Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 96+97: Phép phân tích và tổng hợp - Năm học 2014-2015

Ngày soạn: 10/1/2015
Ngày giảng: 9A
 9B
NGỮ VĂN – TIẾT 96 – BÀI 18
PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP
I. Mục tiêu
* Mức độ cần đạt:
Bước đầu vận dụng các phép lập luận phân tích, tổng hợp trong tập làm văn nghị luận
Học sinh khuyết tật: Rèn kĩ năng đọc viết
* Trọng tâm kiến thức, kĩ năng.
1. Kiến thức.
- Đăc điểm của phép lập luận phân tích và tổng hợp.
- Sự khác nhau giữa hai phép lâp luận phân tích và tổng hợp.
- Tác dụng của hai phép lập luận phân tích và tổng hợp trong các văn bản nghi luận.
2. Kĩ năng.
- Nhận diện được phép lập luận phân tích và tổng hợp.
- Vận dụng hai phép lập luận này khi tạo lập và đọc- hiểu văn bản nghị luận.
II. Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài.
III. Chuẩn bị
1. Giáo viên: 
2. Học sinh: Chuẩn bị bài theo câu hỏi sgk
IV. Phương pháp, Kĩ thuật.
- Nêu vấn đề, phân tích, thuyết trình, KT thảo luân nhóm
V. Các bước lên lớp
1. Ổn định tổ chức: (1p)
2. Kiểm tra
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học
Hoạt động 1: Khởi động (1p)
Để làm rõ ý nghĩa của một sự vật, hiện tượng nào đó, người ta thường dùng phép phân tích và tổng hợp. Để hiểu rõ hơn điều đó chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu trong tiết học hôm nay
Hoạt động của thầy - trò
Tg
Nội dung
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới.
* Mục tiêu: HS hiểu được về phép lập luận phân tích và tổng hợp:
- GV: Gọi 2 h/s đọc bài tập.
Học sinh khuyết tật: Yêu cầu đọc chép chính tả 3 câu đầu của văn bản
GV uốn nắn
H: Ở ®o¹n më ®Çu, bµi viÕt nªu ra mét lo¹t dÉn chøng vÒ c¸ch ¨n mÆc ®Ó rót ra nhËn xÐt vÒ vÊn ®Ò g× ?
- HS ho¹t ®éng c¸ nh©n tr¶ lêi
- HS kh¸c chia sẻ
- GV nhËn xÐt-> kÕt luËn.
H: ChØ ra nh÷ng luËn ®iÓm chÝnh trong v¨n b¶n ?
- HS ho¹t ®éng c¸ nh©n tr¶ lêi
- GV nhËn xÐt-> kÕt luËn.
H: Theo em t¸c gi¶ ®· sö dông phÐp lËp luËn nµo ®Ó rót ta 2 luËn ®iÓm ®ã ?
GV gi¶ng, lÊy dÉn chøng
- Tr­íc hÕt t¸c gi¶ nªu vÊn ®Ò ¨n mÆc chØnh tÒ. ( Kh«ng ai ¨n mÆc chØnh tÒ mµ l¹i ®i ch©n ®Êt hoÆc ®i giµy cã bÝt tÊt ®Çy ®ñ nh­ng phanh hÕt cóc ¸o, lé c¶ ra thÞt ). Sù thiÕu chØnh tÒ, kh«ng ®ång bé Êy tr«ng ch­íng m¾t, v× tr¸i víi quy t¾c ®ång bé vµ chØnh tÒ.
- Thø 2: T¸c gi¶ nªu ra viÖc ¨n mÆc ph¶i phï hîp hoµn c¶nh chung ( n¬i c«ng céng) vµ riªng ( tuú c«ng viÖc, sinh ho¹t ).
- Thø 3: ¨n mÆc phï hîp ®¹o ®øc: gi¶n dÞ, hoµ m×nh vµo céng ®ång.
H: Trong phÐp lËp luËn ph©n tÝch trªn, t¸c gi¶ ®· sö dông nh÷ng biÖn ph¸p g× ?.
- Nªu gi¶ thiÕt, so s¸nh, ®èi chiÕu...
H: C©u “ Ăn mÆc ra sao còng ph¶i phï hîp víi hoµn c¶nh riªng cña m×nh vµ hoµn c¶nh chung n¬i c«ng céng hay toµn x· héi” cã ph¶i lµ c©u tæng hîp c¸c ý ®· ph©n tÝch ë trªn kh«ng ? cã th©u tãm ®­îc c¸c ý trong tõng dÉn chøng cô thÓ nªu trªn kh«ng ?.
- HS ho¹t ®éng c¸ nh©n tr¶ lêi
- HS chia sẻ
- GV nhËn xÐt-> kÕt luËn.
(Th©u tãm ®­îc).
H: Tõ tæng hîp c¸ch ¨n mÆc nãi trªn, bµi viÕt ®· më réng sang vÊn ®Ò ¨n mÆc ®Ñp nh­ thÕ nµo ?.
- HS ho¹t ®éng c¸ nh©n tr¶ lêi
- GV nhËn xÐt-> kÕt luËn.
H: Bµi viÕt ®· dïng phÐp lËp luËn g× ®Ó chèt l¹i vÊn ®Ò ?
- HS ho¹t ®éng c¸ nh©n tr¶ lêi.
- HS kh¸c chia sẻ
- GV nhËn xÐt-> kÕt luËn.
H: PhÐp lËp luËn nµy th­êng ®Æt ë vÞ trÝ nµo trong bµi v¨n ?
- HS ho¹t ®éng c¸ nh©n tr¶ lêi.
- HS kh¸c chia sẻ
- GV nhËn xÐt-> kÕt luËn.
H: §o¹n v¨n trªn ®· sö dông nh÷ng phÐp lËp luËn nµo ?.
- HS ho¹t ®éng c¸ nh©n tr¶ lêi
- GV nhËn xÐt-> kÕt luËn.
H: VËy theo em, phÐp lËp luËn ph©n tÝch tæng hîp cã vai trß g× ?
- PhÐp lËp luËn ph©n tÝch gióp ta hiÓu s©u s¾c c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau cña trang phôc ®èi víi tõng ng­êi, trong tõng hoµn c¶nh cô thÓ.
- PhÐp lËp luËn tæng hîp gióp cho ta hiÓu ý nghÜa v¨n ho¸ vµ ®¹o ®øc cña c¸ch ¨n mÆc, nghÜa lµ kh«ng thÓ ¨n mÆc mét c¸ch tuú tiÖn, cÈu th¶ nh­ mét sè ng­êi lÇm t­ëng r»ng ®ã lµ së thÝch vµ “quyÒn” bÊt kh¶ x©m ph¹m cña m×nh.
H: Em hiÓu thÕ nµo lµ phÐp ph©n tÝch, tæng hîp ?
- GV: ChØ ®Þnh h/s ®äc ghi nhí.
- GV kh¾c s©u kiÕn thøc
Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn häc sinh luyÖn tËp.
* Môc tiªu: HS biÕt vËn dông kiÕn thøc vÒ phÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp ®Ó lµm bµi tËp 1 
- GV: Gäi 1 h/s ®äc vµ nªu y/c bµi tËp 1
- GV h­íng dÉn häc sinh lµm bµi tËp.
- HS ho¹t ®éng nhãm 4(5p) lµm bµi tËp
- HS hoạt động cá nhân trong 1 p giải quyết bài tập
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy.
- Nhãm kh¸c chia sẻ
- Người điều hành nhận xét - kết luận
- GV nhËn xÐt-> uèn n¾n.
22p
1p
15p
I/ Tìm hiểu phép lập luận phân tích và tổng hợp:
1. Bài tập: Đọc văn bản và trả lời câu hỏi.
- Vấn đề nêu ra: Văn hoá trong trang phục.
- Có 2 luận điểm chính: 
 + Văn hoá trong trang phục.
 + Các quy tắc ngầm của văn hoá buộc mọi người phải tuân theo.
 - Tác giả sử dụng phép lập luận phân tích.
- Tổng hợp các ý đã phân tích:
“ ăn mặc ra sao cũng phải phù hợp với hoàn cảnh riêng của mình và hoàn cảnh chung nơi công cộng hay toàn xã hội”
- Để chốt lại vấn đề, tác giả dùng phép lập luận tổng hợp bằng 1 kết luận: “Thế mới biết... là trang phục đẹp”
- Phép lập luận tổng hợp để rút ra kết luận từ những điều đã phân tích.
- Phép lập luận này đặt ở cuối bài văn hay đoạn văn.
=> Văn bản đã sử dụng phép lập luận phân tích và tổng hợp.
2. Ghi nhớ:
II/ Luyện tập:
1. Bài tập 1: Tác giả đã phân tích như thế nào để làm sáng tỏ Luận điểm “Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách... của học vấn”:
- Tác giả phân tích rõ luận điểm bằng sự chú ý đến thứ tự các vấn đề từ nhỏ đến lớn.
- Thứ nhất, học vấn là thành quả tích luỹ của nhân loại được lưu giữ và truyền lại cho đời sau.
- Thứ 2, bất kì ai muốn phát triển học thuật cũng phải bắt đầu từ “kho tàng quí báu” được lưu giữ trong sách, nếu không mọi sự bắt đầu sẽ là con số không thậm chí là lạc hậu, giật lùi.
- Thứ 3, đọc sách là “hưởng thụ” thành quả về tri thức và kinh nghiệm hàng nghìn năm của nhân loại, đó là tiền đề cho sự phát triển học thuật của mỗi người.
4. Củng cố: (3p)
H: Thế nào là phép phân tích và tổng hợp ?
- GV nhấn mạnh những đơn vị kiến thức cơ bản của tiết học.
5. Hướng dẫn học bài: (2p)
- Học bài hiểu được thế nào là phép phân tích và tổng hợp.
- Chuẩn bị bài: Phép phân tích và tổng hợp ( Tiếp).
 + Làm các bài tập còn lại
Ngày soạn: 10/1/2015
Ngày giảng: 9A
 9B
NGỮ VĂN – TIẾT 97 – BÀI 18
PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP
I. Mục tiêu
* Mức độ cần đạt:
Như tiết 96
Học sinh khuyết tật: rèn kĩ năng đọc viết
* Trọng tâm kiến thức, kĩ năng.
1. Kiến thức.
- Đăc điểm của phép lập luận phân tích và tổng hợp.
- Sự khác nhau giữa hai phép lâp luận phân tích và tổng hợp.
- Tác dụng của hai phép lập luận phân tích và tổng hợp trong các văn bản nghi luận.
2. Kĩ năng.
- Nhận diện được phép lập luận phân tích và tổng hợp.
- Vận dụng hai phép lập luận này khi tạo lập và đọc- hiểu văn bản nghị luận.
II. Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài.
III. Chuẩn bị
1. Giáo viên: 
2. Học sinh: Chuẩn bị bài theo câu hỏi sgk
IV. Phương pháp, Kĩ thuật.
- Nêu vấn đề, phân tích, thuyết trình, KT thảo luân nhóm
V. Các bước lên lớp
1. Ổn định tổ chức: (1p)
2. Kiểm tra đầu giờ: 5p
H: PhÐp lËp luËn ph©n tÝch tæng hîp cã vai trß g× ?
- PhÐp lËp luËn ph©n tÝch gióp ta hiÓu s©u s¾c c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau cña trang phôc ®èi víi tõng ng­êi, trong tõng hoµn c¶nh cô thÓ.
- PhÐp lËp luËn tæng hîp gióp cho ta hiÓu ý nghÜa v¨n ho¸ vµ ®¹o ®øc cña c¸ch ¨n mÆc, nghÜa lµ kh«ng thÓ ¨n mÆc mét c¸ch tuú tiÖn, cÈu th¶ nh­ mét sè ng­êi lÇm t­ëng r»ng ®ã lµ së thÝch vµ “quyÒn” bÊt kh¶ x©m ph¹m cña m×nh.
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học
Hoạt động 1: Khởi động (1p)
Tiết trước các em đã tìm hiểu về phép phân tích tổng hợp tiết học này chúng ta sẽ tiếp tục luyện tập để làm rõ hơn về vấn đề này
Hoạt động của thầy - trò
Tg
Nội dung
 Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn häc sinh luyÖn tËp.
* Môc tiªu: HS biÕt vËn dông kiÕn thøc vÒ phÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp ®Ó lµm bµi tËp 3, 4
 - GV: Gäi 1 h/s ®äc vµ nªu y/c bµi tËp 3
- GV h­íng dÉn häc sinh lµm bµi tËp.
- HS lµm bµi tËp-> tr×nh bµy.
- HS kh¸c chia sẻ
- GV nhËn xÐt-> söa ch÷a.
- GV: Gäi 1 h/s ®äc vµ nªu y/c bµi tËp 4
- Yêu cầu HS hoạt động nhóm 3 nhóm trong 6p
- GV h­íng dÉn häc sinh lµm bµi tËp.
- HS hoạt động cá nhân trong 1p giải quyết bài tập
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy.
- Nhãm kh¸c chia sẻ
- Người điều hành nhận xét kết luận
- GV nhËn xÐt-> uèn n¾n.
GV nêu yêu cầu 
HS hoạt động cá nhân
HS chia sẻ bài viết 
GV nhận xét
HS khuyết tật: Đọc chính tả phần nội dung bài tập 1
33p
II/ Luyện tập:
2. Bài tập 3: Phân tích cách đọc sách:
- Tham đọc nhiều mà chỉ “liếc qua” cốt để khoe khoang là mình đã đọc sách nọ sách kia thì chẳng khác gì “Chuồn chuồn đạp nước” chỉ gây ra sự lãng phí thời gian và sức lực mà thôi: “Thế gian có biết bao người đọc sách chỉ để trang trí bộ mặt, như kẻ trọc phú khoe của, chỉ biết lấy mình làm quí. Đối với việc học tập, cách đó chỉ là lừa mình dối người, đối với việc làm 
người thì cách đó thể hiện phẩm chất tầm thường, thấp kém”
- Đọc ít mà đọc kĩ, thì sẽ tập thành nếp suy nghĩ sâu xa, trầm ngâm tích luỹ, tưởng tượng tự do đến mức làm thay đổi khí chất.
- Có 2 loại sách cần đọc...
3. Bài 4. Vai trò của phân tích trong lập luận:
- Có thể nói trong văn bản nghị luận, phân tích là 1 thao tác bắt buộc mang tính tất yếu bởi nếu không phân tích thì không thể làm sáng tỏ được luận điểm và không thể thuyết phục người đọc, người nghe.
- Cần nhớ rằng mục đích của phân tích và tổng hợp là giúp cho người nghe, người đọc nhận thức đúng, hiểu đúng vấn đề do đó nếu đã có phân tích thì phải có tổng hợp và ngược lại. Nói cách khác, phân tích và tổng hợp luôn có mối quan hệ biện chứng để làm nên “hồn vía” cho văn bản nghị luận.
* Viết đoạn văn có sử dụng phép phân tích tổng hợp
4. Củng cố: (3p)
H: Thế nào là phép phân tích và tổng hợp ?
- GV nhấn mạnh những đơn vị kiến thức cơ bản của tiết học.
5. Hướng dẫn học bài: (2p)
- Học bài hiểu được thế nào là phép phân tích và tổng hợp.
- Chuẩn bị bài: Luyện tập phép phân tích và tổng hợp.
+ Phân tích lí do khiến mọi người phải đọc sách.
+ Viết đoạn văn tổng hợp những điều đã phân tích trong bài Bàn về đọc sách.