Giáo án Sinh học 8 - Tuần 25, Bài 45+46 - Năm học 2015-2016

Tuần25	 	 Ngày soạn: 21/02/2016
Tiết 47 BÀI 45 : DÂY THẦN KINH TỦY Ngày dạy: 23/02/2016
I/ MỤC TIÊU: 
1/Kiến thức:
Trình bày được cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tủy 
Giải thích được vì sao dây thần kinh tủy là dây pha .
2/ Kỹ năng:
Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích hình 
Kỹ năng hoạt động nhóm .
II/ CHUẨN BỊ:
Giáo viên:
 Tranh phóng to hình 45.1 ; 45.2 ; 44.2 
Tranh câm hình 45.1 và những miếng bìa rời ghi chú thích từ 1 – 5 .
III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1/ Ổn định lớp
2/ KiĨm tra bµi cị
- Tr×nh bµy cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cđa tủ sèng?
- Gi¶i thÝch ph¶n x¹: kÝch thÝch vµo da ch©n Õch, ch©n Õch co l¹i?
3 / Các hoạt động dạy và học
 C¸c kÝch thÝch d­íi d¹ng xung thÇn kinh ®­ỵc truyỊn tõ ngoµi vµo tủ sèng ra ngoµi ph¶i qua d©y thÇn kinh tủ. VËy d©y thÇn kinh tủ cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo? lµ lo¹i d©y thÇn kinh nµo? Chĩng: ta cïng t×m hiĨu bµi h«m nay.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bài
Hoạt động 1 : Cấu tạo của dây thần kinh tủy .
Mục tiêu: Học sinh hiểu và trình bày cấu tạo dây thần kinh tủy . 
GV yêu cầu học sinh nghiên cứu thông tin SGK quan sát hình 44.2 , 45.1 à Trả lời câu hỏi : 
Trình bày cấu tạo dây thần kinh tủy ?
GV hoàn thiện kiến thức 
Gv treo tranh câm hình 45.1 , goị học sinh lên dán các mảnh bià chú thích vào tranh .
Hoạt động 2: Chức năng của dây thần kinh tủy 
Mục tiêu : Thông qua thí nghiệm , học sinh rút ra được kết luận về chức năng của dây thần kinh tủy .
Gv yêu cầu học sinh nghiên cứu thí nghiệm đọc kỹ bảng 45 SGK trang 143 à rút ra kết luận : 
-Yªu cÇu HS gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiƯm trªn.
- ThÝ nghiƯm 1cho phÐp ta rĩt ra kÕt luËn g× vỊ chøc n¨ng rƠ tr­íc?
- ThÝ nghiƯm 2 cho phÐp ta rĩt ra kÕt luËn g× vỊ chøc n¨ng rƠ sau?
- GV nhËn xÐt, ®­a ra kÕt luËn.
- GV ®­a c©u hái:
- Nªu chøc n¨ng cđa d©y thÇn kinh tủ?
Yªu cÇu 1 HS ®äc kÕt luËn (SGK).
+ Chức năng của rễ tủy ?
+ Chức năng của dây thần kinh tủy ?
GV hoàn thiện lại kiến thức . 
Vì sao nói dây thần kinh tủy là dây pha ?
Kết luận : Khung ghi nhớ SGK 
- Học sinh quan sát kỹ hình , đọc thông tin trong SGK trang 142 à Tự thu thập thông tin .
- Một học sinh trình bày cấu tạo dây thần kinh tủy , lớp bổ sung .
- Một vài học sinh lên dán trên tranh câm , lớp nhận xét bổ sung .
- Học sinh đọc kỹ nội dung thí nghiệm và kết quả ở bảng 45 SGK trang 143 à thảo luận nhóm à rút ra kết luận về chức năng của rễ tủy
 + ThÝ nghiƯm 1: Khi kÝch thÝch b»ng HCl 1% vµo chi sau bªn ph¶i, xung thÇn kinh truyỊn tõ c¬ quan thơ c¶m (da) tíi tủ sèng nh­ng v× rƠ tr­íc bªn ph¶i bÞ c¾t kh«ng dÉn xung thÇn kinh ®Õn chi ®ã nªn chi ®ã kh«ng co. Xung thÇn kinh qua n¬ron b¾t chÐo sang chi bªn kia, chi bªn kia co vµ xung thÇn kinh qua ®­êng dÉn truyỊn lªn chi trªn lµm cho 2 chi trªn co.
+ ThÝ nghiƯm 2: RƠ sau bªn tr¸i bÞ c¾t, xung thÇn kinh tõ c¬ quan thơ c¶m kh«ng dÉn truyỊn vỊ tủ sèng ®­ỵc nªn kh«ng chi nµo co c¶.
- Đại diện nhóm trình bày , các nhóm khác bổ sung .
I . Cấu tạo của dây thần kinh tủy 
Có 31 đôi dây thần kinh tủy .
Mỗi dây thần kinh tủy gồm 2 rễ :
Rễ trước : Rễ vận động 
Rễ sau : rễ cảm giác 
Các rễ tủy đi ra khỏi lỗ gian đốt à dây thần kinh tủy 
II . Chức năng của dây thần kinh tủy 
Rễ trước dẫn truyền xung vận động (li tâm)
Rễ sau dẫn truyền xung cảm giác (hướng tâm )
Dây thần kinh tủy do các bó sợi cảm giác và vận động nhập lại , nối với tủy sống qua rễ trước và rễ sau à dây thần kinh tủy là dây pha .
=> D©y thÇn kinh tủ lµ d©y pha: dÉn truyỊn xung thÇn kinh theo 2 chiỊu.
IV/ CỦNG CỐ:
1 . Trình bày cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tủy ? 
2. Làm câu hỏi 2 SGK ( trang 143 ) 
	Gợi ý : 
	Kích thích mạnh lần lượt các chi : 
Nếu không gây co chi nào à rễ sau ( rễ cảm giác ) chi đó bị đứt 
Nếu chi nào co à Rễ trước ( Rễ vận động ) vẫn còn 
Nếu chi đó không co ; các chi khác co à rễ trước ( rễ vận động ) của chi đó đứt 
V/ DẶN DÒ:
Học bài và trả lời câu hỏi SGK 
Đọc trước bài 46 
Kẻ bảng 46 ( trang 145) vào vở bài tập .
Tuần25 	 	 Ngày soạn: 21/02/2016
Tiết 48 Ngày dạy: 25/02/2016
 BÀI 46 :Trơ n·o, tiĨu n·o, n·o trung gian 
I/ MỤC TIÊU: 
1/Kiến thức:
Xác định được vị trí và các thành phần của trụ não .
Trình bày được chức năng chủ yếu của trụ não 
Xác định được vị trí và chức năng của tiểu não 
Xác định được vị trí và chức năng chủ yếu của não trung gian .
2/ Kỹ năng:
Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích hình 
Kỹ năng hoạt động nhóm .
3 / Thái độ : 
Giáo dục ý thức bảo vệ bộ não .
II/ CHUẨN BỊ:
 Giáo viên: Tranh phóng to hình 46.1 ; 46.2 ; 46.3 
	Mô hình bộ não tháo lắp .
Bảng 46 : So sánh Tủy sống và trụ não 
Tủy sống
Trụ não
Vị trí
Chức năng
Vị trí
Chức năng
Bộ phận trung ương
Chất xám
Ơ ûgiưã phân
thành dải liên tục 
Là căn cứ thần kinh
Ở trong phân thành các nhân xám 
Là căn cứ thần kinh 
Chất trắng
Bao quanh chất xám 
Dẫn truyền 
Bao ngoài các nhân xám 
Dẫn truyền dọc 
Bộ phận ngoại biên ( dây thần kinh )
31 đôi dây thần kinh pha
12 đôi gồm : 3 loại dây : cảm giác , dây vận động , dây pha 
III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1/ Ổn định lớp:
2. KiĨm tra bµi cị:
- Tr×nh bµy cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cđa d©y thÇn kinh tủ? V× sao nãi d©y thÇn kinh tủ lµ d©y pha?
- KiĨm tra c©u 2 (SGK - Tr 143) (kÝch thÝch m¹nh lÇn l­ỵt vµo c¸c chi):
	+ NÕu chi nµo co, rƠ c¶m gi¸c (rƠ sau) chi ®ã bÞ ®øt.
	+ NÕu chi nµo kh«ng co, rƠ vËn ®éng (rÏ tr­íc) vÉn cßn.
	+ NÕu chi ®ã kh«ng co, c¸c chi kh¸c co th× rƠ tr­íc chi ®ã bÞ ®øt.
3. Bµi míi:
Tiếp theo tủy sống là não bộ . Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về vị trí và các thành phần của bộ não , cũng như cấu tạo và chức năng của chúng .
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bài
Hoạt động 1 : Vị trí và các thành phần của não bộ . 
Mục tiêu: 
-Học sinh tìm hiểu về vị trí và các thành phần của não bộ .
- Xác định được giới hạn của trụ não , tiểu não và não trung gian .
GV yêu cầu học sinh quan sát hình 46.1àhoàn thiện bài tập điền từ tr.144
GV chính xác hoá lại thông tin 
Gv gọi 1 -2 học sinh chỉ trên tranh vị trí , giới hạn của trụ não , tiểu não , não trung gian 
Hoạt động 2: Cấu tạo và chức năng của Trụ não . 
Mục tiêu : 
- Trình bày được cấu tạo và chức năng chủ yếu của trụ não .
- So sánh thấy sự giống và khác nhau giữa trụ não và tủy sống 
GV yêu cầu học sinh đọc thông tin tr. 144 à Nêu cấc tạo và chức năng của trụ não ?
GV hoàn thiện kiến thức 
GV giới thiệu : Từ nhân xám xuất phát 12 đôi thần kinh não gồm dây cảm giác , dây vận động và dây pha .
- GV yêu cầu học sinh làm bài tập : So sánh cấu tạo và chức năng của trụ não và tủy sống ? (theo mẫu bảng 46 trang 145) 
GV kẻ bảng 46 gọi học sinh lên làm bài tập .
GV chính xác bằng phiếu học chuẩn của GV treo . 
Hoạt động 3 : Não trung gian 
Gv yêu cầu học sinh xác định được vị trí của não trung gian trên tranh hoặc mô hình 
Gv yêu cầu học sinh nghiên cứu thông tin à trả lời câu hỏi :
Nêu cấu tạo và chức năng của não trung gian ?
Hoạt động 4 : Tiểu não 
GV yêu cầu học sinh quan sát lại hình 46.1 ; 46 . 3 đọc thông tin à trả lời câu hỏi:
Vị trí của tiểu não ?
Tiểu não cấu tạo như thế nào ?
GV yêu cầu học sinh nghiên cứu thí nghiệm mục q à Tiểu não có chức năng gì ?
Kết luận chung : Học sinh đọc khung ghi nhớ SGK 
- Học sinh dựa vào hình vẽ à tìm hiểu vị trí các thành phần não .
- Hoàn chỉnh bài tập điền từ
- 1 hoặc 2 học sinh đọc đáp án , lớp nhận xét bổ sung .
Não trung gian 
Hành não 
Cầu não 
Não giưã 
Cuống não 
Củ não sinh tư 
Tiểu não 
Học sinh tự thu nhận và xử lí thông tin để trả lời câu hỏi. 
Một vài học sinh phát biểu à lớp bổ sung .
Học sinh dưạ vào hiểu biết về cấu tạo và chức năng của tủy sống và trụ não à hoàn thiện bảng . 
Thảo luận nhóm thống nhất ý kiến 
Đại diện nhóm lên trình bày đáp án , các nhóm khác bổ sung 
Học sinh tự sửa chữa nếu cần. 
Học sinh lên chỉ tranh hoặc mô hình à Giới hạn não trung gian. 
Học sinh tự ghi nhận thông tin , ghi nhớ kiến thức .
Một vài học sinh phát biểu lớp bổ sung 
- Học sinh quan sát hình đọc thông tin à nêu được :
Vị trí của tiểu não 
Cấu tạo não : 
Một vài học sinh trả lời , tự rút ra kết luận. 
Học sinh căn cứ vào thí nghiệm tự rút ra chức năng tiểu não 
I/Vị trí và các thành phần của não bộ :
Não bộ kể từ dưới lên gồm : trụ não , não trung gian , đại não , tiểu não nằm phiá sau trụ não 
II/Cấu tạo và chức năng của trụ não: 
Trụ não tiếp liền với tủy sống.
Cấu tạo:
Chất trắng ở ngoài. 
Chất xám ở trong.
Chức năng : 
Chất xám : Điều khiển , điều hoà hoạt động của các nội quan 
Chất trắng : Dẫn truyền : Đường lên là cảm giác và đường xuống là vận động 
III . Não trung gian :
Cấu tạo và chức năng : 
+Chất trắng (ngoài) : chuyển tiếp các đường dẫn truyền từ dưới lên não. 
+Chất xám : Là các nhân xám điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hoà thân nhiệt. 
IV/Tiểu não 
Vị trí : Sau trụ não , dưới bán cầu não .
Cấu tạo : 
Chất xám : Ở ngoài làm thành vỏ tiểu não 
Chất trắng : Ở trong là các đường dẫn truyền 
Chức năng : Điều hoà , phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể 
IV/ CỦNG CỐ:
Lập bảng so sánh cấu tạo và chức năng trụ não , não trung gian và tiểu não theo mẫu sau : 
Các bộ phận 
Trụ não 
Não trung gian 
Tiểu não 
Cấu tạo 
Chức năng 
V/ DẶN DÒ:
Học bài và trả lời câu hỏi SGK 
Đọc mục : “Em có biết”