Giáo án Ngữ Văn 8 - Tuần 1 - Năm học 2013-2014

 TUẦN 1	Ngày soạn : 10/08/2013
Tiết 1	 
 TÔI ĐI HỌC
 Thanh Tịnh
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức.
 - Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời.
 -Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, trong đoạn trích truyện có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm của Thanh Tịnh.
2. Kĩ năng: Phân tích, cảm nhận văn bản tự sự.
3. Thái độ: GD ý thức học tập.
II. CHUẨN BỊ :
 -GV : giáo án, SGK, chân dung tác giả, tư liệu tham khảo
 -HS : soạn bài.
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP :
 1. Ổn định lớp :KT sĩ số, vệ sinh
 2. Kiểm tra bài cũ :
 Kiểm tra vở bài soạn của HS
 3. Dạy bài mới :
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng
Hoạt động 1
-Gọi HS đọc chú thích * SGK
-Trình bày những hiểu biết của em về tác giả và tác phẩm?
-GV hướng dẫn đọc với giọng nhẹ nhàng, sâu lắng, toát lên dư vị vừa man mác, đằn thắm vừa ngọt ngào, quyến luyến.
-GV đọc mẫu một đoạn
-Gọi HS đọc VB.
Hoạt động 2
? Những kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên được tác giả diễn tả theo trình tự như thế nào? ( Thảo luận )
? Những chi tiết nào của hiện tại khiến tác giả nhớ lại kỉ niệm xưa?
? Mạch cảm xúc đó được tiếp tục như thế nào?
? Những hình ảnh chi tiết nào chứng tỏ sự hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” khi cùng mẹ đi trên đường tới trường?
-Đọc chú thích *
HS dựa vào chú thích * trình bày.
-Lắng nghe
-Đọc văn bản
-Thảo luận : trình tự kỉ niệm từ hiện tại nhớ về dĩ vãng. 
-Biến chuyển của trời đất cuối thu tôi” nhớ lại mình ngày ấy
-Được thể hiện trong tâm trạng của nhân vật “tôi”.
-Tìm, trình bày
-Con đường, cảnh vật vốn quen bỗng trở nên thấy lạ à tự thấy có sự thay đổi lớn trong lòng mình.
 -Cảm thấy trang trọng, đứng đắn trong bộ quần áo mới.
 -Muốn thử sức, khẳng định mình khi xin mẹ cầm bút, thước, sách vở.
I. Tìm hiểu chung :
 1. Tác giả:
 - Thanh Tịnh (1911-1988) tên thật là Trần Văn Ninh.
 - Quê quán: Thành phố Huế.
 - Từng dạy học, viết văn từ rất sớm.
 2. Tác phẩm: Truyện ngắn “Tôi đi học” in trong tập Quê mẹ, xuất bản năm 1914.
II. Tìm hiểu văn bản :
 1.Tâm trạng của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên :
a. Trên đường tới trường :
 -Con đường, cảnh vật vốn quen bỗng trở nên thấy lạ. 
 -Muốn thử sức, khẳng định mình khi xin mẹ cầm bút, thước, sách vở.
 4. Củng cố: 
 GV hệ thống lại nội dung bài học.
 5. Hướng dẫn về nhà :
 - Học bài
 - Chuẩn bị tiếp bài.
IV. RÚT KINH NGHIỆM :
....
Tiết 2	
 TÔI ĐI HỌC
 Thanh Tịnh
I. MỤC TIÊU :
 1. Kiến thức.
 - Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời.
 -Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, trong đoạn trích truyện có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm của Thanh Tịnh.
2. Kĩ năng: Phân tích, cảm nhận văn bản tự sự.
3. Thái độ: GD ý thức học tập.
II. CHUẨN BỊ :
 -GV : giáo án, SGK, chân dung tác giả, tư liệu tham khảo
 -HS : soạn bài.
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP :
 1. Ổn định lớp :KT sĩ số, vệ sinh
 2. Kiểm tra bài cũ :
 Nêu trình tự miêu tả diễn biến tâm trạng của nhân vật tôi?
 3. Dạy bài mới :
 Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng
Hoạt động 1
?Nhân vật “tôi” có tâm trạng như thế nào khi nhìn ngôi trường?
? Khi nghe gọi tên và phải rời bàn tay mẹ, cùng các bạn đi vào lớp, “tôi” có tâm trạng ntn?
? Khi ngồi trong lớp đón giờ học đầu tiên, tâm trạng của nhâ vật “tôi” ntn?
Hoạt động 3
? Em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉ của những người lớn đối với các em bé lần đầu tiên đi học?
? Hãy liên hệ với bản thân em khi buổi đầu đi học?
Hoạt động 4
? Tác dụng cùa các hình ảnh này trong truyện ngắn?
? Hãy nhận xét về nghệ thuật của truyện ngắn?
? Theo em sức cuốn hút của tác phẩm được tạo nên từ đâu?
? Nêu ý nghĩa của văn bản?
Cho HS đọc ghi nhớ 
-HS trình bày
 -Thấy ai cũng sạch sẽ, vui tươi, sáng sủa.
 -Thấy ngôi trường xinh xắn, oai nghiêm khác thường à thấy mình nhỏ bé.
-HS trình bày
-Hồi hộp, chờ đợi.
 -Nghe gọi tên thì giật mình, lúng túng
 => Sợ khi sắp phải rời bàn tay mẹ, thấy mình bước vào một thế giới khác, cách xa mẹ hơn bao giờ hết.
-Trình bày, liên hệ bản thân.
-Lạm nhận lớp học, chỗ ngồi, người bạn mới.
 -Cảm thấy vừa xa lạ vừa gần gũi với mọi vật, với người bạn ngồi bên.
 -Tự tin bước vào giờ học đầu tiên.
-HS trình bày cảm nhận đối với từng nhân vật. Liên hệ thực tế.
-Phụ huynh chuẩn bị chu đáo cho con em mình, trân trọng dự buổi lễ.
 => Đó là một môi trường giáo dục ấm áp, là nguồn nuôi dưỡng các em trưởng thành.
HS trình bày
-Nghệ thuật :
 +Cách sắp xếp bố cục theo dòng hồi tưởng.
 +Kết hợp hài hòa giữa tự sự, miêu tả, biểu cảm.
 -Sức cuốn hút của truyện :
 +Tình huống truyện.
 +Tình cảm ấm áp, trìu mến của người lớn đối với các em nhỏ.
 +Hình ảnh so sánh giàu sức gợi cảm.
HS nêu
HS khác bổ sung
HS đọc ghi nhớ
II. Tìm hiểu văn bản :
 1.Tâm trạng của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên :
b. Khi nhìn ngôi trường :
 -Thấy ai cũng sạch sẽ, vui tươi, sáng sủa.
 -Thấy ngôi trường xinh xắn, oai nghiêm khác thường .
c. Khi nghe gọi tên :
 -Hồi hộp, chờ đợi.
 -Nghe gọi tên thì giật mình, lúng túng
d. Khi ngồi trong lớp:
 -Lạm nhận lớp học, chỗ ngồi, người bạn mới.
 -Cảm thấy vừa xa lạ vừa gần gũi với mọi vật, với người bạn ngồi bên.
2. Cảm nhận về thái độ, cử chỉ của những người lớn đối với các em bé lần đầu tiên đi học :
 => Đó là một môi trường giáo dục ấm áp, là nguồn nuôi dưỡng các em trưởng thành.
3. Đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của truyện :
 - Cách sắp xếp bố cục theo dòng hồi tưởng.
 - Kết hợp hài hòa giữa tự sự, miêu tả, biểu cảm.
* Ghi nhớ ( SGK )
 4. Củng cố: 
 GV hệ thống lại nội dung bài học.
 5. Hướng dẫn về nhà :
 - Học bài
 - Chuẩn bị tiếp bài.: Cấp độ khái quát nghĩa của từ.
IV. RÚT KINH NGHIỆM :
.... 
Tiết 3	
CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT CỦA NGHĨA TỪ NGỮ
( Hướng dẫn tự học)
I. MỤC TIÊU :
 Giúp HS :
 1. Kiến thức: Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.
2. Kĩ năng: Biết vận dụng khi đọc hiểu văn bản hay tạo lập văn bản.
3. Thái độ: Thông qua bài học, rèn luyện tư duy trong việc nhận thức mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng.
II. CHUẨN BỊ :
 -GV : giáo án, SGK, bảng phụ
 -HS : soạn bài.
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP :
 1. Ổn định lớp : KT sĩ số, vệ sinh
 2. Kiểm tra bài cũ :
 GV cho HS nhắc lại kiến thức về từ đồng nghĩa và từ trái nghĩa học ở lớp 7.
3. Dạy bài mới :
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng
Hoạt động 1
-GV vẽ sơ đồ trong SGK vào bảng phụ.
-Nghĩa của từ “động vật” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ “thú, chim, cá”? Vì sao?
-Nghĩa của từ “thú” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ “voi, hươu”?
-GV đặt câu hỏi tương tự đối với chim, cá.
-Nghĩa của các từ “thú, chim, cá” rộng hơn nghĩa của những từ nào? Đồng thời hẹp hơn nghĩa của từ nào?
-GV dùng sơ đồ hình tròn để biểu diễn mối quan hệ bao hàm này.
-GV chốt lại nội dung bài bằng ghi nhớ.
-Gọi HS đọc ghi nhớ.
Hoạt động 2
-Gọi 2 HS lên bảng làm bài tập 1 SGK/11
-GV nhận xét, cho điểm.
-GV hướng dẫn HS làm bài tập 2 SGK/11
-Gọi 5 em đứng tại chỗ trả lời.
-GV cho HS làm bài tập chạy, thu tập 5 em nhanh nhất chấm điểm.
-Gọi HS làm bài tập 4 SGK/11.
-GV gợi ý làm bài.
-Quan sát
-Trao đổi, trình bày
-Trao đổi, trình bày
-Trao đổi, trình bày
+Rộng hơn “voi, hươu, sáo, tu hú, ”
+Hẹp hơn “động vật”
-Quan sát
-Lắng nghe
-Đọc ghi nhớ
-Lên bảng làm
-Chú ý
-Chú ý
-Đứng tại chỗ trả lời
-Làm bài tập chạy
-Làm theo gợi ý
I. Từ nghĩa rộng, từ nghĩa hẹp :
* VD (SGK) Quan sát mô hình.
-Nghĩa của từ “động vật” rộng hơn nghĩa của từ “thú, chim, cá”.
-Nghĩa của từ “cá rô, cá thu” hẹp hơn nghĩa của từ cá.
* Ghi nhớ ( SGK )
II. Luyện tập :
Bài tập 1( SGK/11)
a. Y phục
 quần áo
đùi dài sơ mi dài
b. vũ khí
 súng bom
trường đại bác ba càng bi
Bài tập 2 ( SGK/11)
a. chất đốt
b. nghệ thuật
c. thức ăn
d. hoạt động nhìn
e. đánh
Bài tập 3 ( SGK/11)
a. xe cộ : xe đạp, xe máy, ô tô,..
b. mang : xách, khiêng, gánh, vác,
Bài tập 4 ( SGK /11)
a. thuốc lào
b. thủ quỹ
c. bút điện
d. hoa tai
 4. Củng cố: 
 Tìm từ ngữ có nghĩa được bao hàm trong nghĩa của từ: Sách; nhà.
 5. Dặn dò.
 - Học bài, làm bài tập 5
 - Chuẩn bị bài tiếp theo: Tính thống nhất
IV. RÚT KINH NGHIỆM ..
Tiết 4: TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
I. MỤC TIÊU :
 Giúp HS :
 1. Kiến thức: Thấy được tính thống nhất về chủ đề của văn bản, xác định được chủ đề của một văn bản cụ thể.
 2. Kĩ năng: Biết viết một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề.
 3. Thái độ: Ý thức cẩn thận khi làm bài.
II. CHUẨN BỊ :
 -GV : giáo án, SGK, bảng phụ
 -HS : soạn bài.
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP :
 1. Ổn định lớp :KT sĩ số, vệ sinh
2. Kiểm tra bài cũ :
 KT sự chuẩn bị của học sinh
3. Dạy bài mới :
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng
Hoạt động 1
-Gọi HS đọc lại VB Tôi đi học.
? Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình ?
? Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng gì trong lòng tác giả?
?Hãy phát biểu chủ đề của VB Tôi đi học ?
?Vậy chủ đề của VB là gì ?
-Hãy nêu chủ đề của VB cuộc chia tay của những con búp bê ?
Hoạt động 2
-Căn cứ vào đâu mà em biết VB Tôi đi học nói lên những kỉ niêm của buổi tựu trường đầu tiên ?
-Hãy chú ý nhan đề, các từ ngữ, các câu văn trong VB viết về những kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên .
-Những từ ngữ nào chứng tỏ tâm trạng đó?
-Thế nào là tính thống nhất về chủ đề của VB? Tính thống nhấtnhững phương diện nào ? Làm thế nào để có thể viết một VB đảm bảo tính thống nhất về chủ đề ?
Hoạt động 3
-Gọi HS đọc đoạn văn và yêu cầu bài tập 1.
-GV hướng dẫn HS làm.
-Yêu cầu HS trình bày
-GV nhận xét, bổ sung.
-GV cho HS thảo luận bài tập 3/SGK
-Yêu cầu HS trình bài
-GV nhận xét, cho điểm
-Đọc VB
-Những kỉ niệm về ngày tựu trường đầu tiên.
-Những cảm giác ngỡ ngàng, hồi hộp à ấn tượng hồn nhiên trong trẻo về buổi tựu trường đầu tiên.
-Trình bày
-Trình bày
-Trình bày : cuộc chia tay đầy cảm động của hai anh em Thành và Thủy khi cha mẹ bỏ nhau.
-Căn cứ vào nhan đề, từ ngữ, câu văn.
-Chú ý vào SGK
-Về hình thức : Nhan đề của VB nói về chuyện “Tôi đi học”
 -Về nội dung : Nói về diễn biến tâm trạng của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên cảm nhận về con đường, ngôi trường, lớp học.
-Tìm, trình bày
-Trao đổi, trình bày
-Chú ý
-Đọc và xác định yêu cầu
-Thảo luận
-Thực hiện theo hướng dẫn
-Trình bày
-Chú ý
I. Chủ đề của văn bản :
* VD SGK
 -Chủ đề của VB Tôi đi học : Những kỉ niệm sâu sắc về buổi tựu trường đầu tiên của nhân vật “tôi”.
 -Chủ đề của VB : Là đối tượng và vấn đề chính mà VB biểu đạt.
II. Tính thống nhất về chủ đề của VB :
* VD SGK
=>Nội dung và hình thức của VB đều tập trung biểu đạt chủ đề của VB à VB có tính thống nhất về chủ đề.
* Ghi nhớ ( SGK )
III. Luyện tập :
Bài tập 1 ( SGK / 13 )
 Phân tích tính thống nhất về chủ đề VB :
 -Chủ đề : sự gắn bó thân thiết của rừng cọ đối với cuộc sống con người ở vùng sông Thao.
 -Nội dung : từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân.
 -Hình thức : các câu văn tiêu biểu 
 +Căn nhà tôi ở núp dưới rừng cọ
 +Ngôi trường
Bài tập 3 ( SGK / 14 )
 a, c, b, d, e, q, h
 4. Củng cố: 
 GV hệ thống lại nội dung bài học.
 5. Hướng dẫn về nhà :
 - Học bài, làm bài tập 2
 - Chuẩn bị bài tiếp theo: Trong lòng mẹ
IV. RÚT KINH NGHIỆM :
....
Ký duyệt: /08/2013
 TT