Giáo án Sinh học 10 - Bài 29: Cấu trúc các loại virut

Ngày soạn: 25/02/2013
Ngày giảng:.................10A1..................10A2.....................10A3
 Tiết 30:
CHƯƠNG III: 
VIRUT - BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ MIỄN DỊCH
Bài 29:
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
A. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU.
	1. Kiến thức: 
	- HS mô tả được đặc điểm hình thái và cấu tạo chung của virut
 	- HS nêu 3 đặc điểm cơ bản của virut
 	2. Kỹ năng: 
	- Phân tích kênh hình, kênh chữ nhận biết kiến thức
 	- Khái quát, hệ thống kiến thức
 	- Vận dụng thực tế
B. PHƯƠNG PHÁP.
	 - Vấn đáp, thuyết trình
C. PHƯƠNG TIỆN ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
	- Tranh hình SGK phóng to
 	- Tài liệu tham khảo
D. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG
	1.Ổn định tổ chức
	- Kiểm tra sỹ số
	2. Kiểm tra bài cũ: 
- Kiểm tra bài viết thu hoạch của các nhóm
3. Bài mới:
Hoạt động thầy trò
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: Tìm hiểu về virut
- Virut là gì?
- Virut có cấu tạo như thế nào? 
- Virut có vỏ ngoài khác với virut trần như thế nào?
- GV giảng giải thêm: vỏ ngoài thực chất là màng sinh chất của chất chủ nhưng bị virut cải tạo và mang kháng nguyên đặc trưng cho virut 
- GV cho HS quan sát hình ảnh: hình thái của virut và hỏi:
+ Virut có những loại hình thái nào?
+ Nêu ví dụ về loại virut và hình thái của nó.
* Mở rộng:
- GV cho HS đọc thông tin và quan sát hình SGK trang 116 trả lời câu hỏi:
+ Em hãy giải thích tại sao chủng phân lập được không phải là chủng B? (Virut lai mang hệ gen của của chủng A)
+ Em có đồng ý với ý kiến cho rằng virut là thể vô sinh? (Khi ở ngoài vật chủ virut là thể vô sinh, còn khi nhiễm virut vào cơ thể sống thì nó biểu hiện như thể sống)
+ Theo em có thể nuôi virut trên môi trường nhân tạo như nuôi cấy vi khuẩn được không? (Không thể nuôi cấy virut trên môi trường nhân tạo như vi khuẩn vì virut là kí sinh bắt buộc)
- GV yêu cầu HS hoàn thành bảng so sánh virut và vi khuẩn ở SGK trang 117
- Phân loại virut dựa trên tiêu chí nào?
Hoạt động 2: Phân loại virut
* Liên hệ: GV yêu cầu HS đọc mục “Em có biết?” cuối bài, SGK trang 118 nhấn mạnh việc lợi ích là sử dụng 1 số virut, bên cạnh đó là virut gây bệnh bò điên lây sang người từ đó cần cảnh báo về vấn đề an toàn thực phẩm cho con người và cách phòng chống dịch do virut gây ra.
1. Khái niệm
- Virut là thực thể chưa có cấu tạo tế bào
- Virut có kích thước siêu nhỏ
- Virut nhân lên nhờ bộ máy tổng hợp của tế bào
- Virut kí sinh bắt buộc
2. Cấu tạo
* Gồm 2 thành phần cơ bản
a, Lõi axit nucleic (hệ gen)
- Chỉ chứa ADN hoặc ARN 
- ADN hoặc ARN là chuỗi đơn hoặc chuỗi kép
b, Vỏ prôtêin (Capsit)
- Bao bọc axit nucleic để bảo vệ
- Cấu tạo từ các đơn vị prôtêin gọi là capsôme
Lưu ý: Một số virut có thêm vỏ ngoài
- Cấu tạo vỏ ngoài là lớp kép lipit
- Mặt vỏ ngoài có các gai glycoprotein
 + Làm nhiệm vụ kháng nguyên
 + Giúp virut bám lên bề mặt tế bào
- Virut không có vỏ ngoài gọi là virut trần
- Virut hoàn chỉnh gọi là virion
3. Hình thái
- Mỗi virut được gọi là hạt, có 3 loại cấu trúc.
* Cấu trúc xoắn:
- Capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nucleic
- Hình que, sợi, hình cầu
VD: Virut khảm thuốc lá, virut bệnh dại, virut cúm, sởi
* Cấu trúc khối
- Capsôme sắp xếp theo hình khối đa diện 20 mặt tam giác đều
VD: Virut bại liệt
* Cấu trúc hỗn hợp
- Đầu có cấu trúc khối chứa axit nuclêic gắn với đuôi có cấu trúc xoắn
VD: Phagơ
* Căn cứ vào cấu tạo chia virut thành 2 nhóm lớn:
- Virut ADN
- Virut ARN 
* Căn cứ vào mục đích nghiên cứu, dựa vào vật chủ virut nhiễm chia virut thành 3 nhóm:
- Virut động vật
- Virut thực vật
- Virut vi sinh vật
4. Củng cố
 	 - HS đọc kết luận cuối bài SGK trang 117
 	- HS trình bầy cấu tạo của virut trên tranh hình
 	 - HS nêu 3 đặc điểm cơ bản của virut
5. Dặn dò: 
- Học bài trả lời câu hỏi SGK
 	- Tìm hiểu về virut HIV và căn bệnh AIDS
 	 - Đọc mục “Em có biết?”
 6. Rút kinh nghiệm giờ dạy.
	........................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................