Giáo án Sinh học Lớp 6 - Tuần 6 - Năm học 2019-2020 - Cao Ngọc Mai

TUẦN 6
Ngày soạn: 22/09/2019
Ngày dạy: _ Lớp 6A
Ngày dạy: _ Lớp 6B	
Bài 11: SỰ HÚT NƯỚC VÀ MUỐI KHOÁNG CỦA RỄ 
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Biết quan sát nghiên cứu kết quả thí nghiệm để tự xác định được vai trò của nước và một số loại muối khoáng chính đối với cây.
- Xác định được con đường rễ cây hút nước và muối khoáng hòa tan.
- Hiểu được nhu cầu nước và muối khoáng của cây phụ thuộc vào những điều kiện nào?
- Tập thiết kế thí nghiệm đơn giản nhằm chứng minh cho mục đích nghiên cứu của SGK đề ra.
2. Kĩ năng:
- Thao tác, bước tiến hành thí nghiệm.
- 	Biết vận dụng kiến thức đã học để bước đầu giải thích một số hiện tượng trong thiên nhiên.
3. Thái độ:
- Giáo dục ý thức yêu thích bộ môn.
 4. Định hướng phát triển năng lực: Năng lực hợp tác, năng lực tự giải quyết vấn đề, năng lực tự học, năng lực sử dụng , NL triển khai công nghệ, NL ngôn ngữ kỹ thuật.
II. PHƯƠNG PHÁP: nhóm, giải quyết vấn đề.
III. CHUẨN BỊ:
Giáo viên: Tranh, ảnh, tư liệu tam khảo.
Học sinh: sách giáo khoa, vở viết.
IV. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp: Nắm sĩ số học sinh
2. Kiểm tra bài cũ
 Vì sao miền hút là phần quan trọng nhất của rễ? Có phải tất cả các rễ cây đều có miền hút không? Vì sao?
 3. Bài mới : SỰ HÚT NƯỚC VÀ MUỐI KHOÁNG CỦA RỄ 
Giới thiệu bài: Rễ không chỉ giúp cây bám chặt vào đất mà còn giúp cây hút nước và muối khoáng hoà tan từ đất, Vậy rễ cây thực hiện nhiệm vụ đó như thế nào? 	
 Phát triển bài:
I. CÂY CẦN NƯỚC VÀ CÁC LOẠI MUỐI KHOÁNG
Hoạt động 1: Nhu cầu nước của cây 
Mục tiêu: - Thấy được nước rất cần cho cây nhưng tùy từng loại cây và giai đoạn phát triển 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
+ Thí nghiệm 1
- GV hướng dẫn HS nghiên cứu SGK.
- Thảo luận theo 2 câu hỏi mục 6 thứ nhất:
1. Bạn Minh làm thí nghiệm trên nhằm mục đích gì?
2. Hãy dự đoán kết quả thí nghiệm và giải thích.
- Sau khi HS đã trình bày kết quả à GV thông báo kết quả đúng để cả lớp nghe và bổ sung kết quả của nhóm nếu cần.
+ Thí nghiệm 2
- GV cho các nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm cân rau quả ở nhà.
- GV cho HS nghiên cứu SGK, thảo luận theo 2 câu hỏi mục 6 thứ hai:
1. Dựa vào kết quả thí nghiệm 1 và 2, em có nhận xét gì về nhu cầu nước của cây?
2. Hãy kể tên những cây cần nhiều nước và những cây cần ít nước.
- GV lưu ý khi HS kể tên cây cần nhiều nước và ít nước tránh nhầm cây ở nước cần nhiều nước, cây ở cạn cần ít nước.
- GV hỏi: Vì sao cung cấp đủ nước, đúng lúc, cây sẽ sinh trưởng tốt, cho năng suất cao?
- Yêu cầu HS rút ra kết luận.
- GV nhận xét, cho HS ghi bài.
(HS hoạt động nhóm)
- Từng cá nhân trong nhóm đọc thí nghiệm SGK chú ý tới: điều kiện thí nghiệm, tiến hành thí nghiệm.
- Thảo luận nhómà thống nhất ý kiếnà ghi lại nội dung cần đạt được, đại diện của 1à 2 nhóm trình bày kết quảà nhóm khác bổ sung.
1. Để chứng minh là cây cần nước như thế nào. 
2. Dự đoán cây chậu B sẽ héo dần vì thiếu nước.
- Các nhóm báo cáoà đưa ra nhận xét chung về khối lượng rau quả sau khi phơi khô là bị giảm.
- HS đọc mục 1 tr.35 SGKà thảo luận à Đưa ra ý kiến thống nhất
- HS trình bày ý kiếnà nhóm khác nhận xét và bổ sung.
1. Nước cần cho cây, từng loại cây, từng giai đoạn cây cần lượng nước khác nhau.
2. HS trả lời theo hiểu biết của mình.
- HS trả lời theo hiểu biết của mình.
- HS rút ra kết luận
- HS ghi bài.
 Nước rất cần cho cây, nhưng cần nhiều hay ít còn phụ thuộc vào từng loại cây, các giai đoạn sống, các bộ phận khác nhau của cây.
Hoạt động 2: Nhu cầu muối khoáng của cây 
Mục tiêu : - Thấy được cây rất cần 3 loại muối khoáng chính: đạm, lân, kali 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
+ Thí nghiệm 3
- GV cho HS đọc TN3 SGK tr.35, hỏi:
1. Theo em, bạn Tuấn làm thí nghiệm trên để làm gì?
2. Dựa vào thí nghiệm trên, em hãy thiết kế 1 thí nghiệm về tác dụng của muối lân và muối kali đối với cây trồng.
- GV hướng dẫn HS thiết kế thí nghiệm theo nhóm. Thí nghiệm gồm các bước:
+ Mục đích thí nghiệm;
+ Đối tượng thí nghiệm;
+ Tiến hành: Điều kiện và kết quả.
- GV nhận xét bổ sung cho các nhóm vì đây là thí nghiệm đầu tiên các em tập thiết kế.
- GV cho HS đọc SGK trả lời câu hỏi mục 6.
1. Em hiểu như thế nào là vai trò của muối khoáng đối với cây?
2. Qua kết quả thí nghiệm cùng với bảng số liệu trên giúp em khẳng định diều gì?
3. Hãy lấy ví dụ chứng minh nhu cầu muối khoáng của các loại cây, các giai đoạn khác nhau trong chu kì sống của cây không giống nhau.
- GV nhận xét à cho điểm HS có câu trả lời đúng.
- HS đọc SGK kết hợp quan sát hình 11.1 và bảng số liệu ở SGK tr.36 à trả lời câu hỏi sau thí nghiệm 3.
1. Xem nhu cầu muối đạm của cây.
2. HS trong nhóm sẽ thiết kế thí nghiệm của mình theo hướng dẫn của GV.
- 1à2 nhóm trình bày thí nghiệm.
- HS đọc mục 1 SGK tr.36 trả lời câu hỏi ghi vào vở.
1. Muối khoáng giúp cây sinh trưởng và phát triển bình thường	
2. Nhu cầu muối khoáng của các loại cây, các giai đoạn khác nhau trong chu kì sống của cây không giống nhau.
3. HS lấy ví dụ
- Một vài HS đọc câu trả lời.
 Rễ cây chỉ hấp thụ muối khoáng hòa tan trong đất. Muối khoáng giúp cây sinh trưởng và phát triển. Cây cần nhiều loại muối khoáng, trong đó có 3 loại muối khoáng chính là: đạm, lân, kali.
II. SỰ HÚT NƯỚC VÀ MUỐI KHOÁNG CỦA RỄ
Hoạt động 1:Rễ cây hút nước và muối khoáng. 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- GV cho HS nghiên cứu SGK -> làm bài tập mục 6SGK 
 Đáp án: Lông hút, vỏ, mạch gỗ; lông hút 
- GV nhận xét.
- GV treo tranh lên bảng và chỉ lại con đường hút nước và muối khoáng của rễ.
- GV cho HS nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi:
1. Bộ phận nào của rễ chủ yếu làm nhiệm vụ hút nước và muối khoáng hòa tan?
2. Tại sao sự hút nước và muối khoáng của rễ không thể tách rời nhau?
- GV nhận xét, cho HS ghi bài.
- HS nghiên cứu SGK tr.37 -> hoàn thành bài tập mục 6
- HS tự sửa bài
- HS lắng nghe.
- HS nghiên cứu SGK trả lời đạt: 
1. Lông hút chủ yếu làm nhiệm vụ hút nước và muối khoáng hòa tan
2. Vì rễ cây chỉ hút được muối khoáng hòa tan trong nước
- HS ghi bài vào vở.
 Con đường hút nước và muối khoáng hòa tan: từ lông hút qua vỏ tới mạch gỗ của rễ -> thân, lá.
 Lông hút là bộ phận chủ yếu của rễ có chức năng hút nước và muối khoáng hòa tan
 Sự hút nước và muối khoáng không thể tách rời nhau vì rễ cây chỉ hút được muối khoáng hòa tan trong nước.
Hoạt động 2: Những điều kiện bên ngoài ảnh hưởng tới sự hút nước và muối khoáng của cây 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- GV thông báo những điều kiện ảnh hưởng tới sự hút nước và muối khoáng của cây.
- GV gọi HS đọc thông tin tr.38
- GV hỏi:
1. Đất trồng ảnh hưởng tới sự hút nước và muối khoáng của cây như thế nào? Cho ví dụ.Em hãy cho biết, địa phương em đất trồng thuộc loại nào?
2. Cày, xới, cuốc đất có lợi gì?
3. Thời tiết, khí hậu ảnh hưởng thế nào đến sự hút nước và muối khoáng của cây?
4. Tại sao mùa đông, cây ở vùng ôn đới thường rụng lá?
- GV nhận xét, cho HS ghi bài.
- HS lắng nghe
- 2 HS đọc to thông tin
1. Dựa vào nội dung thông tin SGK tr.38
2. Làm đất tơi, xốp, giúp rễ con và lông hút lách vào đất dễ dàng, đất giữ được nước và không khí ; tạo điều kiện cho vi khuẩn cố định đạm hoạt động. 
3. Dựa thông tin SGK tr.38
4. Nhiệt độ xuống thấp, nước đóng băng làm cho rễ cây không hút được nước và muối khoáng, không có chất dinh dưỡng nuôi cây, lá cây rụng.
- HS ghi bài.
 Đất trồng, thời tiết, khí hậu là những điều kiện bên ngoài ảnh hưởng tới sự hút nước và muối khoáng của cây.
4. Củng cố đánh giá: 
 	 Sử dụng câu hỏi 1,2,3 SGK
	Một vài học sinh đọc khung màu hồng.
5. Dặn dò:
Học bài và trả lời câu hỏi cuối sách; Đọc phần Em có biết ?
-	Soạn bài tiếp theo; Chuẩn bị cành trầu không, vạn niên thanh, củ cà rốt, củ cải, .... 
- Kẻ bảng bài tập SGK vào vở bài tập.
Ngày soạn: 22/09/2019
Ngày dạy: _ Lớp 6A
Ngày dạy: _ Lớp 6B
Tiết 12	
Bài 12: BIẾN DẠNG CỦA RỄ 
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: 
- Phân biệt được 4 loại rễ biến dạng: rễ móc, rễ củ, rễ thở, giác mút. Hiểu được đặc điểm của từng loại rễ biến dạng phù hợp với chức năng của chúng 
- Nhận dạng được một số loại rễ biến dạng đơn giản thường gặp 
-	Giải thích được vì sao phải thu hoạch các cây có rễ củ trước khi ra hoa.
2. Kĩ năng:
- Phát triển kỹ năng quan sát, ứng dụng bài học trong thực tế trồng trọt.
3. Thái độ:
- Giáo dục ý thức bảo vệ thực vật .
4. Định hướng phát triển năng lực: 
- Năng lực hợp tác.
- Năng lực giải quyết vấn đề.
- Năng lực hợp tác.
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ.
II. PHƯƠNG PHÁP: nhóm, giải quyết vấn đề.
III. CHUẨN BỊ
	1.Chuẩn bị của giáo viên:
- Tranh hình 12.1 SGK. 
-	Kẻ bảng tên và đặc điểm của các loại rễ biến dạng SGK tr.40.
2.Chuẩn bị của học sinh:
- Kẻ bảng SGK tr.40 vào vở
-	Mỗi nhóm HS chuẩn bị các mẫu vật: củ cải, củ cà rốt, cành trầu không, cây tầm gửi, rễ bụt mọc...
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định lớp: Nắm sĩ số học sinh
2. Kiểm tra bài cũ:
	- Hãy cho biết nhu cầu nước và muối khoáng của cây?
- Bộ phận nào của rễ có chức năng chủ yếu hấp thụ nước và muối khoáng? Trình bày con đường hút nước và muối khoáng hòa tan của cây.
	- Cày, cuốc, xới đất khi trồng, chăm sóc cây có lợi ích gì?
 3. Bài mới : BIẾN DẠNG CỦA RỄ
Giới thiệu bài: Trong thực tế, rễ không chỉ có chức năng hút nước, muối khoáng mà ở 1 số cây rễ còn có những chức năng khác nữa, nên hình dạng và cấu tạo của rễ cũng thay đỗi. Vậy có những loại rễ biến dạng nào, chúng có chức năng gì? 	
 Phát triển bài: 
Hoạt động 1: Một số loại rễ biến dạng 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Bổ xung
- GV kiểm tra sự chuẩn bị của nhóm.
- GV yêu cầu nhóm HS phân chia rễ thành từng nhóm.
- GV gợi ý: Rễ dưới mặt đất: rễ củ, rễ thở; rễ trên thân cây, cành cây: rễ móc; rễ trên cây chủ: giác mút.
- GV gọi đại diện nhóm lên trình bày kết quả thảo luận.
- GV không nhận xét -> HS sẽ tự sửa ở hoạt động 2.
- Các nhóm để mẫu vật lên bàn cho GV kiểm tra.
- Nhóm HS dựa vào hình thái màu sắc và cách mọc để phân chia rễ thành từng nhóm.
+ Rễ củ
+ Rễ móc
+ Rễ thở
+ Rễ giác mút
- Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác bổ sung.
- rễ biến dạng được chia làm 4 loại:
+ Rễ củ: Cà rốt, sắn
+ Rễ móc: Trầu không.
+ Rễ thở: Bụt mọc, bần.
+ Rễ giác mút: Tầm gửi
Hoạt động 2: Đặc điểm cấu tạo và chức năng của rễ biến 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Bổ xung
- Yêu cầu HS hoàn thành bảng tr.40 
- GV treo bảng phụ lên bảng -> gọi HS lên hoàn thành bảng
- GV nhận xét.
- GV tiếp tục yêu cầu HS làm mục 6SGK tr.41, hỏi:
1. Có mấy loại rễ biến dạng?
2. Chức năng của từng loại rễ biến dạng đối với cây?
- GV có thể cho từng cặp HS đặt và trả lời câu hỏi để kiểm tra nhau.
- GV nhận xét, cho HS ghi bài.
- GV hỏi: Tại sao phải thu hoạch các cây có rễ củ trước khi chúng ra hoa?
- GV: Kết Luận.
- HS hoàn thành bảng
- HS lên bảng -> hoàn thành bảng, HS khác nhận xét.
- HS hoàn thành bài tập.
- HS căn cứ vào bảng SGK tr.40 trả lời câu hỏi.
+ 4 loại rễ biến dạng.
+ Chức năng: dự trữ, leo, lấy oxi, lấy thức ăn.
- HS ghi bài vào vở
- HS trả lời đạt: phải thu hoạch các cây có rễ củ trước khi chúng ra hoa vì chất dự trữ của các củ dùng để cung cấp chất dinh dưỡng cho cây khi ra hoa, kết quả. Sau khi ra hoa, chất dinh dưỡng trong rễ củ bị giảm đi rất nhiều hoặc không còn nữa, làm cho rễ củ xốp, teo nhỏ lại, chất lượng và khối lượng củ đều giảm.
- HS: nghe và ghi bài
Bảng học tập.
Tên rễ biến dạng
Tên cây
Đặc điểm của rễ biến dạng
Chức năng đối với cây
Rễ củ
Cải củ, cà rốt
Rễ phình to
Chứa chất dự trữ cho cây khi ra hoa, tạo quả
Rễ móc
Trầu không, hồ tiêu, vạn niên thanh 
Rễ phụ mọc từ thân, cành trên mặt đất, móc vào trụ bám
Giúp cây leo lên
Rễ thở
Bụt mọc, mắm, bần, đước, sú, vẹt, 
Sống trong điều kiện thiếu không khí. Rễ mọc ngược lên trên mặt đất
Lấy oxi cung cấp cho các phần rễ dưới đất.
Giác mút
Tơ hồng, tầm gửi 
Rễ biến thành giác mút đâm vào thân hoặc cành của cây khác.
Lấy thức ăn từ cây chủ.
4. Củng cố đánh giá: 
 	- Có mấy loại rễ biến dạng, chức năng của chúng là gì?
	- Tại sao phải thu hoạch các cây có rễ củ trước khi chúng ra hoa?
5. Dặn dò:
Học bài và trả lời hoàn chỉnh câu hỏi, làm bài tập cuối sách.
Mỗi nhóm sưu tầm 4 loại biến dạng của rễ sau: Rễ củ, rễ móc,, rễ thở, rễ giác mút để tiết sau thực hành quan sát- các nhóm quan sát và rút ra nhận xét ở nhà để lên báo cáo.
Học bài chuẩn bị kiểm tra miệng tiết sau.
V. RÚT KINH NGHIỆM.
	Giao Thanh, ngày tháng 09 năm 2019
	TM tổ chuyên môn
	Trần Thị Lan Anh