Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tuần 23 - Năm học 2019-2020

Tuần: 23
Tiết: 43
CHƯƠNG VII- THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Bài 43: GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
1. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học.
Hoạt động 1: Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh (giảm tải)
Hoạt động 2: Tìm hiểu các bộ phận của hệ thần kinh
TL
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
20’
- GV thông báo có nhiều cách phân chia các bộ phận của hệ thần kinh (giới thiệu 2 cách).
+ Theo cấu tạo
+ Theo chức năng
- Yêu cầu HS quan sát H 43.2, đọc kĩ bài tập, lựa chọn cụm từ điền vào chỗ trống.
- Gọi 1 HS báo cáo kết quả.
Cho HS nhận xét, trả lời câu hỏi:
- Xét về cấu tạo, hệ thần kinh gồm những bộ phận nào?
- Dây thần kinh do bộ phận nào của nơron cấu tạo nên?
- Căn cứ vào chức năng dẫn truyền xung thần kinh của nơron có thể chia mấy loại dây thần kinh?
- Dựa vào chức năng hệ thần kinh gồm những bộ phận nào? Sự khác nhau về chức năng của 2 bộ phận này?
- HS thảo luận nhóm, làm bài tập điền từ SGK vào vở bài tập.
- 1 HS trình bày kết quả, các HS khác nhận xét, bổ sung.
1: Não
2: Tuỷ
3 + 4: bó sợi cảm giác và bó vận động.
+ Do sợi trục của nơron tạo thành.
+ Có 3 loại dây thần kinh: dây hướng tâm, dây li tâm, dây phI.
- HS dựa vào SGK để trả lời.
I. Dựa vào cấu tạo hệ thần kinh gồm: 
	+ Bộ phận trung ương gồm bộ não tương ứng.
	+ Bộ phận ngoại biên gồm dây thần kinh và các hạch thần kinh.
	+ Dây thần kinh: dây hướng tâm, li tâm, dây phI.
b. Dựa vào chức năng, hệ thần kinh được chia thành:
	+ Hệ thần kinh vận động (cơ xương) điều khiển sự hoạt động của cơ vân 9là hoạt động có ý thức).
	+ Hệ thần kinh sinh dưỡng: điều hoà hoạt động của các cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản (là hoạt động không có ý thức).
2. Củng cố, luyện tập(3’)
	- GV treo tranh câm cấu tạo nơron, yêu cầu HS trình bày cấu tạo và chức năng của nơron.
	- Hoàn thành sơ đồ sau:
 ..............	
 .............
	Hệ thần kinh Tuỷ sống
 ..................
 Bộ phận ngoại biên 
 Hạch thần kinh
3. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà(2’)
	- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK.
* Soạn trước bài Dây thần kinh tủy theo các câu hỏi:
- Mô tả cấu tạo và trình bày chức năng của dây thần kinh tủy ?
- Giải thích vì sao dây thần kinh tủy là dây pha ?
Tuần: 23
Tiết: 44
Bài 45: DÂY THẦN KINH TUỶ
1. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học.
Hoạt động 1: Cấu tạo của dây thần kinh tuỷ
TL
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
20’
- Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục I, quan sát H 43.2; 45.1 và trả lời câu hỏi:
- Có bao nhiêu đôi dây thần kinh tuỷ?
- Tiếp tục đọc thông tin, quan sát kĩ H 45.1 để dán chú thích vào tranh câm H 45.1 trên bảng và trình bày cấu tạo dây thần kinh tuỷ.
- GV hoàn thiện kiến thức trên mô hình đốt tuỷ sống, rút ra kết luận.
- Lưu ý HS: 
+ Phân biệt rõ mặt trước và mặt sau tuỷ sống, rễ trước và rễ sau.
+ Sử dụng H 45.2 để chỉ chi HS thấy từ đốt thắt lưng I các bó rễ tuỷ của đoạn cùng, cụt tập hợp thành “tùng đuôi ngựa”.
- HS nghiên cứu thông tin mục I, quan sát H 43.2; 45.1 và trả lời câu hỏi:
- 1 HS trả lời, các HS khác nhận xét, bổ sung.
- 1 HS lên bảng dán chú thích, trình bày cấu tạo dây thần kinh tuỷ.
Các HS khác quan sát, nhận xét, bổ sung hoàn thiện kiến thức.
- HS lắng nghe và ghi nhớ.
- Có 31 đôi dây thần kinh tuỷ.
- Mỗi dây thần kinh tuỷ được nối với tuỷ sống gồm 2 rễ:
+ Rễ trước (rễ vận động) gồm các bó sợi li tâm.
+ Rễ sau (rễ cảm giác) gồm các bó sợi hướng tâm.
- Các rễ tuỷ đi ra khỏi lỗ gian đốt sống nhập lại thành dây thần kinh tuỷ
Hoạt động 2: Chức năng của dây thần kinh tuỷ
TL
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
20’
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thí nghiệm phần £ SGK mục II, nghiên cứu kĩ bảng 45.
- GV treo bảng 45 mô tả thí nghiệm bằng tranh vẽ ếch bị kích thích bởi HCl 1%, chi sau bên phải, chi sau bên trái.
Đặt vào điều kiện thí nghiệm (dán kín) vẽ kết quả thí nghiệm.
- Yêu cầu HS lên bảng xác định vị trí vết cắt, nêu kết quả thí nghiệm.
- GV bóc kết quả cho HS nhận xét.
-Yêu cầu HS giải thích kết quả thí nghiệm trên.
- Thí nghiệm 1cho phép ta rút ra kết luận gì về chức năng rễ trước?
- Thí nghiệm 2 1cho phép ta rút ra kết luận gì về chức năng rễ sau?
- GV nhận xét, đưa ra kết luận.
- GV đưa câu hỏi:
- Nêu chức năng của dây thần kinh tuỷ?
- Yêu cầu 1 HS đọc kết luận (SGK).
- HS đọc kĩ thông tin về nội dung thí nghiệm, đọc kĩ bảng 45.
- 1 HS lên bảng xác định vị trí vết cắt rễ trước bên phải, rễ sau bên trái, nêu kết quả.
- HS khác nhận xét.
+ Thí nghiệm 1: Khi kích thích bằng HCl 1% vào chi sau bên phải, xung thần kinh truyền từ cơ quan thụ cảm (da) tới tuỷ sống nhưng vì rễ trước bên phải bị cắt không dẫn xung thần kinh đến chi đó nên chi đó không co. Xung thần kinh qua nơron bắt chéo sang chi bên kia, chi bên kia co và xung thần kinh qua đường dẫn truyền lên chi trên làm cho 2 chi trên co.
+ Thí nghiệm 2: Rễ sau bên trái bị cắt, xung thần kinh từ cơ quan thụ cảm không dẫn truyền về tuỷ sống được nên không chi nào co cả.
- HS thảo luận 2 câu hỏi, trả lời, nhận xét.
- HS đọc kết luận.
- Rễ trước: dẫn truyền xung thần kinh vận động từ trung ương đi ra cơ quan đáp ứng (rễ li tâm).
- Rễ sau: dẫn truyền xung thần kinh cảm giác từ các thụ quan về trung ương (rễ hướng tâm)
=> Dây thần kinh tuỷ là dây pha: dẫn truyền xung thần kinh theo 2 chiều.
2. Củng cố, luyện tập (3’)
	- GV treo tranh sơ đồ tuỷ sống cắt ngang có đánh chú thích 1, 2, 3, 4, 5. Yêu cầu HS lên bảng viết chú thích.
	- Bài tập trắc nghiệm:
	Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất.
	Dây thần kinh tuỷ là dây pha vì:
	I. Dây thần kinh tuỷ gồm các bó sợi cảm giác và bó sợi vận động.
	b. Dây thần kinh tuỷ dẫn truyền xung thần kinh theo 2 chiều hướng tâm và li tâm.
	c. Dây thần kinh tuỷ nối với tuỷ sống bởi rễ trước và rễ sau.
	II. Cả 1, 2, 3 đúng.
	III. Cả 2, 3 đúng.
3. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (2’)
	- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
	* Soạn trước bài 46 Trụ não, tiểu não, não trung gian theo các câu hỏi:
 - Xác định được vị trí và mô tả cấu tạo, chức năng chủ yếu của trụ não ?
- Xác định được vị trí và mô tả cấu tạo, và chức năng của tiểu não ?
- Xác định được vị trí và mô tả cấu tạo, chức năng chủ yếu của não trung gian ?