Giáo án Sinh học 11 - Tiết 38, Bài 35: Hoocmôn thực vật

Tiết 38 - Bài 35. HOOCMÔN THỰC VẬT
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1- Kiến thức:
+ Trình bày được khái niệm về hooc môn thực vật.
+ Kể được 5 loại hooc môn thực vật đã biết và trình bày tác động đặc trưng của mỗi loại hooc môn.
+ Mô tả được 3 ứng dụng trong nông nghiệp đối với từng hooc môn thuộc nhóm chất kích thích.
2- Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.
3- Thái độ: Tích cực học tập, yêu thích khoa học, bảo vệ môi trường sống của các laòi thực vật quí hiếm.
- Tư duy: Tư duy lôgic, liên kết kiến thức.
II. CHUẨN BỊ: 
- Giáo viên: Giáo án, SGK, Hình vẽ : 35.1, 35.2, 35.3, 35.4 SGK.
- Học sinh: SGK, đọc trước bài mới.
III. TRỌNG TÂNM BÀI HỌC: Tác động và ứng dụng của các hoocmôn thực vật.
IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY-HỌC :
1. Ổn định tổ chức lớp học: Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ: Thế nào là sinh trưởng?Phân biệt sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp.
2. Bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cơ bản
* Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm hooc môn 
GV: yêu cầu HS nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi
 + Hooc môn thực vật là gì? Nêu các đặc điểm chung của chúng?
HS: Nghiên cứu SGK, thảo luận trả lời câu hỏi. Hoocmôn thực vật là các chất hữu cơ do cơ thể thực vật tiết ra có tác dụng điều tiết hoạt động sống của cây.
GV: Hoocmon thực vật có những đặc điểm chung gì?
HS:
- Đặc điểm chung:
+ Được tạo ra ở một nơi nhưng gây ra phản ứng ở một nơi khác trong cây.
+ Với nồng độ rất thấp nhưng gây ra những biến đổi mạnh trong cơ thể.
+ Tính chuyên hoá thấp hơn nhiều so với hoocmôn ở động vật bậc cao.
GV: Nhận xét, bổ sung → kết luận
* Hoạt động 2: Tìm hiểu các hoocmôn kích thích.
GV: Auxin được tạo ra ở những cơ quan, bộ phận nào của cây?
HS:Nơi sản sinh: Đỉnh của thân và cành
GV:Auxin có tác động như thế nào đến tế bào và cơ thể của cây?
HS: Ở mức độ tế bào: Kích thích quá trình nguyên phân và sinh trưởng kéo dài của TB.
+ Ở mức độ cơ thể: Tham gia vào quá trình hướng động, ứng động, kích thích nảy mầm của hạt, chồi; kích thích ra rễ phụ, .v.v.
 GV:Auxin được ứng dụng như thế nào trong trồng trọt?
HS:Ứng dụng: Kích thích ra rễ ở cành giâm, cành chiết, tăng tỉ lệ thụ quả (cà chua), tạo quả không hạt, nuôi cấy mô ở tế bào thực vật, diệt cỏ.
GV: Nhận xét và bổ sung để hoàn thiện kiến thức.
Sử dụng auxin để tạo quả không hạt như dưa hấu không hạt, ổi, cam không hạt
GV: Gibêrelin được tạo ra ở những cơ quan, bộ phận nào của cây?
HS: Nơi sản sinh: Ở lá và rễ
GV: Gibêrelin có tác động như thế nào đến tế bào và cơ thể của cây? 
HS:Tác động:
+ Ở mức độ tế bào: Tăng số lần nguyên phân và tăng sinh trưởng kéo dài của mọi tế bào. 
+ Ở mức độ cơ thể: Kích thích nảy mầm cho hạt, chồi, củ; kích thích sinh trưởng chiều cao cây; tạo quả không hạt; tăng tốc độ phân giải tinh bột.
GV: Gibêrelin được ứng dụng như thế nào trong trồng trọt?
HS: Ứng dụng: Kích thích nảy mầm cho khoai tây; kích thích chiều cao sinh trưởng của cây lấy sợi; tạo quả nho không hạt; tăng tốc độ phân giải tinh bột để sản xuất mạch nha và sử dụng trong công nghiệp sản xuất đồ uống.
GV: Nhận xét và bổ sung để hoàn thiện kiến thức.
GV: Xitôkinin được tạo ra ở những cơ quan, bộ phận nào của cây?
HS: Nơi sản sinh: Ở rễ.
GV:Xitôkinin có tác động như thế nào đến tế bào và cơ thể của cây?
HS: - Tác động:
+ Ở mức độ tế bào: Kích thích sự phân chia TB, làm chậm quá trình già của TB.
+ Ở mức độ cơ thể: Hoạt hoá sự phân hoá, phát sinh chồi thân trong nuôi cấy mô callus.
 GV: Xitôkinin Gibêrelin được ứng dụng như thế nào trong trồng trọt?
HS: Ứng dụng: Sử dụng phổ biến trong công tác giống đểtrong công nghệ nuôi cấy mô và tế bào thực vật (giúp tạo rễ hoặc kích thích các chồi khi có mặt của Auxin); sử dụng bảo tồn giống cây quý.
GV: Nhận xét và bổ sung để hoàn thiện kiến thưc.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về các hoocmôn ức chế.
GV: Êtilen có những đặc điểm cơ bản nào? Êtilen có vai trò sinh lí như thế nào đối với cây trồng?
HS: - Đặc điểm của êtilen:
+ Êtilen đợc sinh ra ở lá già, hoa già, quả chín 
- Ê ti len điều chỉnh quá trình sinh trưởng và phát triển của cây.
- Vai trò sinh lí của êtilen: điều chỉnh sự chín, sự rụng lá, kích thích ra hoa, tác động lên sự phân hóa gới tính.
GV: Nhận xét, bổ sung và kết luận.
GV: Axit abxixic có những đặc điểm cơ bản nào? Axit abxixic có vai trò sinh lí như thế nào đối với cây trồng?
HS: - Đặc điểm của êtilen:
+ ABA được sinh ra ở trong lá, chóp rễ hoặc các cơ quan đang hoá già. 
- ABA kìm hãm quá trình trao đổi chất, giảm súc các hoạt động sinh lí và chuyển cây vào trạng thái ngủ nghỉ.
- Vai trò sinh lí của êtilen: Gây nên sự rụng lá, ức chế nảy mầm, điều chỉnh sự đóng mở khí khổng, giúp cây chống chọi với điều kiện môi trường bất lợi.
GV: Nhận xét, bổ sung và kết luận.
* Hoạt động 4: Tìm hiểu tương quan hooc môn thực vật
GV: Nêu những tương quan của hoocmon điều tiết sinh trưởng và hoocmon điều tiết của thực vật?
HS: Nghiên cứu SGK, thảo luận trả lời câu hỏi. - Tương quan của hoocmon kích thích so với hm ức chế sinh trưởng là ABB và Gibêrin.
 Tương quan này điều tiết trạng thái ngủ và nảy mầm của hạt và chồi. 
- Tương quan giữa các hoocmôn kích thích với nhau: Auxin/Xitôkynin.
GV: nhận xét, bổ sung → kết luận
KHÁI NIỆM
1.Khái niệm
- Khái niệm: Hoocmôn thực vật là các chất hữu cơ do cơ thể thực vật tiết ra có tác dụng điều tiết hoạt động sống của cây.
2.Đặc điểm chung
- Đặc điểm chung:
+ Được tạo ra ở một nơi nhưng gây ra phản ứng ở một nơi khác trong cây.
+ Với nồng độ rất thấp nhưng gây ra những biến đổi mạnh trong cơ thể.
+ Tính chuyên hoá thấp hơn nhiều so với hoocmôn ở động vật bậc cao.
II. HOOCMÔN KÍCH THÍCH
Auxin
- Nơi sản sinh: Đỉnh của thân và cành.
- Tác động:
+ Ở mức độ tế bào: Kích thích quá trình nguyên phân và sinh trưởng kéo dài của TB.
+ Ở mức độ cơ thể: Tham gia vào quá trình hướng động, ứng động, kích thích nảy mầm của hạt, chồi; kích thích ra rễ phụ, .v.v.
- Ứng dụng: Kích thích ra rễ ở cành giâm, cành chiết, tăng tỉ lệ thụ quả (cà chua), tạo quả không hạt, nuôi cấy mô ở tế bào thực vật, diệt cỏ.
2. Gibêrelin
- Nơi sản sinh: Ở lá và rễ.
- Tác động:
+ Ở mức độ tế bào: Tăng số lần nguyên phân và tăng sinh trưởng kéo dài của mọi tế bào. 
+ Ở mức độ cơ thể: Kích thích nảy mầm cho hạt, chồi, củ; kích thích sinh trưởng chiều cao cây; tạo quả không hạt; tăng tốc độ phân giải tinh bột.
- Ứng dụng: Kích thích nảy mầm cho khoai tây; kích thích chiều cao sinh trưởng của cây lấy sợi; tạo quả nho không hạt; tăng tốc độ phân giải tinh bột để sản xuất mạch nha và sử dụng trong công nghiệp sản xuất đồ uống.
3. Xitôkinin
- Nơi sản sinh: Ở rễ.
- Tác động:
+ Ở mức độ tế bào: Kích thích sự phân chia TB, làm chậm quá trình già của TB.
+ Ở mức độ cơ thể: Hoạt hoá sự phân hoá, phát sinh chồi thân trong nuôi cấy mô callus.
- Ứng dụng: Sử dụng phổ biến trong công tác giống đểtrong công nghệ nuôi cấy mô và tế bào thực vật (giúp tạo rễ hoặc kích thích các chồi khi có mặt của Auxin); sử dụng bảo tồn giống cây quý.
III. HOOCMÔN ỨC CHẾ
1. Êtilen.
- Đặc điểm của êtilen:
+ Êtilen đợc sinh ra ở lá già, hoa già, quả chín 
- Êtilen điều chỉnh quá trình sinh trưởng và phát triển của cây.
- Vai trò sinh lí của êtilen: điều chỉnh sự chín, sự rụng lá, kích thích ra hoa, tác động lên sự phân hóa gới tính.
2. Axit abxixic
- Đặc điểm của êtilen:
+ ABA được sinh ra ở trong lá, chóp rễ hoặc các cơ quan đang hoá già. 
- ABA kìm hãm quá trình trao đổi chất, giảm súc các hoạt động sinh lí và chuyển cây vào trạng thái ngủ nghỉ.
- Vai trò sinh lí của êtilen: Gây nên sự rụng lá, ức chế nảy mầm, điều chỉnh sự đóng mở khí khổng, giúp cây chống chọi với điều kiện môi trường bất lợi.
IV. TƯƠNG QUAN HOOCMÔN THỰC VẬT
- Tương quan của hoocmon kích thích so với hm ức chế sinh trưởng là ABB và Gibêrin.
 Tương quan này điều tiết trạng thái ngủ và nảy mầm của hạt và chồi. 
- Tương quan giữa các hoocmôn kích thích với nhau: Auxin/Xitôkynin.
4. Củng cố:
- Học sinh đọc kết luận cuối bài.
- Nêu 2 biện pháp sản xuất nôngn nghiệp có ứng dụng hoocmôn thực vật.
5. Dặn dò:
- Học bài, trả lời câu hỏi cuối bài.
- Đọc trước bài 36.