Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 57: Đập đá ở Côn Lôn - Minh Trí

Tuần 15
VAÊN BAÛN:
ÑAÄP ÑAÙ ÔÛ COÂN LOÂN
– Phan Chaâu Trinh –
Tiết 57
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức:
– Sự mở rộng kiến thức văn học cách mạng đầu thế kỉ XX.
– Chí khí lẫm liệt, phong thái đàng hoàng của nhà chí sĩ yêu nước Phan Châu Trinh.
– Cảm hứng hào hùng, lãng mạn được thể hiện trong bài thơ.
– TTHCM: tinh thần lạc quan, ý chí chiến đấu xem thường gian khổ.
2. Kĩ năng:
– Đọc hiểu văn bản thơ văn yêu nước viết theo thể thơ bát cú Đường luật.
– Phân tích vẻ đẹp hình tượng nhân vật trữ tình trong thơ.
– Cảm nhận được hình ảnh trong thơ.
3. Thái độ: Học tập và trân trọng tinh thần yêu nước của người chí sĩ yêu nước Phan Châu Trinh.
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
1. Chuẩn bị của GV: Giáo án, Sgk.
2. Chuẩn bị của HS: Sgk, bài soạn, bài mới.
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ: 
a/ Đọc thuộc lòng bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác?
b/ Nêu ý nghĩa của bài thơ?
3. Bài mới: Như ta đã biết, vào những năm đầu thế kỉ XX, cùng hoạt động cứu nước, cùng sáng tác văn chương, bên cạch cụ PBC có 1 số chí sĩ yêu nước khác cũng rất đáng kính, trong đó, nổi bật là cụ PCT. Chặng đường hoạt động của cụ PCT ngắn hơn cụ PBC. Năm 1980, cụ đã bị giặc bắt, rồi đày ra Côn Đảo. Tại đây cụ đã sáng tác một số bài thơ nổi tiếng. Trong đó có bài Đập đá ở Côn Lôn. Vậy bài thơ thể hiện điều gì? Tiết học này sẽ trả lời cho câu hỏi đó. 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
ND ghi bài
Hđ1: Tìm hiểu chung
– Gọi HS đọc chú thích ó
– Qua chú thích, em hiểu được những gì về tác giả?
– Cho biết hoàn cảnh sáng tác của bài thơ?
– Thể loại của bài thơ?
Hđ1: Tìm hiểu chung
– HS đọc chú thích ó
Ò HS trả lời
- Phan Châu Trinh(1872-1926) quê ở tỉnh Quảng Nam, tham gia hoạt động cứu nước rất sôi nổi những năm đầu của thế kỉ XX.
- Văn chương của ông thấm đẫm tinh thần yêu nước và dân chủ.
Ò HS trả lời
Viết năm 1908 khi ông bị thực dân Pháp bắt đày đi Côn Lôn. Trích tập thơ Ngục trung thư
Ò HS trả lời
Thể loại thơ thất ngôn bát cú Đường luật.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
– Phan Châu Trinh(1872-1926) quê ở tỉnh Quảng Nam, tham gia hoạt động cứu nước rất sôi nổi những năm đầu của thế kỉ XX.
– Văn chương của ông thấm đẫm tinh thần yêu nước và dân chủ.
2. Tác phẩm:
– Hoàn cảnh sáng tác: năm 1908 khi tác giả bị bắt và bị đày ra Côn Đảo.
– Thể thơ thất ngôn bát cú đường luật.
Hđ2: Đọc – hiểu VB.
– HDHS đọc văn bản giọng hào hùng sảng khoái
– Gọi HS đọc Chú thích từ khó
– Em biết Côn Đảo là ở đâu?
– Qua văn bản em hình dung công việc đập đá của người tù là một công việc như thế nào? (chú ý không gian, điều kiện, tính chất của công việc.)
– Bốn câu thơ đầu có hai lớp nghĩa . Hai lớp nghĩa đó là gì?
– Phân tích giá trị nghệ thuật của những câu thơ đó?
– Hình tượng người anh hùng hiện ra như thế nào?
– Bốn câu thơ cuối bộc lộ trực tiếp những cảm xúc và suy nghĩ của tg. Tìm hiểu ý nghĩa và cách biểu lộ cảm xúc?
– Liên hệ với người chiến sĩ cách mạng HỒ CHÍ MINH trong thời gian bị cầm tù.
Hđ2: Đọc – hiểu VB.
– HS đọc
– HS đọc
Ò HS trả lời. Là 1 hòn đảo nằm ở phía đông nam nước ta, nơi thực dân Pháp lập nhà tù giam cầm những chiến sĩ yêu nước và cách mạng.
Ò HS trả lời: Công việc đập đá của người tù ở Côn Đảo: trên một hòn đảo trơ trọi ngoài biển khơi, thời tiết khắc nghiệt, lao động khổ sai, nhiều người đã kiệt sức và ngã gục.
Ò HS trả lời : VB có hai lớp nghĩa: 
- Lớp nghĩa thứ nhất là nghĩa thực: hình ảnh ngưởi tù với công việc khổ sai.
- Lớp nghĩa thứ hai là lớp nghĩa ẩn dụ: hình tượng người anh hùng trong ảnh nguy nan.
Ò HS trả lời
- Đứng giữa: tư thế vững vàng.
- Lừng lẫy: ngạo nghễ, lẫm liệt.
- Lở núi non: dùng bùa đập vỡ núi.
- Xách búa - ra tay Ò hành động quả quyết.
- Đánh tan - đập bể Ò sức mạnh phi thường. 
- Năm bảy đóng - mấy trăm hòn Ò sự vất vả.
Ò Giọng điệu ngang tàng, ngạo nghễ.
Ò HS trả lời
Hình tượng người anh hùng hiện ra với phong thái đàng hoàng lẫm liệt, hiên ngang.
Ò HS trả lời
- Tháng ngày - mưa nắng: những gian khổ phải chịu đựng qua năm tháng.
- Bao quản - càng bền: khẳng định ý chí.
- Thân sành sỏi - dạ sắt son: dày dạn phong trần ,trước sau như một
- Và trời là việc làm của Bà Nữ Oa 
– HS LIÊN HỆ
II. Đọc – hiểu VB.
1. Bốn câu thơ đầu
a. Nghĩa thực: 
Hình ảnh người tù với công việc khổ sai: hằng ngày phải đi đập đá, từ đống to đập ra hòn nhỏ.
b. Nghĩa ẩn dụ:
Hình tượng người anh hùng trong cảnh nguy nan.
Nghệ thuật: miêu tả, đối từ, đối ý, nói quá.
Ò Giọng điệu: khẩu khí sảng khoái ,ngang tàng, ngạo nghễ.
Ò Thể hiện phong thái đàng hoàng, lẫm liệt, hiên ngang của người tù yêu nước.
2. Bốn câu thơ cuối
Cảm xúc và suy nghĩ của tác giả.
Câu 5-6
Ò Nghệ thuật: đối từ, đối ý.
Ò Khẳng định niềm tin và ý chí chiến đấu.
Câu 7-8
Ò Nghệ thuật so sánh, nói quá.
Ò Việc làm phi thường, tầm vóc vũ trụ, xem thường gian khổ.
3. Nghệ thuật: 
– Xây dựng hình tượng nghệ thuật có tính đa nghĩa.
– Bút pháp lãng mạn.
– Giọng điệu hào hùng.
4. Ý nghĩa văn bản: Nhà tù của đế quốc thực dân không thể khuất phục ý chí và niềm tin, lý tưởng của người chí sĩ cách mạng.
Hđ3: Tổng kết. 
Gọi HS đọc Ghi nhớ
Hđ3: Tổng kết.
HS đọc Ghi nhớ
III. Tổng kết.
*Ghi nhớ (Sgk/150).
IV. CỦNG CỐ – DẶN DÒ:
1. Củng cố: Đọc lại bài thơ và nêu ý nghĩa của bài thơ?
2. Dặn dò:
	– Học bài.
– Chuẩn bị bài: “Ôn luyện về dấu câu”.