Giáo án Sinh học 8 - Tuần 3 - Năm học 2015-2016

Ngày soạn: 23/08/2015
Tiết thứ 5	 Tuần 3	 BÀI 5: 
THỰC HÀNH: QUAN SÁT TẾ BÀO VÀ MÔ
I. Mục tiêu 
1. Kiến thức
- Chuẩn bị được tiêu bản tạm thời tế bào mô cơ vân.
- Quan sát và vẽ các tế bào trong các tiêu bản đã làm sẵn: Tế bào niêm mạc miệng (Mô biểu bì), mô sụn, mô xương, mô cơ vân, mô cơ trơn, phân biệt bộ phận chính của tế bào gồm màng sinh chất, chất tế bào và nhân
- Phân biệt được diểm khác nhau của mô biểu bì, mô cơ, mô liên kết
2. Kĩ năng
Rèn kĩ năng sử dụng kính hiển vi, kĩ năng mổ tách tế bào.
3. Thái độ
Giáo dục ý thức nghiêm túc, bảo vệ máy, vệ sinh phòng sau khi thực hành.
II. Chuẩn bị 
- Giáo viên: 
+ Kính hiển vi, lam, lamen, bộ đồ mổ, khăn lau, giấy thấm.
+ Dung dịch sinh lý 0.65% NaCl, ống hút, dung dịch axit axetic 1% có ống hút.
+ Bộ tiêu bản động vật
- Học sinh: Mỗi nhóm một con ếch sống.
II. Các bước lên lớp.
1. Ổn định lớp: 
2. Kiểm tra bài cũ:
* GV: - Kiểm tra phần chuẩn bị theo nhóm của HS.
 - Phát dụng cụ cho nhóm trưởng của các nhóm (lưu ý số lượng)
 - Phát hộp tiêu bản mẫu
3. Nội dung bài mới
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Làm tiêu bản và quan sát tế bào mô cơ vân
- GV hướng dẫn các thao tác:
* Thao tác hủy tủy ếch: Tay trái nắm chặt ếch, ngón trỏ gập đầu ếch xuống, tay phải dùng kim mũi nhọn dò từ đỉnh đầu xuống, gặp nơi lõm xuống đâm thẳng kim mũi nhọn vào, kim mũi nhọn đưa qua đưa lại nhằm phá tủy. Thành công khi chân tay bất động, duỗi thẳng.
* Thao tác làm tiêu bản mô cơ vân:
- Rạch da đùi ếch lấy một bắp cơ.
- Dùng kim nhọn rạch dọc bắp cơ (thấm sạch).
- Dùng ngón trỏ và ngón cái ấn hai bên mép rạch.
- Lấy kim mũi mác gạt nhẹ và tách 1 sợi mảnh.
- Đặt sợi mảnh mới tách lên lam kính, nhỏ dung dịch sinh lí 0.65% NaCl.
- Đậy lamen nhỏ axit axetic.
* Thao tác đậy lamen:
+ Đặt một cạnh lamen tiếp xúc đều với giọt dung dịch sinh lí, rồi dùng kim mũi nhọn đỡ lamen một góc 450, rồi hạ từ từ cạnh kia của lam xuống. Chú ý là không có bọt khí.
- Nhỏ 1 giọt axit axetic 1% vào cạnh lamen và dùng giấy thấm hút bớt dung dịch sinh lí để axít thấm vào dưới lamen.
- Đặt mẫu lên bàn kính.
- GV kiểm tra công việc của các nhóm, giúp đỡ nhóm nào chưa làm được.
- Yêu cầu các nhóm điều chỉnh kính hiển vi, Thấy được màng, nhân, vân ngang, tế bào chất.
- GV kiểm tra trên kính của các nhóm xem đúng không.
Hoạt động 1: Quan sát tiêu bản các loại mô khác
- Yêu cầu các nhóm quan sát các mô.
- Kiểm tra các tiêu bản các nhóm.
- Yêu cầu HS vẽ hình các mô, chú thích.
- Theo dõi, làm theo hướng dẫn của giáo viên.
- Giơ tay hỏi giáo viên khi chưa làm được tiêu bản.
- Điều chỉnh kính hiển vi. Quan sát các thành phần.
- Khi quan sát thấy mẫu giơ tay cho giáo viên lại kiểm tra.
- Đăt tiêu bản các mô quan sát.
-Trong nhóm khi điều chỉnh kính để thấy rõ tiêu bản giơ tay thông báo giao viên lại kiểm tra.
 - Vẽ hình các mô, chú thích.
1. Cách làm tiêu bản mô cơ vân
- Nội dung các thao tác làm tiêu bản mô cơ vân.
2. Quan sát tiêu bản các loại mô khác
Vẽ hình các loại mô.
4. Củng cố:
* Yêu cầu các nhóm:
- Làm vệ sinh, dọn sạch lớp
- Thu dụng cụ đầy đủ, rửa sạch, lau khô, tiêu bản mẫu xếp vào hộp
5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà.
 - Về nhà viết bài thu hoạch theo mẫu, SGK trang 19.
- Xem trước nội dung “Bài 6. Phản xạ”.
IV. Rút kinh nghiệm
Tiết thứ: 6	 Tuần 3
BÀI 6. PHẢN XẠ
I . Mục tiêu
1. Kiến thức 
- Mô tả cấu tạo một nơron điểm hình. 
- Trình bày chức năng cơ bản của nơron.
- Trình bày được 5 thành phần của 1 cung phản xạ và đường dẫn truyền xung thần kinh trong 1 cung phản xạ.
2. Kỹ năng 
Rèn luyện cho học sinh khả năng quan sát hình, sơ đồ, so sánh, phân tích, tổng hợp và hoạt động nhóm.
3. Thái độ: Giáo dục học sinh thái độ yêu thích môn học, vận dụng kiến thức để giải thích hiện tượng thực tế.
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên: Tranh ảnh có liên quan, SGK lớp 8, giáo án, phiếu học tập.
Các loại
Đặc điểm
Nơron hướng tâm
Nơron trung gian
Nơron li tâm
Vị trí
Chức năng
2. Học sinh: 
Xem trước nội dung, SGK lớp 8.
III. Các bước lên lớp.
1. Ổn định lớp: 
2. Kiểm tra bài cũ : 
- Khái niệm mô ? Trong cơ thể người có mấy loại mô chính ?
- Nêu cấu tạo và chức năng của mô thần kinh?
3. Nội dung bài mới : 
Khi chạm tay vào vật nóng, chúng ta có phản ứng gì ? ( Giật tay lại ). Phản ứng trên của cơ thể được gọi là phản xạ . Vậy phản xạ là gì ? Cơ chế phản xạ diễn ra như thế nào ? Chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài học hôm nay:
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của Nơron
- Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi lệnh 6 SGK trang 20:
+ Nêu thành phần cấu tạo của mô thần kinh?
+ Yêu cầu hs quan sát hình 6.1 và HS mô tả lại cấu tạo 1 nơron điển hình?
+ Gv nhận xét và kết luận cấu tạo chính của nơron.
* Chuyển ý: Với cấu tạo như vậy thì nơron thực hiện chức năng gì?
- Yêu cầu 1 HS đọc mục thông tin n trong SGK trang 20.
+ Thế nào là cảm ứng?
+ Thế nào là dẫn truyền?
- GV nhận xét và làm rõ chức năng cảm ứng và dẫn truyền 
* Chuyển ý: Căn cứ vào chức năng người ta phân biệt 3 loại nơron.
- Gv phát phiếu học tập cho từng nhóm:
- Gv cho HS hoạt động nhóm trong vòng 3 phút. 
+ Yêu cầu đại diện nhóm lên trình bày. 
+ GV nhận xét và kết luận phiếu học tập.
- Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi lệnh 6 SGK trang 20:
+ Em Có nhận xét gì về hướng dẫn truyền xung thần kinh ở nơron hướng tâm và Nơron li tâm?
+ GV nhận xét và kết luận.
Hoạt động 2: Tìm hiểu về cung phản xạ.
* Vấn đề 1: Phản xạ.
- Yêu cầu HS đọc mục thông tin n SGK trang 21.
+Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi lệnh 6 SGK trang 21:
+ GV nhận xét và kết luận.
- Yêu cầu học sinh rút ra kết luận về phản xạ. Cho ví dụ.
è Gv rút ra kết luận : Ở cây trinh nữ chỉ là phản ứng vì không có sự điều khiển của hệ 
thần kinh.
* Vấn đề 2: Cung phản xạ.
- Gv cho HS tự đọc mục thông tin n và quan sát hình 6.2 trang 21.
- Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi lệnh 6 SGK trang 21:
+ Có mấy loại nơron tạo nên 1 cung phản xạ 
+ Nêu các thành phần của 1 cung phản xạ.
+ GV nhận xét và kết luận.
- Yêu cầu học sinh rút ra kết luận về 1 cung phản xạ.
Vấn đề 3: Vòng phản xạ:
- Gv cho HS tự đọc mục thông tin n và quan sát sơ đồ 6.3 trang 22.
- Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi lệnh 6 SGK trang 22:
+ Bằng cách nào trung ương thần kinh có thể biết được phản ứng của cơ thể đã đáp ứng được kích thích hay chưa?
+ GV giải thích sơ đồ 6.3 trang 22.
+ GV nhận xét và kết luận.
- Đứng lên trả lời câu hỏi:
+ Gồm : Nơron và Tb thần kinh đệm. 
+ Gồm: thân, sợi trục, sơi nhánh.
- Nghiên cứu mục thông tin và trả lời câu hỏi:
+ Đứng lên trả lời câu hỏi.
+ Đứng lên trả lời câu hỏi
- Thảo luận nhóm. 
- Đại diện nhóm trình bày 
- Đứng lên trả lời câu hỏi:
+ Chiều dẫn truyền của 2 nơron này ngược nhau.
- Nghiên cứu mục thông tin.
- HS trả lời câu hỏi và cho ví dụ .
- Nghiên cứu thông tin và quan sát hình.
- Trả lời các câu hỏi của giáo viên:
+ Đứng lên trả lời câu hỏi.
+ Đứng lên trả lời câu hỏi.
- Nghiên cứu thông tin và quan sát hình.
- Trả lời các câu hỏi của giáo viên:
+ Đứng lên trả lời câu hỏi.
+ Đứng lên trả lời câu hỏi.
I. Cấu tạo và chức năng của Nơron
- Cấu tạo 1 nơron điển hình gồm:
+ Thân: có nhân. 
+ Sợi: gồm sợi nhánh và sợi trục có bao miêlin.
- Nơron có 2 chức năng cơ bản là cảm ứng và dẫn truyền.
- Có 3 loại nơron: 
+ Nơron hướng tâm (Nơron cảm giác).
+ Nơron trung gian (Nơron liên lạc).
+ Nơron li tâm (Nơron vận động).
II. Thành phần phản xạ và cung phản xạ
1. Phản xạ.
Phản xạ là phản ứng của cơ thể trả lời các kích thích môi trường thông qua hệ thần kinh.
2. Cung phản xạ
- Một cung phản xạ gồm 5 yếu tố: cơ quan thụ cảm , Nơron hướng tâm, Nơron trung gian, Nơron li tâm và cơ quan phản ứng.
- Cung phản xạ là đường dẫn truyền xung thần kinh từ cơ quan thụ cảm qua trung ương thần kinh tới cơ quan phản ứng.
3. Vòng phản xạ.
- Trong phản xạ luôn có luồng thông tin ngược báo về trung ương thần kinh điều chỉnh phản ứng cho thích hợp.
- Vòng phản xạ : Cung phản xạ và đường liên hê ngược.
4. Củng cố 
- Căn cứ vào chức năng người ta phân biệt mấy loại Nơron ?
- Các loại nơron đó khác nhau ở điểm nào ?
- Phân biệt cung phản xạ và vòng phản xạ ?
5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà.
- Trả lời các câu hỏi SGK trang 23.
- Học bài và đọc mục em có biết.
- Xem trước nội dung: “Bài 7. Bộ Xương”
IV. Rút kinh nghiệm
Ký duyệt tuần 3
Ngày .. tháng  năm .
Tổ trưởng