Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 106: Thuế máu - Năm học 2013-2014

THUẾ MÁU (tt)
(Trích Bản án chế độ thực dân Pháp)
 Nguyễn Ái Quốc 
Bài: Tiết CT: 106 
Tuần dạy :28
Ngày dạy: / / 2014
1.MỤC TIÊU: 
 1.1. Kiến thức: Hiểu được bản chất giả dối, tàn bạo của chính quyền thực dân Pháp.
 - Bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của thực dân Pháp và số phận bi thảm của những người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong văn bản.
 - Thấy rõ tính chiến đấu ,lập luận sắc bén cùng nghệ thuật trào phúng trong văn chính luận của Nguyễn Aùi Quốc. 
 1.2. Kỹ năng:
 - Đọc- hiểu văn chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phúng sắc bén trong một văn bản hính luận . 
 - Học cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận.
 1.3. Thái độ : 
 - Hình dung ra số phận bi thảm của những người bị bóc lột “Thuế máu” theo trình tự miêu tả của tác giả. 
 - Cảm nhận được tính chiến đấu mạnh mẽ, tính chất điều tra tư liệu cùng nghệ thuật trào phúng sắc sảo, tài tình của văn chính luận Nguyễn Ái Quốc. (TTHCM)
2. TRỌNG TÂM:
 - Bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của thực dân Pháp và số phận bi thảm của những người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong văn bản.
 - Thấy rõ tính chiến đấu ,lập luận sắc bén cùng nghệ thuật trào phúng trong văn chính luận của Nguyễn Aùi Quốc. 
3. CHUẨN BỊ: 
 3.1. Đối với giáo viên: Bảng phụ + Tranh tội ác của TD Pháp.
 3.2. Đối với học sinh: Chuẩn bị bài + dụng cụ học tập. 
4. TIẾN TRÌNH:
 4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện: 
 4.2. Kiểm tra miệng : 
? “Thuế máu” nằm ở chương mấy của tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp Đoạn trích? (3đ)
- Chương I 	 
? Em hiểu thế nào là tình nguyện? Vậy từ tình nguyện trong văn bản “ Thuế máu” cĩ đúng khơng? (7đ)
 - Là tự giác nhập ngũ, với tinh thần phấn khởi, cĩ tâm huyết vì nước. “Tình nguyện” trong văn bản “ Thuế máu” Bác dùng để mỉa mai chế độ thực dân Pháp.
 4.3. Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung bài học
Hoạt động 1: Vào bài
“Thuế máu” là thiên phóng sự, sinh động, chính xác, phong phú. Một bản cáo trạng và kết án những tội ác dã man của thực dân Pháp ở các nước thuộc địa. Hôm nay chúng ta tìm hiểu tiếp chế độ lính tình nguyện kết quả gì? (3 phút)
Hoạt động 2: HD HS đọc tìm hiểu văn bản (tt)
(?) Em hiểu thế nào là tình nguyện? 
- HS: Tình nguyện là khơng cĩ sự bắt buộc.
- GV: Thể hiện cho thấy sự lừa bịp của bọn thực dân.
-HS đọc đoạn 2
(?) Nêu rõ thủ đoạn mánh khóe bắt lính thể hiện qua chi tiết nào? 
- HS: Kiếm tiền đối với nhà giàu sẳn sàng xiềng xích, nhốt người ta như nhốt súc vật và đàn áp dã man nếu chống cự.
-GV nhận xét
(?) Vậy người dân thuộc địa có tình nguyện hay không?
- HS: Họ khơng tình nguyện
 - GV nhận xét
(?) Tìm chi tiết cho thấy lời lẽ bịp bợm của bọn cầm quyền? 
- HS: Chính quyền chúng rêu rao là người dân tự nguyện đầu quân
 Hai bên là những nòng súng đã lên đạn sẳn
-GV nhận xét
(?) Tại sao tác giả gọi đó là những vụ nhũng lạm hết sức trắng trợn? 
- HS trình bày: Họ chỉ có 2 con đường “đi lính tình nguyện hoặc xì tiền ra” hoặc tự làm cho mình mang 1 chứng bệnh nặng nhất để khỏi đi lính.
- GV nhận xét
Thực trạng chế độ lính tình nguyện? 
 - HS: Vây bắt, cưỡng bức.
 Dọa nạt, làm tiền,trói, xích, đàn áp dã man
 - GV nhận xét
 -HS thảo luận nhĩm đơi về cách lập luận đoạn 2. 
 - HS trình bày: Lời lẽ đanh thép, mĩa mai, lập luận phản bác. 
 - GV nhận xét
(?) Em hiểu gì về thái độ của tác giả khi nói đến chế độ lính tình nguyện?
- HS: Tố cáo mĩa mai chế độ cầm quyền
- GV nhận xét và chốt ý.
* HS đọc đoạn 3 
(?) Tìm chi tiết cho thấy kết quả của sự hy sinh nỗi cay đắng, tủi nhục?
-HS: Trở về với giống người bẩn thỉu..
 - GV nhận xét
* HS thảo luận nêu những gì mà người dân có được sau chiến tranh?
 - HS: Cướp bóc,đối xử bất công,tàn nhẫn với những người sống sót sau cuốc chiến; cấp môn bài thuốc phiện để người dân thuộc địa tự hủy hoại cuộc sống
- GV nhận xét 
(?) Bộ mặt tráo trở của bọn thực dân thế nào và trắng trợn ra sao?
- HS: Trước chiến tranh họ là nơ lệ, chiến tranh xảy ra họ là những anh hùng cứu quốc, chiến tranh kết thúc họ trở về thân phận nơ lệ.
- GV nhận xét và chốt ý.
(?) Theo em “Thuế máu” được hiểu như thế nào? 
- HS: Một thứ thuế vơ lí trong chính sách cai trị của thực dân Pháp
-GV nhận xét và giải thích thêm cho HS thấy sự trắng trợn của bọn thực dân không gì ngoài mục đích vơ vét. 
* Gv chốt :Số phậân của những người dân thuộc địa: đáng thương,khón khổ, bị lừa dối,bị áp bức, bị đẩy vào tình cảnh cùng quẫn,Họ là nạn nhân của chính sách cai trị tàn bạo, nham hiểm của thực dân Pháp.
(?) Qua đoạn văn, em thấy tác muốn kêu gọi điều gì? Qua đó em nhận xét gì về Nguyễn Aùi Quốc ?(TTHCM)
 - HS: Kêu gọi các nước thuộc địa đứng lên chống thực dân. NAQ một người yêu chuộng hịa bình đã tố cáo bộ mặt giả tạo của bọn thực dân Pháp.,.,
- GV: Nhân dân các nước thuộc địa đứng lên chống TD
 ( Pháp).Nguyễn Aùi Quốc đã tố cáo bản chất độc ác,giả nhân giả nghĩa của thực dân Pháp với người dân các nước thuộc địa (trong đó có người VN) bị bóc lột “Thuế máu” cho tham vọng xâm lược của chúng.=> qua đó ta thấy NAQ người anh hùng giải phóng dân tộc và là danh nhân văn hóa thế giới.(tr 347-352,NXBVN,2002)
 (?) Văn bản “Thuế máu” đã thể hiện cách viết văn nghị luận độc đáo của Nguyễn Ái Quốc trên các phương diện nào? 
 -HS: Tư liệu phong phú, xác thực, hình ảnh giàu giá trị biểu cảm. Sử dụng ngòi bút trào phúng sắc sảo, giọng điệu mỉa mai.
 - GV chốt ý: Tác giả sử dụng nghệ thuật kể chuyện nêu ra những bằng chứng thực tế, dẫn chứng ý kiến của người khác . Tạo cho VB có giá trị biểu cảm cao cho thấy số phận thảm thương của người dân và bộ mặt lừa bịp của bọn thực dân.
- Liên hệ văn nghị luận.
Đó là lập luận chặt chẽ, kết hợp 2 yếu tố biểu cảm và tự sự mà chúng ta sẽ học.
(?) Nêu ý nghĩa văn bản?
- HS: Văn bản có ý nghĩa như một “bản án” tố cáo thủ đoạn và chính sách vô nhân đạo của bọn thực dân.
- GV chốt ý
- HS đọc Ghi nhớ SGK/92
 2. Chế độ lính tình nguyện. 
- Vây bắt, cưỡng bức
- Dọa nạt, làm tiền,trói, xích, đàn áp dã man. 
- Trước chính quyền chúng rêu rao là người dân tự nguyện đầu quân. 
- Trong khi thực tế lính đi trên đường bị túm trói hoặc bị nhốt
Hai bên là những nòng súng đã lên đạn sẳn. 
-Nhũng lạm 
+ Ăn tiền công khai từ việc tuyển quân.
+ Tự do làm tiền không luật lệ. 
- Là cơ hội làm giàu củng cố địa vị, tăng quan tiến chức của bọn quan chức. 
 - Lời lẽ đanh thép, mĩa mai, lập luận phản bác. 
- Tố cáo mĩa mai chế độ cầm quyền. 
- Tôn trọng sự thật khách quan.
- Vạch trần thủ đoạn lường gạt tàn bạo. 
=> Thể hiện qua hành động : bắt người dân thuộc địa phải rời bỏ quê hương, làm việc cất lực trong các nhà máy, bỏ xác trân các chiến trường.
3. Kết quả của sự hy sinh:
-Trở về với giống người bẩn thỉu. 
-Bị tước đoạt tất cả của cải, bị đánh đập, đối xử như gia súc, sau khi bị bóc lột. 
-> Cướp bóc,đối xử bất công,tàn nhẫn với những người sống sót sau cuốc chiến; cấp môn bài thuốc phiện để người dân thuộc địa tự hủy hoại cuộc sống của bản thân và giống nòi,.
=> Số phậân của những người dân thuộc địa: đáng thương,khón khổ, bị lừa dối,bị áp bức, bị đẩy vào tình cảnh cùng quẫn,Họ là nạn nhân của chính sách cai trị tàn bạo, nham hiểm của thực dân Pháp.
 4. Nghệ thuật:
 - Có tư liệu phong phú, xác thực, hình ảnh giàu giá trị biểu cảm.
 - Thể hiện giọng điệu đanh thép.
 - Sử dụng ngòi bút trào phúng sắc sảo, giọng điệu mỉa mai.
 5. Ýù nghĩa văn bản.
 Văn bản có ý nghĩa như một “bản án” tố cáo thủ đoạn và chính sách vô nhân đạo của bọn thực dân đẩy người dân thuộc địa vào các lò lửa chiến tranh.
* Ghi nhớ SGK/92
4.4 Câu hỏi và bài tập củng cố: ( GV treo bảng phụ)
 ? Thái độ của quan cai trị thực dân đối với những người dân thuộc địa sau khi chiến tranh kết thúc như thế nào? 
 Rủ bỏ mọi lời hứa và đối xử tàn tệ với những người dân thuộc địa. 
 ? Đọc diễn cảm lại 1 đoạn em thích, phân tích ? 
4.5. Hướng dẫn HS tự học: ( GV treo bảng phụ)
 -Đối với bài vừa học:
+ Học bài + Thuộc ghi nhớ 
+ Hoàn chỉnh các BT vào VBTNV.
+ Sưu tầm một số tranh ảnh lịch sử minh họa cho nội dung bài học.
+ Đọc diễn cảm bài văn “Thuế máu” (Lưu ý giọng điệu mỉa mai, đanh thép trong bút pháp trào phúng của tác giả).
-Đối với bài học ở tiết tiếp theo:
+ Chuẩn bị: “Đi bộ ngao du” 
+Đọc trước nội dung SGK/98-99-100
+Soạn câu hỏi 1,2,3 SGK/101
+Đọc tìm hiểu chú thích SGK/100 nhà văn Pháp. 
5. RÚT KINH NGHIỆM:
 Giáo sinh: Nguyễn Đỗ Quyên Giáo viên hướng dẫn