Giáo án Sinh học 9 - Tiết 26 đến 28 - Năm học 2015-2016

Ngày soạn: 22/11/2015 Ngày dạy: Lớp 9B- /11/2015
 Tiết 26: THƯỜNG BIẾN
I.Mục tiêu 
1.Kiến thức: HS trình bày được khái niệm thường biến, mức phản ứng 
-Phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến.
-Nêu được mối quan hệ kiểu gen, kiểu hình và ngoại cảnh. Nêu được một số ứng dụng của mối quan hệ đó.
-Trình bày được ảnh hưởng của môi trường đối với tính trạng số lượng và mức phản ứng của chúng trong việc nâng cao năng suất vật nuôi và cây trồng .
2.Kĩ năng: Quan sát, phân tích kênh hình. Hoạt động nhóm.
3.Thái độ: Giáo dục HS ý thức chăm sóc, nuôi dưỡng cây trồng
II.Đồ dùng dạy - học : 
GV: Tranh thường biến . 
 Bảng phụ 
HS: Xem trước bài mới.
III.Phương pháp.
Hoạt động nhóm, gợi ý, giải quyết vấn đề
IV.Tiến trình dạy -học :
1.Ổn định lớp.
2.Bài cũ: 
? Sử dụng câu hỏi SGK
3.Bài mới: 
Chúng ta đã biết gen quy định tính trạng. Trong thực tế người ta gặp hiện tượng 1 kiểu gen cho nhiều kiểu hình khác nhau khi sống trong điều kiện môi trường khác nhau.
Hoạt động dạy và học
Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu sự biến đổi kiểu hình do tác dụng của môi trường
Yêu cầu HS quan sát tranh hoàn thành bài tập sau:
Đ.tượng q.sát Đk m.trường K.hình
Lá cây mác ? ?
Rau dừa nước ? ?
? Nhận xét kiểu gen của rau mác mọc trong 3 môi trường trên.
HS: Giống nhau
? Tại sao lá rau mác có sự biến đổi kiểu hình
HS: Để thích nghi với điều kiện sống
? Sự biến đổi kiểu hình trong các ví dụ trên do đâu.
HS trả lời
? Thường biến là gì
GDMT( Liên hệ) Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường. Muốn có năng xuất cao trong sản xuất nông nghiệp cần bón phân hợp lí cho cây.
? Thường biến có những tính chất gì?
?Chúng ta có những phương pháp nào để bảo vệ môi trường.
Hoạt động 2:Tìm hiểu mối quan hệ giữa kiểu gen - môi trường, kiểu hình.
HS đọc thông tin SGK
? Sự biểu hiện kiểu hình của 1kiểu gen phụ thuộc vào những yếu tố nào 
HS: Do tương tác giữa kiểu gen và môi trường
? Nhận xét mối quan hệ giữa kiểu gen-môi trường –kiểu hình.
? Những tính trạng loại nào chịu ảnh hưởng của môi trường .
? Tính dễ biến dị của tính trạng số lượng có lợi và hại gì.
Đúng quy trình -> tăng năng suất
Sai quy trình -> năng suất giảm
 Hoạt động 3:Tỡm hiểu mức phản ứng
GV:Mức phản ứng đề cập đến giới hạn thường biến của tính trạng số lượng
Yêu cầu HS nghiên cứu VD SGK
? Sự khác nhau giữa năng xuất bình quân và năng xuất tối đa của DR2 là do đâu (kỷ thuật chăm sóc)
? Giới hạn năng xuất do giống hay do kỹ thuật chăm sóc( do kiểu gen) 
GV:Phân tích đi đến khái niệm
? Mức phản ứng là gì .
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác dụng của môi trường
VD: SGK
Thường biến là những biến đổi kiểu hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường .
* Tính chất của thường biến.
-Biến đổi đồng loạt theo hướng xác định.
-Không di truyền được
-Phần lớn có lợi cho cơ thể sinh vật.
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen -môi trường – kiểu hình.
Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường .
- Các tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng của môi trường
- Các tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen 
III. Mức phản ứng
Mức phản ứng là giới hạn thường biến của 1 kiểu gen trước môi trường khác nhau .
Mức phản ứng do kiểu gen quy định
 4. Củng cố:
GV cũng cố lại nội dung chính của bài
KL chung:HS đọc SGK
? Nhận xét mối quan hệ giữa kiểu gen- môi trường – kiểu hình.
? Những tính trạng loại nào chịu ảnh hưởng của môi trường .
? Tính dễ biến dị của tính trạng số lượng có lợi và hại gì.
HS trả lời câu hỏi (SGK)
V.Dặn dò:
Về nhà học bài và làm BT. Đọc trước bài 25 
VI.Rút kinh nghiệm:
Ngày soạn: 22/11/2015 Ngày dạy: Lớp 9B- /11/2015
Tiết 27: Thực hành: NHẬN BIẾT MỘT VÀI DẠNG ĐỘT BIẾN
I.Mục tiêu:
Học xong bài này, học sinh
+ Nhận biết được một dạng đột biến hình thái ở thực vật và phân biệt được sự sai khác về hình thái của thân , lá, hoa, quả, hạt, phấn giữa thể lưỡng bội và thể đa bội trên tranh và ảnh
+ Nhận biết được hiện tượng mất đoạn và chuyển đoạn NST trên tranh ảnh chụp hiển vi (hoặc tiểu bản hiển vi)
II.Đồ dùng dạy -học:
GV: + Tranh ảnh về đột biến hình thái: Thân , lá, hạt...ở lúa, chuột, người
+ Tranh ảnh về đột biến cấu trúc NST ở hành tây (hoặc hành ta) dâu tắm, dưa hấu 
+ 2 tiêu bản hiển vi về :
- Bộ NST bình thường và bộ NST mất đoạn hoặc chuyển ở hành ta
- Bộ NST 2n, 3n, 4n, ở dưa hấu
+ Kính hiển vi quang học
HS: Xem trước bài mới.
III.Phương pháp.
Hoạt động nhóm, thuyết trình
IV.Tiến trình dạy –học: 
1.Ổn định lớp.
2.Bài mới.
Hoạt động 1 : GV: - Nêu yêu cầu của bài
 - Phát dụng cụ
Hoạt động 2: Nhận biết các đột biến gen gây ra biến đổi hình thái
Hướng dẫn học sinh quan sát tranh nhận biết các dạng đột biến gen
Học sinh quan sát tranh ghi nhớ nhận xét vào bảng sau
Đối tượng quan sát
1
2
 Dạng gốc 
 Dạng đột biến 
Hoạt động 3: Nhận biết các đột biến cấu NST
Yêu cầu HS nhận biết qua tranh về đột biến cấu trúc NST
-Yêu cầu HS nhận biết qua tiêu bản hiển vi
GV: Kiểm tra trên tiêu bản
Vẽ hình đã được quan sát 
Hoạt động 4: Nhận biết 1 số kiểu đột biến số lượng NST
Yêu cầu HS quan sát tiêu bản trên kính hiển vi về bộ NST ở người bình thường và của người bị bệnh Đao
Hướng dẫn HS ghi nhận xét vào bảng
Đối tượng quan sát
Đặc điểm hình thái
1
2
3
Thể đơn bội 
Thể đa bội 
3. Nhận xét 
Đánh giá:
-Tinh thần thái độ thực hành.
Cho điểm 1 số nhóm có kết quả tốt
V.Dặn dò: Viết báo cáo thu hoạch theo mẫu bảng 2
 - Mang mẫu vật bài 27
VI.Rút kinh nghiệm:
Ngày soạn: 28/11/2015 Ngày dạy: Lớp 9B- /11/2015
Tiết 28: Thực hành: QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I.Mục tiêu :
1.Kiến thức:Học xong bài này, học sinh:
+ Nhận biết được một số thường biến phát sinh ở một số đối tượng thường gặp do phản ứng kiểu hình khác nhau của cơ thể hoặc sự tác động của những môi trường khác nhau lên kiểu gen giống nhau, qua tranh ảnh và vật mẫu sống
+ Phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến qua tranh ảnh
+ Qua tranh ảnh rút ra được tính chất của thường biến: Tính trạng chất lượng phụ thuộc nhiều ở kiểu gen, tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường
2.Kĩ năng: Rèn kỹ năng quan sát, phân tích, kỹ năng thực hành
3.Thái độ: Nghiêm túc trong thực hành.
II.Đồ dùng dạy -học :
GV: + Tranh ảnh minh hoạ thường biến
+ ảnh chụp minh hoạ thường biến là biến dị không di truyền (Cây lúa mạ từ hạt cây lúa vên bờ và trong ruộng)
+ 2 đoạn thân dừa nước mọc ở mô đất cao, ẩm và mọc trên mặt nước đều có thân, lá to và rễ biến thành phao
+ ảnh chụp minh hoạ ảnh hưởng khác nhau của cùng một điệu kiện môi trường đối với tính trạng số lượng và tính trạng chất lượng
HS: Đọc trước bài mới.
III.Phương pháp.
Hoạt động nhóm, thuyết trình
IV.Tiến trình dạy -học:
1.Ổn định lớp.
2.Bài cũ: 
Kiểm tra bài thu hoạch của 3HS
3.Bài mới:
Mỗi nhóm 6-8 người tiến hành quan sát và ghi chép
Hoạt động 1: Quan sát thường biến.
 Nhận biết số thường biến phát sinh dưới ảnh hưởng của ngoại cảnh
 Học sinh quan sát tranh nhận biết thường biến phát sinh dưới ảnh hưởng của môi trường
? Nêu các nhân tố tác động gây thường biến.
? Nhận xét môi trường quan sát
Đối tượng
Điều kiện môi trường
Kiểu hình tương ứng
Nhân tố tác động
1.Mầm khoai
2.Cây rau dừa nước
Hoạt động 2: Nhận biết và phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến
Yêu cầu HS quan sát cây mạ mọc ven bờ và 1 cây mạ mọc trong ruộng.
? Sự sai khác giữa 2 cây mạ trên ở vụ thứ 1 thuộc thế hệ nào(thứ nhất).
? Các cây lúa được gieo từ hạt của 2 cây trên có khác nhau không.(Giống nhau)
? Tại sao cây mạ ven bờ tốt hơn (Dinh dưỡng khác nhau)
+ Học sinh quan sát và phân biệt, rút ra kết luận :
- Sự khác nhau giữa: Cây mạ ven bờ và cây mạ trong ruộng ; cây lúa lấy hạt từ cây ven bờ và cây trong ruộng
- Phân tích đặc điểm khác nhau 3 đoạn thân dừa nước. 
Hoạt động 3: Nhận biết ảnh hưởng khác nhau của cùng 1 điều kiện môi trường đối với tính trạng số lượng và chất lượng
+Yêu cầu hs quan sát ảnh 2 luống su hào của cùng 1 giống nhưng điều kiện chăm sóc khác nhau
+ Nếu đặc điểm giống nhau và khác nhau về 2 luống su hào cùng một giống nhưng 1 luống được chăm bón tốt và 1 luống chăm bón không tốt
4.Thu hoạch: Học sinh viết bản thu hoạch.
5.Nhận xét và đánh giá:
- Giáo viên thu bản thu hoạch
- Đánh giá, nhận xét giờ thực hành
V.Rút kinh nghiệm.