Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 49: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Năm học 2015-2016 - Trịnh Thị Nguyệt Hoa

Ngµy so¹n: 20/10/2015
Ngµy gi¶ng: 9A,B: 23/10/2015
Người soạn: Trịnh Thị Nguyệt Hoa
Ng÷ v¨n: Bµi 10 - TiÕt 49
V¨n b¶n : Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh
 Ph¹m TiÕn DuËt 
I/ Môc tiªu
* Mức độ cần đạt.
- Biết được nét độc đáo của hình tượng những chiếc xe không kính cùng những hình ảnh những người lái xe Trường Sơn hiên ngang, dũng cảm, sôi nổi trong bài thơ.
- Thấy được những nét riêng của giọng điệu, ngôn ngữ bài thơ.
- Tích hợp môi trường: Học sinh thÊy ®­îc søc tµn ph¸ cña chiÕn tr¸nh tíi m«i tr­êng sèng; Thấy được vai trò quan trọng của việc bảo vệ môi trường và tác dụng của việc trồng cây gây rừng.
- Tích hợp an toàn giao thông: Khi tham gia giao thông phải tuân thủ luật giao thông
- Tích hợp với phong trào đền ơn đáp nghĩa, biết ơn những anh hùng liệt sĩ, những người có công với cách mạng, sống tình nghĩa thủy chung.
* Trọng tâm kiến thức, kĩ năng.
1. Kiến thức.
- Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.
- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể: giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.
- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm: vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ.
2. Kĩ năng.
- Đọc- hiểu một bài thơ hiện đại.
- Thấy được giá trị của ngôn ngữ hình ảnh độc đáo trong bài thơ.
* Học sinh khuyết tật: Rèn kĩ năng đọc viết
II/ Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài.
III/ Chuẩn bị
- GV: 
- HS:
IV/ Phư¬ng ph¸p, kÜ thu©t:
- ThuyÕt tr×nh, ®µm tho¹i, vÊn ®¸p, thảo luận nhóm, vẽ sơ đồ tư duy, trình bày 1 phút 
V/ Các bước lên lớp
1/ Ổn ®Þnh tổ chức (1p)
2/ KiÓm tra ®Çu giê (4p)
H. §äc thuéc lßng 7 c©u th¬ ®Çu bµi th¬ “ §ång chÝ"? Nêu nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
HS đọc thuộc lòng, trả lời câu hỏi:
GV chiếu slide 1
Tình đồng chí dựa trên cơ sở cùng chung cảnh ngộ và lí tưởng chiến đấu được thể hiện thật tự nhiên, bình dị mà sâu sắc trong mọi hoàn cảnh, nó góp phần quan trọng tạo nên sức mạnh và vẻ đẹp tinh thần của người lính cách mạng.
Bài thơ thể hiện hình tượng người lính cách mạng và sự gắn bó keo sơn của họ qua những chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực, cô đọng, giàu sức biểu cảm.
3/ Tiến trình tổ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
* H§1: Khëi ®éng. 2p
 	Khi tham gia giao thông đường bộ em cần tuân thủ những quy định nào? Những chiếc xe phải đảm bảo những yêu cầu gì thì mới được tham gia giao thông?
 HS trả lời: Có bằng lái xe, đủ tuổi..
	Xe phải có kính, có gương, đèn, phải được đăng kiểm
	GV chiếu các Slide 2,3,4
	Gv giới thiệu bài thông qua phần trả lời của học sinh tích hợp với an toàn giao thông để làm nổi bật sự can trường dũng cảm của những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn. Hình ảnh những chiếc xe thời chiến, những người lính lái xe can trường, cô gái thanh niên xung phong dũng cảm trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã đi vào thơ vào nhạc. Một trong những tác giả đã góp phần xây dựng thành công ấy chính là nhà thơ Phạm Tiến Duật với Bài thơ về tiểu đội xe không kính mà hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu.
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
TG
Néi dung
H§2: H­íng dÉn ®äc và thảo luận chú thích. 
Môc tiªu: HS biÕt c¸ch ®äc diÔn c¶m v¨n b¶n gi¶i thÝch 1 sè chó thÝch khã, n¾m ®ưîc vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm.
- Yªu cÇu: §äc víi giäng vui tư¬i, s«i næi, thÓ hiÖn tinh thÇn l¹c quan, tư thÕ ung dung tù t¹i, tinh thÇn dòng c¶m vưît hiÓm nguy, khã kh¨n....
GV đọc mẫu.
Gọi 2,3 HS đọc
Gv nhận xét
GV chiếu slide 7,8
Học sinh khuyết tật: GV gọi HS đcọ chép chính tả 4 câu thơ đầu của bài thơ
GV uốn nắn
HS quan sát hình ảnh, theo dõi phần chú thích
H: Tr×nh bµy nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶? 
- HS hoạt động cá nhân trả lời 
- GV nhận xét-> kết luận 
GV giảng - mở rộng chiếu silide 5
Thơ ông tập trung thể hiện hình ảnh thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ qua các hình tượng người lính và cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn .
H: Em hãy cho biết vài nét về hoàn cảnh ra dời bài thơ?
- HS hoạt động cá nhân trả lời 
- GV nhận xét-> kết luận. 
GV chiếu slide 6
( Bài thơ nằm trong chùm thơ Phạm Tiến Duật được tặng giải nhất cuộc thi thơ )
GV chiếu slide 4
GV giới thiệu về bếp Hoàng Cầm
GV chiếu slide 9
H: Bµi th¬ ®ưîc viÕt theo thÓ th¬ nµo?
- HS hoạt động cá nhân trả lời 
- GV nhận xét-> kết luận. 
- Tù do, c©u dµi, Ýt vÇn, 4 c©u/ 1 khæ kh¸c víi thÓ th¬ tù do trong bµi “ §ång chÝ”. 
H*: Cho biÕt phư¬ng thøc biÓu ®¹t? T¸c dông.
- HS hoạt động cá nhân trả lời 
- GV nhận xét-> kết luận. 
- BiÓu c¶m, tù sù ® t¨ng søc ph¶n ¸nh hiÖn thùc cho bµi th¬
H: NhËn xÐt vÒ nhan ®Ò bµi th¬? 
- HS thảo luận nhóm bàn: 3p 
- Đại diện nhóm báo cáo
- Các nhóm chia sẻ
- Người điều hành nhận xét kết luận
- GV định hướng trên slide 5
- Dµi, thu hót ngưêi ®äc ë c¸i vÎ l¹ vµ ®éc ®¸o cña nã, nhan ®Ò lµm næi bËt h×nh ¶nh cña toµn bµi.
H: VËy, t¸c gi¶ đã đưa vµo bµi th¬ nh÷ng h×nh ¶nh nµo?
* HĐ3.HD tìm hiểu văn bản. 
Môc tiªu: HS n¾m ®ưîc h×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh, h×nh ¶nh nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe
H: Những câu thơ nào giới thiệu về những chiếc xe không kính ? 
- HS hoạt động cá nhân tìm chi tiết
- HS khác nhận xét 
- GV nhận xét-> kết luận.
GV chiếu slide 6
H: Vì sao những chiếc xe đó lại không có kính ? 
(- Xe kh«ng cã kÝnh lµ do bom giËt, bom rung nªn kÝnh vì, do chiến tranh khốc liệt, bom đạn của kẻ thù) 
H: Em nhận xét gì về ngôn ngữ, giọng điệu trong câu thơ? qua đó cho thấy hình ảnh những chiếc xe hiện lên như thế nào ?
- HS hoạt động cá nhân trả lời 
I/ §äc vµ th¶o luËn chó thÝch.
1/ T¸c gi¶
Ph¹m TiÕn DuËt (1941 – 2007) 
- Quª qu¸n: Thanh Ba, Phó Thä.
- Tiªu biÓu cho thÕ hÖ nhµ th¬ thêi chèng Mü.
- §Ò tµi: ngưêi lÝnh vµ thanh niªn xung phong trªn tuyÕn ®ưêng Trưêng S¬n.
- Phong c¸ch th¬: s«i næi, trÎ trung, tinh nghÞch mµ s©u s¾c.
2/ Tác phẩm
- S¸ng t¸c n¨m 1969 
- §ưîc gi¶i nhÊt cuéc thi th¬ b¸o V¨n nghÖ.
- In trong tËp “VÇng tr¨ng quÇng löa”
II/ T×m hiÓu v¨n b¶n:
1/ H×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh
“ Không có kính không phải vì xe không có kính
 Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi ”
“ Không có kính rồi xe không có đèn 
 Không có mui xe thùng xe có xước” 
-> VÎ ngoµi: TrÇn trôi ®Õn biÕn d¹ng, mang trªn m×nh ®Çy thư¬ng tÝch.
- NghÖ thuËt: 
+ Sö dông ®iÖp tõ, ng÷: Kh«ng, kh«ng ph¶i
+ §éng tõ m¹nh: GiËt, rung
+ Giäng ®iÖu ng«n ng÷: Th¶n nhiªn nh khÈu ng÷ hµng ngµy.
-> HiÖn thùc: D÷ déi, ¸c liÖt, tµn khèc của chiến tranh
- Néi dung chñ yÕu ®ưîc ph¶n ¸nh trong bµi th¬ lµ g×?
- Nh¾c l¹i nh÷ng néi dung ®· häc.
5/ Hướng dẫn học bài (2p)
- VÒ nhµ häc kÜ néi dung bµi, häc thuéc lßng vµ ®äc diÔn c¶m bµi th¬. 
- ChuÈn bÞ: §oµn thuyÒn ®¸nh c¸.
- §äc v¨n b¶n, ®äc phÇn chó thÝch, tr¶ lêi c¸c c©u hái sgk