Giáo án Sinh học 12 - Tiết 3 - Bài 3: Điều hoà hoạt động gen

 Ngày soạn: 20/08/2013
 Ngày dạy: ...........................12A1;........................12A2;……………………12A3
Tiết : 3
Bài 3
Điều hoà hoạt động gen
A.MỤC ĐÍCH YấU CẦU
1, Kiến thức.
- Trình bày được cơ chế điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân sơ (Theo mô hình Mônô và Jacôp).
2, Kỹ năng.
- Rèn luyện được tư duy hệ thống hoá kiến thức, vận dụng thực tiễn.
- Hình thành được kĩ năng tự học, làm việc theo nhóm.
B, Phương pháp.
 	Sử dụng phương pháp dạy học tích cực thảo luận nhóm, kết hợp với khai thác hình vẽ hỏi đáp tìm tòi.
C, PHƯƠNG TIỆN ĐỒ DÙNG DẠY HỌC.
 	Trong bài giáo viên sử dụng hình vẽ số 3.1, 3.2a, 3.2b SGK và phiếu học tập.
Phiếu học tập.
Nội dung
Môi trường không có lactôzơ
Môi trường có lactôzơ
Hoạt động của gen điều hoà
Hoạt động của gen cấu trúc
D. TIẾN TRèNH BÀI GIẢNG
 	1. Ổn định lớp
	- Kiểm tra sỹ số
	 2, Kiểm tra bài cũ. 
 	Câu 1: Nêu vị trí, diễn biến của quá trỡnh dịch mã? Pôlixôm là gì? 
	Câu 2 Trong tổng hợp prôtêin ribôxôm có vai trò gì? Nêu mỗi tương quan giữa AND, ARN và prôtêin?
 	 3, Bài mới. GV đặt vấn đề vào bài mới.
HOẠT ĐỘNG THẦY TRề
NỘI DUNG KIẾN THỨC
 Hoạt động I: : Tìm hiểu phần: khái quát về điều hoà hoạt động của gen 
- Mục tiêu: Khái quát kiến thức về điều hoà hoạt động của gen.
- Thời gian: 4 phút.
- Đồ dùng dạy học:
- Cách tiến hành:
+B1:GV sử dụng câu hỏi:
 - Điều hoà hoạt động của gen là gì?
 - Kể tên các cấp độ điều hoà hoạt động của gen?
+B2: Học sinh nghiên cứu SGK, trả lời.
+B3: GV nhận xét, bổ sung.
Hoạt động II: Tìm hiểu phần: Cấu trúc Operon - cả lớp.
- Mục tiêu: Khái quát kiến thức về Opểôn
- Thời gian: 4 phút.
- Đồ dùng dạy học:Hình SGK
- Cách tiến hành:
+B1: GV: Sử dụng hệ thống câu hỏi:
 - Nêu cấu trúc của 1 Operon?
 - Nêu vai trò của vùng khởi động và vùng vận hành?
+B2: GV: Điều khiển học sinh trả lời các câu hỏi và thống nhất kiến thức cần nắm.
 Hoạt động III: Tìm hiểu phần: Mô hình cấu trúc Operon Lac - cả lớp.
- Mục tiêu: : Nêu được cấu trúc và chức năng của các thành phần trong Ôpểon Lac ( Theo mo hình của Môno và Jacôp)
- Thời gian: 10 phút.
- Đồ dùng dạy học:
- Cách tiến hành:
 +B1: GV: Sử dụng hệ thống câu hỏi:
 - Operon là gì?
 - Nêu cấu tạo của 1 Operon? 
 - Vùng điều hoà (R) có vai trò gì với Operon?
+B2: HS: Trả lời các câu hỏi.
Hoạt động IV: Tìm hiểu: Sự điều hoà hoạt động của Operon Lac - Nhóm nhỏ.
- Mục tiêu: Trình bày được cơ chế điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân sơ( theo mo hình của Mônôvà Jacôp)
- Thời gian:14 phút.
- Đồ dùng dạy học:Phiếu học tập
- Cách tiến hành:
+B1: GV yêu cầu học thảo luận theo bàn trong thời gian 5 phút, để trả lời câu hỏi trong phiếu học tập:
+B2: HS thảo luận và đưa ra ý kiến.
+B3: GV tiến hành cho các nhóm thảo luận và thống nhất ý kiến.
I- Khái quát về điều hoà hoạt động của gen.
- Là điều hoà sản phẩm của gen được tạo ra.
- Điều hoà hoạt động của gen xẩy ra ở nhiều cấp độ như điều hoà phiên mã, dịch mã, sau dịch mã.
II- Điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân sơ.
- Cấu trúc Operon:
 + Vùng mã hoá:
 + Vùng điều hoà: 
 * Vùng khởi động ( Promote): Chứa trình tự các nuclêôtit đặc thù giúp enzim pôlimeza nhận biết mạch gốc để phiên mã.
 * Vùng vận hành ( Operator): Chứa trình tự các nuclêôtit đặc biệt giúp prôtêin điều hoà bám vào ngăn cản phiên mã.
1. Mô hình cấu tạo opêron Lac.
- Operon là gen cấu trúc có liên quan về chức năng thường phân bố liền nhau thành từng cụm có chung một cơ chế điều hoà.
 - Cấu tạo một Operon Lac.
 + Gen cấu trúc ( Z,Y,A) quy định tổng hợp các enzim tham gia phản ứng phân giải đường lactôzơ.
 + Vùng vận hành ( O ).
 +Vùng khởi động ( P ).
 + Vùng điều hoà ( R ). Không nằm trong cấu trúc Operon song đóng vai trò điều hoà các gen của Operon thông qua tổng hợp prôtêin ức chế.
2. Sự điều hoà hoạt động của Operon Lac.
 - Môi trường không có Lactôzơ: 
 + Gen điều hoà tổng hợp prôtêin ức chế.
 + Prôtêin này liên kết với vùng vận hành làm cho gen cấu trúc không hoạt động.
- Môi trường có Lactôzơ: 
 + Đường Lactôzơ gắn vào prôtêin ức chế làm thay đổi cầu hình không gian.
 + Prôtêin không thể bám vào vùng vận hành làm enzim liên kết được với vùng khởi động tiến hành phiên mã.
	4.Củng cố
GV hệ thống lại kiến thức trọng tâm về Sự điều hoà hoạt động của Operon và đặt các câu hỏi củng cố.
 	Câu 1. Tại sao phải điều hoà hoạt động của gen?
 	Câu 2. Nêu vai trò điều hoà của Operon Lac đối với sinh vật nhận sơ?
 	5. Hướng dẫn học sinh ở nhà. GV Yêu cầu học sinh về nhà đọc lại bài và phần đóng khung SGK, Trả lời các câu hỏi cuối sách và chuẩn bị cho bài 4.
	6. Rỳt kinh nghiệm bài dạy
	........................................................................................................................................................................................................................................................