Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 156: Bố của Xi Mông - Năm học 2015-2016 -

Ngày soạn: 8/4/2016 
Ngày giảng: 9A: /4/2016 
 9B: /4/2016 
Ngữ văn: Tiết 156 - Bài 30:
Văn bản: BỐ CỦA XI MÔNG
(Trích) 
 - G. ĐƠ MÔ - PA – XĂNG
I. Mục tiêu: 
* Mức độ cần đạt:
- Biết được nét miêu tả đặc sắc diễn biến tâm trạng của ba nhân vật chính trong truyện.
- Thấy được niềm khao khát hạnh phúc của những con người bình thường.
- Giáo dục lòng yêu thương bạn bè và lòng yêu thương con người.
* Trọng tâm kiến thức, kĩ năng:
1. Kiến thức:
- Nỗi khổ của một đứa trẻ không có bố và những ước mơ, những khao khát của em.
2. Kĩ năng:
- Đọc – hiểu một văn bản dịch thuộc thể loại tự sự.
- Phân tích diễn biến tâm lí nhân vật. 
- Nhận diện được những chi tiết miêu tả tâm trạng nhân vật trong một văn bản tự sự. 
Học sinh khuyết tật: Rèn kĩ năng đọc viết
II. Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài:
III. Chuẩn bị:
1. Giáo viên: 
2. Học sinh: Chuẩn bị bài theo yêu cầu trong SGK
IV. Phương pháp/ Kĩ thuật dạy học
- Nêu vấn đề, phân tích, giảng giải, KT động não, trình bày một phút...
V. Các bước lên lớp:
1. Ổn định tổ chức (1p)
2. Kiểm tra đầu giờ( 3p)
 H: Nội dung chính của văn bản “Rô- bin-xơn ngoài đảo hoang” là gì?
 a. Kể về những ngày tháng trôi dạt ngoài đảo của Rô-bin-xơn
 b. Kể về công việc hàng ngày của Rô-bin-xơn
 c. Miêu tả bức chân dung tự hoạ của Rô-bin-xơn
 d. Miêu tả hoàn cảnh sống của Rô-bin-xơn
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: 
Hoạt động 1: Khởi động (1p)
Mô - pa - xăng là nhà văn hiện thực xuất sắc của nước Pháp thế kỉ XIX với những tác phẩm như “ viên mỡ bò”, “bà Êc - mê”, “ món gia tài”. Đặc biệt truyện ngắn bố của Xi - mông đã chạm tới một vấn đề xã hội đời thường rất nhạy cảm và sâu sắc: Thái độ của mọi người đối với những người phụ nữ lỡ lầm và với những đứa trẻ không có bố - nạn nhân của những người đàn ông vô trách nhiệm và bạc tình bạc nghĩa. Nội dung đoạn trích này như thế nào chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong tiết học hôm nay.
Hoạt động của GV và HS
TG
Nội dung
Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc thảo luận chú thích
Mục tiêu: HS biết cách đọc và tóm tắt văn bản, thấy một vài nét chính về tác giả tác phẩm hiểu nội dung một số từ khó trong văn bản.
GV hướng dẫn cách đọc: Đọc chú ý diễn biến tâm trạng của 3 nhân vật trong truyện
Giáo viên đọc một đoạn
Gọi HS đọc lần lượt đến hết
Giáo viên uốn nắn, nhận xét
GV yêu cầu HS tóm tắt ngắn gọn truyện
Học sinh tóm tắt
GV nhận xét, kể lại
Học sinh khuyết tật: Đọc chép chính tả 4 câu đầu của văn bản
GV uốn nắn
H: Dựa vào chú thích em hãy tóm tắt vài nét về tác giả? 
HS suy nghĩ trả lời
HS quan sát kênh hình (SGK - 142)
GV giới thiệu, mở rộng, nhấn mạnh về tác giả
H: Em hãy nêu xuất xứ của đoạn trích?
H: Thế nào là đóng đinh chữ chi? Thâm tâm?
H: Em hãy xác định phương thức biểu đạt của văn bản? chỉ ra phương thức chính?
H: Truyện có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính trong truyện?
Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu văn bản
Mục tiêu: Thông qua cách miêu tả hành động suy nghĩ và lời nói của nhân vật Xi- mông chúng ta hiểu được tâm lí của nhân vật.
H: Trong truyện Xi – mông là một cậu bé rất hay khóc. Theo em tại sao lại như vậy? Điều đó gợi cảm xúc gì ở người đọc?
Gọi HS đọc lại từ đầukhông có bố 
H: Đoạn văn kể, tả lại cảnh gì? Tìm những chi tiết tác giả đã sử dụng để khắc hoạ về suy nghĩ, hành động, lời nói của Xi - mông?
H: Tác giả dùng bút pháp nghệ thuật gì? qua đó cho thấy tâm trạng của nhân vật Xi?
H: Từ đó em có cảm nhận gì về nhân vật này?
H: Nỗi đau đớn của Xi - mông khiến em nghĩ gì về xã hội Pháp và ai là người gây nên lỗi đau đớn của em?
HS thảo luận nhóm theo bàn (4 phút) 
HS hoạt động cá nhân trong 1p giải quyết bài tập
HS thảo luận
Đại diện nhóm trả lời
Nhóm khác chia sẻ
Người điều hành chốt ý kiến
GV nhận xét, nhấn mạnh: Phê phán thực trạng xã hội lạnh lùng với nỗi khổ của con người. Đám học trò, những người lớn xa lánh mẹ con Xi - mông, người đàn ông lừa dối mẹ Xi - mông là người gây tội
H: Nếu biết nỗi khổ của Xi - mông em sẽ làm gì? Theo em có cách nào thoát khỏi nỗi tuyệt vọng này?
HS tự do bộc lộ suy nghĩ của mình
GV nhận xét điều chỉnh
GV: Blăng – sốt là một cô gái một thời lầm lỡ khiến cho Xi – mông trở thành đứa trẻ không có bố. Nhưng thực ra chị là người phụ nữ đức hạnh, chẳng qua bị lừa dối, chị từng là một trong những cô gái đẹp nhất vùng.
HS đọc câu: “Họ đếnsạch sẽ”
H: Ngôi nhà của chị được miêu tả những chi tiết nào?
“Một ngôi nhà nhỏ, quét vôi trắng,
H: Qua đó cho thấy chị có đức tính gì?
Đứng đắn và nghiêm túc
H: Tìm những chi tiết thể hiện thái độ của chị khi nhìn thấy bác Phi – líp? 
Đứng nghiêm nghị
H: Tìm những chi tiết nói về nỗi lòng của chị khi con nói bị bạn đánh vì không có bố? 
“đôi má thiếu phụ đỏ bừng.
H: Khi nghe con hỏi Phi – líp: “Bác có muốn làm bố cháu không?” thì chị đã có những hành động gì?
Chị lặng ngắt..
H: Qua các chi tiết trên cho thấy chị đã có sự chuyển biến về tâm trạng ra sao?
HS trả lời
HS chia sẻ
H: Tác giả khắc hoạ chị Blăng-sốt bằng cách nào? Từ đó em có nhận xét gì về phẩm chất của chị?
HS trả lời
HS chia sẻ
Gọi HS đọc từ “Xi-mông quay lạinhân hậu” 
H: Nhân vật Phi-líp được giới thiệu như thế nào?
Người thợ rèn cao lớn, ...vẻ mặt nhân hậu”
H: Em hãy nêu diễn biến tâm trạng của Phi - líp qua các giai đoạn:Khi gặp Xi -mông, trên đường đưa Xi - mông về, khi gặp chị Blăng - sốt, lúc đối đáp với Xi-mông ở gần cuối truyện?
HS thảo luận nhóm theo bàn ( 4 phút) 
Đại diện nhóm trả lời
Nhóm khác chia sẻ
Người điều hành chốt ý kiến
GV nhận xét, nhấn mạnh
GV: Diễn biến tâm trạng của bác thợ rèn Phi – líp thì vừa phức tạp vừa bất ngờ
H*: Tác giả đã khắc hoạ tính cách Phi - líp bằng cách nào? Vì sao bác Phi-Líp có thể làm bố của Xi - mông - một việc làm giản dị nhưng đầy khó khăn?
HS trả lời
HS chia sẻ
H: Từ đó cho thấy bác là người như thế nào?
HS trả lời
HS chia sẻ
GV liên hệ thực tế xã hội ngày nay có nhiều người có cảnh ngộ giống như Blăng-sốt và có tính cách hào hiệp như bác phi- líp
H: Ngày hôm sau đến trường Xi - mông đã như thế nào? Từ đó em hiểu tình yêu thương của cha mẹ có ý nghĩa ra sao đối với cuộc sống trẻ thơ như Xi – mông?
Trả lời: Được che chở, là niềm kiêu hãnh, niềm vui, không phải chịu tủi cực
Hoạt động 4: Hướng dẫn tổng kết rút ra ghi nhớ
H: Nêu đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích và các nhân vật hiện ra như thế nào? Qua đây tác giả muốn nhắc chúng ta điều gì khi đứng trước nỗi đau khổ của người khác?
Gọi HS đọc ghi nhớ
Giáo viên nhấn mạnh
Hoạt động 5: Hướng dẫn luyện tập
Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để viết đoạn văn cảm nhận về nhân vật Xi- mông.
- Học sinh làm bài.
- HS đọc bài.
- GV nhận xét, bổ sung.
7p
20p
4p
4p
I. Đọc, thảo luận chú thích:
1. Tác giả 
Guy đơ Mô-Pa-Xăng (1850-1893). Ông là nhà văn Pháp. 
2. Tác phẩm: Văn bản “Bố của Xi - mông” trích trong truyện ngắn cùng tên
Các chú thích khác: 
1, 3, 5, 8, 11
II. Tìm hiểu văn bản 
1. Nhân vật Xi - mông
+ Cảnh bờ sông: 
“Trời ấm áp, ..con nhảy dưới chân” 
+ Hành động, suy nghĩ, lời nói:
“Em nghĩ đến nhà, rồi nghĩ đến mẹ  những cơn nức nở lại kéo đến dồn dập, xốn xang, choáng ngập lấy em Em chỉ khóc hoài” 
 “Em trả lời, mắt đẫm lệ, giọng nghẹn ngào nấc buồn tủiôm lấy cổ mẹ, lại oà khóc”.
- Tác giả đã miêu tả tâm lí nhân vật, cho thấy Xi- mông đau đớn tuyệt vọng vì mình không có bố.
-> Em là một cậu bé đau khổ, cô độc, đáng thương nhưng rất hồn nhiên và quyết liệt.
2. Nhân vật Blăng – sốt:
+ Hình ảnh ngôi nhà: “Một ngôi nhà nhỏ, quét vôi trắng, hết sức sạch sẽ”.
- Chị tuy nghèo nhưng rất đứng đắn và nghiêm túc
* Thái độ 
+ Khi nhìn thấy bác Phi - líp
“ đứng nghiêm nghị như muốn cấm đàn ông bước qua”
 + Khi con nói bị bạn đánh vì không có bố.
“đôi má thiếu phụ đỏ bừng....nước mắt lã chã tuôn rơi”
+ Khi nghe con hỏi Phi-líp “bác có muốn làm bố cháu không?”
“Chị lặng ngắt, quằn quại, dựa vào tường, hai tay ôm ngực”.
- Tâm trạng của chị từ ngượng ngùng đến đau khổ, rồi quằn quại hổ thẹn.
- Tác giả miêu tả tâm kí nhân vật bằng lời nói, cử chỉ, ngôn ngữ đối thoại
-> Chị Blăng - sốt là con người đoan trang, đức hạnh, yếu đuối.
3. Nhân vật Phi – líp:
- Hình dáng
“người thợ rèn cao lớn, ...vẻ mặt nhân hậu”
- Diễn biến tâm trạng:
+ Khi gặp Xi – mông
 “có điều gì làm cháu buồn phiền đến thế?” “thôi nào ..cho cháu một ông bố”
 + Trên đường đưa Xi – mông về
 “nghe đồn chị là cô gái đẹp nhất vùngtự nhủ ..lỡ lầm lần nữa”
+ Khi gặp Blăng – sốt
“ bỗng tắt nụ cườihiểu ngay không bỡn cợt được”
+ Trước câu hỏi của Xi – mông 
“ Có chứ, bác muốn chứ” 
- Tác giả miêu tả tâm lí diễn biến phức tạp, bất ngờ 
->Phi-Líp là người có lòng vị tha, có tính cách hào hiệp
III. Ghi nhớ:
IV. Luyện tập:
1. Bài tập 1: Viết đoạn văn từ 3- 5 câu cảm nhận của em về nhân vật Xi- mông.
4. Củng cố (3p)
H: Truyện gợi cho em suy nghĩ gì về nhân vật Xi - mông? 
HS suy nghĩ trả lời - GV nhận xét, nhấn mạnh, khái quát kiến thức của bài
5. Hướng dẫn học tập (2p)
- Đọc lại toàn bộ văn bản, nắm được cốt truyện, nắm được nội dung đã phân tích về nhân vật Xi - mông
- Đọc lại toàn bộ văn bản, nắm được các nội dung đã phân tích về các nhân vật Xi - mông, Blăng – sốt, Phi - líp
- Chuẩn bị bài: “ Con chó Bấc”
 + Đọc văn bản, chia bố cục, tìm hiểu về tác giả, tác phẩm
 + Trả lời câu hỏi (SGK - 154)