Giáo án Ngữ Văn 8 - Tuần 8 - Năm học 2013-2014

Ngày soạn : 03 /10/2013 Tuần 8	
Tiết 29 
Văn bản : CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức.
- Qua ®o¹n trÝch gÝp h/s kh¸m ph¸ nh÷ng nÐt c¬ b¶n trong nghÖ thuËt truyÖn ng¾n cña nhµ v¨n MÜ O Hen-ri , rung ®éng tr­íc c¸i hay c¸i ®Ñp vµ lßng th«ng c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi nh÷ng nçi bÊt h¹nh cña ng­êi nghÌo .
2. Kĩ năng
- Reøn luyeän kĩ naêng phaân tích, caûm thuï taùc phaåm vaên hoïc nöôùc ngoaøi.
3. Thái độ: 
 Luôn biết trân trọng những những tình cảm tốt đẹp giữa con người và con người. 
II. CHUẨN BỊ :
 -GV : giáo án, tranh ảnh SGK, một số câu chuyện về Bác
 -HS : soạn bài.
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP :
1. Ổn định lớp :
2. Kiểm tra bài cũ :
 Nội dung cơ bản và nghệ thuật đặc sắc của đoạn trích “Đánh nhau với cối xay gió” ?
3. Dạy bài mới :
A. TIẾT 1
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Hoạt động 1
- Gv cho HS tìm hiểu chú thích (*) SGK giới thiệu tác giả tác phẩm.
- GV tóm tắt truyện ngắn “Chiếc lá cuối cùng” cho HS nắm sơ bộ tác phẩm.
- Chú ý đọc phân biệt lời kể, tả của của tác giả, tác phẩm. Đoạn cuối đọc với giọng cảm động.
- Giải thích từ khó.
Hoạt động 2
- GV hỏi:
 Câu truyện được kể theo trình tự nào? Các sự việc diễn biến ra sao? 
- GV: Tại sao Xiu cùng cụ Bơmen sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ nhìn cây thường xuân, rồi nhìn nhau không nói năng gì?
- Sáng hôm sau Xiu có biết chiếc lá cuối cùng là lá giả, lá vẽ không? Vì sao?.
- GV: Tìm chi tiết chứng tỏ cụ Bơmen không cho Xiu biết ý định chiếc lá của cụ thay cho chiếc lá cuối cùng đã rụng. Vậy xiu biết rõ sự thật vào lúc nào? Vì sao em biết.
- Nếu Xiu được biết thì truyện có bớt sức hấp dẫn không? Vì sao?
- Qua đó ta thấy được phẩm chất của Xiu?
- HS đọc chú thích (*) nêu vài nét cơ bản về tác giả – tác phẩm.
- HS đọc văn bản – nhận xét cách đọc – tìm hiểu chú thích.
-> Theo dòng thời gian và sự việc nối tiếp
 HS: vì lo cho bệnh và tính mạng của Giônxi vì nhớ đến ý định sẽ chết nếu chiếc lá cuối cùng rụng xuống.
- HS: không hề biết chiếc lá cuối cùng ấy là lá giả vẽ và tâm trạng nặng nề đeo đẳng Xiu cho tới khi cô biết được sự thật.
- Cụ Bơmen không cho Xiu biết ý định của cụ là bất chấp nguy hiểm để vẽ chiếc lá giống chỗ chiếc lá cuối cùng rụng trong đêm. Bằng chứng là Giônxi bảo kéo mành lên thì cô làm 1cách miễn cưỡng chán nản, cúi khuôn mặt hốc hác xuống người bệnh.
- HS: Nhưng, ô kìa! Sau trận mưa vùi dập .. . diễn ta nỗi ngạc nhiên của giôn xi và xiu
- HS thảo luận
- Nếu Xiu biết trước thì truyện sẽ kém hay Xiu không bất ngờ và chúng ta không thấy được tâm trạng lo lắng của xiu đối với bạn.
I. Giới thiệu:
 1.Tác giả:
- Ohenri (1862 – 1910) là nhà văn Mỹ chuyên viết truyện ngắn.
- Truyện của ông toát lên tinh thần nhân đạo sâu sắc.
 2.Tác phẩm:
- Đoạn trích này là phần cuối truyện ngắn “Chiếc lá cuối cùng”
II. Tìm hiểu và phân tích văn bản:
1. Cấu trúc văn bản:
 Theo dòng thời gian và sự việc nối tiếp
2. Phân tích
a. Tình thương yêu củ Xiu:
- Lo sợ, động viên chăm sóc.
- Xiu không được biết ý định vẽ chiếc lá cuối cùng của cụ Bơmen thay chiếc lá đã rụng trong đêm.
- Xiu ngạc nhiên khi thấy chiếc lá vẫn còn sau 1 đêm mưa gió.
=> Xiu là người hết lòng với bạn.
B. TIẾT 2
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Hoạt động 1
GV: Trong đoạn trích Giônxi đang trong tình trạng như thế nào?
GV: Thử hình dung tâm trạng của giônxi và Xiu khi 2 lần Giônxi bảo kéo mành lên.
GV: Nguyên nhân nào quyết định tâm trạng hồi sinh của Giônxi?
GV: Tại sao nhà văn kết thúc truyện bằng lời kể của Xiu mà không cho Giônxi phản ứng gì thêm?
Hoạt động 2
- Truyện “chiếc lá cuối cùng” qua đoạn trích này được kết thúc trên 2 cơ sở 2 sự kiện bất ngờ đối lập nhau tạo nên hiện tượng đảo ngược tình huống 2 lần gây hứng thú cho người đọc? Hãy chứng minh.
- Vậy, chủ đề tư tưởng của tác phẩm “chiếc lá cuối cùng” với những khía cạnh nào?
- Dựa vào văn bản em hãy hình dung nhân vật cụ Bơ men và nêu vài nét khắc họa về nhân vật này? 
- Trong văn bản trên những chi tiết nào nói lên cụ Bơ men đối xử rất tốt với Giôn xi?.
GV: Cụ Bơmen đã hoàn thành bức vẽ trong thời gian nào?. Em có nhận xét gì về nhân vật cụ Bơmen.
GV: Tại sao người kể chuyện bỏ qua không kể sự việc cụ đã vẽ chiếc lá trong đêm mưa tuyết?
Hoạt động 3.
-GV: Có thể gọi bức tranh “Chiếc lá cuối cùng” của cụ Bơmen là một kiệt tác hay không? Vì sao?
- HS thảo luận, phát biểu – nhận xét
HS:
- Bệnh sưng phổi nặng, nghèo túng ,khiến cô chán nản
- HS: Căng thẳng, hồi họp vì tối hôm trước còn 1 chiếc lá, nếu sau 1 đêm bây giờ rụng hết thì tâm trạng Giônxi ra sao? Lạnh lùng, thản nhiên chờ đón cái chết khi không còn lá nào bám trên tường.
- HS: Nguyên nhân sâu sa là sự gan góc của chiếc lá chọi với thời tiết khắc nghiệt, bám lấy cuộc sống.
- HS thảo luận, nêu ý kiến: Truyện để lại dư âm trong lòng người đọc. Nếu để Giônxi nghĩ gì, nói gì, hành động gì trước cái chết của cụ Bơmen khi nghe Xiu kể lại thì sẽ kém hay.
- HS: Nghệ thuật đảo ngược tình huống 2 lần:
+ Lần 1: Giônxi bệnh nặng nghèo túng – chán đời – khiến độc giả thương cảm lo lắng nhưng tình huống bỗng đảo ngược lại Giôn xi yêu đời, thoát khỏi bệnh tật làm độc giả bất ngờ.
+ Lần 2: cụ Bơmen đang khỏe – chết khiến người đọc bất ngờ.
- Hai lần đảo ngược tình huống đều liên quan đến bệnh sưng phổi và chiếc lá cuối cùng.
-> Gây hứng thú cho người đọc.
- HS: tình yêu thương cao cả của những người nghèo khổ với nhau.
 Tình yêu cuộc sống, sức mạnh và giá trị nhân sinh nhân bản của nghệ thuật.
- HS hình dung – phát biểu - nhận xét 
- HS: Họ sợ sệt ngó ra ngòai cửa sổ nhìn cây thường xuân. Rồi họ nhìn nhau một lát chẳng nói năng gì.
- HS phát biểu – nêu nhận xét
-> Tạo bất ngờ, gây hướng thú cho người đọc.
- HS thảo luận, trao đổi ý kiến.
- Hs thảo luận, trao đổi – nêu y kiến – nhận xét –bổ sung.
+ Vẽ giống như thật
+ Đem lại sự sống cho Giôn xi
+ Vẽ bằng tấm lòng thương yêu cao thượng.
-> Bằng sự hi sinh.
2. Phân tích:
b. Diễn biến tâm trạng của Giônxi:
- Bệnh tật, nghèo túng.
- Lạnh lùng, thản nhiên chờ đón cái chết khi chiếc lá cuối cùng lìa cành.
- Nguyên nhân quyết định tâm trạng hồi sinh của Giônxi là sự gan góc của chiếc lá chống chọi với thời tiết khắc nghiệt, bám lấy cuộc sống.
c. Kiệt tác của cụ Bơmen: 
- Vài nét khắc họa nhân vật cụ Bơmen: họa sĩ, sống bằng nghề ngồi làm mẫu vẽ cho các họa sĩ trẻ, mơ ước vẽ 1 kiệt tác.
- Thái độ “Sợ sệt” khi nhìn thấy chiếc lá theo nhau rụng, nói lên tấm lòng thương yêu của cụ đối với Giôn – xi.
- Cụ là người cao thượng quên mình vì người khác.
- Bức tranh:
- “Chiếc lá cuối cùng” của cụ Bơ men đúng là 1 kiệt tác.
III. Tổng kết:
* Ghi nhớ (SGK)
4. Củng cố: 
 - Tóm tắt nội dung truyện.
	- Nhận xét nghệ thuật đặc sắc của truyện.
 5. Hướng dẫn về nhà :
 - Học nội dung bài.
 - Đọc ,chuẩn bị bài tiếp theo: Chương trình địa phương.
IV. RÚT KINH NGHIỆM :
.
Tiết 31	 
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG ( Phần Tiếng Việt )
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức.
- HiÓu ®­îc tõ ng÷ chØ quan hÖ ruét thÞt , th©n thÝch ®­îc dïng ë ®Þa ph­¬ng 
c¸c em sinh sèng .
- B­íc ®Çu so s¸nh c¸c tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng , víi c¸c tõ ng÷ t­¬ng øng trong ng«n ng÷ toµn d©n ®Ó thÊy râ tõ ng÷ nµo trïng víi tõ toµn d©n , tõ ng÷ nµo kh«ng trïng víi tõ toµn d©n .
2. Kĩ năng.
 Sử dụng từ ngữ địa phương đúng lúc, phù hợp.
3. Thái độ
Có ý thức trong việ sử dụng từ địa phương một cách phù hợp.
II. CHUẨN BỊ :
 -GV : giáo án, bút lông, bảng phụ
 -HS : soạn bài.
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP :
 1. Ổn định lớp :
 2. Kiểm tra bài cũ :
 Kiểm tra vở bài soạn của HS
 3. Dạy bài mới :
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng
Ho¹t ®éng 1 : 
Yªu cÇu h/s th¶o luËn theo nhãm .
Tõ ng÷ toµn d©n
Cha 
MÑ 
¤ng néi 
Bµ néi 
¤ng ngo¹i
Bµ ngo¹i 
B¸c ( anh trai cña cha )
B¸c ( vî anh cña cha )
Chó ( em trai cña cha ) 
ThÝm ( vî em trai cha ) 
B¸c ( chång chÞ cha ) 
C« ( em g¸i cña cha ) Chó ( chång em g¸I cha) 
CËu ( em trai mÑ )
Mî ( vî em trai mÑ) 
B¸c ( chÞ g¸i cña mÑ )
Ho¹t ®éng 2 : 
 C¸c tæ tr×nh bµy kÕt qña ®iÒu tra , s­u tÇm 
- G yªu cÇu c¸c tæ lªn tr×nh bµy kÕt qu¶ ®iÒu tra ?
G nhËn xÐt kÕt qña ®iÒu tra cña c¸c tæ vµ cho ®iÓm .
- Tõ kÕt qña ®iÒu tra h/s rót ra nhËn xÐt vÒ nh÷ng tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng chØ quan hÖ ruét thÞt ?
- Ph©n biÖt tõ ng÷ toµn d©n víi tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng ?
G : L­u ‎ý khi sö dông tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng ph¶i ®Æt vµo tõng v¨n c¶nh , tr­êng hîp cô thÓ .
Ho¹t ®éng 3 : H­íng dÉn h/s luyÖn tËp .
- T×m mét sè dÉn chøng t¸c phÈm th¬ sö dông tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng chØ quan hÖ ruét thÞt?
C¸c nhãm th¶o luËn . §¹i diÖn tr×nh bµy
Tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng
bè , thÇy b¸
mî , u , bu
«ng néi
bµ néi
bµ ngo¹i
«ng ngo¹i
b¸c
b¸c
chó
thÝm
b¸c
c«
chó
cËu
mî
d×
Hs th¶o luËn nhãm trình bày.
C¸c tõ ng÷ chØ quan hÖ ruét thÞt .
- cha : ba , b¸ , cËu ,
 bä , tÝa , thÇy .
- mÑ : m¸, bÇm ,u , mî 
- Chó ( chång em g¸i cha ): d­îng 
- b¸c ( chÞ g¸i mÑ ): b¸ 
- thÝm (vî em trai cña cha) : mî
- c« ( em g¸i cha ) : o
VD : Bao giê hÕt giÆc vÒ quª.
§ªm ®ªm bµ bñ n»m mª khÊn thÇn ''
 ( Bµ bñ - Tè H÷u )
'' Con ra tiÒn tuyÕn xa x«i 
Yªu bÇm , yªu n­íc c¶ ®«i mÑ hiÒn '' 
 ( BÇm ¬i - Tè H÷u )
'' Cuèi n¨m thÕ nµo mî ch¸u còng vÒ '' ( Nguyªn Hång ) 
'' X¶y cha cßn chó ...  ‘’
HS nêu.
 1. Th¶o luËn lËp b¶ng t×m c¸c tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng t­¬ng ®­¬ng víi tõ toµn d©n. (B¶ng SGK)
2. S­u tÇm c¸c tõ ng÷ chØ c¸c quan hÖ th©n thuéc ë c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c.
VD: - Cha : ba , b¸ , cËu ,
 bä , tÝa , thÇy .
 - MÑ : m¸, bÇm ,u , mî 
3. S­u tÇm c¸c câu ca dao, tục ngữ, thơ có các từ ngữ chỉ quan hÖ th©n thuéc ë c¸c ®Þa ph­¬ng .
 4. Củng cố: 
 GV hệ thống lại nội dung bài học.
 5. Hướng dẫn về nhà :
 - Học bài, làm bài tập 4,5
 - Chuẩn bị bài : Luyện tập .
IV. RÚT KINH NGHIỆM :
....
 -------------------------------------------------------
Tiết 32	
LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN TỰ SỰ
KẾT HỢP VỚI MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM
I. MỤC TIÊU :
 1.Kiến thức
 - BiÕt c¸ch lập dàn ‎ý trong bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m.
 2.Kỹ năng
 - Xây dựng bè côc ,sắp xếp các ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m 
 -Viết một bài văn tù sù có sử dụng yếu tố miªu t¶ vµ biÓu c¶m, có độ dài khoảng 450 chữ.
3. Thái độ: Biết rung cảm trước cuộc sống.
II. CHUẨN BỊ :
 -GV : giáo án, SGK, bảng phụ
 -HS : soạn bài
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP :
 1. Ổn định lớp :
 - Sĩ số, Vệ sinh
 2. Kiểm tra bài cũ :
 Kiểm tra việc chuẩn bị bài của HS
 3. Dạy bài mới :
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng
Ho¹t ®éng 1 :
- Gäi h/s ®äc : '' Mãn qïa sinh nhËt'' .
- H·y chØ ra bè côc cña v¨n b¶n , nªu néi dung kh¸i qu¸t cña mçi phÇn ?
- TruyÖn kÓ vÒ viÖc g× ? 
- Ng­êi kÓ chuyÖn ë ng«i thø mÊy?
- C©u chuyÖn x¶y ra víi ai . Cã nh÷ng nh©n vËt nµo . Ai lµ nh©n vËt chÝnh . TÝnh c¸ch cña mçi nh©n vËt?
- C©u chuyÖn diÔn ra nh­ thÕ nµo?
- §iÒu g× ®· t¹o nªn sù bÊt ngê cña c©u chuyÖn ?
- C¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m ®­îc kÕt hîp sö dông ë nh÷ng chç nµo trong v¨n b¶n ? T¸c dông cña nh÷ng yÕu tè nµy ?
G yªu cÇu h/s th¶o luËn ®Ó rót ra cÊu t¹o chung cña dµn ‎ý cña bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi v¨n miªu t¶ vµ biÓu c¶m .
Gäi h/s ®äc ghi nhí .
- So s¸nh víi dµn ‎ý bµi v¨n tù sù ®· häc ë líp 6 cã ®iÓm g× gièng nhau vµ cã g× lµ kh¸c ?
Ho¹t ®éng 3 : H­íng dÉn h/s luyÖn tËp .
- Yªu cÇu h/s lµm th¶o luËn theo nhãm ?
G : KÕt hîp sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m . §Æc biÖt lµ c¶nh méng t­ëng sau mçi lÇn quÑt diªm ®­îc miªu t¶ r¸t sinh ®éng vµ nh÷ng suy nghÜ cña nh©n vËt .
- G ®äc yªu cÇu bµi tËp 2 ? H­íng dÉn h/s lµm .
- MB : Tõ ®Çu ... la liÖt kÓ l¹i quang c¶nh chung cña buæi sinh nhËt .
- TB : TiÕp ... kh«ng nãi kÓ vÒ mãn qïa ®éc ®¸o cña ng­êi b¹n .
- KB : Cßn l¹i C¶m nghÜ cña nh©n vËt Trang vÒ mãn quµ.
KÓ vÒ buæi sinh nhËt .
Ng«i kÓ thø nhÊt sè Ýt : '' t«i 
- Sù viÖc xoay quanh nh©n vËt chÝnh lµ Trang . Ngoµi ra cßn cã c¸c nh©n vËt : Trinh , Thanh vµ c¸c b¹n kh¸c .
- TÝnh c¸ch : + Trang : hån nhiªn , sèt ruét .
+ Trinh : kÝn ®¸o , ®»m th¾m , ch©n thµnh .
+ Thanh : hån nhiªn .
- Giíi thiÖu buæi sinh nhËt .
- Mãn quµ ®Æc biÖt mµ Trinh giµnh cho Trang .
- Trang c¶m ®éng vÒ mãn qïa mµ Trinh giµnh cho .
Tõ chç hiÓu lÇm , råi vì lÏ , ®Õn mét tÊm lßng th¬m th¶o , thÓ hiÖn qua mãn qïa sinh nhËt ®Çy ‎ý nghÜa .
- Miªu t¶ : Suèt buæi s¸ng , nhµ t«i .... bao nhiªu thø bµy la liÖt trªn bµn .
- Tù sù : Nh©n kØ niÖm ngµy sinh ....
- BiÓu c¶m : Vui th× vui thËt , nh­ng vÉn cø bån ... kia mµ .
Hs th¶o luËn .
- MB : Giíi thiÖu sù viÖc , nh©n vËt , t×nh huèng x¶y ra c©u chuyÖn .
- TB : KÓ diÔn biÕn c©u chuyÖn theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh 
( kÕt hîp miªu t¶ - biÓu c¶m)
- KB : Nªu bè côc vµ c¶m nghÜ cña ng­êi trong cuéc .
Hs ®äc ghi nhí .
Ho¹t ®éng theo nhãm :
Xem l¹i v¨n b¶n : '' C« bÐ b¸n diªm '' . 
Cö ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy 
a. MB .
Giíi thiÖu quang c¶nh ®ªm giao thõa vµ gia c¶nh c« bÐ b¸n diªm - nh©n vËt chÝnh cña truyÖn .
b. TB .
* TruyÖn kÓ theo tr×nh tù thêi gian , theo thø tù c¸c lÇn quÑt diªm .
c. KB 
I. Dµn ‎ý cña bµi v¨n tù sù .
1. T×m hiÓu dµn ‎ý cña bµi v¨n tù sù .
V¨n b¶n : '' Mãn quµ sinh nhËt '' .
2. Dµn ‎ý cña mét bµi v¨n tù sù .
II. LuyÖn tËp .
Bµi tËp 1 .
- Gièng : MB, TB , Kb ®Òu nªu nh÷ng néi dung cô thÓ nh­ dµn ‎ý cña bµi v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m .
- Kh¸c : V¨n tù sù ë líp 6 kh«ng cã chó träng yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m .
 4. Củng cố: 
 Nhắc lại bố cục của bài văn tự sự?.
 5. Hướng dẫn về nhà :
 - Học bài, làm bài tập 2. Tự lập ý cho bài văn ở BT 2
 - Chuẩn bị bài Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
IV. RÚT KINH NGHIỆM :
 Kyù duyeät: 07/10/2013