Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 61+62: CTĐP: Nhà văn Anh Đức - Tôi là Sứ đây! (Trích Hòn Đất) - Minh Trí

CTÑP:
NHAØ VAÊN ANH ÑÖÙC
TOÂI LAØ SÖÙ ÑAÂY! (Trích Hoøn Ñaát)
Ñoïc theâm: NGÖÔØI KHAÙCH ÑEÁN THAÊM VÖÔØN NHAØ TOÂI
Tuần 16
Tiết 61, 62
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức:
– Nắm được những nét chủ yếu về cuộc đời và sự nghiệp văn học của nhà văn Anh Đức.
– Trên cơ sở hiểu biết nội dung cốt truyện, thấy được những giá trị cơ bản của tiểu thuyết Hòn Đất.
– Cảm nhận được vẻ đẹp anh hùng, bất khuất, thủy chung của nhân vật chị Sứ và những thủ đoạn tàn bạo của bọn Mỹ - Ngụy qua đoạn trích Tôi là Sứ đây.
2. Kĩ năng: Biết phân tích đoạn trích Tôi là Sứ đây.
3. Thái độ: GD tinh thần yêu quê hương, đất nước.
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
1. Chuẩn bị của GV: Giáo án, SNVĐP.
2. Chuẩn bị của HS: SNVĐP, bài soạn, bài mới.
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ:
a/ Đọc thuộc lòng bài thơ Đập đá ở Côn Lôn?
b/ Nêu ý nghĩa bài thơ.
3. Bài mới: Các em đã được học nhiều tác phẩm nổi tiếng của văn học hiện đại VN. Như vậy, ngày hôm nay các em sẽ được học 1 nhà văn nổi tiếng của AG, đó là nhà văn Anh Đức với nhiều tác phẩm nổi tiếng. 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
ND ghi bài
Hđ1: Tìm hiểu nhà văn Anh Đức và tác phẩm Hòn Đất.
– GV gọi HS đọc Phần Tiểu sử và Sự nghiệp sáng tác nhà văn AĐ.
– Phần giới thiệu giúp em hiểu gì về nhà văn Anh Đức? Trình bày ngắn gọn vài nét về tác giả?
–: Em còn biết gì thêm về hoạt động cách mạng nhà văn Anh Đức?
– Anh Đức thường sáng tác mảng đề tài nào?
– Nhà văn Anh Đức có những tác phẩm nào?
– GV gọi HS đọc Phần Tiểu dẫn.
– Tác phẩm Hòn Đất thuộc thể loại nào?
– Tác phẩm được sáng tác năm nào?
– Gọi HS đọc phần tóm tắt toàn tác phẩm.
Hđ1: Tìm hiểu nhà văn Anh Đức và tác phẩm Hòn Đất.
– HS đọc.
à HS trình bày ngắn gọn về tên thật, năm sinh, năm mất, quê quán,
à HS đọc sách, tóm ý và trả lời.
à HS trả lời. Đề tài chiến tranh
à HS đọc sách, trả lời.
– HS đọc.
à HS trả lời.
à HS trả lời. 1966
– HS đọc. 
I. Nhà văn Anh Đức và tác phẩm Hòn Đất.
1. Nhà văn Anh Đức.
a. Cuộc đời.
– Anh Đức tên thật là Bùi Đức Ái, sinh ngày 5 tháng 5 năm 1935, tại xã Bình Hòa, huyện Châu Thành, tỉnh An Giang.
– Ông rời gia đình tham gia cách mạng từ khi còn rất trẻ.
– Năm 1953, ông được điều về làm ở báo Cứu quốc Nam Bộ. Sau đó, ông tập kết ra Bắc viết văn với bút danh Bùi Đức Ái và thực sự nổi tiếng với tác phẩm Một truyện chép ở bệnh viện.
– Năm 1962, ông trở lại chiến trường miền Nam và lấy bút danh mới là Anh Đức. Ông viết một loạt tác phẩm kí, nổi bật nhất là kí sự Bức thư Cà Mau và tiểu thuyết Hòn Đất.
– Sau 1975, ông về sống ở thành phố HCM tiếp tục sáng tác và làm Ủy viên Ban thư kí Hội nhà văn TP HCM, Tổng biên tập tạp chí văn, Phó Tổng thư kí Hội Nhà văn VN, Đại biểu Quốc hội.
– Ông mất ngày 21/8/2014. 
b. Sự nghiệp sáng tác.
– Chủ yếu viết về đề tài chiến tranh. 
– Tác phẩm chính: Biển động (1952), Bức thư Cà Mau (1965), Hòn Đất (1966), Giấc mơ ông lão vườn chim (1970), Đứa con của đất (1976), Miền sóng vỗ (1985),
2. Tác phẩm Hòn Đất.
– Thể loại: tiểu thuyết.
– Sáng tác năm 1966
– Tóm tắt tác phẩm. (snvđp)
Hđ2: Đọc – hiểu VB.
– GV gọi HS đọc VB.
– Hướng dẫn HS tóm tắt ND đoạn trích. à Bị bọn giặc bao vây nhiều ngày, anh em trong hang Hòn tổ chức ra suối lấy nước. Các chiến sĩ rơi vào ổ phục kích của kẻ thù. Chị Sứ bị bọn chúng bắt. Bọn giặc dùng thủ đoạn tâm lí, để thông qua chị Sứ kêu gọi đội du kích đầu hàng. Nhưng chị Sứ đã bất khuất làm thất bại âm mưu thâm độc của kẻ thù và càng củng cố thêm tinh thần chiến đấu của du kích hang Hòn. 
– Nhân vật chính là ai? Được xây dựng nguyên mẫu từ người anh hùng nào?
– Em hãy cho biết tình huống nào trong đoạn trích đã làm bộc lộ vẻ đẹp anh hùng, bất khuất, thủy chung của nhân vật chị Sứ?
– Nhận xét của em về tình huống truyện?
– Để tiêu diệt đội du kích hang Hòn, quân giặc đã dùng những thủ đoạn nào. 
– Em có nhận xét gì về những thủ đoạn ấy của chúng.
– Em có suy nghĩ gì về tình cảm của chị đối với anh em?
– Khi nghe những lời nhắn gửi dồn dập của chị Sứ, thái độ của mọi người ra sao?
 – Phản ứng của quân địch ntn?
– Tại sao lúc này tác giả tập trung miêu tả đôi mắt của chị Sứ? Những sắc thái tình cảm nào được biểu lộ qua đôi mắt ấy?
– Qua đoạn trích em hiểu gì về nhân vật chị Sứ? 
– Em biết được có những nhân vật nào tương tự như chị Sứ? 
Hđ2: Đọc – hiểu VB.
– HS đọc.
– HS lắng nghe, ghi nhận.
à HS trả lời.
- Nhân vật chính là chị Sứ.
- Được xây dựng nguyên mẫu từ người anh hùng Phan Thị Ràng.
à Thảo luận.
à Cảm nhận riêng
à HS trả lời.
Bỏ thuốc độc xuống suối, ép chị Sứ kêu gọi đội du kích đầu hàng,
à HS cảm nhận riêng
à HS trả lời.
à HS phát hiện các chi tiết: Trên những khuôn mặt chảy ròng nước mắt. Anh Ba Rèn nhảy phắt ra giữa hang,
à HS phát hiện các chi tiết: Thằng Xăm co chân đá chị ngã chúi xuống,
à HS trả lời.
- Vì tg muôn làm ánh lên vẻ đẹp của người chiến sĩ cách mạng thuỷ chung, bất khuất,
- Vui mừng, lưu luyến,
à HS suy nghĩ, trả lời.
Là người con anh hùng, kiên trung, bất khuất của quê hương.
- Là tấm gương sáng ngời của những du kích hang Hòn.
à HS suy nghĩ, trả lời. 
- Võ Thị Sáu
- Chị Út Tịch – còn cái lai quần cũng đánh – người mẹ cầm súng của Nguyễn Đình Thi.
II. Đọc – hiểu VB.
TÔI LÀ SỨ ĐÂY!
(Trích Hòn Đất)
1. Tình huống truyện: Chị Sứ bị bọn giặc bắt và dụ dỗ kêu gọi đội du kích đầu hàng. Trước sự sống và cái chết, chị Sứ đã dũng cảm nhận lấy sự hi sinh của bản thân để đội du kích, cách mạng được tồn tại.
à Tình huống độc đáo.
2. Thủ đoạn của quân giặc:
– Bao vây hang.
– Bỏ thuốc độc xuống suối.
– Dùng thủ đoạn chiến tranh tâm lí.
à Thủ đoạn thâm độc, tàn ác.
3. Nhân vật chị Sứ.
a. Tình cảm: 
Luôn lo nghĩ cho anh em, dù bản thân đang trong hoàn cảnh nguy hiểm.
b. Hình ảnh đôi mắt:
– Vui mừng, hạnh phúc, thanh thản, chấp nhận hy sinh.
– Lưu luyến, đau xót khi phải lìa xa đứa con gái, gia đình, quê hương, đồng đội
à Chị là người con anh hùng, kiên trung, bất khuất của quê hương, là tấm gương sáng ngời của những du kích hang Hòn.
4. Nghệ thuật:
– Miêu tả chiều sâu nội tâm nhân vật.
– Khắc họa tính cách nhân vật chính qua đời sống tình cảm.
– Cảm xúc chân thật, giọng văn đậm chất trữ tình, ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ.
5. Ý nghĩa VB: Hình ảnh chị Sứ là biểu tượng của người chiến sĩ cách mạng, xứng đáng là tấm gương sáng ngời cho anh em du kích hang Hòn.
Hđ3: Tổng kết. 
Gọi HS đọc Ghi nhớ SĐP.
Hđ3: Tổng kết.
HS đọc Ghi nhớ.
III. Tổng kết.
*Ghi nhớ (SĐP/62).
HDĐT: NGƯỜI KHÁCH ĐẾN THĂM VƯỜN NHÀ TÔI
– Gọi HS đọc VB.
– Cho biết xuất xứ của VB?
– Hướng dẫn HS tóm tắt đoạn trích. à Sau năm 1975, cuộc chiến tranh chống Mĩ kết thúc, nhân vật tôi trở về gia đình. Được biết câu chuyện về anh chiến sĩ miền Bắc hi sinh và nằm lại nơi vườn nhà mình, nhân vật tôi theo địa chỉ để lại viết thư báo cho gia đình anh hay. Nhận được thư, người cha rất mừng và nhân chuyến đi công tác tại thành phố HCM, ông đến thăm mộ con.
– Hỏi: Em có nhận xét ntn về tính cách nhân vật ông Khắc?
– Hỏi: Em có nhận xét gì về ND ý nghĩa của truyện?
– HS đọc.
à HS trả lời
– HS lắng nghe
à HS trả lời
à Thảo luận 
Giá trị của cuộc sống mới
Mỗi người sống hiện nay phải biết trân trọng trước những hi sinh của thế hệ đi trước
I. Xuất xứ: trích trong truyện ngắn cùng tên, viết sau năm 1975.
II. Đọc – hiểu VB.
1. Tính cách nhân vật ông Khắc.
– Khi nhận được tin báo, ông Khắc tích cực phản hồi ngay, và nhân chuyến công tác tại tpHCM, ông sắp xếp công việc, tranh thủ đến thăm mộ con.
– Ông là người chân tình, dễ hòa đồng, thể hiện tấm lòng trân trọng, biết ơn với gia đình ân nhân đã chăm nom mộ phần đứa con của mình.
– Ông là người ý thức rất rõ giữa hạnh phúc gia đình và trách nhiệm với Tổ quốc. Đồng tình với con hoãn lại việc du học để xung phong ra tiền tuyến. Tuy đau đớn trước sự hi sinh của con nhưng cảm thấy “không ân hận, lương tâm rất yên ổn” vì sự lựa chọn đó là đúng ; và sự hi sinh của gia đình mình còn ít hơn với nhiều gia đình khác.
2. Nội dung ý nghĩa:
– Giá trị của cuộc sống mới, hòa bình của đất nước hiện nay phải đánh đổi với những hi sinh của những chiến sĩ cách mạng, những thế hệ cha anh.
– Mỗi người sống hiện nay phải biết trân trọng trước những hi sinh của thế hệ đi trước, cùng ra sức xây dựng, bảo vệ đất nước
IV. CỦNG CỐ – DẶN DÒ:
1. Củng cố: 
– Tóm tắt ND đoạn trích Tôi là Sứ đây!.
– Em có cảm nhận gì về hình ảnh đôi mắt của chị Sứ ở cuối đoạn trích?
2. Dặn dò: 
– Học bài.
– Chuẩn bị bài: “Đọc thêm: Muốn làm thằng Cuội”.