRÒ
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1 (19’)
Menđen giải thích kết quả thí nghiệm
- Yêu cầu HS nhắc lại tỉ lệ phân li kiểu hình ở F2?
- HS nêu được tỉ lệ:
- Từ kết quả trên cho ta kết luận gì?
- HS rút ra kết luận. 
- Yêu cầu HS quy ước gen.
- Nhắc lại tỉ lệ kiểu hình ở F2?
- Số tổ hợp giao tử (hợp tử) ở F2?
- Số loại giao tử đực và cái?
- HS nêu được: 9 vàng, trơn; 3 vàng, nhăn; 3 xanh, trơn; 1 xanh, nhăn.
- Tỉ lệ kiểu hình ở F2 tương ứng với 16 hợp tử.
- có 4 loại giao tử đực và 4 loại giao tử cái, mỗi loại có tỉ lệ 1/4.
- GV kết luận : cơ thể F1 phải dị hợp tử về 2 cặp gen AaBb các gen tương ứng A và a, B và b phân li độc lập và tổ hợp tự do để cho 4 loại giao tử: AB, Ab, aB, ab.
- Yêu cầu HS theo dõi hình 5 và giải thích tại sao ở F2 lại có 16 tổ hợp giao tử (hợp tử)?
- GV hướng dẫn cách xác định kiểu hình và kiểu gen ở F2, yêu cầu HS hoàn thành bảng 5 trang 18.
- Từ phân tích trên rút ra kết luận.
- Phát biểu nội dung của quy luật phân li độc lập trong quá trình phát sinh giao tử?
- Tại sao ở những loài sinh sản hữu tính, biến dị lại phong phú?
- Gv đưa ra công thức tổ hợp của Menđen.
Gọi n là số cặp gen dị hợp (PLĐL) thì:
+ Số loại giao tử là: 2n
+ Số hợp tử là: 4n
+ Số loại kiểu gen: 3n
+ Số loại kiểu hình: 2n
+ Tỉ lệ phân li kiểu gen là: (1+2+1)n
+ Tỉ lệ phân li kiểu hình là: (3+1)n
Đối với kiểu hình n là số cặp tính trạng tương phản tuân theo di truyền trội.
I. Menđen giải thích kết quả thí nghiệm
- Từ kết quả thí nghiệm: sự phân li của từng cặp tính trạng đều là 3:1 Menđen cho rằng mỗi cặp tính trạng do một cặp nhân tố di truyền quy định, tính trạng hạt vàng là trội so với hạt xanh, hạt trơn là trội so với hạt nhăn.
- Quy ước gen:
A quy định hạt vàng. 
B quy định hạt trơn.
a quy định hạt xanh. 
b quy định hạt nhăn.
- Tỉ lệ kiểu hình ở F2 tương ứng với 16 tổ hợp giao tử (hợp tử) => mỗi cơ thể đực hoặc cái cho 4 loại giao tử nên cơ thể F1 phải dị hợp về 2 cặp gen (AaBb), các gen A và a, B và b phân li độc lập và tổ hợp tự do cho 4 loại giao tử là: AB, Ab, aB, ab.
- Sơ đồ lai: Hình 5 SGK.
Hoạt động 2 (12’)
Tìm hiểu ý nghĩa của quy luật phân li độc lập
- Giáo viên yêu cầu học sinh nghiên cứu thông tin -> Thảo luận trả lời:
- Tại sao ở những loài sinh sản hữu tính, biến dị lại phong phú?
- HS thu thập thông tin SGK, kết hợp liên hệ thực tế -> trả lời:
+ F1 có sự tổ hợp lại các nhân tố di truyền -> hình thành kiểu gen khác P.
- Quy luật phân li độc lập có ý nghĩa gì?
- Giáo viên đưa ra một số công thức tổ hợp:
+ Giao tử của Aa = A:a; Bb = B:b
=> các loại giao tử: 
(A:a)(B:b) = AB, Ab, aB, ab.
=> Các hợp tử: 
(AB,Ab,aB,ab)( AB,Ab,aB,ab) = ..........
- HS thu thập thông tin SGK, kết hợp liên hệ thực tế -> trả lời:
+ F1 có sự tổ hợp lại các nhân tố di truyền -> hình thành kiểu gen khác P.
II. ý nghĩa của quy luật phân li độc lập
- Quy luật phân li độc lập giải thích được một trong những nguyên nhân làm xuất hiện biến dị tổ hợp là do sự phân ly độc lập và tổ hợp tự do của các cặp nhân tố di truyền.
- Biến dị tổ hợp có ý nghĩa quan trọng trong chọn giống và tiến hoá.
Củng cố: 5’
- Kết quả phép lai có tỉ lệ kiểu hình 3 : 3 : 1 : 1, các cặp gen này di truyền độc lập. Hãy xác định kiểu gen của phép lai trên?
(tỉ lệ kiểu hình 3:3:1:1 = (3:1)(1:1) => cặp gen thứ 1 là Aa x Aa
	 => cặp gen thứ 2 là Bb x bb
- Kiểu gen của phép lai trên là: (AaBb x AaBb)
Hướng dẫn: 2’
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK
- Làm bài tập 4 SGk trang 19.
Hướng dẫn:
Câu 4: Đáp án d vì bố tóc thẳng, mắt xanh có kiểu gen aabb sinh ra con đều mắt đen, tóc xoăn trong đó sẽ mang giao tử ab của bố, vậy giao tử của mẹ sẽ mang AB => kiểu gen của mẹ phải là AABB.
- HS làm thí ngiệm trước ở nhà:
+ Gieo 1 đồng xu
+ Gieo 2 đồng xu.
RÚT KINH NGHIỆM:
..............................................................................................................................................................................................................................................................
Tuần: 03	Ngày soạn: 25/08/2014
Tiết: 06	Ngày dạy: 06/09/2014
Bài 6: Thực hành
TÍNH XÁC SUẤT XUẤT HIỆN CÁC MẶT CỦA ĐỒNG XU
MỤC TIÊU:
Kiến thức:
- HS biết cách xác định xác xuất của một và hai sự kiện đồng thời xảy ra thông qua việc gieo các đồng kim loại.
- Biết vận dụng xác suất để hiểu được tỉ lệ các loại giao tử và tỉ lệ các kiểu gen trong lai một cặp tính trạng.
Kỹ năng:
- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm, kỹ năng thực hành.
- Kỹ năng thu thập, tìm hiểu, xử lí thông tin và trình bày ý kiến.
- Kỹ năng hợp tác, ứng xử, lắng nghe tích cực.
Thái độ:
Giúp học sinh hiều sâu hơn về phép lai của Menđen
CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN & HỌC SINH:
Giáo viên:
Bảng phụ ghi thống kê kết quả của các nhóm.
Học sinh:
Mỗi nhóm (2 – 4 HS) hai đồng kim loại. Kẻ sẵn bảng 6.1 và 6.2 vào vở.
PHƯƠNG PHÁP:
PP thực hành + pp trực quan + pp hoạt động nhóm + pp đàm thoại.
TIẾN TRÌNH GIỜ DẠY - GIÁO DỤC:
Ổn định lớp: 1’
Kiểm tra bài cũ: 5’
- Menđen đã giải thích kết quả thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của mình như thế nào?
- Giải bài tập 4 SGK trang 19.
Giảng bài mới:
Tại sao kết quả các thí nghiệm của Menđen lại có tỷ lệ giao tử và hợp tử như các bài trước chúng ta đã tìm hiểu? Bài thực hành sẽ giúp ta chứng minh tỷ lệ đó.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY & TRÒ
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1 (18’)
Tiến hành gieo đồng kim loại
- GV lưu ý HS: Hướng dẫn quy trình:
a. Gieo một đồng kim loại
Lưu ý: Đồng kim loại có 2 mặt (sấp và ngửa), mỗi mặt tượng trưng cho 1 loại giao tử, chẳng hạn mặt sấp chỉ loại giao tử A, mặt ngửa chỉ loại giao tử a, tiến hành:
- Lấy 1 đồng kim loại, cầm đứng cạnh và thả rơi tự do từ độ cao xác định.
- Thống kê kết quả mỗi lần rơi vào bảng 6.1
- HS ghi nhớ quy trình thực hành
- Mỗi nhóm gieo 25 lần, thống kê mỗi lần rơi vào bảng 6.1.
b. Gieo 2 đồng kim loại
GV lưu ý HS: 2 đồng kim loại tượng trưng cho 2 gen trong 1 kiểu gen: 2 mặt sấp tượng
trưng cho kiểu gen AA, 2 mặt ngửa tượng trưng cho kiểu gen aa, 1 sấp 1 ngửa tượng trưng cho kiểu gen Aa.
- HS tiến hành
+ Lấy 2 đồng kim loại, cầm đứng cạnh và thả rơi tự do từ độ cao xác định.
+ Thống kê kết quả vào bảng 6.2
1. Tiến hành gieo đồng kim loại
a. Gieo 1 đồng kim loại
b. Gieo 2 đồng kim loại
Hoạt động 2 (12’)
Thống kê kết quả của các nhóm
GV yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả đã tổng hợp từ bảng 6.1 và 6.2
- Từ kết quả bảng trên GV yêu cầu HS liên hệ:
+ Kết quả của bảng 6.1 với tỉ lệ các loại giao tử sinh ra từ con lai F1 Aa.
+ Kết quả bảng 6.2 với tỉ lệ kiểu gen ở F2 trong lai 1 cặp tính trạng.
- GV cần lưu ý HS: số lượng thống kê càng lớn càng đảm bảo độ chính xác.
2. Thống kê kết quả thí nghiệm
- Cơ thể lai F1 Aa cho 2 loại giao tử A và a với tỉ lệ ngang nhau
- Kết quả gieo 2 đồng kim loại có tỉ lệ:
1 SS: 2 SN: 1 NN. 
Tỉ lệ kiểu gen là: 1AA: 2Aa: 1aa
Củng cố: 4’
- GV nhận xét tinh thần, thái độ làm việc của các nhóm.
- Các nhóm viết báo cáo thu hoạch theo mẫu bảng 6.1; 6.2.
Hướng dẫn: 2’
Làm các bài tập trang 22, 23 SGK
RÚT KINH NGHIỆM:
......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
BGH KÝ DUYỆT